Noord=Koreanen brengen
Ga üe Shroar
een
Amerikaans schip op
A.R.P. WAS KARIG BEDEELD
MET BURGEMEESTERS
Een socialistische nederlaag in
Denemarken
VRIJDAG 2 FEBRUARI 1968
107e JAARGANG
No. 9
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
J. s.
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Gouden filmpjes
De voorjaarsklop
Kleurig kwakkelen
256 jaar oud doek
jjevonden
Bolswards Nieuwshlai
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
I
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum
Hwat hat
Terughoudendheid
De eerste Lemster bokking aangevoerd.
Lening
Stimulerende maatregelen
Burgemeesters
KEULEN. Opblaasbare stoelen, zogenaamde „bubble seats”, schijnen steeds
meer opgang te maken. Indien u gasten krijgt, blaast u van tevoren even een
paar stoelen op. De zetels, die we hier zien, zijn van Italiaanse makelij. Ver
krijgbaar in helder transparant, rood, oranje, geel en blauw.
Advertentieprijs: 16 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Deze kleurige maxi-pullover (of is het
een micro-jurk van dralon zou ove
rigens weer eens iets anders zijn. Voor
de „witte” dagen, wanneer uw bezig
heden buitenshuis het karakter van de
wintersport dragen.
Uitgave: A. J. OS1NGA N.V„ Bolsward
Administratie- en Redactie-adres;
Marktstraat 13
Gevestigd te Bolsward Simon Ouendag
van Sneek. Adres: Franekerstr. F. 61.
Tclef. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Socialistische nederlaag
in Denemarken
De Anti Revolutionaire Partij is wat
boos op het beleid, dat in Nederland
wordt gevoerd ten aanzien van de be
noeming van burgemeesters. Niet ten
onrechte, zo blijkt uit een recente pu-
blikatie in het weekblad Nederlandse
Gedachten van de ARP. Bij de 41 ge
meenten in Nederland, die meer dan vjjf-
Het te Workum verschijnende blad „De
Banier” is op 1 februari overgegaan aan
de uitgever A. J. Osinga te Sneek.
Zeilvaart nog steeds onmogelijk door ijs
gang voor de kust.
Enorme toeloop bij het boerenboelgoed
bij W. van der Meer te Wons.
Vrouwenbetoging tegen de duurte en het
gebrek aan vet.
De Fryske Krite voert op „De sang fan
’e tiid” van Y. C. Schuitmaker.
Proces-verbaal opgemaakt wegens het
zich met onbeschermde hoedenpennen
bevinden in de tram.
Het marktgeld te Bolsward gewijzigd.
Het is voortaan: paard en veulen f 0,15,
rund, hokling en stier f 0,15, kalf 7%
cent, varken 7% cent, big 4 cent, schaap
5 cent, lam of geit 3 cent. Op voorstel
van de heer Wierema wordt dit laatste
bedrag eveneens op 5 cent gebracht. De
heer Hooiring vreest, dat verhoging van
het marktgeld ook in de hand kan wer
ken, dat buiten de markt om handel ge
dreven wordt.
Elk klaget oer it waer
mar net ien docht der hwat oan
De sneeuwklok
Is al reeds gewekt
En heeft plaatselijk
De aard bedekt
Het hoge Noorden
heeft de primeur
Een vroege klop
Op de voorjaarsdeur.
Abonnementsprijs f 3.50 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
le week februari 1918
Met zonnestralen
Gul en licht
Wordt de goodwill
Van de maand gesticht.
Nog even maar
Een kleine tijd
En hij staat er weer
In wit habijt.
Het vervoer van manufacturen verboden.
Er mag door grossiers geen kaas meer
worden geleverd aan hotels, gestichten,
enz.
Om de stijgende overheidsuitgaven te
financieren zal de staat - geheel volgens
de in de laatste miljardennota opgeno
men regeling - een nieuwe lening uit
schrijven. Het wordt een 6% pet. staats
lening, die wordt uitgegeven tegen een
koers van 99% pet. De stukken worden
duizend en honderd gulden. Her zijn ge
tallen, die op zich weinig zeggen, maar
die voor de financiële deskundigen toch
een klein beetje als verrassing zijn ge
komen. De hoogte van het percentage
der rentevergoeding is namelijk ten op
zichte van vorige staatsleningen wat ge
zakt. Een gunstig voorteken. Het zou
er op duiden, dat de kapitaalmarkt weer
iets ruimer is geworden. Hetgeen nodig
is voor het soepel verlopen van de zo
broodnodige investeringen.
meerderheid van zg. burgerlijke partijen
is ontstaan, die mogelijkerwijze zal lei
den tot een regering van conservatieven,
de liberale partij Venstre en de links
liberalen ofwel de radikalen.
De sociaal-democraten, die onder pre
mier Krag een minderheidsregering
vormden, welke kon rekenen op de steun
van de volkssocialisten, vielen met 4
pet. tot 34.2, terwijl de volkssocialisten,
die in 1966 nog bijna 11 pet. hadden be
haald ,nu niet verder kwamen dan 6 pet.
Twee pct. van hun stemmen is gegaan
naar de nieuwe linkse socialisten, die
zich in december van de volkssocialisten
hadden afgescheiden, toen dezen de re
gering wensten te blijven steunen bij
haar poging een gedeeltelijke loonstop
er door te krijgen om het effekt van de
Deense devaluatie niet te snel teloor te
laten gaan.
In het burgerlijke kamp is de grootste
winst gegaan naar de radikalen, die
van 7.3 pet. maar liefst op 15 pet. kwa
men. Deze partij heeft altijd een vrij
linkse signatuur en vormt eigenlijk een
brug tussen de sociaal-demokraten en
de andere partijen, waarbij nog komt,
dat zij door haar pacifisme aantrekke
lijk is voor velen van de linkerzijde, d’e
met de socialistische partijen ontevre
den zijn.
De conservatieven hebben lichte winst
geboekt, Venstre is iets achteruit ge
gaan. Maar voor een regeringsvorming
zitten de radikalen op de wip. Zij gaan
ervan uit, dat een zo breed mogelijke
partij het beste is. Alleen met de sociaal
-demokraten willen zij niet in zee, met
de conservatieven en Venstre eventueel.
Maar de leiding moet ernstig rekening
houden met verzet in haar jongeren
organisatie tegen een coalitie met de
rechtse partijen.
Een incident dreigt uit te groeien tot een gevaarlijke situatie, waaraan de er bij
betrokken partijen zich nog slechts met moeite kunnen ontworstelen. Dat
incident is het opbrengen door vier Noordkoreaanse patrouilleboten van de
Pueblo, een Amerikaans radlo-afluisterschip van 900 ton met een bemanning
van 83 koppen, naar de Noordkoreaanse haven Wonsan. Niemand ontkent, dat
het schip bezig was Noordkoreaanse radioboodschappen af te luisteren, hetgeen
onder spionage of contraspionage valt, zoals al zo vaak met verfijnde afluister-
inrichtingen uitgeruste Russische treiters hebben gedaan in de buurt van ge
allieerde vloten. Dergelijke Russische schepen worden ook herhaaldelijk voor
de Amerikaanse kust waargenomen.
nog betrekkelijk bescheiden, als men
bedenkt, dat West-Duitsland vorig jaar
twee konjunktuurinjekties van 7.5 mil
jard mark heeft gegeven.
De opzet is, dat de maatregelen een
groei van het nationale produkt van 5
pet. moeten bewerken (vorig jaar tegen
de 4), want men heeft becijferd, dat de
werkloosheid (geschat op 470.000 man)
pas zal gaan afnemen wanneer dat cij
fer van 5 is bereikt. Indien de maatre
gelen niet het gewenste effekt hebben,
kan men aanvullende stappen verwach
ten. Van belang zal zijn hoe de ont
wikkeling in Duitsland gaat. Daar ver
wacht men al enkele maanden een op
leving, maar het is niet onmogelijk, dat
de Amerikaanse maatregelen om inves
teringen in Europa voorlopig te verbie
den, een nadelige uitwerking op de Duit
se ekonomie zullen hebben. Wellicht
blijft hierdoor de opleving langer uit.
Minister Schiller loopt al met plannen
voor aanvullende stimulansen, maar het
verzet hiertegen van Strauss, de minis
ter van financiën, is nog te groot.
Verkiezingen in Denemarken hebben de
sociaal-democraten en de socialistische
volkspartij een zware nederlaag bezorgd,
waardoor er in het parlement nu een
Met donker groen
Vol kracht en wil
Siert het de hoek
Van de hof, nu stil.
Sommigen van ons voelen het aan hun
eksteroog, anderen krijgen een lichtelijk
opgezwollen oorlelletje. Weer anderen
kijken eenvoudigweg naar de lucht. Maar
het komt allemaal op hetzelfde neer: wij
zijn in staat het naderen van depressies
te voorspellen, van hoge drukgebieden
en van koufronten. Menige toerist heeft
met stijgende verbazing ons land be
zocht: zelfs de eerste de beste kleuter
kon hem vertellen, wanneer de wind niet
goed zat, en hoe verkeerd dat zou uit
pakken.
Wij zijn een weervoorspellende natie en
we zijn op alles voorbereid. Een zomer
kan het zo gek niet maken, of wij heb
ben er wel een vestje voor, en ook de
winter laat ons zelden met de mond vol
(klapper)tanden staan. Of de sneeuw nu
bij lawines uit de hemel waaiert, of dat
we van het ene hagelbuitje in het andere
motregentje kwakkelen, aan kleren ont
breekt het ons niet.
ten, maar de instelling van een mini-
mum-grens in onze huidige, evenredige
vertegenwoordiging. De CHU meent, dat
al heel wat kan worden gered indien
wordt bepaald, dat politieke partijen al
leen een Kamerzetel kunnen krijgen
wanneer zij minimaal twee of drie pro
cent van het totaal uitgebrachte aantal
stemmen veroveren.
De CHU-studie heeft nog tot enkele in
teressante konklusies geleid. Zo meent
de wetenschappelijke afdeling van de
CHU, dat tijdelijke of incidentele stem
busakkoorden volstrekt onaanvaardbaar
zijn. Wanneer zo'n akkoord wordt ge
sloten en de deelnemers de meerderheid
behalen, zijn de Kamerledenen gedwon
gen het akkoord uit te voeren. Waar
blijft dan hun eigen verantwoordelijk
heid en hun verplichtingen, zonder last
of ruggespraak met hen, die benoemen,
te stemmen? Aldus de CHU-vraag. De
moeilijke verhouding tussen Kamerleden
en kiezers kan, meent de CHU, veel be
ter worden opgelost via een betere kom-
munikatie en voorlichting. Het zou daar
om beter zijn .aldus de CHU, het in
1924 opgeheven korte verslag van de
Kamervergaderingen weer eens in leven
te roepen.
Hetgeen nog niet eens zo’n gek idee is.
tigduizend inwoners hebben, zijn er
slechts twee aan te wijzen met een ARP-
burgemeester. Liefst veertien hebben n
burgervader, die gerekend wenst te wor
den tot de KVP, ook veertien die bij de
PvdA behoren, vijf van de CHU en vier
van de WD. Twee burgemeesters zijn
partijloos. In totaal heeft Nederland 941
gemeenten. Honderd en zeventien daar
van worden bestuurd door een burger
vader, die politiek tot de ARP moet
worden gerekend. Dat is op zich een
aardige verdeling. Wanneer men echter
de omvang van de gemeenten meerekent
komt de ARP er maar karig af.
De Noord-Koreanen betogen, dat het
schip zich binnen de Noordkoreaanse
territoriale wateren bevond, hetgeen de
Amerikanen bestrijden. Een Amerikaans
verzoek het schip terug te geven werd
van de hand gewezen. Rusland weigerde
goede diensten te verlenen, waarom
Amerika het had verzocht. Toen besloot
president Johnson 14.600 reservisten on
der de wapenen te roepen en de Veilig
heidsraad van de Ver. Naties te ver
zoeken zo snel mogelijk bijeen te komen.
De Veiligheidsraad is bijeen geweest,
maar daar is men ook geen stap verder
gekomen. Op het ogenblik van schrijven
werkt men achter de schermen nog aan
formules waarmee alle partijen vrede
zou i kunnen hebben. Het oproepen
van de reservisten werd gezien als een
waarschuwing aan het adres van Noord-
Korea, maar het is duidelijk, dat dit er
Noord-Korea niet toe zal brengen de be
manningsleden of zelfs het schip vrij te
laten. Het leek er op, dat de Amerikaan
se president zich in de moeilijke positie
had laten lokken, dat hij een teruggave
zou eisen, die slechts door militaire
maatregelen mogelijk zou zijn, ën tege
lijk zich een militaire aanleiding zou
laten geven om geweld te gebruiken. In
eën dergelijke situatie is het uitblijven
van geweld meer een prestigeverlies dan
het erkennen in een incident aan het
kortste eind te hebben getrokken.
Geleerden van een Schots laboratorium
hebben kortgeleden een opmerkelijk doek
onderzocht dat 256 jaar onder water in
een Hollands scheepswrak heeft gelegen.
Het schip, de „De Liefde”, was een
Oost-Indiëvaarder die in 1711 in de buurt
van de Out Skerries eilanden ten noor
den van Schotland is gezonken. Slechts
een van de 300 opvarenden werd gered.
Toen de teer, het zand en roest van het
doek verwijderd waren bleek dit nog
verrassend sterk en vertoonde slechts 'n
geringe chemische of fotochemische in
werking. De geleerden troffen echter
wel sporen van microbiologische schade
aan.
en Wymbritseradeel.
Zelfs de middelgrote partijen, zoals D’66
en de beide prot. chr. groeperingen,
kunnen terecht een distriktenstelsel met
angst tegemoet zien. Weliswaar zullen
zij in staat zijn om in sommige distrik-
ten een meerderheid te behalen of zo
veel stemmen, dat er nog wel een zetel
mee is te verdienen, het totaal zal naar
alle waarschijnlijkheid toch lager uit
vallen dan het huidige. De grote par
tijen, zoals KVP en PvdA, zullen - voor
zover men nu in het koffiedik kan kij
ken - met de grote winst van zo’n stelsel
gaan strijken.
De Chr. Hist. Unie - als vertegenwoor
diger van de middengroepen - is als eer
ste in verzet gekomen tegen het voor
stel van de staatskommissie. In een
rapport aan CHU-minister Beernink
van binnenlandse zaken zegt de Jhr. mr.
A. F. de Savomin Lohmanstichting (het
studiecentrum van de CHU), dat een
distriktenstelsel voor landelijke verkie
zingen geen ideale weergave kan geven
van de politieke inzichten in ons land.
Het huidige stelsel van evenredige ver
tegenwoordiging verdient de voorkeur -
ondanks zijn bezwaren - boven een dis
triktenstelsel omdat het de staatkundige
en levensbeschouwelijke stromingen
onder de kiezers zo zuiver mogelijk
weerspiegelt, aldus het CHU-studiecen-
trum. Bij het huidige stelsel kunnen de
kiezers toch enige ekstra invloed uit
oefenen, meent de CHU, namelijk door
het uitbrengen van voorkeurstemmen.
Toch meent ook de CHU, dat het huidige
stelsel - met alle mogelijkheden voor
zeer kleine splinterpartijen, die niet
meer dan één of twee zetels winnen -
niet helemaal voldoet. Als oplossing
tegen de vorming van (te) kleine groe
peringen in ons politieke bestel ziet de
CHU echter niet het kiezen via distrik-
De Franse regering heeft maatregelen
afgekondigd ter stimulering van de
ekonomie. Voor het lopende jaar wordt
de inkomstenbelasting, behalve voor de
zeer hoge salarissen, verlaagd met 5 pet.
De kinderbijslag wordt met 4.5 pet.
verhoogd en de ouderdomsuitkering met
100 frs. per jaar Daarnaast zal de rege
ring meer besteden aan sociale woning- j
bouw en zal zij de investeringsaftrek j
voor ondernemingen flink verruimen. In
totaal zal dat de staat aan uitgaven en j
derving van inkomsten ongeveer 3 mil-
jard frs. kosten. De maatregelen zijn
üs hjoed to sizzen
i
Leek er aanvankelijk weinig anders als
uitweg mogelijk dan het gebruik van
geweld, hoe dan ook, in de toespraak,
die Johnson vrijdagavond tot het Ame
rikaanse volk heeft gericht, verduide
lijkte hij waarom hij de reservisten had
opgeroepen. Hij bracht een wat duide
lijker verband tot stand met de Noord-
Koreaanse infiltraties in Zuid-Korea, die
erop zouden kunnen wijzen, dat Noord-
Korea pogingen wil doen een Zuid-
koreaanse guerrilla te doen starten. Is
de verhoging van de Amerikaanse pa
raatheid soms niet meer dan een waar
schuwing aan de Noord-Koreanen zich
niet verder in avonturen te storten
Het is ook niet ónmogelijk, dat Johnson
is geschrokken van de geringe paraat
heid van de Amerikaanse strijdkrachten
in de buurt van Korea, die de Pueblo
niet te hulp zijn gekomen. Er blijven
gevaarlijke elementen in de toestand
zitten, vooral indien diplomatieke mid
delen om schip en bemanning terug te
krijgen geen sukses hebben.
Men moet er evenwel van uitgaan, dat
Amerika, gebonden als 't is in Vietnam,
waar de Noord-Vietnamezen op het punt
lijken een zwaar offensief te openen in
de noordelijke provincies van Zuid-Viet
nam, niet de minste behoefte heeft aan
een nieuw front. Men heeft ook sterk
de indruk, dat Rusland in geen enkel
opzicht voelt voor verdere komplikaties
in het verre oosten.
De staatskommissie, die onder leiding van oud-premier Cals nogal geheimzinnig
werkt aan een herziening van onze grondwet, heeft toch wat laten uitlekken
over de gedachten, die leven rond ons kiesstelsel. Met enige opzet. Het is altijd
nuttig om al enige diskussie uit te lokken vóór definitieve voorstellen op tafel
komen. Het gaat in dit geval om een herziening van ons kiesstelsel voor de
samenstelling van de Tweede Kamer. Tot nu toe moeten wij het doen behelpen,
zeggen velen - met een systeem, waarbij landelijk de stemmen worden geteld
en verdeeld. De staatskommissie, die een nieuwe grondwet moet opstellen, voelt
in meerderheid voor een systeem .waarbij per distrikt een bepaald aantal Kamer
zetels wordt verdeeld. Een systeem, dat nogal grote gevolgen kan hebben. Bij
een landelijke verdeelsleutel maken kleine partijen nog altijd kans op één of twee
zetels. Wanneer echter als eis wordt gesteld, dat voor een Kamerzetel de
meerderheid nodig is in één of twee distrikten, wordt het voor kleine partijen
een heel stuk moeiiyker. De grotere partijen, zoals KVP, PvdA, CHU, ARP en
VVD, zullen altijd wel kans zien om in een aantal distrikten een redelijk over
wicht te behalen. Dit wordt echter bijzonder moeilijk, zo niet onmogelijk, voor
partijen zoals de Staatkunig Gereformeerde Partij, de Boerenpartij of het
Gereformeerd Politiek Verbond.
i rt
