Forse koncessies toch afgewezen
Gabe Shroar
door Franse arbeiders
Verlenging
uitgesteld
c.a.o.ss
BS
kpj
Ft
Socialisten verloren in Italië
Het vliegdekschip Karei Doorman
wordt uit de vaart genomen
8e Elfstedentocht
te water
IIIIIIIIIIIIIIIIIII^IIIIIIIIIIIIIIIIIN
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
S/
107e JAARGANG
No. 42
VRIJDAG 31 MEI 1968
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
W ymbritseradeel.
Hwat Hat
üs hjoed to sizzen
i
Studenten
Socialistisch verlies
Akkoord
Afscheid
door de ARP.
Hier een foto van de waag te Makkum in miniatuur, gemaakt door de
Advertentieprijs: 16 cent per mi»
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Uitgave: A. J. OS1NGA N V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
De houding van de grootste regerings
partners, de Katholieke Volkspartij, was
tot deze week nog wat onzeker. Binnen
de Tweede Kamerfraktie van de KVP
zijn wel tegenstanders van de nieuwe
regeringsplannen te vinden, maar het is
aan de andere kant een publiek geheim,
dat de meerderheid van de KVP-fraktie
er in het geheel niets voor voelt iets te
ondernemen, dat de regering ook maar
nog zo’n beetje aan het wankelen zou
kunnen brengen. De KVP-fraktie zou
begin deze week bijeen komen om de
zaken nog eens goed door te nemen; Het
zag er niet naar uit, dat dit nog deze
week tot een duidelijk geluid uit de
KVP-hoek zou leiden. De taktiek van
fraktievoorzitter Schmelzer schijnt te
zijn, dat beslissingen over alle belang
rijke problemen van dit moment - lonen,
belasting, werkloosheid - worden uitge
steld tot het najaar, wanneer de nieuwe
begrotingen worden gepresenteerd. De
opzet van de heer Schmelzer lijkt daarbij
te zijn de wat verhitte gemoederen van
In Italië zijn parlementsverkiezingen ge
houden, die vooral voor, de socialisten
waardig te demonstreren kan er dus
wel iets worden bereikt. Het behoeft niet
altijd staking en revolutie te zijn.
Abonnementsprijs f 3-50 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
lendracht fan sin
jowt frede en min
ge
meentewerkman Marten Nadema te Makkum. Nadema is er mee begonnen
in 1966 en heeft er ongeveer zes uur per dag aan gewerkt, samen ongeveer
1500 uren. Het geheel is van beton en het dak bestaat uit 9 stukken. Alles is
uitneembaar.
(Foto Boersma, Pingjum)
Bolswarils Nieuwsblad
WASHINGTON. De Amerikaanse kern-
onderzeeboot Scorpion, welke op de At
lantische Oceaan wordt vermist. Het
vaartuig heeft 99 mensen aan boord.
wist van te voren, dat zij met dit voor
stel én werkgevers én werknemers tegen
zich in het harnas te jagen. De werkne
mers hebben dit het afgelopen week
end al laten merken door massaal in
Utrecht te demonstreren. Deze week
zou blijken in hoeverre de regering ook
de Tweede Kamer in een moeilijke po
sitie heeft geplaatst. Wanneer dat zo is,
ligt de reddingboei van het uitstel ge
reed.
Het heeft wat gerammeld binnen de regeringscoalitie. Voor het eerst sinds het
optreden van het kabinet-de Jong is onenigheid ontstaan over het te voeren
regeringsbeleid tussen de partners KVP-VVD-CHÜ-ARP. Het zjjn met name de
Anti- Revolutionairen, die moeilijkheden hebben met het loon- en financieel beleid
van de regeringsploeg de Jong. Deze moeilijkheden kwamen de vorige week naar
voren na de regeringsnota aan de Tweede Kamer over het te voeren loonbeleid
en de plannen ten aanzien van belastingverlaging en ekstra maatregelen tegen de
werkloosheid. In de Tweede Kamer was het de vorige week de Anti-Revolutionaire
afgevaardigde Goudzwaard, die vertelde dat de ARP het met enkele onderdelen
van de regeringsplannen helemaal niet eens is. Deze week zon - ter gelegenheid
van het grote loondebat - nog een aantal bezwaren nader worden uitgewerkt:
niet alleen door de oppositie, maar ook
OVIDO (Asturie, Spanje). Prinses Irene (r.) brengt op het ogenblik een
bezoek aan Asturie. De foto toont haar met de echtgenote van een mijnwerker
aan de Sotonmjjn, waar eens prins Charles Hugo als mijnwerker werkte.
nu de gelegenheid te geven af te koelen.
Bovendien gelooft hij, dat de beslissin
gen - indien ze kunnen worden uitgesteld
- straks min of meer verdwijnen in de
geweldige hoeveelheid begrotingszaken
en daardoor als detailzaken kunnen wor
den afgedaan.
Belangrijke voorwaarde voor dit plan
(dat uitlekte na een beraad van de re
geringspartijen met enkele ministers) is,
dat de regering bakzeil haalt. De minis
ters Roolvink (sociale zaken), Witte-
veen (financiën) en de Bock (ekono-
mische zaken) hebben pas de vorige
week in een nota aan de Tweede Kamer
het loonbeleid uiteen gezet. Daarop zou
den zij nu weer moeten terug komen.
Erg moeilijk is dat overigens niet, want
in de nota is voorgesteld de lonen dit
jaar nog ongemoeid te laten en pas vol
gend jaar met maatregelen te komen.
De belangrijkste maatregel voor 1969
moet volgens de nota een verlenging
zijn van de kollektieve arbeidsovereen
komsten met een half jaar. De regering
Van 15 tot en met 20 juli wordt voor de
achtste maal de vierjaarlijkse Friese elf
stedentocht te water gehouden, georga
niseerd door de watersportvereniging De
Meeuwen te Leeuwarden. Op 15 juli om
9 uur ’g morgens gaat achter de Prinsen
tuin te Leeuwarden de indrukwekkende
vloot van zeilboten, motorboten en ka
no’s van start voor een tocht van ruim
216 km. Alleen dat schouwspel aan de
voet van de oude Oldehove is al uniek,
de tocht zelf is voor een Fries en vreem
deling een onvergetelijke belevenis in
het land van wolken, wind en water, al
dus schrijft „Dit is Friesland”.
Op de eerste dag wordt van Leeuwarden
via Bergum door de Stroobosservaart
(maximale doorvaarthoogte 2.95 m. bo
ven Fries zomerpeil) naar Dokkum ge
varen, een afstand van 37.7 km. Op dins
dag 16 juli wordt 37.1 km afgelegd op de
tocht van Dokkum via Leeuwarden naar
Franeker. Van de oude akademiestad
gaat de vloot op woensdag 17 juli naar
Harlingen en Bolsward, hetgeen niet
meer is dan 26.8 km. De maximale door
vaarthoogte Harlingen-Bolsward is 2.30
m. boven Fries zomerpeil, Franeker-
Bolsward via Wommels 2.50 m boven
Fzp. Op donderdag 18 juli wordt vanuit
Bolsward via Workum Staveren bereikt
en op vrijdag 19 juli vaart de vloot naar
Hindeloopen en Sloten. De bruggen op
het trajekt naar Hindeloopen hebben
een maximale doorvaarthoogte van 2.30
en 2.40 m. boven Fzp. Op zaterdag 20
juli komen de deelnemers via Ijlst en
Sneek aan de finish in hotel Oostergo
te Grouw.
De kanovaarders varen een kortere rou
te dan de rest van de vloot. Ten aanzien
van de officiële doorvaarthoogten dient
do4r degenen, die geen enkel risiko
willen lopen, te worden gerekend op een
waterstand van circa 15 cm. boven Fzp.
wat inhoudt dat de doorvaarthoogten
evenveel lager kunnen zijn. Alle deel
nemers krijgen een fraaie herinnering
aan deze tocht. De inschrijving sluit of
ficieel 30 juni maar kan bij een zeer
grote deelname eerder worden gesloten,
zodat het aanbeveling verdient aanmel
dingen zo vroeg mogelijk te doen sekre-
tariaat De Meeuwen, d’Hondecoeterstr.
55, Leeuwarden). Het inleggeld bedraagt
f 25 per schip, kano's half geld, waarbij
hét bruggeld is inbegrepen.
In de overnachtingsplaatsen zijn ruime
mogelijkheden voor proviandering en
ontspanning. Wie het allemaal dit jaar
mist moet vier jaar wachten.
De onrust onder de studenten, in Duits
land begonnen en toen overgeslagen naar
Parijs, waar zij het gezag een ernstige
slag hebben toegebracht, duurt inciden
teel voort. Zeer links georiënteerde anar
chisten en kommunistische studenten
hebben in Brussel enkele gebouwen van
de vrije universiteit bezet. In Engeland
is betoogd, evenals in Duitsland, waar
de wet op de uitzonderingstoestand nog
het mikpunt blijft. Ook in Stockholm
hebben verscheidene honderden studen
ten gedemonstreerd.
Lang beraad van de regering leidde er
toe, dat deze kontakt zocht met de vak
bonden en de werkgevers voor het ple
gen van overleg. Dat was al voordat
president De Gaulle vrijdagavond het
Franse volk toesprak en hervormingen
toezegde. Hij wilde, zo kreeg het Franse
volk te horen, de taak wel weer op zich
nemen het lot van het Franse volk in
handen te nemen om het te leiden naar
een toekomst met aanpasing van de
ekonomie aan de nationale en interna
tionale eisen van het ogenblik. Alsof
dat niet al tien jaar lang zijn taak is.
Maar nu wil hij er een nieuw mandaat
voor hebben en wel via een referendum.
Op die manier moet het Franse volk uit
spreken of het achter hem staat of niet.
Winnen de neen-stemmers, dan zal hij
aftreden, zo kondigde hij aan. De rede
is o het algemeen slecht ontvangen,
omdac er geen enkel belangrijk punt in
uitgewerkt was. Men kon er slechts uit
opmaken, dat de president inzag, dat het
tot nu toe gevoerde beleid gefaald had.
Het enige vliegdekschip van de Kon.
Marine, de Karei Doorman, gaat ver
dwijnen.
De regering had al eerder besloten om
het kostbare schip in de loop van het
volgend jaar uit de vaart te nemen,
maar de onfortuinlijke branden van en
kele weken geleden hebben het lot van
het schip sneller bezegeld. De reparaties
worden te duur om nog lonend te zijn.
Deze week zouden minister den Toom
(defensie) en staatssekretaris v. Es
(marine) het besluit definitief maken.
De marine onderhandelt al met buiten
landse vliegtuigfabrieken over versnelde
aflevering van speciale vliegtuigen voor
de onderzeebootbestrijding. Deze toestel
len, die vanaf het land opereren en een
groot vliegbereik hebben, moeten de
taak van de Karei Doorman ovememen.
Het daarop volgende overleg met de vak
bonden en de werkgevers liep snel uit
op een akkoord, waarbij het minimum
loon van 400 frs. per maand op 550 frs.
(400 gulden) is verhoogd. Aangezien
ongeveer 20 pct. van de arbeiders tot
nu toe de 550 frs. niet haalde, betekent
dit een niet onaanzienlijke aderlating
voor de werkgevers. Bovendien zouden
de andere lonen eerst met 7 en per 1
oktober met 3 pet. worden verhoogd,
waarvan men de dit jaar reeds gegeven
verhogingen zou aftrekken. In 1970
zou de werktijd verkort worden. Met 2
uren voor wie 48 uren of meer werkt,
met 1 uur voor wie 45 uren of meer
werkt. Over verlaging van de pensioen
gerechtigde leeftijd zal snel onderhan
deld worden. De regering van haar kant
toonde zich bereid de kinderbijslag voor
het derde en volgende kind te verhogen,
het ouderdomspensioen te verhogen tot
even boven de f 2000 en de belasting, in
het bijzonder voor de lagere inkomens
te verminderen.
In 27 uren onderhandelen hebben wij
datgene bereikt, waarvoor wij al jaren
hebben gevochten, merkte een katholieke
vakbondsleider op, terwijl de kommunis
tische CGT zich met de toch nog gedeel
telijke inwilliging van haar eisen niet
ontevreden toonde. Premier Pompidou
noemde de akkoorden uiterst belangrijk.
De arbeiders in de fabrieken van Renault
Citroen, Berliet, Sud-Aviation en de
chemische fabriek van Rhodiaceta kon
digden echter binnen enkele uren aan,
dat zij niet met de akkoorden instemden.
De stakingen duren tot op het ogenblik
van schrijven voort. Dit incident bewijst
eens te meer, dat de vakbonden op geen
enkele wijze het vertrouwen van de ar
beiders hebben. De regering en de par
tijen hebben het evenmin en dat is een
van de verschijnselen die in Frankrijk
op het ogenblik het meeste zorg inboe
zemen.
Lijstje
Het gaat overigens niet meer alleen om
het loonbeleid. Deze weken koncentreert
alles zich op het gehele sociaal-ekono-
mische programma.
Het is wel eens goed het hele lijstje nog
eens onder elkaar te zetten. Naast de
loonvoorstellen heeft de regering name
lijk ook nog andere programma’s inge
diend
Belasting: Minister Witteveen wil per
1 jan. 1969 de loon- en inkomstenbelas
ting verlagen. Het juiste bedrag wil hij
pas in het najaar noemen, maar het zou
om minstens 150 miljoen gulden gaan.
Deze verlaging moet een reeks van ont
wikkelingen kofnpenseren - de prijsstij
gingen van 1969, de hogere omzetbelas
ting, het uitblijven van loonsverhogin
gen, de geldontwaarding.
AOW: De regering wil eveneens per 1
jan. 1969 de uitkeringen van AOW en
AWW met minstens één procent verho
gen. Dit eveneens als kompensatie voor
de prijsstijgingen, die het gevolg zullen
zijn van de nieuwe (BTW-) omzetbelas
ting. De regering wil dit financieren via
hogere premies (stijging van 0.1 pet.),
maar ondervindt daarbij tegenstand van
opnieuw de ARP, die meent, dat niet de
premies, maar de overheidsbijdrage in de
financiering moeten stijgen.
Werkloosheid: De regering wil 150 mil
joen ekstra stoppen in de bestrijding
van de werkloosheid. Minister Roolvink
(sociale zaken) denkt hierbij aan een
paar hoofdpunten: uitbouw regionale in
dustrialisatie, meer openbare werken ter
bestrijding van de werkloosheid in de
bouw, stimulering van partikuliere
bouwprojekten, aanvullende werkgele
genheid in gebieden met hoge werkloos-
- i heid, hogere mobiliteit van de arbeids
krachten door vergoeding van pendei-
kosten, betere vakopleiding en verster
king van de arbeidsbureaus. Het nodige
jèld moet worden opgebracht door het
bedrijfsleven. De regering wil namelijk
'le teruggave van omzetbelasting over
'nvesteringen met tien procent vermin
deren. In 1971 kan het bedrijfsleven dan
lanspraak maken op een ekstra investe
ringsaftrek van tien procent.
Kinderbijslag: Ook de uitkeringen inge
volge de kinderbijslagregeling gaan om
hoog. Vooral de grote gezinnen moeten
hiervan profiteren. Over de financiering
van deze maatregel is nog niets bekend.
Onder de druk van de publieke opinie
heeft de regering haar loonvoorstellen
I in de ijskast moeten zetten. Ook door
minder gunstig verlopen zijn. Van de 3
a 4 miljoen nieuwe kiezers hebben bij
zonder velen zich gewend tot de kommu-
nisten en de linkse socialisten ten koste
vaak van de nu al enkele jaren herenig
de sociaal-demokraten en socialisten van
Nenni. De kommunisten behaalden 1.5
pet. meer stemmen dan in 1963.
De na het samengaan van beide socialis
tische partijen afgescheiden groep van
de proletarische eenheid, die zeer dicht
bij de kommunisten staat, kreeg 4.5 pet.
De socialistische partij, die in 1963 19.9
pet. van het aantal kiezers achter zich
kreeg, bracht het nu niet verder dan
14.5 pet. Hoewel de chr.-demokratische
unie met een vooruitgang van 0.8 pet.
op 39.1 pet. kwam, betekent het socialis
tische verlies een ernstig gevaar voor de
coalitie van chr.-demokraten, socialisten
en de kleine republikeinse partij, die ook
wat winst boekte. De socialisten hebben
nl. het gevoel, dat de hervormingen, die
zij met de regering van het linkse cen
trum hadden willen doorvoeren, tot niets
zijn gekomen en dat zij zich daardoor de
ergernis van him kiezers op de hals heb
ben gehaald. Bovendien bestaat het ge
vaar, dat de machtsverhoudingen in de
chr.-demakratische partij door het teri’0'-
vloeien van kiezers, die een vorige keer
uit af keer van de linkse centrum-koalitie
naar de liberalen waren gevlucht, wat
veranderen en dat de rechtse invloed in
de partij sterker zal worden. Bij de re
geringsvorming zal moeten blijken of
deze vrees bewaarheid zal worden.
Frankrijk ig vorige week in een ernstige krisis terecht gekomen. Nadat eerst de
studenten in aktie waren gekomen en van de regering de toezegging van
koncessies hadden gekregen, zijn de arbeiders in beweging gekomen. Grootscheepse
stakingen en bezetting van fabrieken werden uit alle delen van het land gemeld,
zonder dat het tot botsingen of ongeregeldheden ig gekomen. De regering heeft
in elk geval niet de fout gemaakt om met geweld de fabrieken te ontruimen. De
omvang van de staking wordt geschat op acht miljoen arbeiders die merkwaar
digerwijs helemaal niet wachtten op de stakingsparolen van de vakbonden.
Voor de vakbonden zat er weinig anders op dan zich achteraf aan het hoofd van
de beweging te stellen en eisen te formuleren.
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
FOSH IE 21/5
ATJ.ANII9CHE
