De „andere” woonwagenbewoner
Vele WAC - aktiviteiten
in 1968
fiabe Shroar
Een gesloten gemeenschap, met sterk
groepsverband
10 weken gratis busverbinding met
de omgeving op de koopavond
107e JAARGANG
No. 20
DINSDAG 12 MAART 1968
W ymbritseradeel.
Hwat hat
PIET
Fan de Martinvtoer
De weerman
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Speciale VW voor
Geldtransporten
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Advertentieprijs: 16 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
ROTTERDAM. Een kijkje op de Lentiade 1968, de bloemen- en vaktentoon-
stelling, die morgen in het Ahoy-gebouw in Rotterdam geopend wordt. Op de
tentoonstelling wordt voorlichting gegeven over tuinieren, plantverzorging
en vakantielbesteding.
AMSTERDAM. Na het sukses in Frankrjjk is nu ook in ons land de minibar
geïntroduceerdeen handig wagentje, beladen met dranken en etenswaar,
waarmee treinreizigers, die hun plaatsje in de coupe verkiezen boven dat in
de restauratie-afdeling, bediend worden. De minibar stelt de ambulante ober
in staat belangrijke uitbreiding aan het dienstbetoon te geven.
Het spijt ons allemaal
Eerstdaags, bij het journaal
gaat ’t mannetje verdwijnen
Dan zwijgt de TV-stem
Al zal ook buiten hem
de zon wel blijven schijnen
waardering mag verklankt
Weerman, hartelijk bedankt.
Iedereen leeft echt mee
met ’t beeld op de TV
’t is een oude bekende
die viermaal in de week
uw gast was en het bleek
dat ’t velen dankbaar stemde
Men riep zo voor en na
Weerman, hiep, hiep, hoera.
Las de omroeper het bericht
dan werd de stof allicht
droger iets minder boeiend
Ja, elk stelt het op prijs
aanschouwelijk onderwijs
in conversatie, vloeiend.
Zo heeft als vele vriend
De weerman trouw gediend.
Maar u leest ook wel eens in de dag
bladpers over de woonwagenbewoners
zelf, maar helaas dan niet altijd in de
gunstige zin. Soms betreft het een be
hoorlijke vechtpartij met de politie, of
een ruzie in een café tuisen woonwagen
bewoners en andere bezoekers, of het
beslechten met messen of vuurwapens
van jarenlange onderlinge vetes. En de
kop boven zo’n bericht in de krant ver
raadt dan altijd, dat er een bewoner van
een woonwagen in het spel was.
hwerop de provinsjes en provinsiale yn-
stansjes mei lju üt de gemeenterounten
en stansorganisaesjes fan wegen komd
binne. Al wiene hja net allegear like ge-
lokkich en al makke men faken nei inkel-
de minuten al in ein oan de sprekker syn
bitboch, de massale opkomst en de greate
oerienkomst ynibiswieren wie in düdlik
andert op de opset fan de ministeriële
nota.
Folie better as dat yn de steaten slagge
is, kaem hjir nei foaren, dat it Noarden
it net iens is mei de ekonomyske diag
nose fan de ministers: it üntbrekken fan
in greate stêd en de dêrfan ütgeande üt-
strieling nei wide omkriten. It is ek
evidint net wier. Hwant de stêd Grins
is yn forhalding ta de oantallen biwen-
ners wol in greate stêd.
It is op Eindhoven nei de greatste stêd
fan Nederlan buten de ranstêd. Natuerlik
is hja lytser as Amsterdam en Rotter
dam, mar dat binne sintra foar 12 mil
joen minsken en Grins is in sterk sin-
trom foar in heal miljoen. Dérby hat
dizze stêd alle fasiliteiten fan in greate
stêd, in bilangrike universiteit mei alle
instituten en in akademysk sikenhüs, in
skouboarch, in konsertgebou, ja tofolle
om op to neamen. Fiks hwat fabriken,
greate kantoaren, banken, prachtige sa-
ken binne der yn oerfloed.
Dêrby hat it ek jit de fasiliteiten en
foarrjochten fan in „kearn” dus subsyd-
zjes foar nije bidriuwen. As sa’n sintrom
net lükt, as sa’n stêd net hurd groeit, as
hjirgjin ütstrieling fan komt, dan bi-
wiist dit better as hiel hwat wurden, dat
En wat het groepsverband betreft: flat
bewoners in de grote stad, kunnen daar
op gerust een beetje jaloers zijn. Onder
ling leeft men niet in isolement. Men
vertrouwt elkaar, weet ook alles, helpt
elkaar en spreekt elkaar leder moment
van de dag. Men leeft gezellig rond de
wagen en men zou het moeilijk anders
kunnen en willen. De woonwagenbewo
ners blijken daarin gelukkig te zijn.
De traditionele woonwagenbewoners hul
digen hoge morele opvattingen binnen
de groep, met betrekking tot hun vrouw
het huwelijk of de concubinaire verhou
ding, kinderen en opvoeding. Overspel
of verlaten vrouwen komen naar ver
houding erg weinig voor. Dit wordt door
de groep sterk veroordeeld. Men zal zich
ook niet ontzien de schuldigen hardhan
dig te straffen. Geen woonwagenbewo
ner zal bjjv. de wagen van z(jn buur
vrouw betreden als haar man niet thuis
is. Dat is een stilzwijgende code.
Zijn wij ook zo fijngevoelig in onze ge
wone samenleving, in ons flatgebouw,
straat of wijk, waar het gaat om helpen
huwelijkstrouw, medeleven ten aanzien
van buren, of waar het de eerbied voor
de ander of respekt voor diens vrijheid
ruiken als het ware in den vreemde
waar het om geld verdienen gaat. Dit
zijn wellicht de „uitschieters”, de wel-
gestelden, maar zij zijn binnen de groep
duidelijk aanwezig.
de handel op te slaan. En vooral in een
passende buurt, waar begrip bestaat
voor deze mensen, waar men hen tege
moet komt en hen dus niet verder iso
leert. De puur menselijke tegemoetko
mendheid, die nodig is om de kommuni-
katie van deze groep met de samenle
ving te bevorderen, zal in onze over
georganiseerde maatschappij wel de
grootste opgave blijken.
zal de aandacht krijgen, daar onze stad
het toch moet hebben van doorgaande
toeristen.
Ook het parkeerprobleem kwam ter
sprake. Het bestuur zal hierover in over
leg treden met gemeente en politie, om
zoveel mogelijk parkeergelegenheid te
creëren in en om de binnenstad.
De koopavond bleek in een behoefte te
voorzien. Speciaal voor de dichtbij ge
legen dorpen zullen binnenkort bussen
gaan rijden die een goede verbinding
vormen op de vrijdagavond. Het betreft
hier een proef van eerst 10 weken, waar
in iedereen gratis van deze bussen ge
bruik zal kunnen maken. Indien dit aan
slaat gaat de WAC er mee door en zal
dan tegen een geringe vergoeding het
mogelijk zijn de koopavond in Bolsward
te bezoeken. Het gaat speciaal om dor
pen die een moeilijke of geen busverbin
ding hebben met Bolsward, o.a. Lollum,
Witmarsum, Burgwerd, Hichtum, Wol-
sum, Blauwhuis, Tjerkwerd enz.
De vergadering sprak zich unaniem uit
voor de sluiting op maandag. Alleen was
er een minderheid die de sluiting op
maandagmorgen voorstond. Een en an
der zal met b. en w. worden besproken.
De heer v. d. Berg jr. werd met alge
mene stemmen herkozen, terwjjl in de
vakatures van de heren Brandsma en
De Ring, die zich niet herkiesbaar stel
den om een goede doorstroming te be
vorderen, werd voorzien door de heren
v. d. Oever jr. en Zwart.
De heer v. d. Berg dankte de scheidende
voorzitter en sekretaris voor het vele
belangrijke werk dat zij in die vijf jaren
voor de WAC hadden gedaan en bood
hen kadobonnen aan.
Nadat alle steun was toegezegd aan het
dansfestival en aan de skotsploeg, sloot
met een dankwoord aan allen de voor
zitter de vergadering.
Welk weer kan er verwacht
Pas op, kwart over acht
komt ’t mannetje van wegen
en met een grote kaart
wordt alles klaar verklaard
stroming, drukgebied, regen
Morgen stabiel of guur?
De weerman meldt ’t secuur.
Abonnementsprijs i 3.50 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Dy't ienkear yn ’t skipke sit
moat mei farre
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
üs hjoed to sizzen
Bolswanls Nieuwsblad
AS IN BOEMERANG 1 1
Sa hat dan it bisiik fan ’e greate keamer-
kommisje foar it „Noorden des lands”
syn rounreis folbrocht. Hja binne wer
nei hüs en it oansteande keamerdebat sil
yn koarten wol düdlik meitsje, hwat it
opsmiten hat. Us underfilling is sa, dat
men de wurking fan sokke dagen net
oerskatte moat, hwant dizze minsken
sitte alle dagen wer foar bilangrike en
yngewikkelde problemen en hja binne
wol aerdich bihurde yn it oanhearren fan
klachten en forwiten. Mar oan de oare
kant haw ik myn moed wol oer de wize
keamentheory farre to litten en it hiele
gebiet fasiliteiten to jaen foar bisteande
en nije yndustryen en ynstituten. De ün-
demimmers sille grif wol nei Ljouwert
of Grins tagean as dy foardielen fan ge-
differintiearde meiwurkers en de oan-
wêzichheit fan deskundigen foar har bi-
driuw sa great binne as de ministers
miene. Hja hawwe de eagen goed iepen
en hja rekkenje better as de departemin-
ten, hwant it giet net üt de skatkist mar
üt har eigen beurske. Hwerom soene de
Ljouwerter papierfabryk net yn Frjen-
tsjer en it Nestlé-concem net yn de Hol-
landiafabriken to Boalsert har wurk
dwaen meije en bydrage ta de bloei fan
dizze oantreklike lytsere plakken. Hja
tsjinje de sprieding fan de bifolking op
de meast effisiënte wize. Hwat bitsjut
in bidriuw as Douwe Eiberts op ’e Jou
wee net foar dat fleurige en bliid op-
groeijende plak. Hwerom gunt men de
minsken net allegearre gelikense kan
sen? Is it wolwêzen fan de minsken yn
dy metropolen soms better.Is de men
taliteit der gever en fan better gehalte?
Wy binne bést tofré mei it patroan fan
stêdden en doarpen yn it Fryske lün, al
sille der guon wol fordwine as der gjin
brea mear is to fortsjinjen. Mar lit men
it libben in earlike kêns jaen en net de
lytseren yn ’e groun traepje.
De ministers hawwe mei in boemerang
smlten nei in gebiet, dêr’t hja fiersten
to min fan witte. Mar in boemerang dy
komt werom as er gjin doel treft. Hy
rekket de lju, dy’t him smiten ha. En dat
koe harren wol ris net tafalle. Tj. de J.
bewoners het weer hebben gemaakt”.
En uit deze negatieve berichtgeving
zoudt u dan zo’n beetje de woonwagen
bewoners moeten kennen. Dat kan na
tuurlijk niet! Daarom willen wij u iets
vertellen over „de andere woonwagen
bewoner”, die u waarschijnlijk niet kent
en waarover u in üw krant maar zelden
iets leest.
dy ütstrielingstheory net folie wurdich
is. De keamerleden hiene nei ófrin dan
ek ien ding goed sjoen, nl„ dat de moaije
wurden oer it bilang fan de Eemshaven
foar Fryslên en Drinte gjin inkelde wear-
de hiene foar de hjoeddeiske situaesje yn
dy gewesten.
Hja moasten der smaeklik om laitsje. It
wie in tige goede set fan deputearren
Spiekhout en De Wilde om mei in ien-
faldich kaertsje sjen to litten, dat in
great diel fan Fryslan like fier fan Am
sterdam en ek Rotterdam óflei as fan de
Eemshaven. Dat sloech yn! Hja wiene ek
under de yndruk komd fan de dfstannen
hjirre en de wide flakten mei mar inkel
de biskieden pleatselike sintra. As it de
regearing earnst is mei in bettere sprie
ding fan de bifolking, dan binne it krekt
dy plakken, oer de hiele provinsje for-
spraet, dy’t de bisteande en kommende
bifolking fêsthalde kinne. Lit Ljouwert
gerêst de wjukken hwat ütslaen. Wy
hoopje fan herten, dat it slagje mei om
der in ynstelling foar Heger Underwits
to fêstigjen, lyksa in kultureel sintrom
fan allure, lyk as yn Hoogeveen.
Wy hoopje, dat it yndustrieel potentieel
fan Ljouwert fiks groetje mei, de wente-
bou fan moderne opset goed fan 'e groun
komt, mar wy hoopje datselde yn lytsere
forhAldingen like goed fan Snits, Drach
ten, Hearrenfean, Harns, Frjentsjer,
Dokkum, de Jouwer, Boalsert, Wolve-
gea, de Lemmer en rounom dêr’t it bi-
driuwslibben syn kansen sjocht, dus ek
yn Makkum, Grou, Drylst, Winsum en
Bakhuzen, It wurdt hege tiid dy healwize
betreft? Zouden wij in bepaalde zaken
van ,,die andere woonwagenbewoner”
waarover u bijna nooit iets in uw krant
leest, nog niet wat kunnen leren?
Zij willen misschien later nog eens in 'n
huis en in een straat gaan wonen. Als
het aangeboden huis tenminste geen
krot is. Ook zal een redelijke huur moe
ten worden gevraagd en zal er daarbij
pakh isruimte aanwezig moeten zijn om
Dat blijkt ook steeds minder de bedoe
ling. Het handelsgebied kan per auto
binnen een of twee dagen ruim bestre
ken worden en steeds meer blijkt, dat
men „honkvast” wordt, wat het wonen
betreft. Zeker 60 pct. van de traditionele
trekkende bevolking trekt niet meer.
Steeds meer wordt de voorkeur gegeven
aan een centrale, vaste standplaats ge
geven met alle gemakken als elektra,
water, douches, etc. Men beschikt in de
wagen over radio, over de bekende elek
trische apparaten voor de huishouding
en vrijwel iedereen heeft televisie. Juist
die televisie heeft een heel stuk maat-
schappijkennis in de wagen gebracht en
de onderschriften van de films, zo de
ouders niet kunnen lezen, worden door
de kinderen „vertaald”. Het onderwijs
voor de kinderen speelt de laatste jaren
een grote rol.
Waarschijnlijk is het onnodig te zeggen,
dat de kleding- en textielpositie van deze
gezinnen uitstekend is. Ook de zindelijk
heid en het onderhoud van de woon
wagens en de inventaris is overwegend
voortreffelijk. Ook zijn er in diverse
woonwagencentra uitstekende voetbal
elftallen gevormd, die in de KNVB-
kompetitiewedstrijden meespelen.
Meermalen, wanneer u de laatste maanden een krant of weekblad opensloeg,
hebt u iets kunnen lezen over de nieuwe Woonwagenwet. Bij de behandeling van
dit wetsontwerp in de beide Kamers der Staten-Generaal is via pegs, radio en
televisie, maar ook in allerlei kommentaren van weekbladen aan deze nieuwe
Woonwagenwet bijzonder veel aandacht geschonken. De taken van rijk, provincie
en gemeenten zijn daarin geregeld; daaruit vloeien bepaalde rechten voort voor
de woonwagenbewoners, maar niet te vergeten óók plichten.
Direkt na de nog vers in het geheugen
liggende overval op de bank loper van
C. en A. in Amsterdam is men met man
en macht begonnen te werken aan de
wel zeer speciale VW op bijgaande foto.
Zoals de opschriften al duidelijk maken
is deze wagen bedoeld om geld en an
dere zaken van waarde veilig over te
brengen. Gezien de huidige methoden
van rovers en overvallers vraagt dit
zonder meer een groot aantal voorzie
ningen. Deze VW-bestelwagen 1968 is
dan ook voorzien van; bepantsering, een
alarminstallatie, speciale veiligheidsslo
ten, zwaailicht, mobilofoon, sirene, be
schermde laadruimte met cassettes voor
geld of waardepapieren, 'n geheim elek
trisch systeem, waardoor een eventuele
indringer direkt lijfelijk gevaar loopt.
De wagen i$ in opvallende kleuren ge
spoten. Opzettelijkiedereen kan het
zien als er iets mee gebeurt.
De wagen, de eerste in Nederland, is
ingezet door de heren L. en B. de Bruin
voor de door hen gestichte le Neder
landse Geld- en Waardetransportonder-
neming. De VW is wat de beveiliging
betreft ontwikkeld in samenwerking met
de Amsterdamse politie.
Natuurlijk bevinden zich onder de groep
woonwagenbewoners - precies als in de
gewone samenleving - een aantal lieden
wier gedrag niet altijd door de beugel
kan. En ook lijkt de bevolking van het
ene woonwagencentrum beter dan in het
andere centrum, maar in een stad is dit
onderscheid van bewoners in wijken en
straten toch ook aanwezig. Sommige
woonwagenbewoners hebben inderdaad
een parasitaire levensinstelling; normaal
werken of handel drijven om in eigen
levensonderhoud te voorzien is er dan
niet bij. Soms ook zijn het echte pro
bleemgezinnen op wielen.
Niet zelden wordt dit parasiteren mede
in de hand gewerkt door de houding
van de omringende maatschappij, of
door een verkeerd gebruik van de so
ciale voorzieningen, of door een discri
minerend optreden tegenover de woon
wagenbewoners. En als het dan in deze
gevallen spaak loopt, kunt u in uw
krant lezen, „hoe bont de woonwagen-
Wie zijn zij? Wij doelen hier op de tra
ditionele woonwagenbewoners, die van
geslacht op geslacht - weliswaar in grote
persoonlijke vrijheid, maar bijzonder
sterk groepsgebonden - in een woonwa
gen hebben gewoond. Zij werken vrijwel
nooit in loondienst en hebben altijd zelf
standig als handelaar in hun levens
onderhoud voorzien.
Het is opmerkelijk, hoe zich binnen
deze groep dê laatste jaren grote ver
anderingen in de uitgeoefende beroepen
hebben voorgedaan. Waren zij voorheen
vaak paardenhandelaren, scharensliepen
koperslagers, handelaren in kleedjes en
galanterieën, thans blijken zij voleerde
tweedehands-autohandelaren te zijn, of
handelaren in gebruikte auto-onderdelen
oud ijzer, sloop, schroot, papier, vloer
kleden, dekens of dumpgoederen. De
paarden- en ponyhandel gaat trouwens
ook weer opgeld doen. En wat denkt u
van de woonwagenbewoners, die naar
België, Engeland en Duitsland reizen
om handel op te kopen. Zij spreken
nauwelijks vreemde talen, maar hebben
een instinktief gevoel voor handel en
Het was een druk bezochte vergadering
waar vele belangrijke voorstellen ter
tafel kwamen. In zijn openingswoord be
klemtoonde voorzitter Brandsma de
noodzakelijkheid van daden. Het is een
tijd waarin steeds meer mensen roepen
om vernieuwing en aktie, en steeds min
der zich daadwerkelijk willen inzetten
als er iets moet gebeuren. Het woord
radikaal ligt voor in de mond, maar om
een goed team te vormen zijn radikalen
en conservatieven nodig, of anders ge
zegd, er moeten plannenmakers zijn,
uitvoerders en mensen die door wat af
te remmen de zaak in evenwicht houden
Als ieder zijn steentje bijdraagt, kan er
in Bolsward iets groots tot stand worden
gebracht.
De mddenstand zal meer aandacht gaan
besteden aan de schoolgaande jeugd.
Er komt een wedstrijd op het gebied
van de handvaardigheid. Hiervoor zul
len fraaie prijzen ter beschiking worden
gesteld, o.a. 14-daagse jeugdreizen naar
Oostenrijk.
Een groot aantal woonwagenbewoners
woont in mooie en goed ingerichte wa
gens. Die doen beslist niet onder voor
de wagens in de trailercamps, die men
in A ika vindt. Met hun welvaart is
ook hun woonkultuur duidelijk dn stij
gende lijn gekomen. Men verlangt -
heel terecht - gescheiden slaapruimten
voor ouders en kinderen en voor jon
gens en meisjes. De funktionele indeling
van de woonwagen in woonkamer, slaap
kamer en aparte keuken wordt steeds
meer zichtbaar. Wagens van 15 meter
lengte zijn geen uitzondering; van deel
nemen aan het wegverkeer is voor deze
wagens uiteraard geen sprake meer.
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
Vele andere suggesties zullen door het
bestuur op hun uitvoerbaarheid worden
onderzocht.
In overleg met WV zullen bij de in
gang van Bolsward borden geplaatst
worden, die wijzen op de vele toeris
tische attrakties die Bolsward biedt.
Speciaal het even pauseren in Bolsward
