onder
Wat verstaat
men
CHU-LID BEPLEIT
„NEUTRALE ZONE”
J
„Normale toestand”
o
maar
Linkse groepen kunnen
moeilijk eenheid vinden
-i
KI
TeL 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
u
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Ijsstadion Thialf
h>', 'f
IR
K v-,
107e JAARGANG
VRIJDAG 6 SEPTEMBER 1968
No. 69
Zware Russische
druk op
T sjecho-Slowakije
blijft
Humprey kandidaat
Nieuw presidium
Minimumloon
Johnson waarschuwt
Eenheid
Een bedrijfsopname van v. d. Wals aardewerkfabriek te Makkuni
Foto Boersma, Pingjum.
Advertentieprijs: 16 et per mm
Ingez mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Het akkoord, dat de Tsjeehpslowaakse leiders bij de geheime onderhandelingen
in Moskou met de Russische machhebbers hebben weten te bereiken, heeft toch
meer de schijn van een akkoord en het wezen van een Tsjechoslowaakse nederlaag.
Het blijkt, dat alleen de ijzeren standvastigheid van president Svoboda de Russen
ertoe heeft kunnen brengen ook de gearresteerde, progressieve, kommunistische
leiders tot het gesprek toe te laten. Naar verluidt, was er zelfs het dreigement
van zelfmoord van Svoboda voor nodig om Dubcek in het vliegtuig naar Praag
te krijgen.
De kern van het akkoord blijkt te zijn, dat de Russische en andere troepen het land
zullen verlaten wanneer de toestand normaal is geworden. Wat men daaronder
versta..1, is natuurlijk voor velerlei uitleg vatbaar. Maar men mag wel aannemen,
dat dat betekent, dat de vrijzinnige kommunisten alleen aan het bewind zullen
worden gelaten indien zij een orthodoxe, Moskou welgezinde politiek uitvoeren, dwz.
de uitingen van een afwijkende mening beknotten en in de partij zelf de diskussies
zoveel mogeljjk kappen.
Abonnementsprijs f 3,50 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
krijgen. Daarvoor hebben zij Dubcek en
de zijnen voorlopig nog nodig. Maar de
vrijheid wordt voortdurend meer inge
krompen. Cernik, de minister-president,
heeft op zijn departement zelfs de raad
gegeven maar de vlucht te nemen.
De Russische Prawda heeft al openlijk
aangedrongen op de liquidatie van een
40.000 intellektuelen en kontrarevolutio-
nairen, vermoedelijk in de hoop, dat drei
gen met terreur, al uitwerking genoeg
heeft.
Dubcek heeft in zijn rede in het centrale
komité toegegeven, dat zijn politiek on
voldoende rekening heeft gehouden met
de internationale situatie en de strate
gische belangen van de Sowjetunie, die
de interne ontwikkeling in Tsjecho Slo
wakije beperken. Hiermee geeft hij toch
wel duidelijk aan, dat er behalve de vei
ligheidsoverwegingen van de Sowjetunie
toch wel degelijk kwesties van interne
ontwikkeling tot het ingrijpen aanleiding
hebben gegeven.
Tegen het einde van de vorige week
deden geruchten de ronde, dat troepen-
koncentraties bij de grenzen van Roe
menië deden vermoeden, dat Roemenië
’t volgende slachtoffer van de Russische
gelijkschakelingsdrift zou zijn.
Dat was voor president Johnson aanlei
ding om in een rede in San Antonio te
vermelden, dat er geruchten waren, dat
de inval in Tsjecho-Slowakije zou worden
gevolgd door een andere, elders in oost-
Europa. Toch was het minder naar aan
leiding van deze geruchten, dat hij een
waarschuwing tot de Sowjetunie richtte,
om de honden van de oorlog niet los te
laten. Als geen ander weet Johnson, dat
Amerika Roemenië niet te hulp kan ko
men, zomin als het Tsjecho-Slowakije te
hulp kon komen zonder een grootscheep
se oorlog te ontketenen.
politie van Chicago op een al te hard
handige wijze is opgetreden tegen vreed
zame demonstranten buiten. Dat waren
over het algemeen demonstranten voor
McCarthy, die minder stemmen verwierf
dan was verwacht.
Het gevolg is, dat de vooruitstrevenden
in Amerika nog heel diep zullen moeten
nadenken of zij wel op Humphrey zullen
kunnen stemmen. Velen van hen zullen
vermoedelijk thuis blijven, waardoor zij
de kansen van Nixon vergroten.
Humphrey heeft als kandidaat voor het
vice-presidentschap aangewezen Muskie,
een senator van Maine, een gematigd
man, die zich privé heeft uitgesproken
voor een stopzetting van de bombarde
menten op Noord-Vietnam. Overigens
hebben de tegenstanders van de Vietna
mese politiek van Johnson op geen en
kele wijze invloed kunnen uitoefenen op
het verkiezingsprogramma van de partij,
een hoop die bij velen geleefd had.
Het gaat nog altijd erg moeizaam met ’t
streven naar eenheid tussen de ietwat
links georiënteerde groeperingen. Waar
bij men dit „links” rustig met een kor
reltje zout mag nemen, omdat zo lang
zamerhand niemand meer weet wat men
daarmee precies bedoelt. Volgende week
vergadert D’66 om te beslissen over het
De nieuwe regeling voor het minimum
loon minstens 135 gulden per week voor
werknemers) zal geen terugwerkende
kracht hebben tot januari 1968. Minister
Rooi vink (sociale zaken) heeft dit mee
gedeeld aan de Tweede Kamer. De nieu
we wet zal pas ingaan op het moment,
waarop het wetsvoorstel door de beide
Kamers is aangenomen en in het staats
blad is gepubliceerd. Dit betekent, dat
het nieuwe minimumloon pas eind van dit
jaar zal ingaan. Minister Roolvink komt
hiermee tegemoet aan de wens van een
aantal bedrijfstakken (die door de invoe
ring van het minimumloon hun kosten
danig zien stijgen) en een minderheid
van de Tweede Kamer, die om dit uitstel
had gevraagd.
voorstel van de Radikalen om samen
naar een nieuwe koncentratie te zoeken.
De Politieke Partij Radikalen heeft
dit besluit begin deze week iets gemak
kelijker gemaakt door D’66 in een brief
te berichten, dat het ook naar het inzicht
van de PPR niet mag inhouden, dat de
nieuwe koncentratie van partijen een
socialistisch stempel krijgt. Deze vrees
bij D’66 is niet helemaal ten onrechte.
De Partij van de Arbeid is niet alleen de
oudste, maar ook de grootste van de
partijen, die nu voorzichtig naar samen
werking streven. De PPR schrijft nu aan
D’66, dat „niemand gedwongen mag wor
den het jasje van de ander aan te trek
ken”. De demokraten, onder wie velen
zijn te vinden, die een broertje dood heb
ben aan de socialisten, zullen deze brief
met veel genoegen hebben gelezen. Er
bestond bij D’66 nog altijd de vage ge
dachte, dat de Radikalen - in feite niets
meer of minder dan de oude linkervleugel
van de KVP - wel heel erg veel belang
zouden hechten aan een overname van de
oude, soms zelfs ouderwetse, begrippen
van het socialisme. Dat misverstand is
nu opgeheven. Zelfs zo direkt, dat de
socialistische voorman den Uyl ogenblik
kelijk vertelde, dat de openhartige toon
van de PPR-brief de socialisten zou prik
kelen tot het onderdrukken van de nei
ging om hun beginselen voorzichtig te
formuleren. Hij bedoelde hiermee kenne
lijk, dat de Partij van de Arbeid er weinig
voor voelt om de oude partijleden, die
nog sterk zijn gehecht aan oude partij-
symbolen, te sparen. De nieuwe doelstel
lingen van de PvdA zullen wat voorzich
tiger worden geformuleerd. Om de D’66
geit en de PPR-kool te sparen.
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Ultg. A. J. OSINGA n.v., Bol sward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
(05157)
ook de Tsjechen zelf direkt zullen in
stemmen wanneer het westen zo’n plan
op tafel legt. De meeste tegenstand ver
wacht hij van Oost Duitsland. De Oost-
duitse leider Ulbricht zal weinig voelen
voor zo’n gedemilitariseerde strook om
dat hij dan te veel vluchtelingen zal vre
zen. De grens tussen Oost en West Duits
land is hermetisch afgesloten door de
troepen van Oost Duitsland en Rusland;
niet om een westerse inval tegen te gaan,
maar om een te grote vlucht van Oost-
Duitsers naar het westen te voorkomen.
Wanneer aan de grenzen van Tsjecho-
Slowakije een vrije zone wordt ingesteld
zal Oost Duitsland moeten volgen. Daar
voor zal bij Ulbricht geen begrip zijn te
wekken.
De ontvangst van het voorstel van de
Chr. Hist, afgevaardigde is in Den Haag
niet slecht geweest. Het is vrijwel zeker,
dat de Nederlandse regering deze sug
gestie zal doorgeven aan de permanente
raad van de Nato, die sinds de inval van
de Russen in Tsjecho-Slowakije, regel
matig bijeen komt. Min of meer politieke
traditie is, dat dit soort ideeën eerst
binnenskamers wordt besproken. De heer
Bos is daaraan met opzet voorbij gegaan.
Niet ten onrechte. Als ik het eerst had
voorgelegd aan de betrokken ministers
of ambtenaren dan had ik de neiging
kunnen verwachten de wenkbrauwen te
fronsen. Het leek me beter om het voor
stel maar direkt in het openbaar ter dis-
kussie te stellen.
Bolswards Nieuwsblad
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeeï, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
Johnson beseft ook, dat deze beide landen
behoren tot het Russische invloedsgebied.
Johnsons waarschuwing was vooral ge
richt tegen het feit, dat er een zekere
verschuiving in de machtsverhoudingen,
in de militaire machtsverhoudingen is
ontstaan. Er liggen nu Russische eenhe
den aan de Tsjechisch-Westduitse grens
in het Bohemerwoud en hierdoor acht
Johnson een verandering in de status
quo aangebracht. Het is mogelijk, dat hij
hiermee Rusland wil waarschuwen, dat
er een versterking van de Navo-troepen
aan dezelfde grens is te verwachten,
zonder dat die troepen bedoeld zijn als
een bedreiging van de Russische positie.
Dobrinin, de Russische ambassadeur, is
ijlings naar minister Rusk gegaan, ver
moedelijk om hem te vertellen, dat er
geen sprake van een aanval op Roemenië
is en dat de troepen bestemd zijn voor
doorvoer naar Tsjecho-Slowakije.
De buitenlandse deskundige van de Christelijk Historische Unie, de heer C. A. Bos
wil de Nederlandse regering er toe bewegen te pleiten voor een neutrale zone tussen
West Duitsland en Tsjecho Slowakije. Hij heeft dit te kennen gegeven via de wat
ongebruikelijke vorm van schriftelijke vragen aan de minister van buitenlandse
zaken, mr. Luns. Mijn voorstel bedoelt vooral de spanning aan de grenzen tussen
het Nato- en het Warschauw-pact te verminderen, aldus mr. Bos. Hij heeft over
zijn voorstel geen kontakt opgenomen met de andere regeringspartijen. De oorzaak
is het tijdsgebrek. Hij zag geen kans om op korte termijn een raad te organiseren
met de andere frakties in de Tweede Kamer.
Niet iedereen zal in zijn oude positie van de bevolking in Tsjecho-Slowakije te
kunnen terugkeren,. Sik, de ekonoom,
wiens plannen voor grotere vrijheid de
stoot tot de liberalisatie en de huidige
ontwikkeling hebben gegeven, zal niet in
een leidende funktie terugkeren. Het is
zelfs de vraag, of hij naar zijn land zal
terugkeren. Hetzelfde is het geval met
de minister van buitenlandse zaken,
Hajek, die in de Veiligheidsraad al te on
vriendelijk tegen Rusland is opgetreden.
Zijn idee voor een neutrale zone is toch
niet als een verrassing gekomen. Op het
ministerie van buitenlandse zaken is hier
aan al eerder gedacht. Voor zo’n buffer
zone voelt men echter op dit momen niet
zoveel. Het idee zou het grensverkeer
tussen Duitsland en Tsjecho-Slowakije
aanzienlijk bemoeilijken. Daarvoor voelt
men erg weinig. Juist nu op dit moment
het verkeer tussen West Duitsland en
Tsjecho-Slowakije weer op gang komt,
heeft het westen geen enkele behoefte
aan ’n verzwaring van deze uitwisseling.
Mr. Bos denkt echter vooral aan een
militaire vrijmaking van het grensgebied
Hij vraagt minister Luns of het niet mo
gelijk is om aan weerszoden van de grens
een strook van tien kilometer vrij te ma
ken van elk militair en semi-militair op
treden. De Nato-landen zouden dit plan
volgens hem formeel moeten voorstellen
aan de landen van het Warschau-pact. De
kontrole zou moeten worden uitgevoerd
door neutrale waarnemers, bijv, via de
Ver. Naties. Mr. Bos verwacht, dat de
Roemenen, de Polen en waarschijnlijk
Boos waren de Russen ook over het nieu
we partijpresidium. dat de week tevoren
op het geheime partijkongres was geko
zen, een presidium, waarin uitsluitend
vrijzinnigen waren gekozen. Dubcek
heeft daarop een nieuw presidium moe
ten samenstellen, maar ook hierin heb
ben de vooruitstrevenden de voornaam
ste posities in handen. Zelfs zijn de or
thodoxen, die op het bijzondere kongres
gewipt waren, niet teruggekomen. Kol
der niet, Svetska niet en Rigo niet. Men
gist naar de beweegredenen van de Rus
sen om deze figuren niet te hebben door
gedrukt. Men kan veronderstellen, dat zij
toch hebben aangevoeld, dat deze figu
ren, die niet in staat waren een tegen
regering in Praag te vormen, ook niet
geschikt zouden zijn om de medewerking
LA^k'.'
Beide kernploegen, dames en heren, zul
len van 9 t.m. 23 december a.s. in Hee-
renveen een trainingskamp inrichten.
In deze periode zijn een vijftal selektie-
wedstrijden gepland ten behoeve van de
in 1969 volgende nationale en internatio
nale wedstrijden, en wel op 10, 13, 17, 20
en 23 december. Wat de eerste vier data
betreft zullen de selektiewedstrijden
waarschijnlijk ’s morgens worden verre
den. De 23e december staat de baan de
gehele dag ter beschikking van de KNSB
voor nationale jeugdwedstrijden 12 t.m.
14 jaar, eventueel gekombineerd met
aantrekkelijke senioresselektiewedstrij-
den.
Men zal zich herinneren, dat de jeugd
vorig jaar op 27 december hier haar eer
ste nationale wedstrijd beleefde. Hoewel
in de kerstvakantie het organiseren van
wedstrijden financieel niet aantrekkelijk
is, heeft het laaiend enthousiasme van de
jeugd, die hiermede een jaarlijks weer
kerend trainingsdoel heeft, de organisa
toren doen zwichten en doen besluiten er
een traditie van te maken.
Tenslotte zullen op 11 en 12 januari ’69
de nationale kampioenschappen lange
baan dames en heren op deze baan wor
den verreden.
Op de Democratische konventie in Chi
cago heeft vice-president Humphrey bij
de eerste stemming de nominatie voor de
presidentiële kandidatuur gewonnen.
Hierdoor zal hij op 5 november de strijd
aanbinden met de Republikeinse kandi
daat Nixon, die voor het eerst volgens
de meningspeilingen een goede kans
maakt de volgende president van de Ver.
Staten te worden. Wanneer dat zo is,
dan heeft hij dat minder aan zijn eigen
populariteit te danken dan aan de ver
deeldheid, waarin de Democratische par
tij zich bevindt en aan het al te duide
lijke manipuleren van de partijbazen om
hun man, Humphrey, naar voren te
schuiven. Aanhang van andere kandida
ten werd zoveel mogelijk uit de zaal
weggewerkt en bovendien heeft het een
bijzonder slechte indruk gemaakt, dat de
......w.;/...-,,. .'x/.rfj
De aardbeving in Perzië. Een huilende inwoonster van het dorpje Kukhk bij
de lijken van haar vele familieleden die by de aardbeving om het leven kwamen.
Herfst-wintermode 1968-’69 van Dick
Holthaus. Links: Annemarie draagt
hier de kreatie „Amsterdam”, ’n grijze
Canadienne met pantalon en casaque.
Midden: Tanja met het model „Sep
tember”, een bruin geruite double-face
mantel met bijpassende japon. Hoed:
leren bonet. Bruine laarzen. Rechts:
Annemarie met *t model „Riverhouse”
een beige Canadienne met capuchon.
Laarzen: De Lange.
