Gaullisme veegde linkse oppositie
fiabeSKroar
tafel
van
Kamerleden krijgen
f 40.000
nu
f
geT
Rusland wil kernbewapening
afschaffen
Derde Orgelbespeling
het buitenland
J. s.
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Weggooi-fiets
Vakantie en werk in
Sa om Gysbert
Japiks hinne
IIP/-
rv'- a
A-
V
CÓ
j
107e JAARGANG
No. 51
VRIJDAG 5 JULI 1968
Wymbritseradeel.
Hwat haf
üs hjoed to sizzen
Trudeau
Non-proliferatie
in
INFORMATIES VOOR JONGEREN
en
Nieuwe behuizing
Boeren
Advertentieprijs: 16 ct per mm
Ingez, mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Op het gebied van de buitenlandse politiek heeft president De Gaulle eens te
meer gezorgd voor een verrassing; het gaullisme heeft, ook in de tweede etappe
van de kamerverkiezingen, een volledige triomf behaald en de linkse oppositie van
de tafel geveegd. Niet zozeer deze overwinning op zichzelf, als wei haar omvang,
maakt de verkiezingsuitslag tot een merkwaardig gebeuren, want dat het gaullis-
me met bijna honderd zetels meer in de nationale vergadering zou terugkeren,
hebben de meeste waarnemers niet voorzien en ook De Gaulles aanhangers zelf
niet verwacht.
De „Lively I-ady” met aan boord de eenzame zeezeiier Alec Rose, is hier
gefotografeerd op korte afstand van Engeland. Donderdag hoopt de
avontuurlijke groenteman weer voet op vaste wol te zetten. Ongetwijfeld
wacht hem een grootse huldiging, waarvoor nu al voorbereidingen worden
getroffen in Rose’s woonplaats Portsmouth.
Abonnementsprijs f 3,50 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Dit is tot nu toe zo bij elke verhoging
geweest. Het geeft altijd aanleiding tot
het boze gerucht, dat een aantal afge
vaardigden - maar nooit een meerder
heid - van te voren verlof krijgt om
tegen de verhoging te protesteren. Het
parlement kan er dan later altijd op
wijzen, dat men niet zonder meer „ja”
heeft gezegd tegen de verhoging. Een
wat dwaze vertoning, waarvan minister
Beemink ook af wil. Hij stelt voor om
de vergoedingen voor het kamerlidmaat
schap in het vervolg gelijkelijk te ver
hogen aan de hand van de trend van de
ambtenarensalarissen. Er hoeft dan ook
niet telkens in het parlement over te
worden gepraat.
De kosten van informatie en bemidde
ling zijn gering. De genoemde bureaus
geven goede raad. Ook wordt een ver
trouwd adres meegegeven voor advies en
hulp bij moeilijkheden. Deze instellingen
bemiddelen voor verblijf ,,au-pair” of als
„paying-guest” en lichten jongeren voor
over vakantiemogelijkheden in het bui
tenland. Inlichtingen worden verstrekt
over taalcursussen, vakantiekampen en
werkkampen, waar jonge mensen van
verschillende nationaliteiten elkaar kun
nen ontmoeten.
Het ministerie van Cultuur. Recreatie en
Maatschappelijk Werk vestigt er de aan
dacht op, dat jongeren, die naar het bui
tenland willen voor vakantie of werk er
goed aan doen vóóraf inlichtingen te vra
gen over zelf gevonden adressen, werk
vergunningen, arbeidsvoorwaarden e.d.
Op goed geluk ingaan op aanlokkelijke
advertenties voor baantjes in het buiten
land leidt dikwijls tot minder prettige er
varingen. Informaties worden gegeven
door de Maatschappelijk Advies- en In
lichtingenbureaus van de Nederlandse
Vereniging voor Jongeren UNION en de
Federatie van Katholieke Verenigingen
van Meisjesbelangen. Deze service wordt
door de overheid gesubsidieerd.
Der yn Ljouwert stiet
Op in plateau
Hy wie in minsk
En dat in kou.
Hy woe ek wol
Mar ’t siet hwat klem
Yn ’t brons hjir stean
Lyk as üs Mem.
Somliken siikje heech yn ’e wolken
hwat op ’e groun to finen is
Noch altyd stie
Hy hjir yn ’t gips
Al kamen rounom wei
Wol allegear tips.
Twa jier hie hy
Der nou al stien
Mei de ünderklean
Hast noch to lien
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
TeL 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
De adressen zijn:
het Maatschappelijk Advies- en In
lichtingenbureau te Amsterdam, Cen
traal Station, tel. (020) 246258
Arnhem, Sonsbeekweg 4, tel. 08300
21890
Den Haag, Tasmanstraat 182, telef.
070 335441 en 332833
Groningen, Emmasingel 19, telefoon
05900 36651
Haarlem, Stationsplein 2, tel. 023
14004
Rotterdam, Centraal Station, telef.
010 120869
Utrecht, Centraal Station, tel. 030
22428 en 26732
de Fed. Kath. Ver. van Meisjesbelan
gen, Amsterdam, Herengracht 162,
tel. 020 243184
Bolswards Nieuwsblad
Ook de rijders in de Tour de France hadden maandag veel last van de
hitte. Op de foto een meelevende toeschouwer, die de gekwelde
rijders enige verkoeling brengt.
De leden van de Tweede Kamer hebben, nog net voor zij op zomerreces gingen,
hun eigen salaris (schadeloosstelling heet dat) verdubbeld. Met ruime meerderheid
ging de Kamer akkoord met het voorstel van minister Beemink (binnenlandse
zaken) om de schadeloosstelling van twintigduizend op maximaal veertigduizend
gulden per jaar te brengen. Neveninkomsten, welke hoger zjjn dan vijfduizend
gulden, warden (met een maximum van vijftienduizend gulden) van deze schade
loosstelling afgetrokken. Er waren ook dit keer in de Kamer weer enige afgevaar
digden, die fel protesteerden tegen hun eigen salarisverhoging.
Belangrijkste vraag natuurlijk is of de
verhoging, waarover nu is beslist, rede
lijk is. Voor de kleine man met het even
kleine inkomen klinkt het allemaal zeer
onredelijk. Een verdubbeling van twintig
naar veertig mille is een aardig brok
salarisverhoging. Toch moet een kamer
lid dit verhoogde salaris wel waard zijn.
Mits hij zijn werk alg parlementariër
ook als hoofdberoep ziet. Daaraan heeft
in het verleden het nodige ontbroken.
Het salaris was daar ook aanleiding toe.
Een salaris van twintigduizend gulden
- waarbij men in het oog moet houden
dat een afgevaardigde géén kinderbijslag
krijgt voor eerste en tweede kind, geen
vakantietoeslag, geen invaliditeitsuitke-
ring en geen ziektekostenregeling - is
nauwelijks genoeg om goede krachten
ertoe te kunnen overhalen zich geheel
aan de politiek te wijden. In het bedrijfs
leven halen zij doorgaans heel wat ho
gere inkomens. Een kamerlidmaatschap
werd dan alleen aantrekkelijk door een
rijtje nevenbaantjes. Wat het nare ge
volg had dat een afgevaardigde nauwe
lijks tijd had om zich met zijn feitelijke
parlementaire werk te bemoeien. Indien
deze verhoging tot gevolg heeft, dat
kamerleden méér kamerlid worden is
zij dus zeker redelijk te noemen. Ook
al komt een verhoging met honderd pro
cent op dit moment ongelukkig aan.
„Maar”, zei minister Beernink niet ten
onrechte, „op welk moment zou het dan
niet het geval zijn?”
Kamervoorzitter v. Thiel heeft een sa-
lomonsoordeel moeten vellen over de
splitsing in de Boerenpartij. Nu afge
scheiden boer Harmsen en boerenleider
Koekoek beiden het fraktievoorzitter-
sohap voor zich opeisen was het aan mr.
Thiel om recht te spreken. Mr. v.
zijn opzienbarende redevoering heeft ge
houden, welke 'n voortijdig einde maak
te aan zijn Canadese bezoek - een uit
zonderingspositie zou kunnen gaan in
nemen en het ten koste van de federale
soevereiniteit bevoegdheden aan zich
zou kunnen trekken.
De door De Gaulle destijds zo vurig aan-
gemoedigde separatisten hebben dus
geen been aan de grond gekregen en
een verbrokkeling ran Canada is voor
lopig doeltreffend bestreden. Wat Tru
deau na de samenstelling van een nieuw
kabinet en tijdens een volgende, in het
najaar beginnende zittingsperiode van
het parlement, aan sociale en ekonomi-
sche hervormingsmaatregelen zal weten
te bereiken zal moeten worden afge
wacht.
verhuizen. Tot nu toe was dit gevestigd
aan de overkant van het Binnenhof,
waar ook de Eerste Kamer zetelt. Het
is tot nu toe voor het parlement, zowel
voor Eerste en Tweede Kamer, fors be
helpen geweest. Dit is een gevolg van
het besluit, twintig jaren geleden, om
géén nieuw parlementsgebouw in Ne
derland neer te zetten. Op zich een ge
lukkig besluit want tal van tradities
binden het parlement aan het Binnen
hof. Men denkt er nu aan om het gehele
Binnenhof met al zijn gebouwen aan
beide Kamers toe te wijzen. Waarbij er
een mogelijkheid bestaat dat een deel
van het ministerie van verkeer ter be
schikking komt van de minister-presi
dent. Tenslotte worden daar al de we
kelijkse kabinetsvergaderingen gehou
den, in de beroemde Tréveszaal. Het
Binnenhof zou dan uitgroeien tot een
echt regeringscentrum, met voorlopig
voldoende ruimten voor vergaderingen
en sekretariaten. Een gelukkig perspek-
tief. Alleen jammer, dat de Tweede Ka
mer dit onderwerp beslist in het geheim
wilde behandelen. Waarom eigenlijk?
Dat de Kamer nu op reces gaat bete
kent nog geen vakantie, zei kamervoor
zitter v. Thiel aan het slot van de laat
ste openbare bijeenkomst. Er moet nog
veel worden gedaan in deze zomermaan
den. Niet alleen ten aanzien van de
nieuwe behuizing, ook moet nog veel
denkwerk worden verricht op het ge
bied van de kommissie- en hegrotings-
Nadat de Russische minister van bui
tenlandse zaken, Andrei Gromiko, in
een onverwachte verklaring aan de voor
avond van de formele ondertekening van
het verdrag ter voorkoming van de v--
spreiding van kernwapens had aange-
kondigd, dat Rusland bereid was tot be
sprekingen over een wederzijdse beper
king van de defensieve raketsystemen,
heeft premier Kosigin, nog voordat pre
sident Johnson deze Russische geste had
beantwoord, bekend gemaakt, dat de
Sowjetunie in een tot ,,alle landen” ge
richt memorandum overleg heeft voor
gesteld over nog verdere ontwapenlngs-
plannen.
In haar boodschap heeft de Russische
regering onder meer aangedrongen op
een „beperking en in een later stadium
volledige stopzetting van de middelen
om strategische w'apens te leveren”.
Verder wordt voorgesteld om vluchten
met kernwapens buiten de eigen gren
zen te verbieden - dit kennelijk ter voor
koming van ongelukken zoals b(j Palo
mares in Spanje - en ook onderzeeboten
met nucleaire wapens zouden niet buiten
bepaalde zones mogen komen.
In het memorandum wordt voorts aan
gedrongen op het verbod van onder-
Waarschuwing
Toch is de lucht voor de gaullisten mis
schien nog niet geheel opgeklaard,
want de mogelijkheid blijft bestaan dat
de nu tot zwijgen gebrachte gevoelens
van onlust, welke zo heftig hun uitweg
hebben gezocht, opnieuw zullen leiden
tot uitbarstingen. Premier Pompidou
heeft er dan ook terecht voor gewaar
schuwd de overwinning al te bundig te
vieren en de overwonnenen al te zeer in
het nauw te drijven.
De Gaulle zal de hervormingsregelen,
die hij heeft aangekondigd moeten uit
voeren en verwacht wordt, dat hij een
referendum zal uitschrijven om de re
publiek te laten beslissen over het be
ginsel van deelneming der arbeiders in
bedrijven, een beginsel dat nota bene
door de gaullisten tijdens hun verkie
zingscampagne zorgvuldig is omzeild
daar het niet van hun, maar juist van de
oppositie afkomstig was.
Die oppositie heeft de prijs moeten be
talen voor haar onvermogen om een
dominante figuur naar voren te schui
ven, achter wie de ontevredenen zich
zouden kunnen scharen met als gevolg,
dat zij zichzelf nagenoeg onmondig heeft
gemaakt. Het is tragisch, dat een figuur
als Mendès-France, die heeft bewezen
over de kapaciteiten te beschikken om
een alternatief waar te maken, opnieuw
is gedoemd de rol van machteloze toe
schouwer te spelen, want als er één ding
duidelijk blijft, dan is dat stellig, dat het
gaullisme konservatief en autokratisch
van struktuur als het is, evenmin als
het dat voor de onlusten was, ook nu
in staat zal zijn de Franse samenleving
grondig te herkonstrueren.
grondse proeven met kernwapens (op
basis van het gebruik van nationale
middelen ter kontrole op de naleving,
het verbod om chemische en bakteriolo-
gische wapens te gebruiken en verder
wordt voorgesteld om buitenlandse ba-
or> te heffen en regelingen te treffen
voor een regionale ontwapening en voor
het vreedzaam gebruik van de zeebodem
Hoewel Moskou meer dan een jaar heeft
gewacht voordat het reageerde op de
laatste ontwapeningsvoorstellen van
president Johnson, zijn deze verrassen
de suggesties toch stellig een blijk hoe
zeer ook Rusland er veel aan gelegen
is om zijn ontspanningspolitiek ten op
zichte van het westen door te zetten.
Belemmerende faktoren voor een Rus
sisch aanbod waren vooral de kwestie
Vietnam en, nog onlangs, de nieuwe
oostelijke maatregelen, die het verkeer
tussen de bondsrepubliek en West-
Berlijn beperken.
Ook kan het besluit van de Amerikaan
se senaat om 227 miljoen dollar te vo
teren voor de bouw van een Amerikaans
raketstelsel, dat tegen een eventuele
Chinese bedreiging afdoende zou zijn,
van invloed zijn geweest. Hoe dit ook
zij, de Russen tonen een zekere bereid
heid om de bewapeningswedloop enigs
zins af te remmen.
Thiel riep beide partijen bij zich en las
hen fors de les. Hij moet zoals gezegd
hebben van „Mijne heren, dit ged.... wil
ik in mijn parlement niet meer hebben.
Het is uiterst kwalijk voor gezicht en
goede naam van de Kamer. Ik verzoek
de heren nadrukkelijk om in het vervolg
hun interne ruzies niet meer in het par
lement uit te vechten”. Vervolgens
kwam zijn oordeel: zowel de heer Koe
koek als de heer Harmsen mogen zich
fraktievoorzitter noemen. De eerste van
dc Boerenpartij-groep Koekoek, de twee
de van de Boerenpartij-groep Harmsen.
Een geweldige vondst. Maar twee groe
pen zijn er doodongelukkig mee. De
journalisten, die in het vervolg deze veel
te lange naam moeten gebruiken afkor
tingen als BPGK en BPGH doen het
tenslotte niet zo best), en de griffiers,
die de toch al karige kamerbegroting
nu met wat ekstra bedragen moeten be
lasten. Want door de verheffing van de
heer Harmsen tot fraktievoorzitter en
de handhaving van de heer Koekoek in
die funktie moet nu aan beide heren de
ekstra beloning voor het voorzitterschap
worden uitbetaald (duizend gulden plus
driehonderd gulden voor elk fraktielid).
Het salaris van de heer Koekoek gaat
met vier maal driehonderd gulden ach
teruit omdat hij vier fraktieleden kwijt
is. De heer Harmsen krijgt er negentien
honderd gulden bij (duizend plus drie
maal driehonderd). De nieuwe Boeren-
fraktie (afdeling Harmsen) heeft het
geld hard nodig, zij wil daarmee de eigen
uitgave van een partijblad „Binding
Boerenpartij” financieren.
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
De Kamer heeft, kort voor zij op vakan
tie ging, nog zeer in het geheim ver
gaderd over een aantal grootse plannen,
die bestaan ten aanzien van het Binnen
hof. In deze zomermaanden moeten die
verder uitgewerkt worden. De Tweede
Kamer schreeuwt om meer ruimte.
Daartoe is nu gelegenheid gekomen
doordat het ministerie van kuituur, re-
kreatie en maatschappelijk werk, welke
een aantal vleugels aan het Binnenhof
in bezat had, is verhuisd naar een nieuw
gebouw in Rijswijk. Bovendien gaat ook
't ministerie van verkeer en waterstaat
Aansluitend bij de groeiende gewoonte
om allerlei zogenaamde weggooi-artike-
len (flessen, borden enz.) te produceren,
heeft een Deense ingenieur een fiets ge
construeerd, die na uiteraard veel
vuldig gebruik niet wordt gerepareerd
maar weggegooid. Zijn fiets is geheel uit
plastic vervaardigd en moet zo goedkoop
in de handel worden gebracht dat repa
reren voor de bezitter duurder is dan 'n
nieuwe konen
De derde orgelbespeling werd dinsdag
2 juli verzorgd door de organist Feike
Asma, die de voor Bolsward matig be
zette Martini een flinke kluif romantiek
voorzette in kompositie van de Deen
Niels Gade, Gustav Merkel, Otto Türke,
August Ritter en verder de Franse
meesters César Franck en Alexandre
Guilmant, waarmee de voorliefde voor ’t
romantische genre, die deze organist be
zit (en waarop diens sukses berust) dus
wel heel sterk naar voren kwam. De
werken van eerstgenoemde vier kompo-
nisten hadden weinig nieuws te bieden,
met uitzondering van het koraalvoorspel
„Schmücke dich, O liebe Sale” van Mer
kel (1827-1885). Het zou bijzonder in
teressant geweest zijn, als Asma na dit
werk terstond de bewerking van Joh.
Brahms over hetzelfde koraal had ge
speeld om zo de luisteraar eens te laten
horen hoe dicht verschillende romantici
bij elkaar staan. Van Ritter vertolkte
de organist een gedeelte uit de sonate
in e-moll; tegen de aanpak van dit werk
inderdaad „rasch und feurig” is geens
zins bezwaar, wel tegen het feit dat een
sonate weinig recht wordt aangedaan ais
slechts één deel daaruit wordt vertolkt.
Van Bach zette de organist helder de
trio-aria in F-dur neer. Een trio is niet
alleen voor alles de toetssteen voor ieder
organist, doch bovendien is het voor
naamste punt, waarop gelet moet worden
het feit dat de twee manuaalstemmen
kwa kleur zo duidelijk mogelijk geschei
den worden, daar anders de lijn moeilijk
waarneembaar is. Gelukkig slaagde As
ma in een dergelijke registratie.
Johann Pachelbel schitterde in zijn vijf
delig Praeludium met aansluitende fuga
en ciaconne in d. Het inleidende prae
ludium met het energieke pedaaltema en
de uiterst effektieve echodynamlek wel
ke Asma aan het slot tentoonstelde kon
alleszins bevredigen; daarentegen niet
de aanpak van de ciaconne, die met tem-
pischommelingen (waarom?) en een be
wust streven naar een forse klimax het
romantische verraadde, wat nu net niet
bij deze ciaconne past.
Bij César Franck kwam Asma tot de
enige juiste realisatie, welke bij deze
organist in goede handen is, nl. dat de
kern van Franck’s muziek besloten ligt
in de klankkleur van het orgel. Hier
heeft hij dan ook bijzonder fraai de
„maitre angelique” laten spreken.
Van Guilmant speelde de organist één
van diens „Marcles”, werken die naar
mijn weten door deze meester pas later
voor orgelsoli zijn omgezet.
Asma eindigde zijn bespeling met Trio-
koraal over ps. 1 en Finale-koraal over
gez. 138 „De Heer is groot”.
Komende week speelt dezelfde organist
een programma, hoofdzakelijk gewijd
aan zijn leermeester Jan Zwart, die op
13 juli 1937 overleed.
Een eveneens verrassende overwinning
heeft de Canadese liberale premier en
partijleider Trudeau behaald. Ook hij
heeft kans gezien het zich komfortabeler
te maken door met 154 van de 264
zetels in het Lagerhuis een absolute
meerderheid te veroveren. De liberalen
boekten een winst van 23 zetels, terwijl
de konservatieven er 26 moesten afstaan
en nu nog over 76 afgevaardigden be
schikken.
Als overeenkomst met hetgeen
Frankrijk is gebeurt kan men voor wat
betreft Canada wijzen op de grote aan
trekkingskracht, die van een bepaalde
politieke leider kan uitgaan: bij De
Gaulle als verpersoonlijking van „vader
tje staat”, bij Trudeau als symbool van
jeugdig elan.
Daarbij komt natuurlijk, dat de kon
servatieven te weinig begrip hebben ge
toond voor hetgeen bij het Canadese
kiezerskorps leeft. Zij handhaafden tij
dens hun campagne het principe van
twee Canadese naties: een Franstalige
en een Engelstalige, die twee nationa
liteiten zouden moeten hebben maar één
gemeenschappelijke staatsburgerschap.
Trudeaus concept daarentegen getuigt
van groter staatsmanschap. Hij heeft
er in z’n verkiezingsredevoeringen steeds
op gehamerd, dat er grondwettelijk vast
gelegde garanties zouden moeten komen
die aan de Franstalige Canadezen ge
lijke rechten verlenen zoals aan de En
gelstaligen, maar hij heeft zorgvuldig
vermeden het in een richting te drijven
waarbij Quebec - het Franstalige cen
trum. waar president De Gaulle destijds
Het resultaat levert natuurlijk voer te
over voor massapsychologen, maar het
feit, dat de ortodoxe gaullisten met 294
inplaats van 199 zetels, de giscardianen
met 64 inplaats van 43 zetels terugkeren
moet wel in de eerste plaats worden
toegeschreven aan de angst van de ge
vestigde Franse bourgoisie voor een aan
tasting van onder De Gaulle behaald
verworvenheden, voor een radikale om
mekeer, die de macht aan „de straat”
zou brengen.
Tel daarbij op de machtsmiddelen, die
het gevestigde regime ten dienste heb
ben gestaan - radio en televisie -
het listig gebruik dat het van die
machtsmiddelen heeft gemaakt, dan
wordt die merkwaardige trouw aan een
„vaderfiguur’ als De Gaulle toch wel
enigszins begrijpelijk.
Dat de Fransen genoegen nemen met
een bewind, dat de spelregels der de-
mokratie zoal niet negeert, dan toch zeer
non-’’’•riant behandelt, ig het gevolg van
een jrsehijnsel, dat vaker - en werkelijk
niet alleen in Frankrijk - kan worden
waargenomen. De Gaulle beschikt nu
over de „sterke, konstante meerderheid”
waarom hij zijn volk heeft gevraagd, de
giscardianen, die voordien nogal eens
de, overigens vrij onschuldige „enfants
terribles”. plachten te spelen zijn uit
geschakeld, de kommunisten en de link
se federatie beiden meer dan gehal
veerd.
It is yn Boalsert
Neat net rom
Soks tinken wie
Fan Gysbert-om
Xyi
s S*» kW*-**
J J»** F -
C
1