Waarom
ons verkeer nog steeds
is
Gabe SKroar
niet alcoholvrij?
Boer zag zijn vrouw gif in
pruimtabak stoppen
i laat je
rijden!
JSL i
Glaasje op
Vrouw uit Workum gearresteerd
Het zou ons honderden ongelukken
per jaar besparen
106e JAARGANG
No. 99
DINSDAG 19 DECEMBER 1967
Fan de Martinytoer
Konstantijn
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
J '"W ww
W>:
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Hwat hat
üs hjoed to sizzen
ié
de
Advertentieprijs: 16 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
'41. itO-u-ïs oestaan uit uarry Kijniiergen (zang, slag- en sologitaar). Joop
Hulzebos (sologitaar, piano, orgel), Wigger Kenter (basgitaar) en Dick Beek
man (drums). Dè beat-verrassing van dit jaar. Hit-makers. Met hun eerste
langspeelplaat: „Just Fancy” voegt het viertal zich bij het kleine gezelschap
A-groepen dat Nederland telt. Deze LP. evenals de LP’s van Cuba, Wally en
Rob Hoeke, in de Philips XPY-serie (stereo) dus f 11,90.
Dronkemanspraet en gekkemanskueren
komme faken en folie oerien
Tot slot nog een aantal getallen over
alkohol en wegverkeer.
Zoals bekend berekende de Stichting
Wetenschappelijk onderzoek Verkeers
veiligheid (SWOV) dat wanneer alle
automobilisten met een bloedalkoholge-
halte van meer dan 0.8 o/oo uit het Ne-
De politie heeft in de kleine plaats
Hoornaar (Zuid-Holland), waar ze on
derdak had gezocht bij familieleden, de
59-jarige mevr. J. B.-P. uit Workum ge
arresteerd op verdenking van een poging
niet met harde hand is opgelegd, zich
op dit gebied iets te ontzeggen. Men be
hoeft maar om zich heen te zien en de
talrijke sigarettenrokende mannen te
zien, om een duidelijk voorbeeld te heb
ben van wat hier wordt bedoeld.
Het gestelde doel - alkoholvrij verkeer
- zal slechts met sukses kunnen worden
bereikt wanneer met bovenstaande drie
faktoren meer dan tot heden toe reke
ning is gehouden.
tot moord op haar man, de 70-jarige
veehouder Wiebe B. Zij zou parathion in
ziji; pruimtabak hebben gedaan. De
vrouw werd reeds begin december ge
arresteerd en op 6 december aan de offi-
Een onderzoek van Borkenstein toonde
aan dat in 1962-1963 een automobilist
met een bloedalkoholgehalte van 0.6 °/oo
tweemaal zo vaak bij een ongeluk was
betrokken als een nuchtere automobilist;
bij een bloedalkoholgehalte van 1.0 °/oo
was dit reeds zesmaal zo frequent. Deze
getallen zijn in overeenstemming met
wat prof. Vamosi in 1961 in Tsjecho-
Slowakije vond.
derlandse verkeer zouden kunnen wor
den geweerd, dit Nederland 15.000 onge
vallen en 300 ongevallen met dodelijke
afloop zou besparen.
Toen dacht die Konstantijn, ik ga
toch ’es een gokje wagen
’t belang van ’t volk was mij steeds na
en vrijheid kan behagen.
Mijn aanhang is waarschijnlijk groot
’k wil zelf de leiding nemen
misschien is na de eerste stoot,
de junta straks verdwenen.
Maar Konstantijn heeft nu geleerd
men moet niet te sterk hopen.
De dobbelsteen rolde verkeerd.
Helaas, 't is misgelopen
In rook vervloog de vrijheidsdroom
Toestand blijft als tevoren
Alleen de monarch heeft zijn troon
bij het kansspel verloten.
Abonnementsprijs f 3.25 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2044 Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Houd de moed er in Konstantijn
die militaire heren
hun macht zal ook niet eeuwig zijn
historie kan 't hen leren
vroeg of laat keert het Griekse tij
dan wordt de wind hen tegen
de souvereine heerschappij
blijft een volk meer genegen
dan elke vorm van dictatuur.
Dus beid uw tijd, let op uw uur.
PIET
De jonge koning Konstantijn
had het reeds lang vernomen:
ik mag alleen figurant zijn,
de militairen tonen
hun principe is de dictatuur
en 't ligt wel in de reden
dat maakt een monarch op den duur
korzelig, ontevreden.
wolwêzen. Dizze provinsje is yn syn op-
bou sa groeid, dat it bistiet üt in stik-
mannich sintra, hwerfan Ljouwert de
bilangrykste is. Mei syn 85.000 minsken
stiet hja oan de spits, mar neist Ljou
wert binne der oan alle hoeken en kan
ten oare bilangrike sintra, dy’t in eigen
funksje hawwe foar har omkriten. Dat
jildt foar Drachten, it Hearrenfean,
Snits, Harns, Frjentsjer, Dokkum, Boal-
sert, Wolvegea en gean sa mar troch,
hwant it jildt ek foar Warkum, Mak-
kum, Balk, Noardwalde, de Jouwer en
Drylts, ja rounom dêr’t de aktiviteit fan
de minsken in libben en groeijend plak
skepen hat, dus ek foar Winsum en
Bakhuzen. En elk fügeltsje hat syn Her
ken nedich. Fryslan is in gebiet, dêr’t
de foarming fan doarpen en stêdden op
natuerlike, organyske wize ta stan komd
is en dêrtroch it béste biantwurdet oan
de bihoeften fan syn biwenners.
De iensidige, ekonomyske theory oer de
kearnen, har akkumulaesje en ütstrie-
lingseffekt, is ien fan de mannichte eko
nomyske theorieën, hwerfan men sizze
kin, dat hja seis op it ekonomysk ter
rein gjin inkeld biwiis bybringe kin. It
is in theory, net mear en net minder. Mar
foar it wolwêzen fan de minsken en har
libben hjir yn Fryslên, hat men rekken
to halden mei de hiele minske en mei
Alle Fryske minsken. En dan komt men
sawol yn it ekonomyske as yn it soa-
siale, psychologyske en heechst persoan-
like flak safolle forskaet tsjin, dat it
forsoargjen fan it wolwêzen fan al dy
minsken makket ta it boeijende en for-
cier van justitie te Leeuwarden voor
geleid. Zij blijft echter hardnekkig ont
kennen. Tot dusver werd deze zaak door
alle betrokkenen geheim gehouden. Vrij
dag werd het nieuws echter in breder
kring bekend, toevallig juist op de dag
dat een van de zoons van de veehouder,
de 25-jarige R. B. te Balk in het huwelijk
trad met een meisje uit Gaasterland.
Men had het huwelijk niet willen uit
stellen, ondanks de arrestatie. De brui
degom is een van de zeven kinderen uit
een eerder huwelijk van de heer W. B.
De gearresteerde vrouw is zijn tweede
echtgenote. Dit tweede huwelijk is kin
derloos. Er is inmiddels een echtschei
dingsprocedure aanhangig gemaakt, al
dus de Leeuw. Courant.
De poging tot moord zou, volgens de
verklaring van de veehouder, in oktober
zijn gedaan. Hij was onverwacht thuis
gekomen en had gezien dat zijn vrouw
parathion in zijn pruimtabak deed. De
tabak was er vochtig van geweest. De
vrouw, zich ontdekt wetende, was naar
familie gevlucht. Veel later had de heer
B. zich tot de politie gewend. De tabak
werd opgestuurd naar het gerechtelijk
laboratorium in Den Haag ,waar onder
zoek uitwees dat de pruimtabak inder
daad het gif parathion bevatte. De
rechter-kommissaris en de politie hou
den zich nog steeds bezig met verdere
naspeuringen en verhoren. Van de zijde
van de justitie vernamen we, dat de aan
wijzingen die men heeft wel sterk op
een poging tot moord wijzen.
Het echtpaar was ruim twaalf jaar ge
trouwd. De verstandhouding tussen de
echtelieden was echter niet al te goed.
Het gedrag van de vrouw gaf hiertoe,
zo vertelde men ons in Workum, alle
aanleiding. Men vond, dat zij niet al to
goed bij de holle was. Zij hield altoos
deuren op slot, verborg potten en pan
nen onder bed, betichtte haar stiefkin
deren van diefstallen en zou daardoor
In de komende weken zal door het
Verbond voor Veilig Verkeer we
derom aandacht worden besteed
aan .alkohol en verkeer’. Evenals
voorgaande jaren wordt deze ak-
tie onder het motto .Glaasje op?
Laat je rijden!’ gevoerd, voor de
derde maal in Nederland, voor de
tweede keer in Beneluxverband en
voor het eerst op Curacao en op
Aruba.
De aktie die op 14 december jl.
met een perskonferentie werd ge
opend zal in ons land ondersteund
worden door taxi-, bus- en tram-
ondernemingen; door duizenden
café’s en restaurants die affiches
en raambiljetten (40.000), trans
fers (100.000) en wandkranten
(1500) in him vervoermiddelen en
bedrijven zullen ophangen.
zers, Friezen en Drinten, soargje foar
ien hechte, greate stêd. Dy stêd: Grins,
is der al en groeit hurd, mar hy moat
jit folie greater en dan forwachtet de
hear De Wilde dêrfan de saneamde uit-
strieling oer in wide omkrite en in ster
ke ekonomyske opbloei. En omdat hy
dat mient, is hy derfoar, dat de oandacht
en de miljoenen alderearst geane nei de
stêd Grins, nei syn nije haven, dy’t earne
oan de Noardkant makke wurde moat
en de bykommende wegen en kanalen,
dy’t der by makke wurde moatte. Nei
skatting sil der tusken de 200 en 300 mil
joen foar nedich wêze. Wy moatte, sa
tinkt de hear De Wilde, net bigjinne mei
tsien, tweintich plakken elts hwat to
jaen, mar üs middels konsintreare op
dit iene doel. En Fryslan moat hjir fan
herten oan meiwurkje, hwant allinnich
lans dy wei kin it Noarden foarüt kom
me.
It is net de earste kear, dat de hear De
Wilde dit lüd hearre lit, mar doe wie
hy gjin deputearde fan Fryslan. Dat hy
it yn dizze posysje herhellet is nou folie
bilangriker, hwant hy is ien fan it kol-
leezje, dat yn de Bistjürskommisje fan
it Noarden, mei de beide oare provinsjes,
om tafel sit om saken to dwaen. En as
men it sa sjocht as hy, dan liket it my
tige slim om mei oertsjüging to pleitsjen
foar it startpunt fan de Fryske Steaten,
dy’t yn greate mearderheit der in hiel
oare miening op nei hélde. Wy achtsje
de miening fan de hear De Wilde op dit
punt foar Fryslan na allinnich net goed,
wy achtsje it libbensgefaerlik foar syn
Wanneer wordt gesteld dat alkohol voor
de bestuurder taboe dient te zijn komt
als het ware vanzelf de vraag naar vo
ren of deze eis niet te rigoureus is. De
vraag wordt niet het minst ondersteund
door hetgeen omtrent de plannen van de
regering is bekend gemaakt. Er zijn
immers allerlei aanwijzingen dat de
overheid de grens van 0.8 °/oo en niet
die van 0.5 °/Oo op dit moment nastreeft.
Toch wil dit niet zeggen dat de over
heid van mening zou zijn dat een bloed
alkoholgehalte van 0.0 °/oo niet te pre
fereren zou zijn boven een gehalte van
0.8 °/oo- Een overheid moet nu eenmaal
streven naar hetgeen bereikbaar is, niet
naar een ideaal dat niet haalbaar is.
Er bestaat echter geen enkele twijxc.
over dat Nederland zich in zijn ontwik
keling van andere landen zal onderschei
den, al loopt het dan in verschillende
zaken - zoals Heine als eens heeft op
gemerkt - nogal achter.
En dan ziet men dat landen die in hun
wetgeving of rechtspraak eenmaal een
bloedalkoholpromillage hebben aanvaard
dit daarna geleidelijk of abrupt naar
beneden brengen. Er bestaat geen twij
fel over dat het voorbeeld van de USSR,
van Tsjecho-Slowakije en Polen in de
naaste toekomst de fakto ook door lan
den die niet achter het ijzeren gordijn
liggen (Finland, Zweden) geheel of ten
naaste bij zal worden gevolgd. En de
overige landen van Europa zullen in de
verdere gelegen toekomst zonder enige
twijfel volgen. Het tragische is dat, hoe
langer dit duurt, hoe meer slachtoffers
in de statistiek zullen moeten worden
opgenomen.
De eerste is dat alkohol helaas zo’n
integrerend bestanddeel van onze sa
menleving is, dat iedere maatregel die
een beperking van het gebruik beoogt
op een andere dan een vrijwillige basis,
als uitermate impopulair wordt aange
voeld. De overheid en het parlement
zullen slechts heel moeilijk en alleen op
buitengewoon sterke argumenten tot
maatregelen overgaan. Het trotseren
van de openbare mening eist een moed
en een onafhankelijkheid die vele men
sen niet kunnen opbrengen.
De tweede is dat nog veel te weinig
mensen voldoende op de hoogte zijn van
de redenen waarom alkohol wordt ge
dronken en van het effekt dat dit heeft.
Alkohol wordt gedronken omdat het een
farmacodynamische werking heeft: pri
mair niet omdat het lekker zou zijn. Dit
verklaart ook waarom alkoholvrij bier,
alkoholvrije wijn, vermouth, enz. het
nooit hebben willen doen. De konsument
ervan mist namelijk een essentiële wer
king: die van de alkohol.
Een glas alkohol volgens de etiquette
geschonken (dus likeur in kleine hoe
veelheid, jenever in wat grotere hoeveel
heid .sherry nog wat meer, wijn weer in
een groter glas, en bier in het grootste
glas) bevat voor de gemiddelde mens
een werkzame dosis alkohol (plm. 12
gram). Deze dosis beinvloed een aantal
eigenschappen ,die juist voor de rijvaar
digheid van het grootste belang zijn, in
negatieve zin. Het is dezelfde werking
van de alkohol, die hem voor een groot
aantal mensen in gezelschap zo’n pret
tige drank maakt.
Alkohol vermindert het kritisch ver
mogen, neemt spanningen weg, maakt
allerlei dingen gemakkelijker aanvaard
baar, terwijl vele dingen wat luchthar
tiger worden opgevat. Ook het waarne
mingsvermogen, de oordeelsvorming, de
reaktiesnelheid worden wat minder.
Het feit dat de alkohol het kritisch ver
mogen vermindert betekent dat de ge
bruiker ook tegenover zichzelf minder
kritisch staat. Hij zal dus zélf niet kun
nen waarnemen hoe zijn eigen prestaties
verminderen. Hij ziet daardoor de nood
zaak van het nalaten van het drinken
van enkele glazen of van één glas ,op
grond van zijn eigen ervaring’ niet in.
De derde reden waarom het verkeer niet
alkoholvrij is, is dat een groot aantal
mensen niet bereid is, zolang hun dit
OM IT MINSKLIK BISTEAN
Der is dizze wike, torjucht nochal oan
dacht jown oan de rede fan de hear De
Wilde ien fan de seis deputearden, dy’t
in apart lüd hearre liet. Wichtich is net,
dat it sein is, mar folie wichtiger is, oft
it wier is en streksum foar it wol
wêzen fan it Fryske folk. En dan doel
ik net op it earste diel oer de tael en kul-
tuer, mar wol op it twadde diel fan syn
rede, dêr’t hij foar de safolleste kear as
syn persoanlike miening ütsprekt, dat
hy forbettering fan de ekonomyske si-
tuaesje, hjir yn it Noarden allinnich dan
forwachtet as wy hjir meiinekoar, Grin-
Er zijn talrijke beroepen in het maatschappelijk leven waarin het niet alleen
volkomen vanzelfsprekend wordt gevonden dat tjjdens de uitoefening ervan geen
alkohol mag worden gebruikt, maar waar de openbare mening gebruik van
alkohol zelfs intolerabel vindt. In willekeurige volgorde mogen hier worden
opgesomd: piloot, wagenbestuurder N.S., politie-agent, verpleegster, seinhuis
wachter, beroepschauffeur. Zonder enige twijfel is deze geheel-onthouding ge
baseerd op het feit dat in de genoemde Iberoepen vergroting van vermijdbare
risico’s onverantwoord en daarmede onaanvaardbaar wordt gevonden. Het blijft
voor vele nuchter denkende mensen daarom moeilijk te begrijpen waarom alkohol-
vrij-verkeer zich zo moeilijk laat doorvoeren. Er zijn echter drie belangrijke
redenen voor aan te wijzen:
Dr. Heifer toonde aan - wat op zichzelf
«niet verwonderlijk is - dat de meeste
uiig-vallen waarbij alkohol geen rol
speelt, tussen 9 en 20 uur voorkomen,
terwijl de alkoholongevallen tussen 17.00
en 4 uur voorkomen.
antwurdelike wurk fan in echte bistjür-
der. Dat freget wiisheit en gjin iensidige
theory, dat freget oandacht foar hwat
al dy forskillende minsken as har bi
langrykste llbbensbitingsten fiele.
Dat libben komt fan Onderop en hat
syn biningeri, minstens safolle mei it lyt-
se doarp as mei de greate stêd; dat ken
it forskaet fan arbeiders, skippers, boe
ren, ambtners, kantoarlju en oare birop-
pen; dat wit fan Gaesterlanners, Stel
lingwervers, Jousters en Dokkumers; dat
wit fan Roomsken, Grifformearden, Her-
foarmen, Humanisten en Minnisten.
In forneamd skriuwer hat it ris sa for-
mulearre: De rykdom fan it libben leit
yn syn üneinige fariaesje!” Dat mei men
nea forjitte.
De minske is gjin jirapel, dêr’t men ien
greate heap fan meitsje kin, mar elts
minske hat syn persoanlikheit, dy’t hy
ütlibje wol.
Om dizze reden moat de oerheit de mid
dels, dy’t alle minsken meimekoar op-
bringe ek to’n goede komme litte oan
allegearre. Op in evenredige wize, dus
mear oan de greate plakken as oan de
lytse, mar oan elts nei evenredichheit.
Hja moat it libben en wrotten fan elk
plak bifruchtsje mei har soarch foar
bettere kansen en hja mei net, op groun
fan de rjuchtfeardichheit, it iene diel
leechpompe om it oare fol to spuitsjen.
It lok' en it wolwêzen fan de minsken is
in persoanlik en tear objekt en grif net
geskikt om it oer to jaen oan in wylde
theory^ of in theory fan „De Wilde”.
Tj. de J.
W. Hadden jr. en medewerkers vonden
bjj 50 dodelijk verongelukte voetgangers
met een kontrolegroep van 200, dat on
der de slachtoffers mensen met bloed-
alkoholgehalten van 0.1-0.4 °/Oo meer
aanwezig waren dan statistisch mocht
worden verwacht.
Prof. Drew in Bristol en prof. J. Cohen
in Manchester konden geen bloedalko
holgehalte vinden waar beneden het
prestatievermogen niet veranderde, of
met andere woorden; ook een zeer ge
ring bloedalkoholgehalte beinvloed voor
goed chaufferen noodzakelijke eigen
schappen in negatieve zin.
DALLAS. Districts-aanklager Jim Garrison houdt zich nog steeds intensief
bezig met zijn onderzoek naar de Kennedy-moord: hij heeft nu een theorie
ontwikkeld, dat er een schot gelost zou kunnen zijn vanuit een rioolput ni
Elm Street. Deze kombinatie toont boven; de put zoals deze vanaf de straat
zichtbaar is, onde.het uitzicht vanuit deze put bij het passeren van
een open auto.
Bolswards Nieuwsblad
haar gezin veel narigheid hebben be
zorgd. Het echtpaar woonde pas een
paar jaar aan de Aldedyk in Workum
in een oude boerderij, waar de heer B.
was gaan wonen, nadat hij zijn vroeger
bedrijf, een grote veehouderij en var-
kensmesterij bij Workum, aan zijn zoons
had overgedaan. Zelf hield hij nog een
tiental koeien en wat varkens. De om
geving had weinig kontakt met
vrouw. De veehouder noemde men veel
te goed.
In Workum rekent men de vrouw haar
daden niet al te zwaar toe, gezien haar
geestelijke toestand. Wel lopen er aller
lei geruchten en wordt er het verhaal
gedaan, dat de heer B. meer dan een
jaar geleden na een veekeuring W’as
thuisgekomen en daar ziek was gewor
den. Hij was er naar aan toe geweest
en zou gezegd hebben: Ik gean dea....
Er zijn Workumers, die hieruit de kon-
klusie trekken, dat er toen misschien
ook al een vergiftigingspoging zou zijn
gedaan. Dit evenwel is volstrekt onbe
wezen.
