Tsjecho-SIowakij
De
crisis in
Gabe Skroar
J
Minister Luns in Israël
m een
lichaam
Hart klopte
4 dagen
dood
w
L
TeL 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
per mannenkoor
Gouden filmpjes
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
By
TA -opnamen te
Bolsward van Kam-
f*!®*
w
-l
•ysy -
VRIJDAG 26 JULI 1968
107e JAARGANG
No. 57
Wymbritseradeel.
Hwat haf
Coup in Irak.
1
Boeren.
Lokroep.
Burgemeester.
was
Advertentieprijs: 16 ct per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Fred. C. Everman, ’s werelds 26ste harttransplantatlepatiënt tijdens een
korte wandeling door het St. Luke ziekenhuis te Houston, 36 uur nadat
hy het hart ontving van een 33-jarige vrouw. Rechts verpleegster
Alice Nye.
Abonnementsprijs f 3,50 p, kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
In frou heart to wêzen
as in moaije faes fol geurige amber
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
(05157)
In de Arabische wereld, die erg gevoe
lig is voor decorum, heeft hij beslist
geen slechte indruk gemaakt. Bovendien
komt hij uit een klein land, zodat de
Arabieren niet het voor hen lastige ge
voel kunnen krijgen, dat een grote na
tie hun zijn wil wil opleggen.
Ook in Israël heeft minister Luns een
goede entree. Men is daar niet vergeten,
dat tijdens de juni-oorlog een vloed van
sympathiebetuigingen uit Nederland ar
riveerde, terwijl zelfs een groep Neder
landse vrijwilligers bereid was Israël
te steunen. Minister Obba Eban is kort
terale besprekingen over de kwestie in
Rusland of in Tsjeeho-Slowakije zullen
worden gehouden bij de overwegingen
in Praag zo'n grote rol speelt.
Er bestaan in ons land vele en goede
mannenkoren. Via de grammofoonplaat
kwamen wij in kennis met een wel bij
zonder groot en groots mannenkoor, nl.
het chr. Kamper mannenkoor Door Een
dracht Verbonden. Dit werkelijk grootse
koor is tot bijzondere hoogte geklommen.
Immers, zingende in de superieurafdeling
verwierf het telkenmale de hoogste eer
met lof van de jury. Dit hoge peil heeft
ze mede te danken aan de muzikale ga
ven en bijzondere kwaliteiten van haar
jonge dirigent Klaas J. Mulder, onder
wiens leiding ze nu ree JÉ enkele jaren
Uit ’n raadsverslag. De Burgemeester:
Ik hecht aan een diploma van de Politie
bond niet de minste waarde. De ervaring
heeft mij geleerd, dat ieder, die een
beetje heeft leren lezen en schrijven,
het dadelijk halen kan. Ik zie zelfs kans
alle leden van de raad er in veertien
dagen voor af te richten.
üs hjoed to sizzan
I
Bolswards Nieuwsblad
Het wrak van de Duitse Taunus op
rijksweg 12 tussen Bunnik en Drieber
gen. Een vrachtauto uit de richting
Arnhem reed door nog niet bekende
oorzaak door de middenbermbeveiliging
en ramde twee personenauto’s uit de te
genovergestelde richting. Bjj deze ver-
keersramp zjjn vijf doden te betreuren,
Ds. Van Wouwe, geref. pred. te Seroos-
kerke en vier Duitsers, terwijl vier
personen zwaar gewond raakten.
het van voldoende materiaal verstoken
zou blijven. Niet lang geleden heeft de
regering-Aref moeten toegeven, dat de
leverantie van Franse Mirage straalja
gers, waarvoor de contracten waren af
gesloten, geen doorgang kon hebben
door de slechte economische positie,
waarin Irak verkeerde. Naar het schijnt,
bestond over dit en andere blijken van
wanbeleid in het leger, maar ook onder
brede lagen van de bevolking een grote
ontevredenheid.
geleden in Den Haag op bezoek ge
weest.
Daarna is een uitvoerige briefwisseling
ontstaan tussen Tel Aviv en Den Haag.
Die besprekingen zijn, volgens minister
Luns „zeer belangwekkend” geweest.
Een Israëlische courant schreef, dat de
Israëlische leiders nu de gelegenheid
krijgen om „te profiteren van het poli
tieke inzicht en de ervaring” van hun
gast. Alles wijst er op, dat minister
Luns op pad is om de partijen in het
Midden Oosten wat dichter tot elkaar te
brengen. Mocht hij daarin slagen, dan
zal dit zeker zijn prestige in eigen land
nog danig verhogen.
de werkzaamheden van de Rijnmond-
raad gefrustreerd. Tot groot verdriet
van mr. Marijnen, die al zijn invloed in
Den Haag gebruikte om de Rotterdam
mers hun plaats te wijzen. Tevergeefs,
want Rotterdam heeft voortdurig de
eigen zin kunnen doordrijven. Het lijkt
er nu wel op, dat met het vertrek van
mr. Marijnen ook de Rijnmondraad een
snelle dood zal sterven.
De aanhangers van de Boerenpartij pro
beren op bijeenkomsten wat wijzer te
worden over de splitsing in hun partij
tussen de groepen Harmsen en Koekoek.
Erg gemakkelijk is dat niet, gezien het
verloop van een van die geruchtmaken
de vergaderingen in Barneveld.
Het scheelde niet veel of aanhangers
van beide partijen waren daar geest
driftig met elkaar op de vuist gegaan.
Zonder partij te kiezen in deze ruzie
moet toch worden vastgesteld, dat dit
te wijten was aan de aanhangers van
de groep Koekoek, die gezorgd hadden
voor de aanwezigheid van een knok
ploeg bestaande uit trouwe aanhangers
van de boerenleider uit Groningen, Zee
land en Overijssel. Omdat de vergade
ring eigenlijk was georganiseerd voor
leden uit Gelderland (die, voor zover ge
organiseerd, de heer Harmsen schijnen
te steunen), gaf dit de nodige moeilijk
heden. De discussies tussen hoofdbe
stuurslid Steur (groep Koekoek) en ’t
Tweede Kamerlid Van den Brake (groep
Harmsen) waren ook niet erg duidelijk.
Tenminste niet voorzover het ging om
het uiteenzetten van de wederzijdse
standpunten, wèl voorzover het ging om
het naar buiten brengen van allerlei par-
tjjs treken.
De heer Steur wordt prompt boos omdat
hij zich van de voorzitter moet houden
aan de afgesproken spreektijd van een
half uur. „Ik heb hier de zaal gehuurd,
dus waarom zou ik me daaraan houden!”
roept Steur vertwijfeld. Later zal hij
een weddenschap aangaan om duizend
gulden, dat de heer Harmsen geknoeid
heeft bij het opstellen van de candida-
tenlijsten voor de Boerenpartij bij de
Kamerverkiezingen. Wanneer Van den
Brake later duizend gulden op tafel legt,
schrikt hij terug. Dat is natuurlijk ook
een manier om politieke discussies te
winnen. of te verliezen. Felle ver
wijten worden tijdens de bijeenkomst
heen en weer gegooid. Steur zou een
baantjesjager zijn en zelfs geld hebben
geboden om lid van de Eerste Kamer
te mogen worden. Hetgeen hem ertoe
verleidde, om Harmsen een slokop te
noemen omdat deze niet alleen Kamer
lid, maar ook wethouder is. Het kamp
Harmsen kwam daardoor niet in ver
warring. Zjj wezen op de heer Verlaan,
voorvechter van Koekoek, die zowel Ka
merlid, gemeenteraadslid als Statenlid
is. Kortom, erg verheffend was het alle
maal niet.
staat. Het koor bestaak uit plm. 160 be
gaafde concertzangeZs en is daarmee,
naar wij menen, bovendien Nederlands
grootste mannenkoor.
Het koor neemt uit de vele aanvragen
voor koncerten slechts 5 of 6 per jaar
aan in de grote steden van ons land. Ze
mag zich dan in een overweldigende
belangstelling verheugen. Vorig jaar
werd een konsert in Leeuwarden ge
geven, nl. op 12 april in de Grote Kerk,
hetwelk een groot sukses werd. Naar
aanleiding van de vele verzoeken welke
uit de provincie kwamen om herhaling
is het koor nogmaals een uitnodiging ge
zonden, nu voor de beste akoestische
ruimte te geven in Friesland die er is,
nl. de Martinikerk te Bolsward. Dit kon
sert vindt plaats op zaterdag 21 sept. a.s.
De NCRV, overtuigd van de bijzondere
kwaliteiten van het koor en niet in de
laatste plaats van de Martinikerk, be
sloot van dit konsert televisie-opnamen
te maken met publiek. Feike Asma zal
het koor aan het orgel begeleiden. Al met
al wordt het een groots konsert.
De entreeprijs bedraagt f 4.- (bel. inbe
grepen). Dit Ijjkt hoog, maar als wij
verklappen dat de organisatie van het
zelfde koncert in Leeuwarden vorig jaar
f 3500 bedroeg, kan men begrijpen dat
dit zo laag mogelijk is en berekend naar
een aantal bezoekers van 1000.
Evenals vorig jaar is een gironummer
opengesteld als mogelijkheid kaarten nu
reeds te bestellen door overschrijving van
f 4.20 op postrekening 987386 t.n.v. J.
Vermij, Fam. v. d. Weystraat 39 Leeu
warden, waarna kaarten worden toege
zonden. Van deze mogelijkheid werd en
wordt nu ook al weer veel gebruik ge
maakt.
Artsen in Houston, Texas, hebben gedu
rende vier dagen een hart kloppende
gehouden in het lichaam van een dode
vrouw, de 33-jarige Evelyn Krikorian,
voordat het werd overgeplant in het
lichaam van Fredi Everman.
In andere steden, waar harttransplan
taties uitgevoerd werden, werd het hart
van de donor zo snel mogelijk na zijn of
haar dood verwijderd. Deze haast deed
discussies over het tijdstip, waarop de
dood intreedt, ontbranden.
Een groep artsen, die niet betrokken
bij de transplantatie, stelde de
dood van de 33-jarige vrouw vast, hoe
wel een ademhalingsmachine haar hart
kloppende hield en maakte, dat er gedu
rende 4 dagen bloed door haar lichaam
gepompt werd.
Volgens de chirurgen begon het hart na
de transplantatie te kloppen zonder dat
er elektrische stimulering toegepast be
hoefde te worden. Everman verkeert in
een zeer goede toestand, zo werd woens
dag gemeld.
De chirurg, die de transplantatie bij
Everman uitvoerde, verklaarde, dat er
in Houston al vaker gedurende enige
dagen harten kloppende waren gehou
den in dode lichamen. In deze tijd keken
de artsen dan uit naar een geschikte
ontvanger.
In Irak hebben legerofficieren onder
leiding van generaal-majoor Ahmed
Hassan al Bakr de bestaande regering
van president Aref omver geworpen en
het staatshoofd verbannen. Aref was
in april 1966 aan de maacht gekomen,
nadat zijn broer bij een helicopter-on-
geluk om het leven was gekomen. In
een van de communiqué’s, die door ra-
dio-Bagdad werden omgeroepen, werd
het omvergeworpen bewind ervan be
schuldigd uit „dieven, spionnen en on
bekwame lieden” te bestaan, de behoef
ten van het leger te hebben miskend, de
kwestie met de Koerdische minderheid
in het land slepende te houden en deel
genomen te hebben aan de „ramp van
juni 1967”, de zesdaagse veldslag met
Israël, waarin de Arabische bondgenoten
een verpletterende nederlaag leden.
De coup komt tien jaren nadat de Iraak-
se monarchie ten val werd gebracht
door generaal Abdel Karim Kassem, die
op zijn beurt in 1963 in een bloedige
revolte werd afgezet en geëxecuteerd.
Nadien zijn er verscheidene regerings
wisselingen en twee mislukte coups ge
weest.
Hooewel de bedoelingen van de jong-*’
staatsgreep niet geheel duidelijk zijn,
schijnt zij toch wel voor een aanzienlijk
deel te zijn voortgesproten uit een per
soonlijke zucht naar macht van bepaal
de personen en groepen in het leger. De
aantijging, dat Aref het land in het
avontuur van de oorlog met Israël zou
hebben gestort, lijkt meer dan een jaar
na die oorlog niet erg relevant. Ook
het probleem van de Koerden, die voor
een groot deel in het bergachtige noor
delijke deel van het land wonen, kan
nauwelijks een sterke invloed hebben
gehad, daar reeds in 1966 een overeen
komst met de Koerden is gesloten,
waarbij dezen een grotere autonomie en
meer zeggenschap in het landsbestuur
zouden krijgen. Weliswaar bestond aan
Koerdische zijde ontevredenheid over de
uitvoering van deze overeenkomst,
maar de laatste tijd hadden niet be
paalde tekenen op een acute uitbarsting
van het conflict gewezen. Bovendien wil
den juist de Koerden het conflict in ver
band met het Israëlisch-Arabische pro
bleem niet op de spits drijven.
Iets meer steekhoudend kan het argu
ment van het leger zijn geweest, dat
Het zijn ook vooral de twee laatstge
noemde twee landen, die het meest be
vreesd zijn voor een Westers diploma
tiek offensief, met name uit de Bonds
republiek, met het doel Tsjecho-Slowa-
kije met voornamelijk economische lok
middelen uit het Oosteuropese kamp te
lokken. Juist Tsjeeho-Slowakije is door
zijn geografische ligging alleen al wel
licht gemakkelijk geneigd aan zo’n lok
roep gehoor te geven.
Een andere overweging, die de Russi
sche leiders tot matiging kan brengen,
is, dat een ingrijpen in Tsjecho-Slowa-
kije de economische topconferentie,
die zij in het najaar in Moskou zouden
willen houden, in gevaar kan brengen.
Bovendien hebben niet alleen Oosteuro-
pese maar ook twee belangrijke West-
europese communistische partijleiders,
de Fransman Waldeck Rochet en de
Italiaan Longo, onomwonden de partij
van de Tsjecho-Slowaken gekozen, on-
In deze brief werd gezegd, dat de jong
ste liberalisetiemaatregelen in Tsjecho-
Slowakïje een gevaar vormen voor het
socialistische systeem en dat de bestrij
ding hiervan niet alleen een zaak van
de Tsjecho-Slowaken zelf is, maar van
alle communistische landen. Met di
recte sancties werd dus niet gedreigd,
maar de mogelijkheid daartoe werd
open gelaten.
Het heeft enige verwondering gewekt,
dat de Russische partijleider Brezjn-
jew, na zijn terugkeer in Moskou een
stemmige bijval voor de brief van de
Vijf heeft gevonden in het centrale par-
tij-comité. Sommige waarnemers had
den namelijk verwacht, dat er in de
Russische topleiding een sterke stro
ming zou bestaan, die voor een direct
ingrijpen in Tsjeeho-Slowakije zou zijn.
Essentieel is de vraag, wat de Russen
eivan heeft weerhouden tot een „harde”
pol’t'^k jegens Tsjeeho-Slowakije over
te g an. Over het algemeen wordt een
reeks van factoren genoemd die de Rus
sische bewegingsvrijheid tegenover de
Praagse leiders aanzienlijk belemmert.
Op de eerste plaats zijn niet alle Oost
europese landen even sterk op Russische
hand. Joegoslavië en Roemenië hebben
zich tegenover de ontwikkelingen in
Praag zeer positief getoond en ook Hon
garije is geneigd de Tsjecho-Slowaakse
partijleider Dubcek en de zijnen te steu
nen. Kadar heeft zich in zeer gematig
de zin over de hervormingen in Praag
uitgelaten en hoewel hij verbaal het
Russische ongenoegen ondersteunt, is ’t
wel zeker, dat hij niet afwijzend is, zoals
de Polen en Oost-Duitsers, die zeer be
vreesd zijn voor een „kettingreactie” in
eigen land.
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
Het kabinet heeft uiteindeiyk toch een
besluit kunnen nemen over een bezetting
van de Haagse burgemeesterszetel. Het
is mr. Vic. Marijnen geworden, die al
eerder als serieus KVP-kandidaat werd
genoemd. Mr. Bogaers, KVP-burge-
meester van Rijswijk en voormalig chef
van de huidige minister van Binnen
landse Zaken, mr. Beernink (die gem.-
secretaris was in Rijswijk) is met deze
kabinetsvoordracht definitief afgeval
len. Officieus ig daardoor een wat lach
wekkende reden opgegeven. De heer
Bogaers zou niet zo best zijn in het re
presentatief aanwezig zijn op cocktail
parties en recepties, die in Den Haag
bij tientallen worden georganiseerd.
Enfin, met de benoeming van mr. Ma
rijnen is deze stoel in elk geval in kvp-
handen gebleven. Hetgeen de wd enig
verdriet doet, omdat deze dolgraag mr.
Toxopeug op de Haagse stoel had gezien.
Rotterdam is vreemd genoeg blij
met de Haagse benoeming. Mr. Marijnen
was voorzitter van de Rijnmondraad, 't
bovengemeentelijk orgaan, dat speciaal
in het leven was geroepen om orde op
zaken te stellen in het gebied van de
Nieuwe Waterweg.
Rotterdam doet dit liever zelf en heeft
de afgelopen jaren dan ook regelmatig
Minister Luns (Buitenlandse Zaken) gebruikt deze vakantietijd uitstekend. Hjj
voelt er niets voor om de dagen te slijten in zjjn Haagse huls. Na eerst in Zuid-
Limburg een naar hem genoemde roos in ontvangst te hebben genomen, is hij
vertrokken naar Israël. Daar is hij intensieve besprekingen begonnen met zijn
Israëlische ambtgenoot Abba Eban. Het ziet er naar uit, dat de Nederlandse
bewindsman de rol van bemiddelaar probeert over te nemen in het al bijna ver
geten conflict tussen de Arabische landen en Israël. Anderen onder wie de
secretaris-generaal van de Verenigde Naties en diens speciale afgezant zijn
hem voorgegaan, maar hun zendingen mislukten. Het lijkt echter helemaal niet
zo onwaarschijnlijk, dat minister Luns veel kan doen voor een oplossing van het
moeilijke geschil in het Midden Oosten. Hjj heeft al enkele gesprekken gevoerd in
Cairo, de hoofdstad van de Verenigde Arabische Republiek, die volgens berichten
helemaal niet zo ongunstig zijn verlopen. De Nederlandse bewindsman is het
prototype van de topdiplomaat. Hij kan zich ook volledig aanpassen bij de omstan
digheden.
der de stelling, dat het socialisme in
ieder land moet worden afgestemd op
de behoeften van het land en niet van
buitenaf bepaald, laat staan opgelegd
kan worden.
Een andere factor van betekenis is, dat
Praag niet, zoals destijds Boedapest tij
dens de Hongaarse opstand heeft ge
daan, de fout heeft gemaakt zich na
drukkelijk helemaal van de Russische
hegemonie te willen losmaken, integen
deel. Niet alleen hebben de nieuwe lei
ders in Praag het „Manifest van 2000
woorden”, waarin op een rigoureuze
hervorming van de Tsjechoslowaakse
maatschappij wordt aangedrongen, on
omwonden verworpen, zij herhalen ook
voortdurend hun trouw aan het War
schaupact, hun solidariteit met de Rus
sen en hun vasthouden aan de socialis
tische beginselen.
Toch hebben zij door te aarzelen met
hun antwoord op de brief van de Vijf
duidelijk aangegeven, dat zij met het
in deze brief vervatte voorstel om bila
teraal overleg over de kwestie op Rus
sisch grondgebied te houden bepaald
niet tevreden zijn. De brief heeft de
eensgezindheid van het Tsjechoslowaak
se volk aanzienlijk versterkt en zelfs
die leden van het centrale comité, van
wie verwacht was, dat zij op de hand
van de afgezette president Novotny zou
den rijn, hebben zich na de jongste
ontwikkelingen loyaal achter Dubcek
geschaard.
De scherpe toon van de brief der Vijf
en ook de voortdurende aanvallen, voor
al in de Russische pers, op de liberali-
satiepogingen in Praag, hebben het ver
trouwen in de Russen aanzienlijk ge
schaad. Dat. is wellicht dan ook de oor
zaak waardoor het probleem of nu bila-
Het nieuws over de crisis tussen Tsjeeho-Slowakije en andere landen van het
Oosteuropese blok overheerst nog steeds de voorpagina's der dagbladen, hoewel
de dreiging van een gewapende interventie, hetzij door alleen Russische troepen,
hetzij door meer leden van het Pact van Warschau, voor het ogenlblik schijnt
afgewend. Dit laatste wil overigens niet zeggen, dat zo’n interventie na enkele
dagen van ernstige spanning geheel ondenkbaar zou zjjn. Vast staat alleen, dat
Rusland niet, zoals in 1956 in Hongarije, snel wil ingrijpen en dat het uitvoerig
zijn bondgenoten bij de beraadslagingen over de te volgen tactiek betrekt.
Nadat de Sowjetunie de pressie op Praag aanvankelijk voornamelijk had uitge
oefend door troepen, die hadden deelgenomen aan de oefeningen van het Warschau
pact, met grote vertraging uit Tsjeeho-Slowakije te laten terugtrekken, begon de
situatie aan hei begin van de afgelopen week een vrjj onheilspellend karakter te
krijgen toen de Russische leiders te Warschau een bijeenkomst belegden met vier
van hun bondgenoten (Oost-Duitsland, Polen, Hongarije en Bulgarije) welke re
sulteerde in een scherpe brief van de „Vijf” aan Praag.
V
A
