Grootscheepse stakingen
Gabe SKroap
in
Frankrijk
Hoe met de omzetbelasting?
1»
Vietnambesprekingen langzaam
op gang
107e JAARGANG
VRIJDAG 24 MEI 1968
No. 40
Illlllllllllllllllllllllllllllll
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Nationale staking
MEVROUW BREEUWSMA:
Goed woord voor
Klaproosdag
I
4VI
4VI A
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Wymbritseradeel.
Hwat hat
Vijandigheid.
Verbreding in Vietnam.
Kosigin.
Eisen.
Gesprek.
Mammoetdok.
u/'-.
(Ir.
Advertentieprijs: 16 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Uitgave: A. J. OS1NGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Franse automobilisten hamsteren benzine nu het personeel van de
raffinaderijen zich bij de stakers hebben aangesloten.
Telef. 2044 Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
De C.G.T. was met andere woorden bang
dat de regering met machtsmiddelen een
stakingsbeweging zou onderdrukken, die
heel sterk het karakter zou dragen van
vijandschap tegen het regime. Maar nu
de bom gebarsten is, moeten zij- wel ach
ter de gebeurtenissen aanhollen, in de
hoop de leiding er van toch nog in han
den te krijgen.
De eisen van de arbeiders vormen maar
een onderdeel van de actie, want men
kan uit alle uitlatingen heel sterk de
vijandigheid tegen het huidige regime
proeven. Dat maakt de zo spontaan ont
stane beweging zo gevaarlijk. Dat is ver
moedelijk ook de oorzaak, dat De Gaulle
de ernst van de toestand tegenover zijn
Roemeense gastheren heeft moeten be
kennen en zaterdag is vertrokken in
plaats van zondag, ondanks het feit, dat
dit toch een klap voor zijn prestige is.
Dat verklaart ook de geruchten, die in
Parijs de ronde doen, dat de regering
eenheden van het vreemdelingenlegioen
en parachutisten in gereedheid heeft ge
bracht om in uiterste nood tegen al te
revolutionaire bewegingen op te treden.
Naast deze roerigheid in de Westelijke
wereld kan men de roerigheid in de
Eén ding staat wel vast de regering
heeft dat althans zelf meegedeeld de
nieuwe regeling betekent voorlopig een
voordeel voor de schatkist van 730 mil
joen gulden. Waar dat voordeel vandaan
komt, is lang niet ieder duidelijk, maar
over hun hechte organisatie te kunnen
stellen.
Hgt overleg over deze regeling, nu nog
in het voorstadium tussen Amerika en
Noord-Vietnam, wil niet opschieten. Tot
nu toe hebben beide partijen hun oude
verlangens gesteld. Noord-Vietnam eist
vóór alles stopzetting van de Amerikaan
se bombardementen, Amerika wil praten
over een vermindering, ook van de Noord
Vietnamese militaire inspanning en over
de politieke regeling. Het kan nog maan
den duren voor er hier nieuwe ontwikke
lingen komen.
Abonnementsprijs f 3.50 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Hij wilde herder zijn
over de Franse schapen,
trok een forse scheidslijn
ieder kreeg in de gaten,
onze onmondigheid,
wordt zeer duidlijk bewezen.
De sterke man wint 't pleit,
die moet dankbaar geprezen.
Frankrijk boerde vooruit,
begon weer naam te krijgen,
Eén man neemt het besluit.
Maar bij zo’n stelsel dreigen
gevaren, vroeg of laat
’t Beleid moet omgebogen!
De sterke man - hij staat
schijnbaar steeds onbewogen.
Hij heeft veel gepresteerd
Echter, wie kan ’t beletten,
nu ’t getij blijkt gekeerd,
de bakens te verzetten?
Een chaos breekt zich baan
Steeds meer koppige schapen,
De sterke man kijkt 't aan,
Wordt de herder verlaten?
Folie gepraet
jowt in bytsje baet
Bolswards Nieuwsblad
Frankrijk zat in ’t moeras,
een jaar of tien geleden,
alles liep uit de pas,
toen kwam er één aantreden,
die het commando nam,
die horden heeft bedwongen
Dra werd de sterke man
uitbundig lof gezongen.
Het zit er blijkbaar in.
Sterkte is niet steeds gewin.
Piet.
telijke partijen, „want wij mogen als
christenen elkaar niet meer loslaten”.
De heer Tilanus voelt niet voor „een
machtsconcentratie en evenmin voor een
verdeling in een christelijk en een niet-
christelijk deel van ons volk”. Wat de
Politieke Partij Radicalen betreft, hoopt
hij „dat de oprichters spoedig zullen
inzien, dat zij zich hebben vergist. Zij
moeten terugkeren naar de partijen,
waaruit ze zijn voortgekomen”.
President De Gaulle heeft zijn bezoek aan Roemenië met een dag moeten bekor
ten omdat in Frankrijk nu na de studenten de arbeiders in beweging zijn gekomen.
Premier Pompidou heeft zijn ministers van onderwijs en buitenlandse zaken, die
verantwoordelijk waren voor de heftige incidenten, in hun hemd laten staan en de
studenten beloofd, dat aandacht aan hun verlangens naar hervormingen zou wor
den besteed. Hij heropende de universitelt van Parijs, die hierop door de studenten
bezet werd zonder dat de politie zich verder liet zien. De politie liet zich ook
niet zien toen de studenten het Odéon-theater bezetten om een plaats van samen
komst voor arbeiders, studenten en kunstenaars van te maken, waar alle proble
men van een hervorming van de maatschappij uitvoerig zouden kunnen worden
besproken.
De Tweede Kamer is deze week begonnen met de behandeling van het door de
regering voorgestelde nieuwe systeem voor de omzetbelasting. Een moeilijke
affaire, want er zijn maar heel weinig kamerleden te vinden, die precies kunnen
vertellen waar het allemaal om gaat. Het nieuwe stelsel is de „belasting op de
toegevoegde waarde”, zoals gebruikelijk tot BTW. Het algemene principe van
dit stelsel is, dat elke behandeling van een grondstof diezelfde stof meer waard
maakt. Over die waardevermeerdering moet dan belasting worden betaald. Zo
wordt het papier voor kranten opeens meer waard wanneer daarop berichten en
verhalen zijn afgedrukt. Voor dergelljke waardestijgingen zijn echter nauwelijks
vaste normen te geven. En dat maakt de BTW-regeling bijzonder ingewikkeld.
De oppositie is de vorige week niet zo
lief geweest tegen minister De Block
Economische Zaken). Het ging om de
rol, die de bewindsman heeft gespeeld
bij het voorlopig mislukte overleg tus
sen de grootste scheepsbouwers van Ne
derland over de bouw van een mammoet-
dok bij de Nieuwe Waterweg. Verolme
en vier andere, samenwerkende scheeps
bouwmaatschappijen willen elk een dok
bouwen voor constructie en reparatie
van mammoettankers. De regering wil
dat de vijf gezamenlijk één dok bouwen.
De maatschappijen hebben de regering
financiële garanties gevraagd, dus mag
het kabinet, in dit geval minister De
Block, met verlangens komen. De oppo
sitie verweet de minister, dat deze niet
in staat is geweest de partijen tot elkaar
te berengen.
„Ik kan het niet dwingen,” zei de be
windsman, „en zou ik dat wel kunnen,
dan zou ik het niet doen, want zo’n
maatregel geeft alleen maar ruzie”.
De socialist Nederhorst zei: „De heer De
Block is een slecht onderhandelaar. Zo
erg is dat niet, want zo zijn duizenden
mensen. Het is alleen jammer, dat er
zovelen van dit type in het kabinet zit
ten”.
Het politiek overleg tussen k.v.p., a.r. en
c.h.u. zal binnenkort wel weer volledig
op gang komen. Er is even de klad in
gekomen na de radicale moeilijkheden.
De afgelopen week echter beloofden
a.r.p. en c.h.u. min of meer., dat men
weer met goede moed over een toekom
stige samenwerking wil praten.
In de algemene vergadering van de
c.h.u/ in Groningen zei c.h.u.voorzitter
Tilanus, dat er een blijvend overleg-or-
gaan moet komen tussen de drie chris-
In de studentenbeweging tekenen zich
twee stromingen af, die hier en daar sa
menvallen. De eerste is gericht op uni
versitaire hervormingen, waarbij de de
centralisatie van het onderwijs, de mo
dernisatie en het karakter van de exa
mens op de voorgrond staan. De andere
stroming is politiek gericht. Hierin ziet
men de student als de pionier van een
nieuwe maatschappij, waardoor de be
weging een sterk anti-gaullistisch ka
rakter krijgt.
Het capituleren van de regering voor de
studenten na de nacht van incidenten,
gevolgd door de protestdemonstraties en
de sis king van vorige week maandag,
heet, iet zijne bijgedragen tot een over
slaan van de actie van de studenten naar
die van de jonge arbeiders. Woensdag
avond begon een stakingsbeweging onder
de jonge arbeiders van de Renault-fa-
brieken in Cléon, die de volgende dag
naar de andere fabrieken van Renault
oversloeg en op het ogenblik van schrij
ven in vele delen van Frankrijk de fa
brieken stil heeft gelegd. De arbeiders
hebben de fabrieken bezet en hier en
daar rode vlaggen gehesen, zodat het
politieke element in deze beweging van
sociale eisen heel sterk aanwezig is. De
spoorwegen rijden niet meer, de Parijse
metro staat stil en naar schatting hebben
ongeveer een miljoen arbeiders het werk
neergelegd, terwijl honderd fabrieken
bezet zijn.
Het betreft hier niet een proteststaking
van een dag, maar een actie van nog on
bepaalde duur. De arbeiders van de Re-
nault-fabrieken (een staatsbedrijf overi
gens) verlangen een minimumloon van
720 gulden in de maand, een werktijd
verkorting zonder vermindering van loon
verlaging van de pensioengerechtigde
leeftijd tot 60 jaar en grotere sociale
zekerheid. Dit moet men vooral zien te
gen de achtergrond van een zekere on
rust over de ontwikkeling van de econo
mie, die zou kunnen leiden tot een ver
hoging van de werkloosheid, ook al om
dat de komende jaren de kinderen van
de geboortegolf, die in Frankrijk lang
heeft aangehouden, in verhevigde mate
op de arbeidsmarkt komen.
He tmerkwaardige van deze stakingsbe
weging is, dat zij in feite buiten de vak
bonden om ontstaan is. Aan de voor
avond ervan waarschuwde de communis
tische C.G.T. nog tegen avonturen, die
de gaullistische machthebbers het on
verhoopte voorwendsel zouden geven hun
wankelende overheersing te bevestigen.
In Zuid-Vietnam is de regering afgetre
den en vervangen door een regering met
Tran Van Huong aan het hoofd. Tran
Van Huong is een zeer onafhankelijke
figuur, die vorig jaar bij de presidents
verkiezingen de tegenkandidaat van pre
sident Thieu was. Men ziet in zijn benoe
ming ’n aanwijzing, dat Thieu wil trach
ten de basis van zijn regime zoveel mo
gelijk te verbreden om, indien de com
munisten na een regeling een rol in het
politieke leven gaan spelen, wat tegen-
communistische wereld zetten. Daar zijn
de gebeurtenissen in Tsjecho-Slowakije
nog steeds niet verteerd. Er is voort
durend intensief overleg. De Tsjechische
leider Dubeck is in Praag geweest,
daarop zijn de leiders van Rusland, Po
len, Oost-Duitsland, Hongarije en Bulga
rije onverwacht bijeengekomen en nu
komt weer het bericht, dat Kosigin, de
Russische premier, een onverwacht be
zoek aan Praag heeft gebracht. Voor ’n
medische behandeling en een korte va
kantie, zoals het officieel heet. De dag
tevoren was de Russische minister van
defensie in Praag aangekomen. Men kan
nog enige tijd gissen naar de strekking
van de gesprekken, die Kosigin er on
danks zijn medische behandeling wel zal
voeren.
Na de spanningen van enkele weken te
rug, toen de concentratie van Russische
troepen aan de Pools-Tsjechoslowaakse
grens gemeld werd, is weliswaar de fel
heid van de Russische pers tegen bur
gerlijke en reactionaire stromingen in
Tsjecho-Slowakije niet verminderd (men
noteert zelfs felle aanvallen op de anti
communistische houding van de nu in
Praag weer gewaardeerde stichter van
de republiek Thomas Masaryk), maar
men krijgt toch wel de indruk, dat Mos
kou de hervormer van Dubeck nu als het
minste kwaad aanvaardt.
Het zou er vooral op uit zijn de positie
van Dubeck tegen al te radikale elemen
ten te versterken. Een aanwijzing in de
ze richting zou kunnen zijn, dat Russi
sche en Tsjechoslowaakse deskundigen
binnenkort bijeen zullen komen om te
spreken over Praags verzoek om een le
ning om de structurele hervormingen in
de economie mogeljjk te maken.
dat het er is, wil men wel geloven. Een
belangrijk deel van de debatten deze
week ging dan ook over de besteding
van deze extra miljoenen. De Christe
lijk Historische Unie wil het geld ge
bruiken voor die gebieden, waar werk
loosheid heerst. Waarschijnlijk krijgt de
CHU hiertoe steun van een brok KVP
en ARP. Of de regering toestemt, is
nog lang niet zeker. De liberale minister
van Financiën wil niets liever dan een
(geringe) belastingverlaging. De andere
bewindslieden zouden daarmee ook niet
ongelukkig zijn. Zo’n maatregel bevor
dert de populariteit en daaraan is
met het risico van naderende moeilijk
heden altijd behoefte. Het klopt ook
met het beleid van minister Witteveen
(Financiën) om de directe belasting
heffing via loon- en inkomstenbelasting
wat af te remmen en de indirecte be
lasting, via bijv, de BTW, wat op te
schroeven. De totale belastingdruk blijft
daarbij gelijk, maar je merkt zoiets wat
minder doordat het netto-inkomen ho
ger wordt (altijd een aantrekkelijke ge
dachte, die de kiezer mild kan stem
men). Weliswaar gaan ook de prijzen
omhoog, maar dat doen die zonder extra
belastingdruk ook en het is voor de klant
vaak nauwelijks na te gaan of zo’n prijs
verhoging nu het gevolg is van meer be
lasting, dan wel van andere ontwikke
lingen.
De oppositie voelt vooralsnog heel wei
nig voor de BTW. En als men dan nood
gedwongen moet instemmen, dan willen
PvdA en D’66 compensatie in het loon
zakje. Hoewel men het fijne van het
systeem nog niet helemaal begrijpt, is
namelijk nog een tweede zaak heel dui
delijk: een groot aantal goederen zal
door dit nieuwe belastingsysteem duur
der worden. Daarbij zijn ook artikelen
die men kan beschouwen als noodzake
lijke levensbehoeften. Om die prijsstij
gingen op te vangen wenst een belangrijk
deel van de Tweede Kamer volgend jaar
een extra loonsverhoging. Het maakt ’t
voor de regering niet gemakkelijker. De
verlangens voor 1969 stapelen zich in
middels op. Er moet meer worden ge
daan aan de werkloosheid, waarschijn
lijk is extra geld nodig voor de woning
bouw, de overheidsbijdragen voor de so
ciale voorzieningen moeten omhoog.
Genoeg problemen om het kabinet de
komende maanden fors bezig te hou
den.
Een venijnige steek in de richting van
de regering. Maar de socialist ging nog
niet zo ver als de democraat Imkamp,
die uitriep „Minister go home”.
De heer Imkamp heeft al eerder felle
ruzies gehad met de minister van Eco
nomische zaken, o.a. over het ultra-cen-
trifi.*e project, dat de minister op inter
nationaal niveau niet afdoende zou heb
ben verdedigd. De dêmocraat diende
zelfs een motie in om de heer De Block
naar huis te sturen.
Nu is het waar, dat deze minister in
Kamerdebatten vrijwel steeds een zwak
ke indruk maakt door zijn vele verspre
kingen en vodral aarzelingen. Een fraaie
verspreking bij dit debat was bijvoor
beeld: „Ik denk. dat is het moei
lijke juist. Maar een minister kan
men nu eenmaal niet alleen op zijn re
denaarstalenten beoordelen. De motie
van D’66 werd ook verworpen. Zelfs de
socialisten stemden tegen.
Twee modellen uit de Ka-
toenshow 1968. Links een
jeugdige mantel uit een
donkerblauw katoenen
visgraat. De ceintuur die
op het ogenblik volop be
langstelling geniet kreeg
ook hier bijzondere aan
dacht. Juist zo’n modisch
detail kan vaak een pro
bleem vormen. Maar ge
lukkig bestaat er katoen
dat zich zo gemakkelijk
laat verwerken. De stof
die voor dit model werd
gebruikt is van Ter Kuile
Cromhoff.
Rechts: Scrubbed denim
is een sportieve stof die
zich, zoals hier, ook uit
stekend leent voor ’n ge
kleed jurkje. Deze robe-
manteau in effen rose
werd eveneens gemaakt
uit stof van Ter Kuile
Cromhoff.
j üs hjoed to sizzen
In de Frits v. d. Poel-show was maan
dag mevrouw Breeuwsma uit Nijland.
Zij heeft in 1947 haar zoon Klaas ver
loren, die sneuvelde in Indië. „Ik heb
wel een foto van zijn graf, maar ik ben
er nog nooit geweest,” zei ze.
En dat was waar ze heen wilde: op
Klaproosdag wordt er gecollecteerd voor
de ouders van de geallieerde militairen
die in ons land gesneuveld z(jn; dat
moest ook gebeuren voor de ouders van
Nederlandse militairen èn burgers die
gesneuveld zijn in het vroegere Indië
of gewerkt hebben aan de Birma-spoor-
lijn.
Voor de Friezen had mevrouw Breeuw
sma een apart woordje. Gelden voor de
door mevrouw Breeuwsma ontketende
actie kunnen worden gestort ten name
van „Het verre Oosten”, gironummer
304000.
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workutn en
In de Amerikaanse stad Boston is maandag het proces begonnen tegen
de kinderarts Benjamin Spoek en vier anderen, die ervan worden beschul
digd dienstplichtigen tot dienstweigering te hebben aangezet. De be
klaagden kunnen maximaal tot vijf jaar gevangenisstraf en een boete
van 10.000 dollar worden veroordeeld. Op de foto de aankomst van
Spock bij het gerechtsgebouw. Links naast hem zijn echtgenote.
S TL
i Ss
