De Gaulle zorgde
weer eens
voor een verrassing
Touwtrekken
Haagse
om een
burgervader
Gabe Skroar
De spanningen Moskou-Praag
nemen toe
Luns: weinig vertrouwen in beleid
West Irian
:«x.i
1
Gouden filmpjes
Skütsje silen
Illll!llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Hwat hat
i
J
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
VRIJDAG 19 JULI 1968
107e JAARGANG
No. 55
Wymbritseradeel.
Griekse grondwet
MoskouPraag
Mare reden
Asiel
J. S.
Dure hulp
West Irian
Ja zelfs niet één.
i
Advertentieprijs: 16 ct per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Eén ding kan men van Frankrijks president niet zeggen: dat hij niet zo nu en
dan voor verrassingen zorgt. Ditmaal heeft het verbazing gewekt, dat premier
Pompidou, over wiens kwaliteiten De Gaulle in de roerige meidagen nog zeer
hoog had opgegeven, plotseling is heengegaan of, beter gezegd: heengestuurd.
De officiële reden, in een zeer waarderende afscheidsbrief van het Franse staats
hoofd aan zijn voormalige premier vertolkt, is, dat de last van het premierschap
Pompidou zwaar zou zijn gaan drukken en dat hij daarom verzocht had van deze
post ontheven te worden. Het is een reden die geen politieke kommentator voor
waar aanvaardt.
Dy’t huning ha wol,
moat it stekken fan ’e bijen fele kinne
3e week juli 1918
overwinnaar van de verkiezingen is ge
worden. Bovendien zou hij ten tijde van
de crisis in een persoonlijk gesprek met
De Gaulle critiek op diens optreden heb
ben geleverd en zelfs op diens aftreden
hebben aangedrongen.
Hoe het zij, Pompidou is tijdelijk ambte
loos burger. Een van de trouwste uit
voerders van de gaullistische politiek,
minister Couve de Murville, is zijn op
volger geworden en deze heeft inmid
dels een kabinet samengesteld, dat in
grote lijnen overeenkomt met de vorige
regering. Het is zeep waarschijnlijk dat
ook Couve op zijn beurt met onrust in
Frankrijk te maken zal krijgen en de
eerste tekenen, dat de Franse „lange,
hete zomer” nog niet voorbij is, hebben
zich al voorgedaan.
gegeven, dat er al wat gesprekken zijn
geweest over een eventuele overplaatsing
naar Den Haag. Hij heeft echter nog
geen ja gezegd. Dat is niet zo vreemd,
want voor hem speelt een zeer mense
lijke faktor - het salaris - een niet on
belangrijke rol. Als voorzitter van de
Rijnmondraad heeft hij een inkomen, dat
dicht in de buurt ligt van dat van een
premier. Als burgemeester van Den Haag
zou hij, om in wielertermen te spreken,
het nodige moeten „afzien”. Vraag is of
hij daartoe bereid is.
Als tweede kandidaat is mr. H. Witte,
burgemeester van Eindhoven, genoemd.
Maar deze heeft al laten weten, dat hij
persoonlijk heel weinig voelt voor een
övertocht naar de hofstad. De tijd dringt
inmiddels, want vóór 1 oktober moet Den
Haag een nieuwe burgemeester hebben.
Rome leeft, op het nieuwe ontwerp ge
reageerd heeft.
Heel wat minder onschuldig is de bepa
ling, dat het constitutionele hof de sta
tuten en doeleinden van de politieke par
tijen zal moeten onderzoeken, en dat de
partijen welker doelstellingen hetzij
openlijk hetzij verborgen in strijd zijn
met de basisgrondslagen van het hui
dige bewind, verboden zullen zijn. Ook
aan de pers worden aanzienlijke beper
kingen opgelegd.
Het lijdt weinig twijfel, dat de uitslag
van het referendum, dat in het najaar
over het ontwerp zal worden gehouden,
positief zal uitvallen in een land, waar
steeds de staat van beleg van kracht is.
uitoefenen. De meerderheid van de Twee
de Kamer is niet bereid omwille van
West-Irian een nieuw konflikt met In
donesië uit te lokken.
De gemeenteraad van Hennaarderadee’
heeft besloten tijdens de raadsvergade
ringen niet meer te roken.
Concert in het Julianaparrk. Entree f
cent per persoon. Kaarten vc
bij K. Falkena.
Abonnementsprijs f 3,50 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Wylde wetter weagen
Komme fakentiids dan oer
Rinnend troch de warring
Ta foarby it houten roer.
As skütsjes sweve
Oer mar en feart
Is Fryslan’s geast
Nei buten keart.
Dan giet de geast
Ut aide histoarje
Op ’e nij yn Fryslan
Nei de gloarje.
Seilen blinkend
Yn ’t brün en wyt
Wurde twongen
Ta in nij e striid.
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
üïtg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
TeL 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
In byld fan ’t lan
Fan reid en snilen
En dêrmei ek
Fan ’t skütsje silen.
PRINSENBEEK. De gekantelde Bel
gische tankauto met 20.000 liter aceton
op de rijksweg Rotterdam-Breda. Het
gevaarte is inmiddels opgetakeld en
weggesleept.
Bolswards Nieuwsblad
Over de werkelijke aanleiding’ tot Pom-
pidou's aftreden blijft dan ook nog een
hele reeks speculaties over, die met el
kaar gemeen hebben, dat zij alle een
hoger waarschijnlijkheidsgehalte hebben
dan hetgeen De Gaulle heeft willen sug
gereren. De meest plezierige is, dat de
als politicus, die Pompidou en dit
■wordt zowel door zijn aanhangers als
tegenstanders toegegeven bezit, zou
den willen vrijmaken, zodat hij zich kan
voorbereiden op de opvolging van De
Gaulle als president.
Aanhangers van deze theorie kunnen
erop wijzen, dat de „ondankbare” presi
dent al bij een eerdere gelegenheid ge
toond heeft toch loyaler te zijn dan
men op het eerste gezicht zou vermoe
den. Ook Debré is na het oplossen van
de éleerijnse kwestie, nadat hij, nota
bene egen Zijn eigen principes in, als
premier had meegewerkt aan de vrij
making van het Noordafrikaanse doch-
terland, aan de dijk gezet, maar later
eerst op de belangrijke post van finan
ciën en nu op buitenlandse zaken, weer
in het kabinet opgenomen.
dat Washington en Moskou tot overeen
stemming konden komen over de onder
tekening van een verdrag dat verdere
verspreiding van kernwapens moet te
gengaan, en dat ‘•beide landen van plan
zijn besprekingen te gaan voeren over
verdere ontwapeningsmaatregelen.
Het is begrijpelijk, dat Rusland in deze
periode van matiging en ontspanning
geen roet in het eten zal willen gooien
door in een bloedige botsing de Tsjecho-
slowaakse „revisionisten” te vernieti
gen. Wel trekt het zijn troepen, die na
het beëindigen van manoeuvres van het
Warschaupact op 30 juni in het land
waren gebleven, tergend langzaam te
rug en oefent scheipe critiek op Praags
nog zeer bescheiden pogingen tot een
terugkeer naar democratische omstan
digheden pogingen, die overigens
niet in geringe mate worden gestimu
leerd door de omstandigheid, dat een
technisch vrij ontwikkeld land als
Tsjechoslowakije voor zijn verdere eco
nomische expansie het Westen nodig
heeft.
Minister Luns heeft niet zo veel vertrou
wen in de Indonesische voornemens ten
aanzien van een volksstemming in West-
Irian, het voormalige Nederlands Nieuw-
Guinea. Bij terugkomst in Nederland zei
de Nederlandse minister van buitenland
se zaken eind vorige week, dat zijn In
donesische ambtgenoot Malik hem had
verzekerd, dat Indonesië de Uno-bepaling
„naar letter en geest” zou uitvoeren.
Maar, aldus minister Luns, tussen deze
verzekering en de uitvoering daarvan
liggen nog wel enkele hinderpalen. Uit
zijn mededelingen viel op te maken, dat
Indonesië met name niet bereid is om
een goed funktionerend internationaal
toezicht toe te staan bij de volksstem
ming in West-Irian. Als argument wordt
daarbij gebruikt, dat „het gebied zeer
moeilijk te bezoeken is”. Nederlandse
invloed op de gebeurtenissen in West-
Irian acht men in Den Haag vrijwel uit
gesloten. Nederland kan niet meer doen
dan via de Ver. Naties enige zachte druk
De regering en de Katholieke Volkspartij zjjn op dit moment nog intensief bezig
met een speurtocht naar een nieuwe burgemeester voor Den Haag. Dat het nog
altijd vakantietijd is en mogelijke kandidaten daardoor wellicht moeten worden
gezocht op de Zwitserse berghellingen of de Spaanse stranden schijnt hierbij
nauwelijks een beletsel te zijn. Regering én partij willen zo snel mogelijk een eind
maken aan de onzekerheid over de opvolging van mr. H. A. M. T. Kolfschoten,
de katholieke burgemeester van de residentie, die zo uiterst representatief en
distingué jarenlang het gewone leven in Den Haag heeft geleid.
Over de bezetting van deze burgemees-
tersfunktie dreigen namelijk enige moei
lijkheden tussen KVP en VVD. De twee
andere grote steden in Nederland, Am
sterdam en Rotterdam, hebben een so
cialistische burgervader. Den Haag zou
volgens het lijstje dan KVP moeten zijn.
Maar nu het binnen de KVP uiterst
moeilijk blijkt om een geschikte kandi
daat te vinden (drs. Bogaardt van Rijs
wijk, die Den Haag heel goed kent, heeft
bedankt), zegt de VVD niet helemaal
ten onrechte: Waarom al dat getreuzel
als wij de goede man - Toxopeus - klaar
hebben staan? Dat de KVP formeel nog
altijd de grootste partij is in Nederland
en daardoor toch zeker aanspraak mag
maken op één burgemeesterspositie in
één van de drie grote steden, is een ar
gument dat het bij de liberalen niet zo
goed meer doet. Zij wijzen er heel han
dig op, dat er sinds de laatste verkie
zingen binnen de KVP-vertrekken heel
wat is gebeurd. Zelfs in die mate, dat
elke raming van de feitelijke omvang en
betekenis van de KVP op dit moment
met de nodige vraagtekens moet worden
begeleid. De VVD zegt dit niet hardop.
Dat zou niet erg vriendelijk zijn ten op
zichte van een regeringspartner. Maar
het is een argument, dat op de achter
grond zeker meespeelt om óók een li
berale kandidaat voor Den Haag in aan
merking te laten komen.
Eind vorige week scheen de KVP einde
lijk een definitieve kandidaat te hebben
gevonden: mr. Vic. Marijnen, oud minis
ter-president en nu voorzitter van de
Rijnmondraad. De heer Marijnen schijnt
het bij de Rijnmond niet zo naar zijn zin
te hebben. Er is toenemende kritiek op
dit nieuwe bestuursorgaan, terwijl de ge
meenten in het gebied van de Nieuwe
Waterweg nu niet bepaald uitblinken in
een bereidheid tot samenwerking via dit
toch speciaal voor hen opgerichte appa
raat. Mr. Marijnen heeft inmiddels toe-
De regering zal speciale maatregelen
nemen om te voorkomen, dat bij de ver
strekking van sociaal-medische hulpmid
delen te hoge kosten worden gemaakt.
Staatssekretaris Kruisinga (volksgezond
heid) heeft dit geantwoord op vragen
van het socialistische lid van de Tweede
Kamer, mevr. Brautigam. Hij zal laten
nagaan hoe de kostenbewaking bij de
verstrekking van dergelijke hulpmidde
len beter kan worden georganiseerd. Het
gaat hierbij om verstrekking via sociale
verzekeringsfondsen en overheid (via bv.
de bijstandswet). Het is een probleem,
dat uitgebreid aandacht verdient omdat
- zonder te willen generaliseren - de
overheid al eerder heeft gekonstateerd,
dat sommige sociaal-medische hulpmid
delen, zoals bepaalde invalidewagens, ui
terst duur zijn.
De Friezendei van het Kristlik Frysk
Selskip zal niet te Bolsward gehouden
kunnen worden. De Kerkvoogden van
de Martinikerk waren onwillig het kerk
gebouw voor dit doel af te staan. Nu
wordt de Friezendei te Sneek gehouden,
waar men direct bereid was het kerk
gebouw ter beschikking te stellen.
Minister Polak (justitie) heeft opdracht
gegeven voor ’n onderzoek naar de gang
van zaken in het Mesdag-asiel te Gronin
gen. Aanleiding hiertoe is de verklaring
van een Amsterdamse advokaat, dat in
dit psychopatenasiel onmenselijke toe
standen zijn waargenomen. De sektie
psychopatenzorg van de centrale raad
van advies voor het gevangeniswezen, de
psychopatenzorg en de reklasseringsin-
stanties zullen nu op verzoek van de
bewindsman een rapport opstellen. In
antwoord op schriftelijke vragen van het
Christelijk Historische Tweede Kamerlid
mej. Haars zegt de minister, dat in het
Groningse asiel ook mensen zijn opge
nomen, die een gevaar voor anderen op
leveren en daardoor ekstra inspanningen
en voortdurende aandacht opeisen. Dit
leidt tot spanningen, aldus de bewinds
man.
Later dan aanvankelijk was aangekon-
digd, heeft de Griekse regering nu haai
ontwerp voor een nieuwe grondwet be
kendgemaakt. Het bewind van de „ko
lonels” stelt alle pogingen in het werk
om zijn positie te consolideren, zowel
met middelen, die op zichzelf genomen
weinig voor critiek in aanmerking ko
men, als met minder scrupuleuze me
thoden.
In het nieuwe ontwerp wordt de rol van
Volkomen en snc.ie genezing van ziek
ten der nieren, blaas pijn, aandrang
badwateren, al waterorganen, vrouwen
ziekten, lever, speen, hardlijvigheid,
bloedarmoede, hoest, asthma, zinking,
jicht enz. Vraagt brochure dokter Dam
man.
De 23-jarige Jan Bakker Wzn. uit
Tjerkwerd bij Schoonoord onder Ys-
brechtum door de tram gedood.
Een technische reden is, dat Pompidou
zich steeds sterk gekant heeft tegen ’t
beginsel van deelname der franse ar
beiders in de leiding over de grote on
dernemingen, een beginsel dat een van
de belangrijkste drijfveren is geweest
van de onlusten in de meidagen. De
Gaulle heeft zich nu eenmaal tot taak
gesteld en door een belofte verplicht
dit principe nader uit te werken, het is
wel zeker, dat de verpletterende neder
laag, die de gaullisten bij de jongste ver
kiezingen aan alle oppositiepartijen heb
ben toegebracht, volstrekt zinloos zou
blijken, wanneer op geen ‘enkele ma
nier aan de eisen van de arbeiders tege
moet zou worden gekomen.
Maar de reden, waaraan de meeste
waarde wordt gehecht, is wel, dat Pom
pidou, tot hqt toppunt van zijn kunnen
en macht gestegen tijdens zijn lang
jarige premierschap en tijdens en na de
roerige dagen van eind mei zeer bril
jant, eigenlijk teveel de persoonlijke
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, W onseradeel, Workum en
Het Russische optreden tegenover
Tsjechoslowakije, dat weerspannige on
derdeel van het Oosteuropese blok, trekt
op het ogenblik sterk de aandacht. De
kernvraag is eigenlijk of de Sowjetunie,
zoals dit in 1956 in Hongarije is ge
beurd, bereid blijkt door een militair
ingrijpen in Tsjechoslowakije een eind
te maken aan het zich in Praag ont
wikkelende liberalisatie-proces, of dat
het de huidige, zeer krachtige hervor-
mingsstroming zal willen indammen
door, samen met de Oosteuropese lan
den die het minste belang hebben bij de
vernieuwingen in Tsjechoslowakije
(vooral de DDR en Polen), grote poli
tieke druk uit te oefenen. Tot nu toe
lijkt het laatste het waarschijnlijkst.
Het is ook niet zo voor de hand liggend,
dat Rusland een herhaling zou wensen
van de tragische gebeurtenissen in
Hongarije, al laten Russische commen
tatoren en ook regeringsleiders niet na
de aandacht te vestigen op de huns in
ziens overeenkomstige situaties. In ’56
verkeerde de wereld midden in de kou
de oorlog, maar gaandeweg is de ver
houding tussen de Sowjetunie en de
Verenigde Staten ontspannener gewor
den. Geen van beide landen heeft op ’t
ogenblik belang bij het uitbreken van ’n
groot conflict. Het is niet voor niets,
de koning, die voorheen een vrij aan
zienlijke invloed uitoefende op het poli
tieke gebeuren, drastisch besnoeid. Hij
zou niet langer het recht hebben naar
eigen inzicht een premier te benoemen
of te ontslaan, noch het parlement te
ontbinden, maar zou de leider van de
J.crheidspartij tot eerste minister
moeten aanstellen en voor alle belang
rijke beslissingen een bindend advies
moeten inwinnen bij de Nationale raad,
bestaande uit ongeveer vijftien belang
rijke Grieken, onder wie de premier,
parlementaire leiders en hoofden van
de rechterlijke macht. Tot nu toe is het
nog niet bekend hoe koning Constantijn,
die in een zelfverkozen ballingschap in
De samenstelling van de 2e Kamer (100
zetels) is na de verkiezingen als volgt:
Links: Unie Liberalen (21) 6, Vrije li
beralen (10) 4, Vrijzinnig Democraten
(8) 5, S.D.A.P. (15) 22. Samen (54) 37.
Rechts: R.-Katholieken (25) 30, Anti-
Revolutionairen (11) 13, Christelijk His-
torischen (9) 7, Wild Christelijk Histo-
rischen (1) 0, samen (46) 53
Nieuwe splinterpaartijtjes 0 (10). Er is
dug een duld:’ e verschuiving naar
rechts.
Een kiezer uit Delft, die uit de’lijst van
157 candidaten geen keuze kon doen,
heeft op zijn stembiljet geschreven
Ps. 14 3.
Hij zocht alom, maar ach, hij vond er
geen,
Want alle vlees is trouwloos afgeweken
Het land is vol van stinkende gebreken.
Geen sterveling wil ’t pad der deugd
betreên,
KNOKKE. Al zijn de weersomstandigheden dan niet ideaal te noemen, Ben
Cramer vermaakt zich best op de waterski’s achter de boot van Lou van Rees.
I)c Nederlandse zangplocg moet woensdagavond weer optreden.
"’v
-W
<4
