Tanend prestige
Kabinet
van
Wilson
voor
van een
mammoetdok
Verolme kreeg krediet
bouw
Gahe Skroar
De Karei Doorman vervangen
Russisch misnoegen over hervor
mingen in Praag
jlU
Waarom hongersnood
Yn it bleekje
Zilveren filmpjes
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
MME
Radioreportage
elfstedentocht
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
-
I'iï'
ARGANG
No. 53
VRIJDAG 12 JULI 1968
U’ ymbritseradeel.
Geen doorbraak
Indonesië
Gesprek met Moskou
J. 8.
Brezjnjews rede
Marine
J. S.
Advertentieprijs: 16 ct per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
CHALON SUR SAONE. De 44-jarige A. v. d. Berk, zjjn 46-jarige echtgenote
en hun 16-jarige dochter Johanna z|jn In de buurt van Chalon sur Saone in
hun brandende auto om het leven gekomen. Twee andere kinderen werden uit
de wagen geslingerd toen deze in een ravijn reed. De wagen van de uit
Nymegen afkomstige familie raakte van de weg bij het uitwyken voor twee
wagens die in botsing waren gekomen.
Abonnementsprijs f 3,50 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Bij de ondertekening van het non-prolife-
ratieverdrag - het verdrag dat moet
voorkomen, dat het bezit van kernwa
pens zich als een olievlek over de wereld
uitbreid - heeft president Johnson de af-
Verschtjnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactle-adres:
Marktstraat 13
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
’k Zag rijpend in de zon
De velden met graan
Naar boven gewelfd
Tot aan de horizon staan.
Sa yn jins bleekje
Natürlik en soun
Dêr sjocht men it libben
Op in lyts stikje groun.
In beam-klever roun
Yn in beam-stam nei boppen
Mei sa folie hasten
As wie hy dêr roppen.
In klyster wie drok
Woe in wjirm as foer
Hy wie oan it lüken
En joech it net oer.
Waarom heeft hèt geld
Zich tot duivel ontpopt
En zich achter ’t kapitaal
Van een ieder verstopt
Tekenen van welvaart
Van arbeid en vlijt
Waarom op de wereld
Dan immer nog strijd 7
De natuur is zo goed
Zo gul in het geven
Voor ieder genoeg
Om redelijk te leven.
Neem dan de schepping
En toets uw geweten
Iets minder woeker
En een ieder heeft eten.
Ik wie yn it bleekje
En seach om mij hinne
De fügels dy songen
En ik siet dêr allinne.
3de week van juli 1943
VLISSINGEN. Hoechst-Vlissingen n.v.
heeft van het Duitse moederbedrijf of
ficieel een krediet gekregen van 65.2
mil. Duitse marken voor de bouw van
een tweede fosforfabrlek in het Sloe-
gebied. De eerste fosforfabrlek (lucht
foto) is in mei met de produktie be
gonnen. Wanneer prins Bernhard 13
september Hoeehst-Vlissingen officieel
zal openen, zullen de staalkonstrukties
voor de tweede fabriekseenheid waar
schijnlijk reeds overeind staan.
Bolswards Nieuwsblad
As stjürman
en fokman it net iens wurde kinne
ik freegje: soe it skipke de priis dan wol
winne
Minister De Block (ekonomische zaken)
heeft met deze besluiten en voorwaar
den (Verolme heeft al laten weten, dat
hij zich hieraan zal houden) een aardig
sukses geboekt. Het was een publiek ge
heim, dat de Nederlandse regering al
jaren streeft naar koncentratie van de
Nederlandse scheepsbouw. Nederland is
na de oorlog hard achteruit gehold op de
wereldlijst van scheepsbouwlanden. Een
goede naam en een eeuwenoude traditie
zijn, wat Nederland betreft, niet voldoen
de gebleken om 'n vooraanstaande plaats
in de wereld te handhaven. De Neder
landse werven zijn stuk voor stuk te
klein gebleven om de strijd tegen reuzen
concerns in Japan en Zweden vol te
houden. Kapitaal voor noodzakelijke ver
nieuwingen en investeringen kon geen
van de Nederlandse werven in voldoende
mate aantrekken. Met de nu door de re
gering min of meer afgedwongen fusie
tussen Verolme en NDSM enerzijds en
Wilton-Feijenoord/Rijn-Scheldegroep an
derzijds maakt Nederland een kans de
wedloop op internationaal niveau te kun
nen bijhouden. Zowel Verolme als NDSM
hebben nieuwe kontrakten voor de bouw
ran reuzentankers. De steun van de re
gering maakt het nu mogelijk om deze
kontrakten winstgevend te maken.
Bij deze garantieverlening door de rege
ring heeft nog een bijzonder element
meegespeeld. De NDSM, gevestigd te
Amsterdam, dreigde in grote moeilijk-
Werkgevers mogen jonge mannen, ge
boren in 1927 niet in dienst hebben.
De eerste vrijwilligers van de Land
wacht zijn afgericht. „Als het vaderland
op het spel staat, zijn er voor niemand
rechten, slechts plichten. Meld U aan.”
Weer 336 bolsjewistische tanks vernie
tigd.
Geallieerde landing onder leiding van
Montgomery op Sicilië. Alle parachu
tisten werden vernietigd. Alle pogingen
om vanuit de kust het binnenland te
bereiken mislukten.
Gevraagd leerjongen. H. J. Schukken,
wagenmakerjj, Tjerkwerd.
Rome gebombardeerd.
Mussolini afgetreden. De koning-keizer
Victor Emanuël van Italië heeft maar
schalk Pietro Badogio tot z|jn opvol
ger benoemd.
De fascistische partij ontbonden.
Het 2e reg. wielrijders, pontonniers en
torpedisten van de Ned. krijgsmacht te
ruggeroepen in krijgsgevangenschap.
De Ned. Volksdienst bestaat 2 jaar.
Het adres voor spinnewielen: B. Ytsma,
Torenstraat te Huizum.
President Nasser van Egypte, die voor
een bezoek van enkele dagen in Moskou
is geweest, heeft zich daar betrekkelijk
positief uitgelaten over de mogelijkheden
om tot een oplossing van de impasse
in het middenoosten te komen. Al eerder
had zijn minister van buitenlandse zaken
Riad, een stap in deze richting geda„.i
door op een perskonferentie te zeggen,
dat Israël een realiteit is, met andere
woorden: dat de Arabische landen er
op de duur rekening mee zullen moeten
gaan houden, dat zij op een of andere
wijze verbindingen zullen hebben met
Israël.
Later werd van Londense diplomatieke
kringen vernomen, dat Egypte bereid
zou zijn de VN-troepen, die het vlak
voor de junioorlog van het vorig jaar
het land had uitgezet opnieuw toe te
laten.
Wie echter een ommekeer in de Egyp
tische politiek mocht verwachten, komt
bedrogen uit. Kennelijk ging achter deze
schijnbaar positieve uitlatingen de be
doelingen schuil om de stemming jegens
Egypte wat vriéndelijker te maken. Mis
schien ook heeft Nasser gehandeld onder
Slowakije, in welk land na het heengaan
van president Novotny sinds januari een
zich nog steeds ontwikkelend liberalisa-
tieproces plaats vindt.
Opmerkelijk is niet zozeer wat Brezjnjew
in zijn rede zei als wel het feit, dat een
zo hooggeplaatste Russische leider zich
zo openlijk over deze kwestie uitsprak.
Eerder was ’t Russische misnoegen over
de hervormingen in Praag slechts voor
namelijk in de Russische pers tot uiting
gekomen. In Praag heeft men Brezjnjews -
uitlatingen echter nogal bedaard opge
nomen. De radio van de Tsjechoslowaak-
se hoofdstad leverde als kommentaar, dat
voornamelijk westelijke waarnemers in
Brezjnjews woorden een waarschuwing
aan Tsjechoslowakije zagen, maai' merkt
verder lakoniek op, dat hij dit land niet
bij name had genoemd.
De bjjen dy fleagen
Fan blom ta blom
Hja wiene yn ’t spier
Hwant nou wie it rom.
druk van zijn Russische gastheren, die
weinig belang hebben bij grote spannin
gen in het middenoosten.
Hoe het ook zij: In de Egyptische hoofd
stad heeft de regeringswoordvoerder
zondagavond een domper op alle moge
lijke vreugde gezet door mede te delen,
dat Egypte diplomatieke erkenning van
afwijst. Ook de berichten over het
toelaten van VN-troepen op Egyptisch
grondgebied zwakte hij af door te ver
wijzen naar de in november van het
vorig jaar door de Veiligheidsraad aan
vaarde resolutie, waarin gevraagd werd
om terugtrekking van Israël uit het be
zette Arabische gebied en erkenning van
het bestaansrecht van alle bij het kon-
flikt betrokken staten. Als uitvoering
van deze resolutie de legering van VN-
troepen op Egyptisch gebied noodzakelijk
zou maken, zo stelt Kairo nu, dan is het
daartoe bereid.
Het lijkt er, zo moet de slotsom wel
luiden, maar al te zeer op, dat de Israë
lische minister van buitenlandse zaken,
Abba Eban, gelijk had met zijn ver
zuchting, dat er geen veranderingen in
de Egyptische politiek te bespeuren val
len.
gelopen week in Washington aangekon-
digd, dat er met Rusland onderhandelin-
gen zullen worden gevoerd over proble
men van de kemstrategie. Johnsons me
dedeling was een snel antwoord op een
positieve reaktie van Moskou, anderhalf
jaar nadat de Amerikaanse regering
voorstellen in deze zin had gedaan.
Het punt van onderhandellng zal in de
eerste plaats zijn de mogelijkheden tot
beperking en afschaffing van offensieve
en defensieve kernwapensystemen, dus
de interkontinentale raketten en de ver
dediging daartegen. Wanneer de Ameri-
kaans-Russische onderhandelingen zullen
worden gehouden is echter nog niet be
kend, en verwacht wordt, dat over deze
kwestie langdurige en moeilijke voorbe
sprekingen nodig zullen zijn. Eigenlijk
worden zowel het non-proliferatieverdrag
als de mogelijkheid van verdergaande
Amerikaans-Russische besprekingen
overschaduwd door de zeer betrekkelijke
waarde van hetgeen tot stand is of wordt
gebracht. Wat ’t non-proliferatieverdrag
betreft is er immers de omstandigheid,
dat twee landen met kernwapens, China
en Frankrijk, niet meedoen en een aantal
andere, die op vrij korte termijn over
dergelijke wapens zouden kunnen be
schikken, principiële bezwaren hebben,
zoals India.
Behalve Frankrijk, dat zijn derde serie
atoomproeven in de Stille Oceaan uit
voert, heeft ook West-Duitsland beden
kingen tegen het verdrag en weigert het
tot nu toe te ondertekenen, zodat dus ’n
groep militair belangrijke staten niet
door de verdragsbepalingen gebonden is.
De rol van de afwezige is eveneens van
gewicht bij eventuele onderhandelingen
over de wederzijdse raketsystemen tus
sen Amerika en Rusland, daar Amerika's
nucleaire afweer en aanvalsysteem niet
alleen worden bepaald door ’t Russische
potentieel maar ook door China’s moge
lijkheden.
Het plotseling uittreden van minister Gunter uit het kabinet van premier
Wilson betekent voor diens toch al tanende prestige een zware klap. Gunter, die
het departement van energievoorziening beheerde, heeft zich via radio en televisie
- en niet in de eerste plaats in het parlement, zoals gebruikelijk was - voor het
publiek over zjjn aftreden verantwoord. Hij was ontevreden over de manier waarop
het Britse kabinet samenwerkte, achtte de teamgeest verre te zoeken en liet
ook zijn onbeliagen doorschemeren over het werk aan zjjn nieuwe departement,
nadat hij bij een vrjj recente kabinetswijziging zjjn geliefde ministerie van arbeid
had moeten verlaten en dit was overgeheveld naar mevr. Barbara Castle, wier
taak van essentieel belang werd daar zjj tegeljjk verantwoordelijk werd voor de
Britse inkomenspolitiek.
Volgende week woensdag komt de grote
vloot van plezierboten in Bolsward. Ook
van radiozijde bestaat hiervoor grote
belangstelling.
De Ned. Radio Unie zal met de boot
Dolfijn de gehele tocht volgen en vanuit
de studio in de boot reportages verzor
gen, o.a. ook voor de Rono en de West-
duitse Rundfunk. Vanaf de kade wordt
door Ben Dingerd een radioverslag door
gegeven naar de Rono. Van 7.10-7.50 uur
wordt in de studio van de Dolfijn een in
stuif met tal van artiesten gehouden olv.
Herman Emmink en is, voor zover er
plaats is, toegankelijk voor het publiek,
's Avonds van 10.40-11.55 komt de elf
stedentocht in het programma „Een
sprong in het duister" olv. Henk v. Stip-
riaan. Voor belangstellenden is er ook nu
weer gelegenheid deze uitzending aan
boord van de Dolfijn mee te maken
Hwat hat
1 üs hjoed to sizzen
Minister Luns (buitenl. zaken) heeft
in Djakarta overeenstemming bereikt
met de Indonesische regering over een
ekonomische samenwerking tussen Ne
derland en Indonesië. Nederland zal In
donesië hulp verlenen op het gebied van
bedrijfsleiding, nieuwe produktiemetho-
den, technische kennis en eksploratie en
eksploitatie van de natuurlijke hulpbron
nen van het land. Indonesië zal als te
genprestatie geen diskriminatie toepas
sen bij Nederlandse kapitaalinvesterin
gen in het land. Bovendien is een spe
ciale regeling opgesteld, waarbij in het
geval van politieke moeilijkheden Indo
nesië garandeert, dat het Nederlandse
kapitaal niet in gevaar komt. Bij de
moeilijkheden in de vijftiger jaren rond
Nieuw Guinea (nu West-Irian) zijn grote
Nederlandse investeringen in Indonesië
door de Indonesische regering genaast.
Het verdrag moet dit voor de toekomst
voorkomen. Politieke strubbelingen zijn
overigens niet geheel te vermijden. In
West-Irian moeten, volgens de overeen
komst, die onder supervisie van de Ver
enigde Naties tussen Nederland en Indo
nesië is gesloten, verkiezingen worden
gehouden. Over de inhoud van het be
grip „vrije verkiezingen” kunnen Indo
nesië en Nederland het nu niet geheel
eens worden. Minister Luns is weliswaar
bereid tot enige koncessie, maar de
Tweede Kamer fungeert in dit geval als
een geduchte waakhond. Vooral de op
positie is niet zonder meer bereid om
ja te zeggen tegen alles wat uit Djakar
ta wordt gemeld. Voorlopig zal het ech
ter niet tot een debat komen omdat de
Kamer op reces is.
De Nederlandse regering heeft ter ver
vanging van het afgedankte vliegkamp-
schip Karei Doorman negen patrouille
vliegtuigen besteld van het type Breguet
Atlantic. Met de opdracht is een totaal
bedrag gemoeid van 185 miljoen gulden.
Staaatssekretaris v. Es (marine) heeft
dit eind vorige week bekend gemaakt.
Belangrijk argument bij de keuze van
dit vliegtuigtype (er was grote Ameri
kaanse konkurrentie) is geweest, dat de
Nederlandse industrie voor deze opdracht
belangrijke tegenorders kan verwachten.
Bovendien betekent de opdracht voor de
(kostbare) toestellen een belangrijke sti
mulans voor de ontwikkeling van de Eu
ropese vliegtuigindustrie, waarvan ook
Nederland - via Fokker - profiteert. De
Atlantic is ontwikkeld via een samen
werking van Franse, Duitse, Belgische en
Nederlandse vliegtuigfabrieken. De toe
stellen zullen worden gestationeerd op
het marinevliegveld Valkenburg. Zij
moeten boven Noordzee en Atlantische
Oceaan werken tegen onderzeeboten.
Daartoe hebben zij ’t ongelooflijke vlieg-
bereik van 7500 kilometer. Plus natuur
lijk de nodige dieptebommen, torpedo’s,
enz.
heden te komen. Niet alleen is het finan
cieel niet zo best gegaan, er Is door de
vestiging in Amsterdam ook een grens
gesteld aan de omvang van de schepen,
die de NDSM kan bouwen. De sluizen
in IJmuiden zijn namelijk niet breed ge
noeg om de allergrootste mammoettan-
kers, welke de grote oliemaatschappijen
nu willen bestellen, door te laten. Door de
nauwe samenwerking met Verolme kan
de NDSM zich nu beperken tot kleinere
schepen. Een voor de Amsterdamse
werkgelegenheid zeer belangrijk facet.
Niemand durft te denken aan wat er zou
gebeuren indien het in de hoofdstad tot
massale ontslagen bij de NDSM en toe
leverende bedrjjven (het gaat om dui
zenden werknemers) zou komen. De
bouwvakkersopstand, die ieder nog vers
in het geheugen ligt, zou een onschul
dige gebeurtenis zijn, vergeleken bij wat
men in deze situatie mag verwachten.
De Russische partijleider, Brezjnjew,
heeft in een rede ter gelegenheid van het
bezoek van zijn Hongaarse kollega Janos
Kadar aan Moskou ervoor gewaarschuwd
dat de Russische regering niet onver
schillig kan staan, en dit ook nooit zal
doen, tegenover de ontwikkeling van het
socialisme in andere landen en van het
wereldkommunisme. Brezjnjew herinne-
de zijn gast aan de toestand in 1956 in
Hongarije, toen het land zich langs de
afgrond van de „reaktie” had bewogen,
maar zijn woorden kunnen natuurlijk ook
van toepassing zijn geweest op Tsjecho-
Maar Gunter voelde zich blijkbaar niet
alleen in het kabinet achtergesteld, maar
ook binnen de partij. Hij heeft erop ge
zinspeeld dat hij er zich niet tegen zou
verzetten wanneer hij belast zou worden
met het partijsecretariaat, een funktie
om welks vervulling op het ogenblik een
vrij felle strijd gaande is. Gunter ziet in
het leiderschap over de partij een soort
mogelijkheid tot een tegenwicht tegen
al te eenzijdige initiatieven van de rege
ring en ergert zich er waarschijnlijk aan
dat Wilson diens beschermeling Green
wood naar voren tracht te schuiven. Met
het heengaan van Gunter verliest Wilson
de laatste „schakel” met de vakbonden,
waaruit deze ex-mijnemployé was voort
gekomen, nadat al eerder de ministers
Cou .3 en Brown van „het zinkende
schip waren gesprongen.
Toch is Wilsons positie niet in direkt ge
vaar gebracht. Weliswaar blijkt uit ver
scheidene opinie-onderzoekingen, dat La
bour bij verkiezingen, indien deze op het
ogenblik zouden worden gehouden, de
verliezende partij zou zijn, maar anders-
zijds bieden de conservatieven nog steeds
niet zo’n krachtig alternatief, dat de
premier niet langer onder het uitschrijven
van verkiezingen uit zou kunnen. Bo
vendien zou, wanneer Edward Heath
kans zag dit alternatief wel scherp te
omlijnen, de kans ontstaan, dat alle on
tevredenen bij Labour, die Wilson nu
zo moeizaam bijeen houdt, zich toch
weer onvoorwaardelijk achter de rege
ring zouden scharen waardoor een akute
krisis in het voordeel van de regerende
partij zou kunnen uitvallen.
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
De Nederlandse regering zal de Rotterdamse scheepsbouwer Cornells Verolme een
kredietgarantie verstrekken van 75 miljoen gulden voor de bouw van een gigan
tisch mammoetdok in de Maasvlakte. Dit is het resultaat van ettelijke dagen
onderhandelen en beraadslagen tussen regering en Nederlandse scheepsbouwers.
De garantie is wel gebonden aan enkele belangrijke voorwaarden: Verolme zal
overeenstemming moeten bereiken met de grote Amsterdamse scheepswerf NDSM
over de overname van dit bedrjjf en hy zal bovendien met de overbljjvende grote
maatschappijen in Nederland tot een akkoord moeten komen over een ge
meenschappelijk gebruik van liet reusachtige dok, dat hij met hulp van de
regering gaat bouwen.
w
Wi
