Racistische rede wekt beroering
Gabe Shroar
Engeland
m
De radicalen presenteren zich
Nationale
herdenkingsavond
I
I
I
t
I
ra
Uif
Vt
I
i
I
ef xl
Ook Roemenië naar de liberalisatie
ia
I
tl
i
A
I
I
t
t
i
I
11
Zilveren filmpjes
R ik
107e JAARGANG
No. 34
VRIJDAG 3 MEI 1969
WW
F
7
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Ós hjoed to sizzen ZsL.
I H
■o
I Bo
■o
I Ho
I
I
I Ho
■o
I Ho
■o
■o
■o
I
L Wh
1
Verschijnt DINSDAGS en VR1 IDAGS
Bolsward
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum
Hwat ha*
Alle hweroni hat syn dêrom
Vietnam
de
Humphry kandidaat
Liberaliseert ook Roemenië
Demonstraties
Bouwvakkers
Een spannend spelmoment in de volleybalwedstrijd tussen openlb. ulo en r.k. hbs
(Foto Lammert K. Mol)
SE
Huurverhoging
Waarschuw i ng
7
HS
Advertentieprijs: 16 cent per tntn
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
De Radicalen hebben zich het afgelopen weekeinde in Dronten (symbool voor
het nieuwe Nederland) geestdriftig opgericht. Met overweldigende meerderheid
werd de politieke naaim „Radilalen” gekozen als aanduiding voor de jonge groe
pering. Voorzitter Bogaers vertelde later waarom. De groepering, voortgekomen
uit verontruste katholieken, die het niet meer eens konden zijn met de politieke
koers van de KVP, wil geen duidelijk confessioneel karakter krijgen. Hetgeen
wil zeggen, dat men zijn leden niet op basis van een gezamenlijke religie, doch
op grond van gezamenlijke politieke overtuiging wil verzamelen. Hoewel natuur
lijk, voor wat de Radicalen betreft, niet valt te vermijden, dat vooralsnog de
groepering een katholiek karakter draagt. Voorzitter Bogaers vertelde op welke
mensen hij gokt.
Meisjes gevraagd, sintels te koop. Flo
rence te Bolsward.
De burgemeester van Bolsward,
J. M. A. Mulder
Uitgave: A. J. OSINGA N V
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
litieke groepering bij de kop is gevat.
Het gaat om de mogelijkheid, dat een
jongeman, die zijn dienstplicht moet
vervullen, voor de keus kan worden ge
steld tussen de krijgsmacht of de hulp
in de ontwikkelingslanden. Overigens -
en de Radicalen beseffen dat kennelijk
ook - zal een goed sluitend selektie-
systeem moeten worden ontworpen, om
dat alleen goed opgeleide idealisten in
aanmerking zullen mogen komen. Grote
aantallen zullen niet in aanmerking kun
nen komen, daar de voor diverse krijgs-
maehtonderdelen noodzakelijke dienst
plichtigen niet gemist kunnen worden.
Over de plaats, waar Hanoi en Washing
ton de eerste kontakten zullen hebben,
is nog niets nieuws te melden.
De fraktievoorzitter van de KVP in de
Tweede Kamer, de heer Schmelzer, is op
zijn beurt boos op de bouwvakbond van
het Nederlands Katholiek Vakverbond.
De bond had geklaagd, dat de katholieke
kamerleden, die uit de vakbeweging af
komstig zijn, bij het regeringsingrijpen
tegen de bouw-cao niet tegen ’t kabinet
waren opgetreden. „Ik vind deze recht
streekse, persoonlijke aanval op een
aantal van mijn kollega’s ver beneden
de maat”, aldus de heer Schmelzer in
een KVP-radio-uitzending. Het gaat om
de KVP-ers Maenen, Kleisterlee, v. d.
Ploeg, v. Schaik en Wijters. „Zij hebben
naar eer en geweten hun oordeel over de
beslissing van de regering gegeven. Het
is juist voor zulke kamerleden, die nauw
kontakten onderhouden met de vakbe
weging, een ekstra moeilijke beslissing
om zo te handelen. Ze hebben beseft,
dat kamerleden geen zetbazen zijn, die
men door organisaties opdrachten kan
laten geven over hoe ze him stemmen
moeten uitbrengen”, aldus het ant
woord van de heer Schmelzer. Het is een
bekend probleem, dat hij aansneed. Hoe
wel hij het niet helemaal uitdiepte. Hij
had eerlijkheidshalve ook moeten zeg
gen, dat Kamerleden tegen hun eigen
principes in beslissingen moeten steunen
in het belang van een politieke meerder
heidsstandpunt. Dat zoiets moeilijk kan
zijn zal iedereen dan wel begrijpen.
Expositie van de kunstschilders J. P. C.
van Os en zijn echtgenote Lien Straver
uit Schoorl die thans hun tenten te Bols
ward hebben opgeslagen.
Gevraagd een bekwame smidsknecht. J.
Zuiderhof, Grote Dijlakker, Bolsward.
Te huur: paarden voor de hooiing, in ruil
tegen herfstgebruik. IJ. Noordmans te
Cubaard.
25 jarig jubileum van de heer G. Meulen-
belt, hoofd CVO school te Burgwerd.
le week mei 1943
Abonnementsprijs f 3.50 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
O
O
o
o
c
o
Bolswards Nieuwsblad
Op zaterdagavond 4 mei a.s. herdenken wij in Nederland wederom
al diegenen, die door oorlogsgeweld hun leven lieten.
Dit is nu, na 23 jaar bevrijding, een traditie geworden. Maar zegt
het u iets?
Uit de ervaringen van de laatste jaren is gebleken, dat de zg.
stille tocht hier niet meer aanspreekt. De belangstelling werd
steeds minder, en om die reden is besloten deze tocht dit jaar
niet meer te organiseren.
Toch meen ik, dat het juist is, en goed, een ogenblik stil te staan
en te overwegen, dat velen de vrijheid hebben bevochten, niet voor
zichzelf, maar voor ons! Mag ik u daarom uitnodigen om zaterdag
4 mei van 6 uur tot zonsondergang de vlag halfstok te hangen en
om 8 uur ieder voor zich te gedenken al diegenen, die hun leven
lieten voor onze vrijheid.
Oud-minister Zijlstra heeft, nu als pre
sident van de Nederlandse Bank, weer
eens waarschuwend de vinger geheven
over de konjunkturele situatie. Hij is
bezorgd over de loonontwikkeling in
1968. Nederland moet kiezen tussen
toonhoogte en werkgelegenheid, veeleer
dan tussen betalingsbalans en werkge
legenheid, meende hij ter gelegenheid
van zijn eerste jaarverslag. Hij is het
eens met het huidige regeringsbeleid, dat
de overheidsuitgaven probeert te beper
ken. Een beleid, dat hijzelf overigens
PALEIS SOESTDIJK. Links prins VV illeni-Alexander op de schoot van
zijn moeder achter een van de ramen. De kleine prins kijkt een beetje
bedrempeld naar de drukte in de paleistuin. Rechts de kleine prins op de
arm van zijn vader, die naar een hichtmachthelikopter wuift.
Het Engelse conservatieve parlementslid Enoch Powell, dat in het zg. schaduw
kabinet de woordvoerder van de oppositie voor de defensiezaken was, heeft voor
een grote beroering gezorgd. Even voor de behandeling in laatste instantie van
de wet ter versterking van de (bepalingen tegen rassendiskriminatie liet hij zich
in een rede in Birmingham zeer scherp uit over de immigratiepolitiek, die de
Labourregering voerde. Powell wil een volledige stopzeting van de immigratie
en financiële hulp aan gekleurden, die naar hun land van herkomst willen terug
keren. Het is hem niet voldoende, dat de regering, zoals in het geval van
Indiërs, die Kenia moesten verlaten, nu verder de immigratie wil beperken.
Jaarlijkse keuring van trekhonden te
Bolsward.
Benoemd tot voorganger der Herv. evan
gelisatie te Drachtster compagnie de
voorganger van de Evangelisatie te Zu-
rich-Pingjum, de heer P. Tietema.
Ongetwijfeld staat Powell niet alleen
met zijn denkbeelden en dat niet alleen
aan de rechter zijde van de conservatie
ve partij, maar juist ook in bepaalde
groeperingen in de arbeidsklasse. Zijn
ontslag uit het schaduwkabinet heeft ge
ïnspireerd tot diverse betogingen te zij
nen gunste. Een groep havenarbeiders
in Londen en de vleesdragers van de
Londense markt staken niet onder stoe
len of banken, dat zij het geheel met
Powells stellingen eens waren. Een paar
dagen later staakten 40.000 Londense
havenarbeiders uit sympathie voor het
conservatieve parlementslid. Men heeft
hier ongetwijfeld te maken met een ex
plosie van in de kiem aanwezige rassen
vooroordelen, die bij sommigen de her
innering aan het Duitsland van Hitler
hebben opgeroepen. De arbeiders moti
veren hun aktie met de verwijzing naar
eventueel onder de markt werken door
immigranten, maar dat is de kern van
de zaak niet. Die moet men zoeken in
de primitieve afkeer van wat anders is
of anders lijkt.
Welke gevolgen het optreden van een
man als Powell kan hebben, is niet te
voorspellen. Heath, de leider van de con
servatieven, meent, dat het duidelijk is,
dat achter de arbeiders agitatoren ston
den die er op uit waren rassenspannin
gen te veroorzaken. Men denkt hier dan
aan rechtse exstremisten, zoals inder
tijd Mosley, de navolger van Hitler en
leider van de zwarthemden. Het is ook
niet helemaal uitgestoten, dat Powell,
een man van sterke overtuigingen en
grote ambitie, door een in de Engelse
politiek ongebruikelijk beroep op wat
hij als de openbare mening voelt, de lei
ding van de conservatieve partij aan de
zwakke Heath tracht te ontnemen. In
elk geval is Powell erin geslaagd ’t ras
senprobleem in Engeland nu een politie
ke dimensie te geven.
dan zij tot nu toe ergens behaald heeft.
De grote verliezer is weer de SPD, die
van 37.3 op 29.1 pet. is gevallen. Van
dat verlies heeft zij ook iets afgestaan
aan een linkse groepering, die niet ver
der dan 2.3 pet. is gekomen. Het verlies
van de socialistische SPD kan men gro
tendeels verklaren uit het feit, dat ook
Duitse arbeiders zich in hun verlangen
de handhaving van orde en rust
gaan richten tot deze groep, die van het
gezag een afgod maakt. De omvang van
de winst van de NPD ziet men als ge
volg van de onrust onder de studenten,
die arbeiders en burgermannen als een
bedreiging van orde en gezag voelen.
De Christelijk Democratische Unie is,
ondanks een achteruitgang van 2 pet.,
met 44 pet. de grootste partij gebleven.
De liberalen zijn door een winst van 1.3
pet. tot 14.4 pet. gestegen.
Nette meisjes gevraagd voor de verpak
king van theetabletten. Hoog loon. Van
der Plaats, Bolsward.
Ceaucescu. Het is mogelijk, dat het een
zuiver persoonlijke kwestie is, maar
men kan toch niet uitsluiten, dat Ceau
cescu zijn positie nu zo gekonsolideerd
heeft, dat hg de stalinisten kan vervan
gen, waardoor een zekere liberalisatie
mogelijk wordt.
als interim-premier (in 1966-67) heeft
voorbereid. De loonkosten zijn de laat
ste jaren steeds forser gestegen dan de
stijging van de produktiviteit. Dat is een
onaanvaardbare situatie. „De patient
heeft weliswaar geen hoge koorts, maar
wel een chronische verhoging”, aldus dr.
Zijlstra. Twee maatregelen moeten het
beleid blijven beheersen, is zijn advies:
terugdringing van de stijging van de
loonkosten tot een peil van de produkti-
viteitsstijging en blijvende sanering van
de overheidsuitgaven.
Terwijl Tsjechoslowakije door voorna
melijk interne politieke en ekonomische
oorzaken de weg naar de liberalisatie
van het kommunistislhe bewind is inge
slagen, waarbij de band met de Sowjet-
unie nauwelijks in ’t geding is gebracht
(hoe achterdochtig Moskou ook is), is
Roemenië nu al enkele jaren een uiterst
nationalistische, van Rusland afwijken
de koers aan het volgen, zonder dat dit
tot een interne liberalisatie voerde. De
strafheid van het bewind werd volledig
gehandhaafd. Maar daarin begint nu wat
verandering te komen, nu een belang
rijke politikus uit de stalinistische tijd
opzij is geschoven. Draghici is uit alle
partijfunkties gezet en ontslagen als
vice-premier. Hij was voornamelijk ver
antwoordelijk voor de staatsveiligheids
dienst. Het ontslag is het gevolg van het
misbruiken van zijn funktie gedurende
vijftien jaren. Hij gold bovendien als de
voornaamste tegenstander van de drie
jaren geleden tot partijleider gekozen
Rechtse winst
In het West-Duitse Baden-Württemberg
heeft de neo-nazistische NPD (National
Democratische Partei Deutschlands)
sukses geboekt door 9.8 pct. van het aan
tal stemmen te veroveren. Dit is meer
ken van de afgevaardigden geroepen.
Minister Schut liet het zijn ambtenaren
nog eens narekenen. Hij bleef daarna bij
zijn stelling, dat de huren van nieuwe
woningwetwoningen voor jonge arbei
ders betaalbaar zijn. Wat hij kennelijk
niet wist, is, dat het Centraal Bureau
voor de Statistiek bij de berekening van
het gemiddelde loon forse bedragen mee
rekende voor zwarte lonen, overwerkgeld
tariefbeloningen en ploegendienst. De
heer Kraayvanger riep boos: „Hoe is
het mogelijk ,dat een minister ,een
raadsman van de kroon, zulke cijfers
geeft? Hij moet toch kunnen begrijpen
dat dergelijke getallen nooit juist kun
nen zijn.”
Powell schilderde het gevaar van een
gekleurde immigrantengerpeenschap in
Engeland, die met de wet tegen de dis-
kriminatie in de hand de andere Engel-
sen zou overheersen, daar elke weige
ring van promotie e.d. als rassendiskri-
minatie zou worden uitgelegd. En dat
terwijl het aantal gekleurden in Enge
land maar twee procent van de bevolking
uitmaakt, en de regering de onbeperkte
immigratie uit gebieden, waar de bur
gers de Engelse nationaliteit bezitten, al
beperkt.
Powell had zijn kollega’s in het schaduw
kabinet niet zoals gebruikelijk is, van de
inhoud van zijn rede op de hoogte ge
steld, en Heath, de leider van de con
servatieven, heeft dan ook niet geaar
zeld Powell uit het schaduwkabinet te
zetten. Enkele dagen daarna nam Quen
tin Hogg, en een ander vooraanstaand lid
van de conservatieve leiding, volledig
afst l van de denkbeelden van Powell,
die varen ingegeven door een sterk ra
cistische overtuiging.
Zoals verwacht heeft nu ook de vice-
president Humphry zich in de strijd om
het presidentschap geworpen. Hij is te
laat om deel te nemen aan de voorver-
kiezingen voor de demokratische kandi
datuur, waarin de senatoren McCarthy
en Kennedy elkaar bestrijden. Belang
rijk is echter, dat hij kan rekenen op
een sterke aanhang in het partij-appa-
raat, dat bij de aanwijzing van de presi
dentskandidaat een zeer grote invloed
heeft. Humphry is zijn politieke loopbaan
zeer liberaal gezind begonnen, maar de
laatste jaren heeft hij weinig anders ge
daan dan de door Johnson vastgele_
politiek verdedigen. Waarnemers zijn
evenwel van oordeel, dat hij een sterker
persoonlijkheid is dan men op grond van
z(jn carrière zou verwachten.
Op de eerste plaats de aanhangers van
de confessionele partijen (KVP, ARP en
OHU), die hun eigen partij niet pro
gressief genoeg vinden eri toch een uit
werking willen hebben van hun christe
lijke uitgangspunten. Waarmee toch ’n
stukje confessioneel beleid om de hoek
kwam kijken. Overigens moet het ge
zegd: de sfeer in de eerste grote verga
dering van de Radicalen was verfrissend
Hetgeen men van een nieuwe partij al
tijd mag, maar zelden durft te verwach
ten. De voormannen -Bogaers en Aarden
- hadden zich (in vest) opgesteld in het
midden van de achthonderd (voor het
merendeel in hemdsmouwen) aanwezigen
De diskussieg waren vaak verrukkelijk
emotioneel, zonder dat zulks de zake
lijkheid in het gedrang bracht. Als be
langrijkste punt uit het nieuwe partij
programma kwam de „fakultatieve
dienstplicht” naar voren. Een zaak,
waarover in Nederland al veel is ge
praat, maar die nog niet door een po-
De Eerste Kamer is akkoord gegaan met
de vier procent huurverhoging per 1
mei. Daarop had kennelijk iedereen al
gerekend, want vele huiseigenaren heb
ben al brieven rond gestuurd, waarin zij
een verhoging aankondigen. Hetgeen de
socialistische senator Broeksz enkele
kregelige opmerkingen ontlokte. De
huurverhoging kwam er door met de
steun der regeringspartijen (de Partij
van de Arbeid zal buiten het parlement
nog een speciale aktie ondernemen om
zoveel mogelijk mensen de mogelijkheid
aan te wijzen om onder een verhoging
uit te komen), maar ook bij diezelfdp
regeringspartijen kreeg minister Schut
(volkshuisvesting) het bijzonder moei
lijk. Het is vooral deze bewindsman, die
in het parlement flater na flater slaat.
Zijn tegenstanders roepen dan maar al
te graag uit, dat dit een gevolg is van
onkunde. Politieke vrienden zijn geneigd
het te wijten aan grote nervositeit. Het
geen politieke spotters aanleiding gaf
op te merken, dat minister Schut in het
parlement onmisbaar is, want wie zou
anders voor zulke voortreffelijke ver
sprekingen kunnen zorgen? Minister
Schut kreeg fors verzet in de senaat door
zijn opmerking, dat de tegenwoordige
huren betaalbaar zijn doordat „de gemid
delde arbeider een weekloon heeft van
190 gulden”. Reaktie van KVP-woord-
voerder in de Eerste Kamer, ir. Kraay
vanger: „Treurig”. „U moet de cao’s
maar eens nalezen”, werd vanuit de ban-
en Wymbritseradeel.
PALEIS SOESTDIJK. Bioemendefilé: de koningin, prinses Christina,
prins Willem-Alexander, prins Claus, de prins, Pieter van Vollenhoven
en prinses Irene
A
A
A
A
A
s
••V
-
s
