Dubcek met onbekende
stemming weggevoerd
het
van
De herziening
kiesstelsel
BRUUT GEWELD TEGEN VRIJ
HEIDSLIEVENDE TSJECHEN
sJ
W
DE OVERVAL
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeeï, Hindeloopen, Wonseradeel, Worhum en Wymbritseradeel.
7^
J07e JAARGANG
VRIJDAG 23 AUGUSTUS 1968
No. 65
Kontra-revolutie
Eenheid
Waakzaam
Piet
Ontwikkelingshulp
Geen toestemming
8
Advertentieprijs: 16 ct per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
JOHANNESBURG. Studenten demonstreren in de straten van Johannesburg
tegen de regeringsban op de benoeming van een Afrikaanse lektor aan de
universiteit van Kaapstad.
NEVIGES. In het Westduitse dorp Neviges in de buurt van Wuppertal staat
deze kerk, een ontwerp van prof. Gottfried Böhm. De kerk, die opvalt door de
zeer bijzondere architektuur, heet in de volksmond reeds „het betonblok”.
De Sowjet-Unie, die zich van de felle
protestgolf in de hele wereld blijkbaar
niets aantrekt, heeft officieel verklaart
dat zij samen met Polen, Hongarije, Bul
garije en Oost-Duitsland, Tsjechoslowa-
kije heeft bezet „om een door het bui
tenland gesteunde kontra-revolutie te
voorkomen”. Moskou zou dit hebben ge
daan op verzoek van een - ongenoemde
- groep regerings- en partijleiders, die
het blijkens een latere mededeling be
schouwt als de nieuwe machthebbers in
Praag.
Over de Incidenten tijdens de bezetting
zei Moskou woensdagavond, dat rechts-
gezinde antl-socialistische elementen in
Tsjechoslowakije provokaties uitvoeren
tegen de Russische bezettingstroepen.
Imperialistische kringen kregen hiervan
de schuld.
Onder degenen, die de bezetting fel ver
oordelen, zijn naast de hele vrije wereld,
paus Paulus en sekretaris-generaal Oe
Thant van de VN, de kommunistische
partijen van Frankrijk, Italië, Nederland,
Zuidslavië en Roemenië.
Het Tsjechoslowaakse leger heeft in op
dracht van president Svoboda, die In zijn
ambtswoning, kasteel Hradcany in Praag
gevangen zit, geen verzet geboden. In
Praag, Bratislava en Kosice kwam het
echter tot felle straatgevechten, die om
streeks 25 doden hebben geëist en enkele
honderden gewonden.
De nota wijst er op, dat de bezetting in
strijd is met het handvest der Verenigde
Naties, het verdrag van Warschau en alle
principes van het internationaal recht.
Nimmer heeft de regering van Tsjecho
slowakije of enig konstitutioneel lichaam
toestemming gegeven voor de invasie en
de bezetting van het land, aldus de nota.
Het Tsjechoslowaakse leger deelde mee,
dat het zich niet had verzet tegen de in
vasie, omdat het de orders opvolgde van
president Svoboda en bloedvergieten wil
de vermijden. Het leger zal de orders van
de president blijven opvolgen, aldus de
mededeling.
Ambulances rijden In allerijl door Praag,
hier en daar wordt machinegeweervuur
gehoord. Maar de meeste schoten werden
door de Sowjet-troepen afgevuurd over
de hoofden van de woedende, dreigende
menigte.
afscheiding eisen. Biafra blijft vasthou
den aan het beginsel van zijn soevereini
teit. Ondertussen sterven de mensen bij
duizenden.
Geslaagde boycot
In juli hebben leden van het Palestijnse
bevrijdingsfront ’n Israëlisch passagiers
vliegtuig, dat van Rome op weg was naar
Israël, gedwongen in Algiers te landen.
De meeste passagiers zijn snel vrijgela-
De kommissie tot herziening van het
kiesstelsel kan inderdaad een klein brok
je hoop koesteren, dat de politieke par
tijen tot grotere eenheden samensmelten.
De Partij van de Arbeid heeft de partij
besturen van D’66, Radikalen en PSP
uitgenodigd om een samenwerking te
bestuderen. Een progressieve konsentra-
tie is geboden ter wille van het staat
kundig bestel en de versterking van de
naar vernieuwing strevende krachten,
aldus een brief van het PvdA-hoofdbe-
stuur, die naar de besturen van de andere
partijen is verzonden. In het parlement
bleek veelvuldig gelijkgezindheid te be
staan tussen de frakties van D’66, PPR,
PSP en PvdA in de benadering van een
aantal belangrijke politieke vraagstuk
ken en ten aanzien van het huidige rege
ringsbeleid. Op plaatselijk niveau is al
door leden van deze groeperingen ge
sproken over samenwerking. Deze ont
wikkeling is van grote waarde, aldus het
PvdA-bestuur.
D'66 heeft inmiddels op deze brief gerea
geerd. De Demokraten willen een defi
nitief antwoord uitstellen tot na het kon-
gres, dat zij in de loop van september
organiseren. Dit kongres moet uitmaken
of een meerderheid binnen D’66 iets
voelt voor samenwerking met de linkse
groeperingen in Nederland.
Abonnementsprijs f 3,50 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Wij hebben het allang bekeken
al is de beer zijn haren kwijt
daarom verliest hij niet zijn streken.
Hij huldigt de meerwaardigheid
Dewereld merkt dit ondertussen
best mogelijk te laat misschien
de ruige, valse beer der Russen
laat overal de tanden zien
Het overvallen Tsjechisch land
De wereld merkt dit ondertussen
De zetbaas met vier kleine knechten
heeft zijn verwaten vuist gebald.
Wat geven wij om vrijheidsrechten
Dubcek, vlug tot de orde. Halt
Hij liet zich niet intimideren
toen trok de rode baas aan 't koord
Wij zullen 't volkje mores leren
’t verzet moet in de kiem gesmoord.
Ze kwamen plots op met hun vijven
pleegden een nachtlijk overval
Né het gaat niet om er te blijven,
maar ieder die begrijpen zal
ze hebben ons binnengeroepen
Zeg bied geen militair verzet.
Je krijgt geen last met onze troepen
wees gehoorzaam, koest, stil in bed.
*t Geslagen Tsjecho-Slowakije
is jarenlang bekneld geweest
sinds kort ontwaakte er een vrije
zelfstandig, nationale geest.
De zetbaas fronste zijn wenkbrauwen
het Warschau-pakt hier van de baan?
Buiten ons een bestaan opbouwen.
Maar dat laten wij zo niet gaan.
Verschijnt
DIN SD AGS en VRU D AGS
Ultg. A. J. OSINGA n.v„ Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
In dit gebouw in Bmo, Tsjechoslowakije,
zg. Rotondezaal, een tentoonstellingshal
met een vloeroppervlak van 75.000 m2
zou van 8-17 sepL een Internationale
beurs worden gehouden, waar men ge
hoopt had dat oost en west elkaar
vreedzaam zouden ontmoeten. Ook deze
hoop Is vervlogen.
De kommissie van zeer wijze mannen, die in opdracht van de regering vanaf vorig
jaar augustus ons kiesstelsel heeft bestudeerd, heeft nu precies binnen één jaar
het eerste rapport af geleverd. De konklusie is simpel: het bestaande kiesstelsel is,
gezien de huidige staatkundige verhoudingen, niet zo best. Een beter stelsel heeft
de kommissie echter niet kunnen vinden. Dat wil zeggen, er worden wel tal
van voorstellen gedaan, maar een eensgezinde opvatting over de beste oplossing
voor de huidige problemen heeft men niet kunnen formuleren. Bij het zoeken
naar verbetering is de kommissie uiteen gevallen in drie groepen, die geen
van drieën sterk genoeg zyn om een meerderheid te vormen.
De hoogste leiders van Tsjechoslowakije zitten gevangen na de geweldadige be
zetting van het land, die in nog geen 24 uur is voltooid.
Partijleider Alexander Dubcek, parlementsvoorzitter Josef Smrkovsky en de
presidlumleden Frantisek Kriegel en Jozef Spacek, die gevangen werden gehouden
in het gebouw van het centrale partijkomité, werden woensdagmiddag te twee uur
met een gepantserd voertuig overgebracht naar een onbekende plaats.
Alle belangrijke steden en punten in het land zijn bezet, alle openbare gebouwen
veelal met hun leiders omsingeld door troepen en tanks. De voornaamste
gebouwen van Praag vielen woensdagmorgen vroeg al ten slachtoffer aan de
bezetting, woensdagavond drongen de troepen de parlementsgebouwen binnen
terwijl de afgevaardigden vergaderden.
WASHINGTON. Deze vreemde vogel Is een omgebouwde versie van de Boeing
707 die gebruikt zal worden in het Apollo-projekt om een man op de maan te
laten landen. In de grote neus zijn diverse antennes ondergebracht.
Het eerste - algemene - advies van de
kommissie heeft dan ook een zeer be
scheiden karakter. Het heeft slechts be
trekking op een verandering van de kies
wet. Aan ingrijpende veranderingen -
waarvoor een wijziging van de grondwet
nodig is - waagt men zich liever nog niet
Daaraan zal nog geruime tijd worden ge
werkt. De vier nu voorgestelde wijzigin
gen zijn:
afschaffing van de opkomstplicht
afschaffing van het verbod van ver
binding van kandidatenlijsten binnen
eenzelfde kieskring
grotere nadruk op de voorkeurstem
door verlaging van het daarvoor be
slissende percentage van de lijsttrek
ker van 50 tot 25
verhoging van het aantal handteke
ningen, dat voor indiening van een
kandidatenlijst nodig is, van 25 tot
100 per kieskring.
bij te dragen tot de vorming van een
politieke meerderheid.
Een andere groep is het hiermee niet
eens en vreest juist sterke kritiek van de
kiezer. Zo’n systeem levert duidelijk
voordeel op voor de grote partijen (die
immers in de diverse distrikten sneller
een overwinning behalen) en kan de ver
denking oproepen, dat de grote partijen
door allerlei machinaties hun positie wil
len verstevigen. De oplossing van deze
groep is om kabinetsformatie en rege
ringsbeleid duidelijk onderwerp van de
verkiezingen te maken.
De derde groep ziet bijzonder weinig in
kunstmatige ingrepen van buitenaf en
wil een vernieuwing van het kiesstelsel
laten afhangen van de hervormingen
binnen de politieke partijen. De partijen
moeten zich bezinnen op een plaatsbepa
ling bij verkiezingen en kabinetsformatie
en op een mogelijkheid tot grotere ver
banden, aldus deze groepering.
Het rapport van de kommissie is nu in
handen van de regering. Deze moet nu
beoordelen of inderdaad wetswijzigingen
nodig zijn. Een salomonsoordeel.
De nederlandse ontwikkelingshulp moet
drastisch omhoog. In de nieuwe begro
ting zal de regering een bedrag van 740
miljoen gulden beschikbaar moeten stel
len voor samenwerking met de ontwikke
lingslanden. Dit is de mening van de meer dan 725 miljoen in zit.
ten, maar de bemanning en een aantal
Israëlische, mannelijke passagiers bevin
den zich nog steeds in Algerijnse ge-
”pn<renschap. Diplomatieke protesten
hebben weinig uitgehaald. Toen heeft
de internationale bond van verkeers
vliegers zich er mee bemoeid. Zo kon
digde een boycot af van de Algerijnse
vliegvelden, wanneer de Israëliërs niet
zouden worden vrijgelaten. De Arabische
liga dreigde nog even met een sluiting
van alle Arabische vliegvelden voor de
maat^happijen die Algerije zouden boy
cotten, maar dat had niet veel om het
lijf. Het gevolg van deze aktie is nu, dat
Algerije beloofd heeft de Israëliërs vrij
te laten, als is nog niet bekend wanneer.
De boycot is hiermee van de baan, zij
was een sukses, nog voor haar toepas
sing.
Nationale Raad van advies Inzake hulp
verlening aan minder ontwikkelde landen
neergelegd in een rapport aan de rege
ring. Dit bedrag komt neer op ongeveer
één procent van het netto nationaal in
komen. De raad heeft toch wat water
in de wijn gedaan. In 1967 vroeg de raad
namelijk al bijna 750 miljoen gulden
voor het begrotingsjaar 1968. Het ka
binet de Jong heeft regelmatig laten
blijken, dat het niet zo erg veel voelt voor
sterke toename van de ontwikkelings
hulp. De raad is daarom wat voorzichti
ger met zijn eisen. In Den Haag houdt
men er rekening mee, dat het nieuwe
begrotingsbedrag voor ontwikkelings
hulp rond de 725 miljoen gulden komt te
liggen. Een kleine stijging ten opzichte
van het afgelopen jaar, maar, gezien de
oude rapporten van de Raad van Advies,
nog lang niet genoeg. De eis van 740
miljoen zou de raad hebben ingediend in
de wetenschap, dat er toch niet veel
De NAVO-strijdkrachten hebben hun
waakzaamheid verhoogd, de Veiligheids
raad vergadert, in alle landen ter wereld
zijn regeringsleiders en staatshoofden, in
allerijl teruggekeerd van hun vakantie,
aan het konfereren.
Terwijl de Tjsechoslowaakse leiders naar
een onbekende bestemming waren ge
bracht, slaagde het ministerie van bui
tenlandse zaken in Praag er nog in, een
formele protestnota aan de bezettende
landen te richten en de onmiddellijke te
rugtrekking van de buitenlandse troepen
te eisen.
De regering behoudt zich het recht voor
alle nodige maatregelen te nemen, als dit
niet gebeurt, aldus de nota, waarvan de
inhoud werd meegedeeld door het pers-
buro Ceteka.
Het aantal kieskringen (achttien) wil de
kommissie handhaven. Men wil hen al
leen „kiesgebieden” noemen. Misschien
een voorzichtige voorbereiding op een
distriktenstelsel, waarvoor op dit mo
ment wel een belangrijke groep, maar
nog geen meerderheid uit de kommissie
is te vinden. Overigens waarschuwt de
kommissie al, dat, éls men tot een
distriktenstelsel overgaat, die 18 kiesge
bieden beslist geen model kunnen staan
voor het aantal distrikten, dat er uit
eindelijk moet komen.
Een sterke groep, onder aanvoering van
voorzitter Cals en de heren Donner, de
Pous, Scholten en Witte, voelt veel
voor een verdeling van het land in twaalf
kiesdistrikten. Dit zou samenwerking
binnen de partijen bevorderen (alleen de
sterksten in een distrikt kunnen voor
een kamerzetel in aanmerking komen)
en de kiezer meer kans bieden duidelijk
Offensief in Vietnam
Een nieuw offensief wordt gemeld uit
Vietnam. Enkele maanden lang is het
daar rustig geweest. Naar de Noord-
Vietnamezen te verstaan hadden gegeven
was dat een politieke rust op het ge
vechtsterrein, was dat de onuitgesproken
wederzijdsheid in terughoudendheid,
waarvan president Johnson had gespro
ken. Een terughoudendheid, die een vol
ledige stopzetting van de bombardemen
ten op Noord-Vietnam mogelijk zou moe
ten maken, waarop dan het politieke ge
sprek zou kunnen beginnen. Nu zijn,
volgens gegevens van het Amerikaanse
hoofdkwartier, in het noorden van Zuid-
Vietnam de kommunistische troepen aan
’n grootscheeps offensief begonnen. Men
vraagt zich in Saigon af of deze aktivi-
teiten niet als voornaamste doel hebben
de aandacht en manschappen van Saigon
af te leiden om dan daar de voornaamste
klap toe te brengen. Aan de ene kant
versterkt dit offensief diegenen in hun
overtuiging, die menen, dat de vijand de
pauze alleen maar heeft gebruikt om z’ch
te versterken en dat er van het politieke
karakter dus niet veel is overgebleven.
Maar men kan daar tegenover stellen,
dat hiermee nog niet het bewijs is gele
verd, dat de pauze niet politiek was.
Eens houdt het geduld op, zoals al vaker
is gebleken met de bombarderingspauzes
van de Amerikanen, die ook bedoeld wa
ren als seinen naar de tegenstander.
De hongersnood in Biafra
Ondanks alle belangstelling die de gehele
wereld toont voor de verlichting van de
hongersnood van de bevolking van Biafra
het veertien maanden geleden afgeschei
den gedeelte van Nigeria, blijft de fede
rale regering in Lagos weigeren het in
ternationale Rode Kruis en andere orga
nisaties vergunning te verlenen voedsel
naar de hongerende bevolking te vliegen.
Bij de onderhandelingen, die onder het
toeziend oog van keizer Haile Selassie
in de Ethiopische hoofdstad Addis-Abeba
worden gehouden tussen afgevaardigden
van de Nigeriaanse federale regering en
die van Biafra, blijft de Nigeriaanse re
gering een zodanig toezicht op de leve
ranties eisen, dat inwilliging daarvan in
politieke termen vertaald de overwinning
in de oorlog aan Nigeria zou toekennen.
Het belangrijkste argument voor Nigeria
om zich weinig toeschietelijk en humaan
te tonen is, dat de honger een wapen is
in de strijd tegen een vijand, die militair
gezien al uiterst zwak staat en zijn enige
bondgenoot nog vindt in de angst voor
de kapitulatie. Het is bepaald geen fraai
middel. Te minder is de rederale regering
tot koncessies bereid omdat de militaire
leiders bij een grootscheeps offensief het
einde van de oorlog over twee weken
voorspellen. Om haar positie bij de on
derhandelingen over het beëindigen van
de oorlog kracht bij te zetten lijkt nu dat
grootscheepse offensief tegen de paar
steden, die nog in handen van Biafra
zijn, begonnen. Maar, dat offensief kan,
zoals vaker gebeurd is, in het moeilijke
terrein tegen een vijand, die steeds beter
van guerillamethoden gebruik weet te
maken, snel verlopen.
Hoezeer de Biafranen ook in het nauw
zijn gedreven, over het algemeen tonen
zij nog geen tekenen de moed op te
geven. Zij blijven er vast van overtuigd,
dat hun afscheiding van Nigeria-veertien
maanden geleden onvermijdelijk en nood
zakelijk was om de ondergang van de
stam der Ibo’s, de acht miljoen tellende
voornaamste bevolkingsgroep van Biafra
tegen te gaan. Deze gedachte, die sterk
gepropageerd werd door het Biafraanse
staatshoofd Ojukwu, werd gevoed door
de maar al te vaak voorgekomen ver
volging van Ibo’s in andere delen van
Nigeria.
De federale regering van Nigeria blijft
vóór alles opheffing van de Biafraanse
Bolswards Nieuwsblad
---U
V.
