Eemshaven: zwembroekje dat de
naaktheid
het noorden
van
moet bedekken
I
GROOT OFFENSIEF VAN
VIETCONG IN VIETNAM
s
I
>rfe
ia
#1
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
r OW’
yt
107e JAARGANG
No. II
VRIJDAG 9 FEBRUARI 1968
Bolswards Nieuwsblad
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeet, Hennaarderadeel, Hindeloopen, W onser ad e el, Workum
Het noorden
Pueblo
5
Concentraties
Volgens sommigen zijn de massale aan-
Advertentieprijs: 16 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Uitgave: A. J. OS1NGA N V„ Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2044 - Na 18,30 uur 2660 of 2335
(Ö5157)
Deze ontwikkelingen in Vietnam heb
ben de krisis, die ontstaan was doordat
Noordkoreaanse marineschepen ’t Ame
rikaanse afluisterschip Pueblo hadden
opgebracht, wat naar de achtergrond
geschoven. Gelukkig maar, want dan
kunnen de prestigekwesties bij een even
tuele regeling minder zwaar gaan we
gen. Naar verluidt, zouden Amerikanen
en Noordkoreanen het in de bestands-
kommissie in grote lijnen eens zijn ge
worden. Men moet dan maar vergeten,
dat Amerika met militaire dreigementen
minder sukses heeft gehad dan het een
grote mogendheid zou betamen.
De Zuidkoreaanse regering zet Washing
ton onder zware druk om een uitbreiding
van de Amerikaanse troepenmacht en
van de militaire hulp te krijgen. Men is
er in Seoel van overtuigd, dat Noord-
Korea zijn oorlogsvoorbereidingen heeft
voltooid en dat het op een gunstig mo
ment tot de aanval op het zuiden zal
overgaan om te bereiken wat in 1950
mislukt is: de hereniging van het land
onder communistisch bewind.
BELANGRIJK INITIATIEF VAN
BRUYNZEEL IN BRAZILIë
Abonnementsprijs f 3.50 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
vil w.
HI'E (Z.VIETNAM). Amerikaanse mariniers dekken vanaf hun hoge positie
een groep kameraden, die op het punt staat een versterking van de Vietcong
te bestormen.
Burgerlijke regering
In Denemarken is men vrij snel tot de
vorming van een regering gekomen na
de verkiezingen van 23 januari, die op
een zware nederlaag van de sociaal
democraten en een forse winst van de
links liberale radicalen zijn uitgelopen.
De drie burgerlijke partijen, de radica
len, de boerenpartij Venstre en de con
servatieven, hebben elkaar gevonden in
een coalitie onder leiding van de radi
caal Baunsgaard. Een van de eerste ta
ken van deze regering zal Zijn de in
Denemarken vrij sterk woekerende in
flatie te beteugelen. Men verwacht be
zuinigingen in de openbare uitgaven en
pogingen de konsumptie te beperken,
opdat niet alle voordelen van de deva
luatie verloren gaan in een voortdurend
stijgend prijspeil.
Het is waarschijnlijk, dat de pacifis
tisch georiënteerde radicalen hun eis,
dat er op defensie zal worden bezuinigd,
ingewilligd hebben gekregen.
PARAMARIBO. In verband met de grenskwestie met Guyana hebben enkele
honderden leerlingen van de algemene middelbare school een demonstratie in
Paramaribo gehouden. Zij trokken naar het ministerie van algemene zaken,
waar zij, in afwachting van de komst van de premier, m»t h"n plakkaten op
de grond gingen zitten.
Dinsdag was het dan de grote dag voor de Friese Staten. De verwachte
spraakwaterval over de 2e regeringsnota Noorden des Lands heeft bijna zes uur
lang geklaterd, maar een vuist hebben de staten niet gemaakt. Terwijl ze toch
in wezen allemaal hetzelfde bedoelden, stemden ze tenslotte verdeeld over een
door enkele fraktievoorzitters ingediende resolutie. Het hele debat, dat een
demonstratie had kunnen zjjn (en ook had móéten zjjn!) van eensgezinde ver
ontwaardiging, liep wat stroef en vormde bepaald geen klimax. Tenslotte kwamen
er twee resoluties op tafel, voor een groot gedeelte met dezelfde ondertekenaars.
Dankbaar drukte gedeputeerde Okrna de FNP-er Singelsma de hand, toen die
tenslotte bereid bleek, zijn resolutie ter wille van de duidelijkheid in te trekken,
c.h.- fraktievoarzitter A. Oosterhoff was toch kennelijk niet goed voorbereid:
17 van de toch nog aanwezige 47 leden (het liep tegen zeven uur en de gelederen
waren al gedund) stemden tegen (vrjjwel de gehele a.r., k.v.p. en v.v.d.-frakties).
Niet in Khe Sahn is de aanval losgebarsten, maar in een aantal steden in
Zuid-Vietnam. Met een ongekende stoutmoedigheid en een niets ontziend door
zettingsvermogen z(jn de guerillastrjjders van de Vietcong aanvallen begonnen
in het centrum van Saigon en zeven andere grote steden. In Saigon slaagden zij
er Zelfs in binnen te dringen in de speciaal tegen overvallen beschermde Ameri
kaanse ambassade. De andere steden zijn meestal provinciale hoofdsteden of
centra van Amerikaanse bedrijvigheid, zoals de belangrijke basis Da Nang in
het noorden van het land, vrij dicht bij de stad Hué, die de Vietcong gedeeltelijk
bezet heeft.
Aanvankelijk leken het aanvallen in
de traditionele trant: een snelle aanval,
gevolgd door een snelle aftocht. Maar
na een week verminderde de heftigheid
van 't offensief nog steeds niet. Afgelo
pen zondag viel de Vietcong in een voor
stad van Saigon een Amerikaans depot
aan. Op het vliegveld van Saigon, dat
aanvankelijk door de Amerikanen ge
zuiverd was, werd weer gevochten.
Hoe kritiek de toestand is, kan men
opmaken uit het feit, dat een Ameri
kaanse luchtcavelleriedivisie naar Sai
gon is overgebracht en dat nog wel ter
wijl men elk ogenblik de grote aanval
van de Noordvietnamese divisies op Khe
Sanh verwacht. Khe Sanh, in het noord
westen van Zuid-Vietnam, is een Ame
rikaans kamp, bezet door ruim 5000
Amerikaanse soldaten, die daar om
singeld zijn door naar schatting een
20-40.000 Noordvietnamezen, uitgerust
met zeer moderne wapenen, zij het dan
zonder luchtmacht.
Zwakte van de regering
De politieke zwakte van de Zuidviet-
namese regering, ondanks suksessen die
zij vorig jaar bij verkiezingen kon boe
ken ,is nadrukkelijk aangegeven door
de woorden van McNamara, de schei
dende Amerikaanse minister van de
fensie, in zijn laatste rapport aan het
Congres. Wat voor hulpmiddelen wij ook
gebruiken, aldus Mc.Namara, wij kun
nen de Zuidvietnamezen niet de wil ge-
ven als een onafhankelijke natie voort
te blijven bestaan, wij kunnen hun ook
de vaardigheid en zelfdiscipline niet ge
ven die een volk moet hebben om zich
zelf te regeren.
Dit is weinig minder dan een veroorde
ling van het Zuidvietnamese bewind,
waar Washington zich nu al zoveel jaren
achter stelt. Het is de erkenning ook.
dat op het meest essentiële aspekt van
deze oorlog, het vestigen van een niet-
communistisch bewind, dat de burger
oorlog onder de knie zou krijgen, de
Amerikaanse politiek mislukt is.
Het is lang niet zeker, dat de Amerika
nen militair verslagen kunnen worden,
maar het ogenblik kan wel aanbreken,
waarop Washington de zinloosheid van
het verder voeren van de oorlog gaat
beseffen. Dan breekt het moment aan
om in kontakten met de tegenstander
een oplossing te zoeken, waarbij zoveel
mogelijk van het gezicht kan worden
gered. Dat zal vermoedelijk niet gek
veel zijn, daar het land zelf de Zuid
vietnamese regering geen gewicht blijkt
te hebben.
Op 3 februari werd in Macapd de tri-
plexfabriek Bruynzeel Madeiras S.A. -
Brumasa geopend.
Macapa ligt in het Amazonegebied van
Brazilië, waar voldoende hout aanwezig
is, dat geschikt is voor verwerking tot
een hoogwaardig produkt.
De totale investering in dit nieuwe pro-
jekt bedraagt ongeveer 22 miljoen gul
den. Van dit bedrag wordt 7.5 miljoen
door de Nederlandse regering gegaran
deerd.
Deze nieuwe fabriek die - met inbegrip
van de bosexploitatie en -exploratie -
aan 1500 mensen werkgelegenheid zal
verschaffen, zal 24.000 m3 triplex per
jaar produceren.
vallen van de Vietcong op de steden be
doeld om de aandacht van de Amerika
nen van Khe Sanh af te leiden. De
Amerikaanse legerleiding bijv, blijft er
van overtuigd, dat daar de belangrijkste
slag zal worden geleverd. Volgens an
deren staat dat helemaal niet vast en
kunnen de Noordvietnamese concentra
ties in het noorden ten doel hebben de
Amerikanen in het noorden te binden,
zodat de Vietcong in de veel volkrijker
streken in het zuiden van het land haar
offensief kan voortzetten.
Misschien komen beide offensieven tege
lijk. want al zullen de verliezen van de
Vietcong niet gering geweest zijn, de
Amerikaanse cijfers, die spreken van
bijna 15.000 gesneuvelden aan Vietcong-
zijde, ofwel een derde van de ingezette
strijdmacht, lijken overdreven. De Viet
cong heeft bovendien versterkingen ge
kregen en zal het offensief nog wel even
kunnen volhouden. Er kan dus nog een
gelijktijdigheid optreden.
Het belangrijkste aspekt van de aanval
van de Vietcong is wel de demonstratie,
Jat het in het door de Zuidvietnamese
regering en de Amerikaanse troepen be
heerste deel van het land niet veilig is.
Het gezag van de regering (en ook van
de Amerikanen) heeft een ernstige
knauw gekregen en nog minder zal de
bevolking vertrouwen hebben in een
overwinning van de regering in Saigon.
In Washington is men erover tevreden,
dat de aanval van de Vietcong geen al
gemene opstand heeft ontketend, maar
het is de vraag of dat de bedoeling er
van geweest is. Het is al voldoende, dat
de bevolking went aan een overwinning
van de Vietcong eri dat zij gaat beseffen
dat de regering niets te betekenen heeft.
Wie gaat er dan nog op het verkeerde
paard wedden!
de staart van de agenda bleven, die
voor hen vrij zeker wel praatstof had
geboden (het ging bijv, over de dam
naar Ameland). Juist toen het laatste
punt de hamer had gepasseerd volgde
„de intocht der gladiatoren’’. De heer
v. Tuinen deelde mee, dat alle frakties
het er over eens waren, dat er een wel
overwogen kontranota moest komen,
waarin ook de mening van de staten
diende te worden verwerkt, maar dat
niet alle frakties de resolutie Oosterhoff
kcr ’.n steunen. Bij hoofdelijke stem
ming werd deze - zoals reeds gemeld -
aangenomen met 30-17 stemmen, een
wel wat onbevredigend slot, eigenlijk
geen mannenwerk (hoewel er deze dag
geen enkele vrouw het spreekgestoelte
beklom!). Maar als de regering hoort
dat de 17 tegenstemmers hun stem al
lerminst aan de resolutie onthielden om
dat ze zo enthousiast over de nota wa
ren, zal dit haar wel te denken geven.
Dit is al weer historie. Wat hier nog angstvallig wordt gestut (het veel
besproken hoekhuis Broerestraat-Kerkstraat, het voormalig pand Haagsma)
is veranderd in een ruine. Bolsward heeft een „monument” minder, al zal
men de historische fragmenten in dit bouwwerk wel weer inpassen.
Foto 'Steggerda
De heer v. d. Veen sprak eerst. Hij gaf
toe, nooit veel vertrouwen te hebben in
papier, maar hij vond toch deze nota
een stuk reëler dan de voorlaatste. De
heer Oosterhoff had er blijkbaar op ge-
spekuleerd de laatste spreker te zijn.
Het gelukte. Zoals reeds gezegd, kwam
hij met een resolutie .opgesteld door de
p.v.d.a., waarin de inhoud van de nota
teleurstellend werd genoemd, o.a, omdat
deze voorbijging aan het uitzonderlijke
karakter van de huidige werkloosheid,
die mede daardoor permanent dreigt te
worden. Ook kenschetste de resolutie de
nota als een met een onevenwichtige
signatuur .terwijl de behandeling van
het onderwijs onvolledig werd genoemd
en er werd gepleit voor het vestigen
van een instelling voor wetenschappelijk
onderwijs te Leeuwarden en het onmid
dellijk beschikbaar stellen van gelden
voor het uitvoeren van werken ter be
strijding van de huidige strukturele
werkloosheid.
Er ontstond een ietwat vreemdsoortige
situatie toen (terwille van de klok) de
fraktievoorzitters zich terugtrokken ten
einde zich over de resolutie te beraden
en de voorzitter ondertussen de rest van
de agenda afwerkte. De heren de Boer
(c.p.n.), Singelsma (f.n.p.) en Kampen
(p.s.p.) (zijn fraktiegenoot de Leeuw
was reeds vertrokken) namen aan het
fraktieoverleg deel, zodat een viertal
frakties (immers ook de boerenpartij-
vertegenwoordiger had inmiddels de
plaat gepoetst) buiten het overleg over
en Wymbritseradeel.
De heer S. van Tuinen (a.r.) stal de
show, door plechtig te verklaren, dat hij
de regeringsnota eerst (door de pers be
ïnvloed) „striemin” vond, maar bij nader
inzien „pürbêst”. De verdediging van
het college van ged. staten daarentegen
vond hij „flanterich”. Geboeid luisterden
de staten naar dit onverwachte geluid.
Maar toen kwam de aap uit de Dokku
mer mouw. De heer v. Tuinen vond de
regeringsnota voortreffelijk, wat betreft
de wijze waarop het Uitgangspunt (Gro
ningen sterk maken, opdat Friesland en
Drente zich in het stralingseffekt zouden
koesteren) werd uitgewerkt. Maar.... dit
uitgangspunt vond hij niet voldoende be
studeerd, laat staan bestreden. Met
kracht drong hij dan ook aan op het
opstellen van een weldoorwrochte con-
tranota.
De nestor van de staten .k.v.p.-fraktie-
voorzitter Tsj. de Jong, gaf voor de
vuist weg nog eens een voortreffelijke
causerie over de verschillende geaard
heid van de provincie Groningen en
Friesland. De platte- (of liever hoge-)
landbewoner doet zijn primitieve be
hoeften thuis, maar gaat verder voor
alles ,noar stad”. Een bloeiend platte
landsleven, zoals dit in Friesland voor
komt, kent Groningen niet. Tot nog is
het stralingseffekt nihil gebleken. Kern
of geen kern, plaatsen als Bolsward,
Sneek, Joure, Heerenveen, en Drachten
groeien tegen de verdrukking in. De
verbindingen spelen hierbij een grote rol
en wat de nota aan positiefs op dit punt
in het vooruitzicht stelt (vierbaans ma
ken van Afsluitdijk en rijksweg 43) is
hoopgevend.
Nadat de heer Singelsma (f.n.p.) als
vierde aan de klaagmuur had gestaan,
zong de heer de Leeuw (p.s.p.) eenzelfde
lied. Hij deed er nog een schepje op.
Wat er tot nu toe is gedaan betreft lap
middelen. Als hier geen industrie geves
tigd wordt, moet de regering hier zelf
maar bedrijven gaan stichten. Zijn frak
tiegenoot Kampen had in de loop van
de middag nog wel een paar medicijnen
voor het noorden: Men zou het vestigen
van nieuwe bedrijven in het westen kun
nen verbieden en de schoolplicht in de
drie noordelijke provincies met een jaar
kunnen verlengen. Dit houdt de jeugd
van de straat en geeft onderwijzers
werk. Niemand heeft op deze extreme
suggesties gereageerd....
De heer de Boer (c.p.n.) vond middelen
die pas over jaren baat geven op dit
moment nutteloos. Er zijn thans 7000
werklozen en het is urgent hier meteen
iets aan te doen.
De heren v. d. Veen (v.v.d.) en Ooster
hoff (c.h.u.) zaten kennelijk op het vin-
ketouw. Heel ongebruikelijk lieten zij
de fraktievoorzitters van de kleine par
tijen vóór gaan. (De boerenpartij was
met 1 man aanwezig, maar die was,
toen het zijn beurt was, al weer „te
melken”.)
Het begin van de vergadering was ook
al niet gelukkig. De heer Singelsma wil
de vragen stellen over het waterschap
Noardlik Westergoa, maar bleek daar
mee buiten de orde. Toen kwam het his
torisch moment, dat voor het eerst een
in het Fries gesteld voorstel (betreffen
de de Fryske Underwiisrie) ter tafel
kwam. Hiermee was aan een herhaald
verzoek voldaan. Tweederde van de sta
tenleden spreekt Fries, de helft van de
gedeputeerden doet dit geregeld, ande
ren incidenteel. Bijna driekwart van de
„Handelingen” (het officiële statenver
slag) is in het Fries gesteld. Dit is al
jaren zo en wordt als de gewoonste zaak
ter wereld beschouwd (wat het in een
tweetalige provincie uit de aard der
zaak ook is). Mevr. Wierda (v.v.d.)
vroi nu echter bij Friestalige voorstel
len „uit hoffelijkheid” ’n Hollandse ver
taling te voegen. Niet terwille van zich
zelf (zij woont in Katlijk, waar zij da
gelijks Fries hoort) maar ten behoeve
van die statenleden, die het Fries niet
machtig zijn. Prompt vroeg statenlid Th.
de Vries (a.r. )uit Koudum of dan voor
taan bij de Hollandstalige voorstellen
ook een Friese vertaling geleverd wordt.
Ged. v. d. Mark (a.r.) zette het debat,
dat onverkwikkelijk dreigde te worden,
handig op een dood spoor, door te zeg
gen, dat het kollege zich over dit punt
nog eens zou beraden. Wel zei hij het
discriminerend te vinden, het mondeling
Fries taalgebruik wél toe te staan en
het schriftelijk niet.
Hét punt op deze zitting de bespreking
van de 2e regeringsnota over het Noor
den des lands.
Fraktievoorzitter Kolthoff (p.v.d.a.)
beet de spits af met het voorlezen van
een keurig op stencil gezette rede, die
later in de debatten vrij tam en mak
werd genoemd. Het meest suksesvol was
een ingevoegde opmerking waarbij het
’t Eemshavenprojekt „het zwembroekje”
noemde, dat „de naaktheid van het noor
den moet bedekken”. Hij vond (alg Har-
linger) overeenkomst tussen de houding
van de regering en de Stenen Man, het
beeld met de twee gezichten. De plano
logen handhaven nl. volgens de heer
Kolthoff wel de reeds eerder als uit
gangspunt aangenomen spreiding van
de Nederlandse bevolking, maar de eko-
nomen durven daarvan de konsekwenties
niet te aanvaarden. Hij besloot met de
wens: „Laten wij ons zo eendrachtig mo
gelijk opstellen en ons zo goed mogelijk
presenteren”. Deze wens is niet in ver
vulling gegaan, wellicht mee doordat de
heer Kolthoff een door de p.v.d.a. opge
stelde resolutie (via de heer Oosterhoff)
naar voren schoof, waarvan een drietal
frakties niet gediend was. Aan het voor
overleg heeft blijkbaar wel iets geha
perd.
«B
j&fts
