6ahe SKroar
Assistentie van Westerse
kerken aan kerken in Azië
Afrika en Latijns Amerika
t h
f r
giro
wij
DINSDAG 19 MAART 1968
es
7600
Fan de Martinvtoer
Rb
Us earste Ijipaei
Zilveren filnipj
kom over de brug
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Wie wordt dit jaar
Heakeninginiie
Jij misschien?
107e JAARGANG
No. 22
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Wymbritseradeel.
kans»
Hwat hat
us hjoed to sizzen
i
4
Radio en televisie
Studiecentra
Diversen
Theologisch onderwijs
toto; Btuyning, Z^ndinqsgenootschop Zeist
re
Wat is uw antwoord
men
mear.
Tj. de J.
J. S.
Advertentieprijs: 16 cent pet tnra
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
PARIJS. Ook op de goudbeurs in de Franse hoofdstad zijn zeer hoge
omzetten bereikt. Zoals bekend is de Londense goudmarkt voor vrijdag
gesloten gehouden.
Wie de lijst van 140 projekten bestu
deerd van de aktle „Kom over de brug”
bemerkt dat deze projekten op de tafel
van het aktie-komité gelegd zijn vanuit
vele landen van bovengenoemde wereld
delen. Maar vooral ook, dat deze 140
projekten de weerspiegeling zijn van
veel nieuwe werksoorten.
Al deze projekten hebben te maken met
alle aspekten van het kerk-zijn in de
wereld, met het missionaire, het pasto
rale en het diakonale aspekt. Daarom
werken in deze aktie niet alleen 9 kerk
genootschappen mee, maar is in deze
aktie een nauwe samenwerking tot stand
gekomen tussen de zendingsinstantie en
de diakonale instanties.
Op welke gebieden is
assistentie nodig
De noodzaak van assistentie aan pro
jekten op het terrein van lektuurpro-
duktle en -distributie is in Nederland
reeds algemeen bekend.
Overal verrijzen in bovengenoemde we
relddelen studie-instituten. De religies
en religieuze gemeenschappen verande
ren, de ideologieën zijn naast de religies
de gesprekspartners der kerken gewor
den, in de samenleving voltrekken zich
grote verschuivingen. Uit Azië en Afrika
en Latijns-Amerika vraagt men daarom
om hulp ij de opbouw van studie-insti
tuten, die materiaal kunnen aandragen
om de veranderingen te verstaan.
Nodig zijn verder gemeentetoerusting,
vorming voor 't beroepsleven en staats
kundige vorming. Ook daarvoor wordt
materiële en personele hulp gevraagd.
Industrialisatie
Nergens ter wereld voltrekt zich de ur
banisatie zo snel als daar. Nergens is
men er zo weinig op voorbereid als daar.
De kerken vragen assistentie bij de po
gingen om de overstelpende taken waar
voor deze verschijnselen hen stellen, op
zich te nemen.
De heer W. Wiersma te Burgwerd vond
reeds 13 bebroede eendeneieren in één
nest.
Op 22 maart vond Tj. Westendorp te
Workum, aldaar het eerste kievitsei. Het
werd aangeboden aan burg. Oppedijk van
Veen.
Tijdens het draaien van het filmjournaal
mag niemand dan, op straffe van f 500
boete, de bioscoop betreden of verlaten.
Er mogen geen goederen meer te koop
worden aangeboden zonder het noemen
van de prijs.
Te koop een beste trekhond. H. Mulder,
Schans 7, Makkum.
Mei eagen en tinzen
Folgje hja him
Sa by it fallen
En yn ’e klim
Dan fait er del
Stie op ’e groun
En wie doe greatsk
Nei ’t nést ta roun.
Dér lei it aei
It aei fan ’t jier
Dér foar hie hy
Nou west yn ’t spier.
Hy seach it byld
Yn.Olympyske sfear
De sulv’ren ijip
Hwat woed er noch
Foar de wyn óf
wol in klomp wol sile
Us earste Ijipaei
Is ek foun
Yn Easterein
Op fryske groun
In Rienster feint
Seach 't Ijipke gean
Bliuw in amerij
Yn oandacht stean.
4e week maart 1943
Abonnementsprijs f 3.50 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2044 Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
>o
'de
Bolswards Nieu wshlat
Vorige jaren was het altijd min of meer
een verrassing wie er heakeninginne
werd Deze werd dan bij toerbeurt door
een der jongerenorganisaties aangewe
zen. Dit jaar wil het comitee het anders
doen. Doormiddel van een originele test
(die iets met het hooien te maken heeft
en waarbij de TV wordt uitgenodigd) wil
men (eventueel na een voorselectie) de
winnares als Keninginne aanwijzen. Spor
tieve meisjes uit Bolsward en wijde om
geving kunnen zich aanmelden en/of in
lichtingen vragen bij mevr. Hiemstra,
Harlingerstraat 15 te Bolsward.
De aktie „Kom over de brug” is een aktie tot assistentie of dienstverlening aan
de kerken in bovengenoemde werelddelen. De kerkgenootschappen die deelnemen
aan deze aktie gaan er terecht van uit, dat de pioniersperiode van de westerse
zending voorbij is. Ze gaan er ook vanuit dat die periode voorbij is, waarin de
zcndingsinstanties de zelfstandigheid der jonge kerken dienden, maar zelf nog
in sterke mate de rol van leermeesters vervullen. Zij gaan ervan uit dat deze
kerken hun eigen plaats en funktie vervullen temidden van onafhankelijke jonge
staten in die werelddelen.
De weg der elektronische media is nieuw
hier en vooral ginds. De verantwoorde
lijkheid van de christelijke gemeen
schappen ten aanzien van deze media is
groot. De christelijke gemeenschappen
in de landen hebben de taak om de ge
legenheid aan te grijpen, die God geeft
om ook deze „machten” (want dat zijn
de massamedia) in dienst van Jezus
Christus te stellen door middel vah ra-
diopastoraat. van verantwoorde eredien
sten, van evangelisatie, van vorming en
edukatie, van kunst en ontspanning en
spel. In het westen zijn wij pas bezig
het abc daarvan te leren. Misschien
kunnen wij op deze weg van het begin
af samen leren en elkaar assisteren.
DE LOFTKASTIELEN FAN
Dr. S. MANSHOLT
frije sneon en snein, trije wiken fakansje
en promoasjekêlnsen.
Foar ien sa’n bidriuw soene dan tsien
fikse bidriuwen fan nou oankoft wurde
moatte. Lit üs ris mei fantaseare. Dat
bitsjut 10 x 400.000 goune om se oan to
keapjen. Derby in agraryske fabryk,
hwert 400 kij, mei jongfé en keallen stean
kinne, berging foar it winterfoer foar
500 bisten, berging en ünderhald fan al
de nije greate masines. Hwat soe dat
kostje
Oan lan en pleats komt dy nije direkteur
al op 800 goune de kou. De boer fan nou
bitellet derfoar oan hier net mear as 200
goune de kou.
Dat is 600 goune minder. Dy Mansholt-
kij moatte likefolle en like djür foer
hawwe, it lan like folie en likegoed
kunstmest, de lésten binne gjin sint le
ger, hwer yn de goedichheit moat dan
dy 600 goune de kou wei komme? Gjin
tsien boeren mear, mar in direkteur mei
in goed salaris, in man foar de admini-
straesje, fiif man foar de moarn, fiif
man foar de middei, ekstra lju foar de
sneon en snein, ynfallers foar sykte en
fakansje, in man foar de masines, in ad-
junkt-direkteur, in typiste, in man foar
de grounmunsters en foermunsters, in
man foar it spuitsjen en fésykten, jonge
hwat sil dat goedkeap wurde. Dy oandiel-
halders wolle ek winstkansen hawwe
oars jowe hja de sinten net. Nou, ik
sjoch se al kommen yn dit loftkastiel de
doarren stean der wiid iepen mar
tink er om, de maertewyn is jit glüpend
kald en 1 april is tichtebij.
Volgens een Duits oorlogsbericht blijkt
uit alles, dat de Britse oorlogsvoering is
gericht tegen vrouwen, kinderen en kul-
tuurschatten.
Met ingang van 10 april is aan Joden
het verblijf in de provincie Friesland ver
boden. Joden, die zich nog in onze pro
vincie bevinden, moeten zich naar het
kamp Vught begeven. Het meenemen van
reisbagage en waardevolle voorwerpen
is toegestaan. Het verbergen van Joden
of beheren van hun vermogen is straf
baar.
Ook hij behoort tot onie RijksgenotenOere Boslond
Indiaan van Suriname is analfabeet. Een uitgebieid
scha^enbouwptagramma in, dit ietterlijic onderontwikkeld
gebied wotdl via de aktie KOM OVER DE BRUG ge
steund
It giet mar min mei de ófset fan de lan-
bou- en suvelprodukten de léste tiid en
it sprekt wol fansels, dat mannichien, bi-
nammen de topminsken, har öffreegje,
hwat kant it üt moat. It blykt, dat de
E.E.G.-lannen, sünder ütsündering, har
agraryske produksje forgreate hawwe en
nou is der foar süker, weet, büter en
tsiis gjin ófsetmooglikheit mear to finen.
De boerestan wit hjir fan, hja hat hjir
altyd fan witten en hja bringe har yn it
sin, hoe’t yn de tritiger jierren de oer-
heit op allerhanne wizen bisocht hat om
Dat in deze tijd grote aandacht moet
worden geschonken aan de verbetering
van het theologisch onderwijs spreekt
vanzelf.
De projekten omvatten: verbetering van
gebouwen bibliotheken, studieboeken,
leerplannen.
Wie verder bladert vindt nog vele andere
projekten nl. op het terrein van jeugd
zorg, bejaardenzorg, sociaal-medisch
werk enz. Men vindt ook projekten
waarin zich de zorg voor de slachtoffers
van oorlogen uitstrekt, zoals de pro
jekten in Noord- en Zuid-Vietnam en de
zorg voor de slachtoffers van onrecht
vaardige machtsstrukturen, zoals de
projekten in de Mississipi, Delta en som
mige in Latijns-Amerika en Afrika.
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
Enkele weken geleden zei dr Visser ’t
Hooft in Basel op een bijeenkomst van
de konferentie van Europese kerken
over de relatie met andere werelddelen
„West-Europa is op een schokkende
wijze bevoorrecht en West-Europa weet
het niet”.
Wij zijn zo consumptief ingesteld. Wij
beseffen zo weinig, dat wij rentmeesters
zijn. Ieder ogenblik kan met één klap
deze tijd van bevoorrechting weer be
ëindigd zijn. Laten wij dit jaar gebrui
ken om met de middelen die ons nu ter
beschiking staan de kerken ginds te
assisteren. Morgen kan deze kans voor
bij zijn.
,..x.
De bedoeling van deze oproep
De aktie „Kom over de brug” heeft I
tweeërlei doel. In de eerste plaats om
f 22.000.000 bijeen te brengen aan ekstra
kapitaal om boven de gewone inkomsten
van zending en werelddiakonaat de mo-
gelijkheden tot assistentie te vergroten. 1
In de tweede plaats heeft deze aktie een
edukatief doel, nl. om de kerken in Ne- I
derland beter te informeren, zodat na
deze eenmalige aktie de permanente bij
dragen aan zending en diakonaat zullen
worden verhoogd.
Dr. Leslie Cooke heeft in een van zijn
laatste toespraken voor zijn dood gezegd
dat wij de taak hebben de huidige si
tuatie der kerken ginds en nu uit te
beelden, zodat de kerken hier gaan be
seffen dat ze geroepen zijn jarenlang te
delen met de kerken ginds.
Eenmalige akties zijn nodig om de per
manente escalatie der offervaardigheid
op gang te brengen.
Deze kerken en christelijke gemeen
schappen staan in een geheel andere si
tuatie als in de koloniale of semi-kolo-
niale periode.
M. M. Thomas van India schrijft in zijn
boek over „het christelijke antwoord op
de Aziatische omwentelingsprocessen”,
dat de kerken in Azië, Afrika en La
tijns-Amerika op zoek zijn naar een
eigen identiteit die funktioneqrt in re
latie met de nieuwe identiteit van de
staat en de samenleving.
In die samenleving wordt geworsteld om
een oplossing van de loodzware proble
men der staatsvorming. In de samen
leving en staten wordt geworsteld om
kulturele en sociaal-ekonomische op
bouw. In de samenlevingen zoekt men
naar houvast temidden van de draaikolk
der ideologieën.
In die samenlevingen moet men evenals
wij in het westen leren antwoorden op
de uitdagingen van de massamedia, de
urbanisatie, de groeiende industrialis"‘'“
enz. Daartoe is assistentie nodig, omdat
deze kerken en samenlevingen vaak het
kapitaal en soms ook de mensen en de
„know-how” missen om de eisen van
de veranderde samenleving op een meer
adequate wijze tegemoet te treden. Daar
voor doen ze een beroep o.a. op de ker
ken in Nederland.
Het is aan geen twijfel onderhevig dat
wij, de kerken in het westen, ook de ker
ken in die werelddelen nodig hebben,
zelfs in toenemende mate. Vooral geeste
lijk. Maar het is evenmin aan twijfel
onderhevig dat zij onze assistentie nodig
hebben in de toerusting.
Nieuwe onderwijsprojekten
Er wordt vooral gevraagd om assisten
tie voor de opzet van technische scholen
en landbouwscholen. Men hoopt dat door
zulke „voorbeeld-projekten”, deze vor
men van onderwijs in de gehele samen
leving kunnen worden gestimuleerd.
Vaak hebben initiatieven vanuit de
christelijke gemeenschappen gewerkt
als katalysatoren, die ook andere ge
meenschappen en de staten stimuleer
den om verwante Initiatieven te nemen.
Dat is zeker op onderwijsgebied het ge
val geweest. Dat is nu opnieuw nodig
op het terrein van technisch- en land-
bouw-onderwijs.
de produksje lytser to krijen. Ek doe
seach men alle kanten üt, sawol de kant
fan minder produksje as de kant fan
forhege ófset. Minister Verschuur bi
socht it mei in premy to jaen op it óf-
slachtsjen fan kij en blnammen fan
drachtige kij, dat soe dübel hurd gean,
tocht him. Mar nei in pear jiere wiene
der jit folie mear kij as oars. In aksje
om molke yn it brea, leaver yn *e bólle,
soe ek helpe. Molkpoeijer yn it féfoer, he-
gere bilêsting op de margarine, distri-
büsje fan kunstmest en féfoer, biperking
fan it kwantum molke, dêr’t de boer it
fêststelde molkjild foar barre soe, it oare
krige dan net mear as de wraldmerkpriis
en sa fierder. Mar it ünwaer dreau earst
oer, doe’t de ófset nei it bütenlan wer
leanjend waerd. En doe kaem de oar-
loch tuskenbeiden.
Ek nou komme deselde idéen wer nei
boppen. Mar nou giet it net oer üs eigen
lyts lantsje, nou sit it probleem yn de
seis lannen fan de E.E.G. en net it mins
te by Nederlan, dat net langer allinnich
40% fan syn agraryske produksje ütfiere
moat, mar dat nou yn ien forban sit mei
fiif oare lannen, dy’t ek tofolle hawwe.
Dr. Mansholt mient, dat de prils fan ’e
molke tobek moat. Hy tinkt, dat de reed-
like priis foar de boeren tofolle ütlokket
ta mear kij en mear molke.
Der sit fansels wol hwat yn. It is bikend,
dat de boeren yn ’e mingde bidriuwen op
’e sawngroun foar in bilangryk part har
boulan farre litten hawwe en mear kij
opsetten. Dat is sa, mar as dy priis fan
’e molke nou ris ien of twa sinten de kilo
omleech gean soe, hwat tochten jo dan,
dat dy boeren dwaen sille? Hokfoar kant
kinne dy minsken nou üt? Kinne jo ien
produkt op de sangroun neame, dat dan
better is? Rogge en hjouwer is op dy
grounen gjin droech brea mei to fortsjin-
jen, ündanks de taslach. Mar hwat dan?
Sükerbiten, dêr’t wy al skjin mei forle-
gen binne op ’e klaei, omdat de frije sü-
kerpriis sahwat in fjirde part is fan uzes!
Jirapels dan, dy’t jo op it heden oan de
strjitstiennen net kwyt kinne as it san-
pipers binne.
De jirpehnoalfabriken sitte oan ’e nok ta
fol foarrieden, wolle jo der mear fan op-
slaen? Mar hwat dan? Trochmelke fan
sels en as it kin ien of twa kij derby, om
sadwaende net to folie yn ynkommen to
sakjen. De boeren op it fean en de swie-
re klaei kinne alhiel neat oars as melke,
har groun is foar bou net geskikt. Mar
ek yn de bouhoeke op de savelgroun wit
men net hwat der foar de kij yn it plak
komme moat. Hast likemin.
Mar nou in oare fraech. Kin men de pri-
zen forleegje yn in tiid, dat de produksje-
kosten alle jierren heger wurde? De hie-
ren omheech geane, it ünderhald djürder
wurdt, de lésten stige, de leanen stige?
Der is op it heden wurkeleazens yn de
bousektor. Wurde nou dy leanen om
leech brocht, kin men goed kin
goedkeaper bouwe, of is it oarsom Soe
ne nou de leechste leanen, dy yn de lan-
bou, wol omleech moatte?
Né, Dr. Mansholt hat in oare ütkomst.
Der moatte, seit hy hiel oare bidriuwen
komme, dy ienmans- en twamansbidriu-
wen, dat is neat mei neat. Pleatsen mei
fjouwerhündert kij, der moat it hinne.
Dan kinne dy minsken ek in normale
wurkwike meitsje fan 40 üren, mei in
''7'
W*' ****- -
I-
