terugblik op het
Nog
even een
Gate SHroar
afgelopen jaar
Wordt het parlement verkeert
begrepen
11|
(Vervolg oudejaarsoverzicht)
Storm in glas atomen
s»-
Data skutsjesilen
VRIJDAG 5 JANUARI 1968
107e JAARGANG
No. 1
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Hwat haf
BVD
stimulerende middelen
Fusies
Vooruitstrevend
Incident
Sombere berichten
\1
r
STONEWALL (TEXAS). Op Nieuwjaarsdag heeft president Johnson een
aantal maatregelen bekendgemaakt ter versteviging van de dollar en het
in evenwicht brengen van de Amerikaanse betalingsbalans. Hier is hij tijdens
deze persconferentie met gebalde vuist gefotografeerd.
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Veel sombere berichten. Maar het ver
haaltje, dat wij van huis uit zo vreselijk
pessimistisch zijn, ging toch niet op.
Wij nodigden vriendelijk buitenlandse
gasten uit om eens te komen kijken, om
dat tenslotte ons landje nog tal van
fraaie zaken heeft. Het gaat hier niet
alleen om de ruim anderhalf miljoen
toeristen, maar ook om zeer officiële
bezoekers. Het Koninklijk Huis ging op
statiebezoek. In mei bezochten Konin-
hardnekkige ministeriële zwijgen. Zonder
enig resultaat. Het was, voor wat de di
recte botsing tussen minister en Kamer
lid betreft, niet meer dan een storm in
een glas water.
De vele wijzen, die in Nederland met ar
gusogen het politieke wel en wee volgen,
hebben echter door dit incidentje toch
enige stof voor nadenken gekregen. Hier
deed zich een situatie voor, die ook re
gelmatig voorkomt in (bijvoorbeeld) de
Amerikaanse en Britse volksvertegen
woordigingen. Geen bewindsman zal het
dtór echter in zijn hoofd halen om geen
antwoord te geven op zo’n aanval. Als
hij vindt, dat hij maar erg weinig kan
vertellen, dan zal hij dat verbergen ach
ter een stortvloed van woorden. Zodat de
afgevaardigden de indruk hebben, dat zij
geweldig veel hebben gehoord en pas la
ter bemerken, dat zij elegant bij de neus
zijn genomen. Wanneer een minister het
waagt om, zoals in de Tweede Kamer
minister De Block deed, woedend te zeg
gen, dat de afgevaardigde er niets mee
heeft te maken, dan legt hij zich zelf ’n
politieke strop om de hals, die zijn eigen
partijgenoten nog voor hem willen aan
trekken.
Het merkwaardige rond deze nucleaire
affaire was, dat na dit Kamerdebat wél
talrijke publikaties zijn verschenen over
het werk van prof. Kistemaker. Publica
ties, waaraan het ministerie van Econo
mische Zaken enthousiast heeft meege
werkt. Er kwam zelfs via de naamloze
„ingewijden” en „deskundige zijden” een
uitgebreide verklaring van minister De
Block, waarom hij in de Tweede Kamer
niets had gezegd. De Europese vergade
ring zou een slinkse Franse poging zijn
om Nederland uit de tent te lokken. Als
het Nederlandse project voor Europa
wordt gekozen, dan is Nederland ver
plicht om alle gegevens aan de partners
ter beschikking te stellen, hetgeen zake
lijk gezien geen beste ontwikkeling zou
zijn. Bovendien is het project nog altijd
in een experimenteel stadium en nog te
weinig ontwikkeld om het te kunnen
verkopen.
Dat kan allemaal best waar zijn. Maar
waarom heeft minister De Block dat niet
in de Tweeke Kamer gezegd? De parle
mentaire „pottenkijkers” zouden dan ui
terst tevreden zijn geweest.
Abonnementsprijs f 3.50 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 16 cent per tnm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Stean noait stil by it giene lok
mar bisykje om it kommende
ek ta dines to meitsjen
Voor de vaststelling van de wedstrijddata
voor het skütsjesilen-seizoen 1968 komt
de SKS op zaterdag 6 januari a.s., op
nieuw in vergadering bijeen. Er zullen
dan twee voorstellen ter tafel komen.
Het eerste voorstel bevat de volgende
data: 13 juli Grouw, 15 juli De Veen-
hoop, 16 juli Eernewoude, 17 juli Terhor-
ne (Heerenveen), 18 juli Terhorne (Mak-
kum-Leeuwarden), 19 juli rustdag, 20
juli Langweer, 22 juli Staveren, 23 juli
rustdag, 24 juli Fluessen, 25 juli Lem
mer, 26 juli Sneek.
Het tweede voorstel loopt tot en met 22
juli parallel; daarna vermeldt het pro
gramma 23 juli Fluessen, 24 juli Wouds-
end, 25 juli Lemmer en 26 juli Sneek.
Banken
De Nederlandse banken hadden, naast
de beveiliging tegen overvallen (die vol
gens een politierapport enorm is be
moeilijkt doordat ook de onderwereld
Slachtoffers
Elke klokslag van de tijd eist zijn slacht
offers. Zo ook 1967. Wij moesten af
scheid nemen van een aantal bekende
en vooraanstaande Nederlanders. De
oud-minister J. G. Suurhoff overleed
vrij onverwacht. In Maastricht overleed
de dichter Pierrie Kemp, in Antwerpen
de romanschrijver mr. A. Roothaert.
verdovende en
door jongeren.
bleek bij een aanval, die het Tweede-
Kamerlid, de heer De Goede (D ’66), op
hem inzette. De heer De Goede, uitste
kend ingevoerd bij het kleine groepje
mannen dat zich in Nederland met de
studie van nucleaire projecten bezig
houdt, verweet de minister, dat deze tij
dens Europese onderhandelingen Neder
land grote schade had berokkend. Het
gaat om een Europa studie naar een
goedkope produktiewijze van zg. ver
rijkt uranium, de brandstof voor kern
reactors. De heer De Goede meende, dat
de minister een kostbare fout had ge
maakt door tijdens het gesprek over deze
studie te verzwijgen, dat men in Neder
land al ver gevorderd is met een proces,
dat in vergelijking met de produktieme-
thoden van andere landen bijzonder goed
koop is. Het gaat hier om een project
van prof. Kistemaker, die werkt met
ultra-centrifuges, sneldraaiende trom
mels, waarin bruikbaar uranium 235 ge
scheiden wordt van onbruikbaar uranium
238. Volgens de heer De Goede had mi
nister De Block, door het Nederlandse
plan zelfs niet te noemen, de kans ver
speeld om dit Nederlandse project als dé
Europese denkwijze te verkopen.
Minister De Block reageerde bijzonder
geprikkeld. Hij zei, dat het een „gehei
me vergadering” was geweest en dat de
heer De Goede dus eigenlijk niet kon we
ten wat er precies aan de hand was. Hij
vertelde ook dat het landsbelang hem
verbood om opening van zaken te geven.
Daarmee was de kous af. De heer De
Goede protesteerde nog vaagjes tegen 't
jouw van de Spaanse ambassade. Een
onbekende gooide een fles benzine met
een brandende lont naar binnen. De Ne
derlandse regering liet weten „deze
laffe daad ten zeerste te betreuren’*.
De Spaanse ambassade vertelde, dat de
brand niet was gesticht door Spaanse
gastarbeiders. Hoe men dat zo zeker
kon zeggen, vertelde men niet.
Minister De Block (Economische Zaken)
is een van die bewindslieden, die min of
meer opzettelijk het parlement niet goed
begrijpt. Dat is niet zo vreemd. De hui
dige minister van Economische Zaken is
zijn regeringsloopbaan begonnen als
staatssecretaris van Buitenlandse Zaken.
Hij komt uit de School Luns. Nu is uit
gerekend het ministerie van Buitenlandse
Zaken het departement waar men het
eerst boos wordt over wat men be
schouwt als „pottenkijkers”.
Buitenstaanders en daaronder rekent
men gemakshalve maar al te vaak ook
I mmw nM
KAAPSTAD. Dr. Philip Blaiberg, de
tandarts, die een ander hart gekregen
heeft, hier op een archieffoto uit 1932
toen hij aanvoerder was van ’t rugby-
team van het koninklijk tandheelkun
dig ziekenhuis in Londen.
Kamerleden hebben daar niets te zoe
ken, zo is nog altijd het algemene gevoel.
Een sentiment, dat nog stamt uit de tijd
van de geheime diplomatie, toen staats
zaken nog door een zeer klein aantal
grote mannen werden geregeld. Minister
Luns hoeveel goede kanten hjj ook
Iieeft kan daar ook wel eens last van
hebben. Tijdens de vorige regeringsperi
ode is daarin wat verandering gekomen.
Minister Luns kreeg destijds regelmatig
standjes van premier Cals, omdat hij het
parlement te vaak verwaarloosde.
De instelling van minister De Block
üs hjoed to sizzen
<4**, xx.'
Nederland toonde zich op vele gebie
den weer zeer vooruitstrevend. Nergens
in Europa kwamen de „hippies” zo aan
bod als bij ons. Amsterdam, Rotterdam
en Utrecht organiseerde festijnen voor
de bloemenkinderen, die tot ver over
onze grenzen werden besproken. Van
onze spreekwoordelijke onverdraag
zaamheid is nog maar weinig overge
bleven, al waren er natuurlijk nog heel
wat critici te vinden, die een zeer radi
cale oplossing voor het vermeende
kwaad wisten: „Ze moesten ze in een
werkkamp stoppen”. Tot bijzonder kwa
lijke uitwassen is het echter niet ge
komen. Al was er wel aanleiding voor
toenemende zorg over het gebruik van
Zo gleed 1967 voorbij. Met trieste en
met hartverwarmende gebeurtenissen.
Met sensaties en de kleine zaken van
alledag, die nooit het nationale nieuws
zullen halen. Met grootse prestaties en
fatale vergissingen. Met spanning en
een reusachtige massa, door vele naam
lozen verricht routinewerk. Als we alles
zo bij elkaar optellen en een balans op
maken, kunnen we toch weer tevreden
glimlachen. En wie dan nog wil mop
peren, die mag dat op het weer doen.
Een zomer, die slecht begon, maar re
delijk eindigde. Een winter, die vroeg is
ingevallen en ons een koud afscheid van
1967 voorbereidde.
zeer moderne vindingen gebruikt, waar
mee het bijvoorbeeld mogelijk is in
weinig minuten door metersdikke mu
ren heen te branden), nog heel andere
zaken aan het hoofd. Enkele bankiers-
huizeri1 kwamen in opspraak door wan
beheer. Een aantal banken besloot tot
fusies. De banken in hun geheel beslo
ten de handschoen op te nemen tegen
de girodienst van de PTT, die een
steeds groter aandeel krijgt in het geld
verkeer. In oktober kwamen de Neder
landse banken met een nieuw betaal
middel; door de banken gegarandeerde
betaalcheques. Met deze cheques kun
nen bedragen tot vijftig gulden worden
betaald. De giro kent ook iets dergelijks
(de blauwe kaart), maar geeft geen ga
rantie als de rekeninghouder in gebreke
blijft. De giro antwoordde de banken
met een nieuwe mogelijkheid - giro
rekeningen, die rente geven.
hoofdvertegenwoordiger
de Sovjetrussische luchtvaartmaat
schappij Aeroflot, de heer Gloechow.
Hij werd beschuldigd van uitlokking
tot het leveren van staatsgeheimen. Mr.
W. J. Kolkert, officier van Justitie in
Den Haag, zei, dat hij de indruk kreeg
„met een goed opgeleide spion te ma
ken te hebben”. Op 17 april vertrok
Gloechow naar
ageerden op de overbekende wijze. Tien
dagen later arresteerden zij in een Mos-
kouse straat de stationsmanager van de
KLM in Moskou, de heer Donker. Hij
werd beschuldigd van spionage en uit
gewezen wegens „daden, die niet in het
belang van het land zijn".
Kritiek
Er was veel kritiek in Nederland op de
regimes in Spanje, Zuid-Afrika en
Griekenland. Regelmatig werd gede
monstreerd. Gelukkig op een wat rus
tiger manier dan in 1966. Met Zuid-
Afrika was er nog wat geharrewar rond
de mogelijkheden van een Zuidafri-
kaanse order bij Nederlandse werven
voor een aantal onderzeeboten. De Ne
derlandse regering verklaarde pas een
uitvoervergunning voor de boten te kun
nen geven als zij klaar zijn. Dat was
naar het oordeel van Zuid-Afrika een
wat al te groot risico. „Zuid-Afrika kan
niet overwegen dergelijke orders te
plaatsen tot het ogenblik waarop wij er
zeker van zijn, dat achtereenvolgende
regeringen de verplichtingen op lange
termijn, die uit zo’n contract voort
vloeien, kunnen nakomen”, zei minister
van Defensie) Botha in Johannesburg.
Rusland. De Russen re- De werkgeversorganisaties veroorzaak
ten nogal wat opschudding en boze ge
zichten door in een brief aan het kabi
net te vertellen, dat de houding van Ne
derland ten opzichte van sommige bui
tenlandse regeringen de handel nadelig
beïnvloedde.
S?Of>.
De Binnenlandse Veiligheids Dienst
(BVD) kwam, welhaast traditiegetrouw,
weer in opspraak. Er zouden allerlei
informaties over studenten zijn inge
wonnen bij de Nederlandse universitei-
ten. Daarover hebben wij ons dan weer
enige tijd druk gemaakt. De BVD kreeg
in september een nieuwe leiding. We
gens het bereiken van de pensioenge
rechtigde leeftijd werd Nederlands ge
heim agent nummer 1, mr. J. S. Sinnin-
ghe Damstk opgevolgd door drs. A.
Kuypers (50), die tijdens de oorlog al
inlichtingendiensten voor de geallieer
den had georganiseerd. Zowaar hadden
wij ook weer ons internationale spio-
nageschandaaltje. In 1966 was het hom
meles met de Chinezen in Den Haag,
ditmaal ging het om een Rus in Am
sterdam. Op 12 april arresteerde de
rijksrecherche bij zijn woning in Am
sterdam de
van
Er zullen altijd ministers zjjn, die weinig of niets begrijpen van het parlement. Daar
kunnen rechtgeaarde voorvechters van de democratie verschrikkelijk boos om
worden. Tevergeefs. Het is, helaas, een onuitroeibaar verschijnsel. In het huidige
kabinet De Jong zitten ook enkele mannen, die, de een wat meer dan de ander,
het parlement, oneerbiedig gezegd, aan hun laars lappen. Niet, dat ze zo graag re
cente buitenlandse voorbeelden volgen en „dictatortje” willen spelen. Dat ligt ons
Nederlanders nu eenmaal niet. De bewindslieden zijn best bereid om verantwoor
ding af te leggen in Eerste en Tweede Kamer, Maar, en daar zit het kneepje, al
leen op het moment, dat het hun uitkomt. Wanneer ooit een stoute volksvertegen
woordiger aandringt op het afleggen van verklaringen of het beschikbaar stellen
van gegevens, dan wordt zo'n bewindsman wat kriegelig en heeft hij de neiging te
zeggen: „Waar bemoeit u zich eigenlyk mee?” Hij zal zich tenslotte diplomatiek
uitdrukken en vertellen, dat „de regering de zaken bestudeert” of „de plannen nog
niet zover zijn gevorderd, dat het moment al aanwezig is om iets openbaar te ma
ken” of, en dat is een heel sterk argument, „het landsbelang zich verzet tegen pu
blicaties over het onderhavige onderwerp”.
Een ander diplomatiek incident, waarin
Nederland verwikkeld raakte, speelde
zich af in de jonge Afrikaanse staat
Guinee. Op 26 juni arresteerde de justi
tie van Ivoorkust de Guinese delegatie
naar de Verenigde Naties, nadat het
KLM-vliegtuig, waarmee de delegatie
reisde, een onverwachte tussenlanding
maakte bij Abidjan (Ivoorkust). Presi
dent Sekou Touré van Guinee beschul
digde de VN, de Nederlandse regering
en de KLM ervan de ontvoering te heb
ben veroorzaakt. De tussenlanding was
volgens hem helemaal niet nodig ge
weest. Touré liet de honorair consul van
Nederland in Guinee, tevens hoofd van
de KLM-vestiging, de heer Van Dijck,
arresteren. Drie personeelsleden van de
KLM kregen huisarrest opgelegd. Vier
Nederlanders, die Guinee wilden verla
ten, kregen geen uitreisvisum. Protesten
van de Nederlandse regering kregen
geen gehoor. Den Haag vroeg VN-se-
cretaris-generaal Oe Thant om te be
middelen. De bemiddeling van Oe Thant
slaagde vooralsnog niet. De Nederland
se regering probeerde het nog eens
rechtstreeks bij Sekou Touré. Een spe
ciale afgezant van Den Haag kreeg ech
ter zelfs geen inreisvisum voor Guinee.
Er kwam pas een oplossing in zicht na
dat het geschil tussen Ivoorkust en Gui
nee was bijgelegd.
In Den Haag ontstond enige opschud
ding nadat daar in de nacht van 18 op
19 maart brand werd gesticht in het ge-
Politie
De politie heeft het in 1967 druk ge
had. Niet met het massaal bestrijden
van ordeverstoringen, maar met een
toenemende criminaliteit. Er was een
verontrustend aantal moorden, waarbij
enkele tragische familiedrama’s. Vooral
de moord op een meisje gepleegd
door een man, die werd verpleegd in
een psychiatrische inrichting, doch te
veel vrijheid had, was aanleiding tot
veel commentaar en discussie. De mi
nister van justitie moest de verzekering
geven, dat met meer zorgvuldigheid zou
worden gewerkt. Enkele spectaculaire
bankberovingen en inbraken gaven de
justitie handenvol werk.
Branden
Grote branden zijn er ook geweest. In
oktober werd de Danlonfabriek te Em
men geheel verwoest. Twee andere be
drijven waren evenmin te redden, de
totale schade was meer dan 35 miljoen
gulden. In totaal 1180 werknemers wer
den door deze ramp getroffen. Hun lo
nen werden gelukkig door de verzeke
ring gegarandeerd. Kort na deze brand
verwoestten de vlammen in Zeist enkele
historische gebouwen en een fabrieks-
opslagplaats van de Hernhutters. Ook
hier een gigantische schadepost: dertig
miljoen.
Vernieuwing
Ook op religieus terrein is ons land
haantje de voorste. De Nederlandse ka
tholieken gaan in de wereld voorop bij
de speurtocht naar vernieuwing, die het
geloof een nieuw elan moet geven. De
verhouding tussen Rome en de Neder
landse katholieken is nog al eens ge
spannen geweest, maar begin 1967
kwam duidelijk een toenadering tot
stand. De R.K. Kerk verloor in Neder
land een van haar bisschoppen, mgr. G.
H. de Vet, bisschop van Breda. Hij
overleed na een korte ziekte op 49-
jarige leeftijd.
gin Juliana en prins Bernhard Canada,
waar zij natuurlijk ook rondwandelden
op de wereldtentoonstelling. Prins Bern-
hard hield tijdens dit bezoek een plei
dooi voor de synthetische produktie
van voedingsmiddelen ter bestrijding
van de voedselnood in de wereld. In
Nederland kwamen groothertog Jan en
groothertogin Charlotte van Luxem
burg op bezoek. Uit Nepal kwamen ko-
Mahendra Bir Bikram en koningin
Ratna Rajya Laxmi. Onze nationale rei
ziger, minister Luns van Buitenlandse
zaken (die je tenslotte voornamelijk in
het buitenland moet afdoen), bezocht
o.a. Oostenrijk, Polen en Roemenië.
Ook ontving hij in Den Haag belang
rijke gasten. Premier Wilson van En
geland en zijn minister van Buitenland
se zaken, Brown. Zij kwamen praten
over Engelands toetreding tot de Euro-
markt. De Amerikaanse vice-president,
Hubert Hunphrey, kwam voor bespre
kingen over Vietnam naar Den Haag.
Een geïsoleerde steenfabriek bij Driel. Wateroverlast in het rivierengebied
van Rijn en Waal als gevolg van de regen en daarmee gepaard gaande dooi
in Zwitserland en Duitsland. Vele uiterwaarden staan blank.
Fusies waren in 1967 vrijwel aan
orde van de dag. In één sector gaf dat
nogal was hóofdpijn: de dagbladpers.
In april fuseerde de NV Uitgeversmaat
schappij Neerlandia (Utrecht) en de
Uitgeversmaatschappij De Gelderlander
(Nijmegen). Het ging hier om kranten
met een totaal oplage van 260 duizend
exemplaren. Aan het eind van het jaar
kwam de oprichting van Unitel, een sa
menwerkingsorganisatie tussen de
grootste krantenconcerns van Neder
land. De voorzitter van de Federatie
van Nederlandse Journalisten, de heer
Schrama, liet een waarschuwend geluid
horen. Hij vreest, dat er op den duur
in Nederland nog slechts een paar zeer
grote dagbladconcerns zullen bestaan.
Een ontwikkeling, die voor de journa
listiek niet onbedenkelijk is, zo meende
hij.
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
