Robert Kennedy toch nog kandi-
Gabe Shroar
daat
presidentsverkiezing
voor
even
Volgend jaar geen be
lastingverlaging
Nog
doorbij’ten en
Dubbele goudprijs ingesteld
FEDDE SCHURER
107e JAARGANG
No. 23
VRIJDAG 22 MAART 1968
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Gouden filmpjes
SS®
Jenny Haagsma
Nederl. kampioene
I
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
Hwat hat
(yn memoriam)
Tussenweg
Kennedy kandidaat
Tekorten
BYT
Bezuinigingen aangekondigd
Beurs gesloten
Lech is de koninklijke familie gistermorgen
wetsontwerp „gedeeltelijke droog-
f 10,— beloning, die mij tegen 20 april
helpt aan een winkelhuis.
5
Advertentieprijs: 16 cent pet mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Tot voor enkele jaren werkte dat sys
teem goed, totdat duidelijk begon te
worden, dat er zich door het voortduren
de tekort op de Amerikaanse betalings
balans misschien toch te veel dollars in
het buitenland ophoopten. De vraag naar
goud groeide hierdoor, vooral toen pre
sident De Gaulle enkele jaren geleden
als grondslag voor het internationale
handelsverkeer de terugkeer naar het
goud in plaats van de dollar bepleitte.
Goudspekulanten roken de kans op een
herwaardering van het goud en dit sti
muleerde ’t ruilen van dollars (en bijna
alle andere munten zijn in dollars in te
wisselen). De rijke landen van de wereld
besloten toen een goudpoot te vormen.
Dat waren Amerika, Engeland, Frank
rijk, Duitsland, Italië, België, Nederland
en Zwitserland. Het doel was door mid
del van deze pool de buffervoorraad van
goud zo groot te maken, dat spekulan-
ten ontmoedigd zouden worden. Maar
daarvoor bleek meer nodig, vooral toen
Frankrijk zich een aantal maanden ge
leden uit deze goudpool terugtrok.
Deze goudvoorraad diende ook om de
dollar als algemene internationale munt
eenheid voor de internationale handel te
ondersteunen. Iedere dollar is nl. inwis
selbaar voor goud. Diverse landen heb
ben af en toe hun overschot aan dollars,
verdiend in de internationale handel,
omgezet in goud. Dat leverde geen pro
blemen op, zolang er niet te veel dollars
kwamen, waardoor de kans zou bestaan
dat bezitters van dollars deze niet meer
voor goud zouden kunnen inwisselen, als
zij dat wilden. Er kunnen natuurlijk
veel meer dollars dan goud in omloop
zijn, aangezien het onwaarschijnlijk ge
acht moet worden, dat iedereen ineens
de g°makkelijk hanteerbare dollars voor
gouc -ou willen ruilen.
Vorige week nam de koop van goud
dergelijke vormen aan, dat president
Johnson via de aparte telefoonlijn met
de Engelse premier deze verzocht vrij
dag de beurzen en banken te sluiten,
waardoor de handel in dit edele metaal
nagenoeg stil zou komen te liggen, aan
gezien Donden de voornaamste goud-
markt is. Tevens werd bekend, dat de
presidenten van de nationale banken van
de genoemde landen (minus Frankrijk)
januari heeft president Johnson al een
verbod van investeringen in het buiten
land afgekondigd. Het binnenlandse ver
bruik wil hij afremmen door een belas
tingverhoging van 10 pet. van de tarie
ven, hetgeen ongeveer 9 miljard dollar
zou opbrengen. Het is al een oud voor
stel, maar de zeer conservatieve voor
zitter van de financiële kommissie van
het huis van afgevaardigden weigert het
wetsontwerp in behandeling te nemen.
Wanneer er tekorten op de begroting
moeten worden gedekt, dan moet dat
z.i. via bezuinigingen. Johnson heeft de
ernst van de toestand nu eindelijk be
seft en om deze voorzitter tegemoet te
komen heeft hij al aangekondigd de be
lastingverhoging te willen koppelen aan
bezuinigingen ten bedrage van 8-9 mil
jard dollar. Aangezien er op de kosten
van de oorlog in Vietnam (men ver
wacht, dat er tegen de 50.000 man extra
zullen moeten worden gezonden inplaats
van de 206.000, die Westmoreland had
gevraagd) moeilijk kan worden bezui
nigd, moet men vrezen, dat binnenland
se programma’s, en met name sociale
programma’s, die moeten dienen om de
oorzaken van de onrust in de steden
enigszins weg te nemen, niet zullen wor
den uitgevoerd. Amerika gaat nu n„.-
ken, dat de kosten van de oorlog in
Vietnam niet langer te dragen zijn zon
der dat op andere wijze beperkt wordt.
Pas als men dat beseft, zal de betalings
balans weer verbeteren en dan zal de
voornaamste oorzaak van de goudkrisis
van het ogenblik zijn weggenomen.
Er begint enige tekening te komen in de
kandidaturen voor het Amerikaanse pre-
Minister Roolvink wil deze stijgende
kosten van het levensonderhoud kom-
penseren door middel van een ekstra
loonsverhoging. Die verhoging moet
echter wel uit de normale ruimte komen
dat wil zeggen uit produktiviteitsverho-
ging. Dat die ruimte erg groot zal zijn
durft niemand te verwachten. Minister
Roolvink vreest, dat die ruimte zelfs
heel erg klein wordt als de voorgestelde
werktijdverkorting wordt gerealiseerd.
Ook de Stichting van de Arbeid kan dat
argument begrijpen. Zij vindt echter, dat
de regering een verkeerde procedure
kiest wanneer zij de Stichting vraagt
om in te grijpen. Juist die verantwoor
delijkheid moet de regering zelf nemen,
aldus het verweer van het bedrijfsleven.
De Duitse grens voor verkeer naar Ne
derland gesloten.
van
zin,
Hy hat syn loop bieine
as trouwe wacht, óflost
fan syn biskieden post.
De Diedsman en Foleiner
róp dizze strider thüs
nei de stêd mei gouden strjitten
Syn wurk bliuwt under üs
Fryslan sil him nea forjitte.
Fjochter oan alle fronten
fül, foar frijheit en rjocht
eagjend nei fiere romten
de glans fan ’t ivich Ljocht.
Sa hat Fryslan him kinnen
as geastlik greate soan
fan dyjinge dy’t tsjinnen
stie hy moedich, foaroan.
Hy hat syn psalmen songen
it klonk hiel Fryslan roun
God, fan 't bihald syn groun
In fonk, konstant oersprongen
waerd Ijochtsjend iepenbier
yn ’t wurk, ek dat hy dichte
Dit hat de lésten, swier
troch leauwenskrêft, forlichte.
It gong net sünder tsjinslaggen
faek bitter toloarsteld
lykwols hy bleau opstëld
ek yn rüzige dagen
Hy joech yn ’e striid gjin krimp
bilider fan ’e frede.
En oer him lei in glimp
in glimp fan Gods genede.
Abonnementsprijs f 3.50 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Hege mesten
ha in bulte blynfang
Uitgave: A. OS1NGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
KVP
De Katholieke Volkspartij komt, na alle
radikale moeilijkheden, wat tot rust.
Alsof er niets is gebeurd is binnen de
Bolswards Nieuwsblad
BAARN. Na hun vakantie in
in Nederland teruggekeerd. Op de foto wordt de reiswieg van prins Willem
Alexander, gedragen door prins Claus en een hofdame, naar een auto ge
dragen. Links kijkt prinses Beatrix nauwlettend toe.
Het bedrijfsleven is boos, dat de minis
ter via de Stichting ingrijpt, of althans
van plan is dat te doen, nu in principe
een vrije loonvorming mogelijk is. De
Stichting van de Arbeid zou het al hele
maal onjuist vinden om zelf - zoals de
bewindsman wil - een soort aanbeveling
uit te sturen om de werktijdverkorting
te beperken. Het zou een verschuiving
van de verantwoordelijkheden van re-
regering naar bedrijfsleven betekenen.
De heer Bosma, werkgeversvoorzitter
van de Stichting van de Arbeid, zei dan
ook: Ook al zou de Stichting bereid zijn
4e week maart 1918
De goudkoorts, die zich vorige week met bijzondere hevigheid in de wereld
heeft laten voelen, heeft geleid tot enkele dramatische ontwikkelingen, waarvan
men op het ogenblik toch de volle draagwijdte niet lean overzien. Doch om met
de feiten te beginnen: De prijs van het goud is 34 jaren geleden vastgesteld op
35 dollar per ounce en ondanks de prijsstijging van alle andere produkten staat
zij daar nog steeds op. De reden hiertoe was voornamelijk, dat het goud moest
dienen als dekking van het geld, dat in de wereld in omloop is, of althans van
een percentage daarvan. Bovendien werd voor de na-oorlogse periode in 1944
op een grote conferentie in Bretton Woods vastgesteld, dat de waarde van de
dollar gekoppeld zou worden aan die goudprijs van 35 dollar. De waarde van de
overige munten werd bepaald ten opzichte van de dollar. Dat was in de periode,
waarin het grootste deel van de wereldgoudvoorraad zich in Amerikaanse handen
bevond.
Aan de dikke jas die we dragen is te
merken dat maart wel een lentemaand
heet, maar in de praktijk nog een stuk
winter is. Soms vliegen de sneeuwvlok
ken ons om de oren en op sloten en plas
sen ligt een vliesje ijs.
Maar dan ineens, ineens hangt er iets in
de lucht van lente en voorjaar. De tem
peratuur stijgt, het zonnetje heeft kracht.
Ergens zingt een merel. Ons hart slaat
wat sneller. Om u te helpen, de nog
heersende koude te overwinnen, bijgaand
plaatje. Een typische amateurfoto. Niet
helemaal puntgaaf misschien, maar ge
maakt met het hart, meer dan met het
oog. Vraagt u aan de fotodokter, hoe die
bloesems zo fijn wit blijven?
Gebruik een geelfilter en dan komt het
vanzelf goed. De lucht krijgt er ook een
fijne grijstint door. U fotografeert in
kleuren? Laat dan dat geelfilter weg,
anders wordt uw kleurenfoto een prent
met geelzucht.
de bloesems hangen weer aan
de bomen
De regering is zeer bezorgd over de lonen. Minister Roolvink (Sociale zaken)
heeft dit medegedeeld aan de Stichting van de Arbeid, het landeljjk overlegorgaan
van werkgevers en -nemers. Het was de tweede keer in korte tijd, dat de minister
ging praten met de topleiders van het bedrijfsleven. Hij wilde dit keer vooral z(jn
bezwaren aantekenen tegen de nieuwe bouw-cao, die voor een kwart miljoen
werknemers moet gaan gelden. In deze cao wordt voorzien in een werktijd
verkorting van een half uur per dag, met ingang van 1 november van dit jaar.
De minister wil de werktijd niet méér verkorten dan met een kwartier per dag.
Eventueel zou in 1970 dan nog eens een kwartier verkorting mogelijk zijn. Het
bedrijfsleven heeft nogal woedend gereageerd op de akties van minister Roolvink.
Voor deze week werd verwacht, dat de Tweede Kamer, met name de socialistische
oppositie .hierop zou aansluiten.
Het
making van de Zuiderzee” is door de
Tweede Kamer aangenomen.
Advertentie: Gevraagd een huishoudster
middelbare leeftijd in een klein ge
zonder vee.
Er waren diverse mogelijkheden voor
de direkteuren van de nationale banken.
Men zou kunnen denken aan de verho
ging van de goudprijs tot het twee- of
misschien drievoudige, maar daartegen
kantte Amerika zich fel, uit hoofde van
de overweging, dat dan het misplaatste
wantrouwen in de dollar- versterkt zou
worden. Er is een tussenweg gekozen,
die tegelijk een overgangsmaatregel heet
te zijn. Er komen nl. twee goudprijzen:
de officiële van 35 dollar (tegen welke
prijs overigens geen goud op de beurs
zal worden verhandeld uit de gouddek-
king van de nationale banken) en een
vrije prijs, waarvoor nieuw gedolven
goud en voorraden van partikulieren
verhandeld zullen worden. Allerlei maat
regelen moeten worden genomen om
„lekken” te voorkomen, want het mag
niet voorkomen, dat goud van 35 dollar
via een omweg tegen hogere prijs zal
worden verhandeld. Misschien schrikt
dit de spekulanten wat af, waardoor de
goudprijs binnen redelijke termen blijft,
misschien wordt de druk van hen zo
groot, dat er overal lekken optreden.
In elk geval heet het de bedoeling te
zijn, dat dit systeem een overgang is
naar de schepping van nieuwe krediet
faciliteiten voor de wereldhandel. De
belangrijkste oorzaak van de krisis is
het aanhoudende tekort op de Ameri
kaanse betalingsbalans. De krisis kan
ongetwijfeld worden bezworen door be
perking van de Amerikaanse uitgaven
in het buitenland, dus ook door een be
perking van de Amerikaanse investerin
gen en van de Amerikaanse invoer. In
KVP een kandidatenlijst opgesteld voor
het nieuwe bestuur. Dit bestuur zal wor
den samengesteld volgens de adviezen
van de vier wijze mannen, die destijds
hebben geprobeerd te bemiddelen tussen
KVP en radikalen. Dit betekent, dat de
radikalen, die binnen de KVP zijn ge
bleven, kunnen rekenen op drie tot vier
afgevaardigden binnen het bestuur. Als
vice-voorzitter van de KVP wordt nu
genoemd de radikale vertegenwoordiger,
de heer Th. Laan, oud lid van de Tweede
Kamer en afgevaardigde van de KVP in
de Staten van Noord-Holland. De heer
Laan heeft vorig jaar wel het adres van
de radikalen ondertekend, waarin werd
aangedrongen op een koerswijziging van
de KVP. In februari stemde hij echter
niet mee met die radikalen, die de KVP
wilden verlaten.
Inmiddels heeft de Groep van Achttien,
het diskussie-orgaan tussen KVP, ARP
en CHU, de eerste politieke stellingen
op tafel gebracht. De wensen, die daar
in voorkomen, hebben zeker een pro
gressief karakter. Maar, aldus de kritici,
het zijn slechts wensen.
sidentschap. Vorige week dinsdag heeft
senator Eugene McCarthy, die scherpe
kritiek heeft op de Vietnamese politiek
van Johnson, bij de zg. voorverkiezingen
in de staat New Hampshire een groot
sukses behaald. Voor de kandidaatstel
ling bij de Democratische partij behaal
de hij goed 40 pet. tegen Johnson nog
geen 50. De kans, dat McCarthy, die
veel geestdrift bij jongeren en intellek-
tuelen wekt, in augustus de kandidatuur
zal bemachtigen, lijkt nog gering. Maar
het sukses, dat ver boven verwachting
was, heeft senator Robert Kennedy, die
ook kritiek op Johnson heeft, maar hem
1 ru toe steunde, ertoe gebracht zich
eveneens kandidaat te stellen, in de hoop
ongetwijfeld, de progressieve elementen
in de partij van McCarthy weg en tot
zich te trekken. Kennedy zal berekend
hebben, dat, wanneer Johnson zou uit
vallen, hij, door een wat grotere aanhang
in het partij-apparaat en door de trek
kracht van de naam Kennedy, toch een
beter kanspaard zal lijken dan McCarthy
In zowel Polen als Tsjechoslowakije
houdt de onrust nog aan, zonder dat er
nieuwe gebeurtenissen zijn te melden.
Belasting
Nog meer trieste geluiden na afloop van
het overleg met de Stichting van de
Arbeid.
Minister Witteveen (financiën) deelde
mede, dat volgend jaar beslist geen be
lastingverlaging is te verwachten. Dit
betekent, dat de verhoging van de om
zetbelasting per 1 jan. 1969 niet wordt
opgevangen door een verlaging van de
loon- en inkomstenbelasting. De rege
ring meent, dat de verhoging van de
omzetbelasting een verzwaring inhoudt
van één procent. Volgens enkele kritici
echter - onder wie ook oud-minister
Zijlstra - zal de verzwaring van de be
lastingdruk groter zijn: ongeveer twee
en een half procent. Ook voor de loon
onderhandelingen, die toch al moeilijk
zijn, heeft dit gevolgen, want de werk
nemers zullen zeker voor deze zwaar
dere belasting, die rechtstreeks op de
prijzen drukt, lOonkompensatie vragen.
een dergelijk verzoek tot de bedrijfstak
ken te richten, dan nog zou het een slag
in de lucht zijn. Een dergelijke stap past
niet in het huidige systeem van vrije
loonpolitiek.
Het bedrijfsleven zou ook niet graag de
verantwoordelijkheid op zich nemen voor
zo’n impopulaire maatregel. Impopulair
om twee redenen. Niet alleen omdat met
name in de bouw de werktijdverkorting
altijd al een heet hangijzer is geweest,
maar ook omdat zo’n maatregel juist
valt nu een vrije loonvorming is afge
kondigd. Terecht zouden de werknemers
kunnen klagen, dat in een tijd van rede
lijke welvaart hun eisen steeds zijn te
gengehouden door de stringente loon
politiek, en dat nu, bij ’n minder grote
welvaart, de beloofde vrije loonvorming
een wassen neus moet blijven.
Toch heeft ook minister Roolvink sterke
argumenten voor zijn pleidooi de werk
tijdverkorting af te remmen. Tot nu toe
zijn nieuwe arbeidskontrakten afgeslo
ten voor 360 duizend werknemers. De
gemiddelde loonstijging is 5.4 procent.
Maar daar komt 3.7 procent bij als ge
volg van de werktijdverkorting. Totaal
komt dit neer op 9.1 procent. Als deze
ontwikkeling zich voortzet in de nog
komende cao’s zal de regering zich
waarschijnlijk genoodzaakt zien in te
grijpen in de lonen, hoe afschuwelijk
vervelend dat ook is, zei minister Rool
vink waarschuwend. De regering is niet
zozeer bezorgd om de loonontwikkeling
in dit jaar. Het gaat vooral om 1969. De
afspraken, die nu op het punt van de
werktijdverkorting worden gemaakt,
zullen vooral in 1969 moeten worden ge
honoreerd. En juist 1969 dreigt een
moeilijk jaar te worden. Dan is namelijk
een aantal ontwikkelingen te verwach
ten, dat de kosten van levensonderhoud
ekstra opschroeft. Deze ontwikkelingen
zijn: de huurverhoging, de gevolgen van
de EEG-landbouwmaatregelen waardoor
enige landbouwartikelen duurder worden
de invoering van de nieuwe omzetbelas
ting op de toegevoegde waarde en enke
le premieverhogingen voor de sociale
voorzieningen.
üs hjoed to sizzen 1 JisL?
I
Te Arum is van de kansel bekend ge
maakt, dat de jaarlijkse gortuitdeling
volgens uiterste wilsbeschikking van een
oud-Arumer landbouwer sedert mensen
heugenis gehouden, dit jaar zal moeten
overgaan wegens gebrek aan gort. De
beide laatste jaren werd reeds rijst uit
gedeeld, maar rijst is er ook niet meer.
zaterdag en zondag maatregelen zouden
beramen op een speciale bijeenkomst in
Washington, om zoveel mogelijk te
voorkomen, dat de wereldhandel door
deze gehele affaire en met name door
een gebrek aan kredieten ontwricht zou
worden.
Het eerste slachtoffer van deze krisis
was minister Brown, de Engelse minis
ter van buitenlandse zaken, die woedend
zijn ontslag aanbood, omdat premier
Wilson hem niet bij het beraad over
deze zaak had betrokken. Maar dat was
slechts de druppel, die Browns emmer
deed overlopen. Naar het heet, is Wilson
erg blij met dit ontslag.
EINDHOVEN. Deze week zijn even buiten het station Eindhoven acht
goederenwagons door de storm in beweging gekomen en uit de rails gelopen.
De wagons beschadigden een personentrein, een lijnportaal kwam naar
beneden. De schade is vrij ernstig. Hier een beeld van de ravage.
In de Amersfoortse sporthal werden za
terdag jl. de nationale wedstrijden ge
houden van het KNCGV voor adspirant
dames, dames, adspirant heren en heren.
Bij de adspirant dames was het weer
Jenny Haagsma, lid van de chr. g.v.
Durate Tonevido, die als eerste eindigde
met 68.5 punten.
Werd ze in januari Fries kampioene, in
februari eerste bij de selektiewedstrijden
dan is dit toch wel een bijzondere pres
tatie van deze uitstekende turnster.
■i
BSsï
Jl
1
A
