De afbraak
de kapelpost
Gahe Sluw
van
te Bolsward in 1868
I""-
I
•i
K
Fan de Martinytoer
Wegwedstrijd
Sneek-Bolsward
p-*
w
107e JAARGANG
No. 70
DINSDAG 10 SEPTEMBER 1968
17 ymbritseradeel.
Hwat haf
Martinikerk - de twee
>s r.
s
Ja»-
(Zie vervolg pag. 2)
j
Advertentieprijs: 16 ct per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Abonnementsprijs f 3,50 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Naast het geringe aantal leerlingen der
latijnse school - tussen de 10 en 20 is het
nu - steekt het aantal leerlingen der
nederduitse school scherp af: gemiddeld
200 leerlingen.
Uit de verslagen over de toestand der
gemeente uit de jaren 1850-1860 lezen
we, dat in de voorin, kapelle onderwijs
gegeven werd aan jongens en meisjes
uit de gegoede stand; in 1854 zijn er 16
jongens en 6 meisjes die hier het onder
richt volgen.
In 1856 wordt ten aanzien van het ge
bouw opgemerkt, dat de lokalen vol
doende en doelmatig zijn ingericht, maar
dat het gebouw als geheel te wensen
overlaat. Er wordt aan vervanging en
afbraak gedacht.
Als de toenmalige pastoor der r.k. pa
rochie, p. H. W. Ranshuijsen dit ver
neemt, schrjjft hij een brief aan het ge
meentebestuur en wijst op het historisch
belang van deze kapel; het gemeentebe
stuur antwoordt, dat het vooralsnog niet
in het voornemen ligt de kapel af te
breken. Pastoor Ranshuijsen bleef tot
juli 1861 te Bolsward.
Van afbraak kon ook om andere reden
geen sprake zijn. Uit de „Legger van on-
derhoudspligtigen van voorwerpen van
onderhoud binnen de gemeente Bolsward
van 1861” (eerder opgemaakt in de jaren
1835, 1844 en 1855) blijkt nl. niet alleen,
dat er een onderhoudsplicht is, maar bo
vendien wordt daarin aangegeven, waar
op deze plicht is gegrond.
We lezen daarin over de wijze, waarop
het onderhoud plaats vindt van de stenen
pijp op de Kerkstraat, waarop gebouwd
is de kapel der Mirakelen, Kapellepost
genaamd, het volgende:
Op dit voorwerp wordt een bestendig
toezigt uitgeoefend door de daartoe
aangestelde gecommitteerden uit de
Contribuabelen, die hetzelve op hun
gezag, wanneer het noodig is, laten
herstellen en de onkosten over de con
tribuerende perceelen op de wijze, hier
nevens aangeduid, omslaan, tenzij in
geval eene buitengewone herstelling
noodzakelijk is, als wanneer de geza-
mentlijke onderhoudspligtigen daarover
deliberen.
En wat betreft de akten en contracten,
waarop de verplichting tot onderhoud is
gegrond:
De verpligting tot onderhoud op de
wijze als in dezen legger voorkomt, is
gegrond op de sinds jaren (meer dan
30) gebruikelijke omslag, ofschoon
daarmede niet geheel overeenstemmen
de zijn de oude kohieren van onder
houd van 1562 en 1756.
Er waren 477 contribuerende percelen,
sommigen voor meerdere percelen. Het
is natuurlijk ondoenlijk hier alle namen
te noemen van de contribuerenden, maar
tal van namen hebben nog een bekende
klank en vertegenwoordigen ieder voor
zich een stuk Bolswarder familiehistorie;
naast de gemeente Bolsward zien we als
„aandeelhouders” de gemeente Wonsera-
deel, het stadsarmenhuis, de r.c. arm-
voogdij, de hervormde diaconie, de chr.
afgescheidene gemeente, de doopsgez.
Pas op jierren kommen krije de bern
each foar it geduld fan har alden
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uïtg. A. J. OSTNGA n.v„ Bolsward
Administratie- en Redactle-adres:
Marktstraat 13
TeL 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
TAKOMSTPLANNEN
Der is fan de aksje foar it Noarden ien
konkreet ding oerbleaun, dat yn regea-
ringskringen de wyn yn it seil hie. In
ding, dat foar üs hjir yn Fryslan net
fuort in eigen klank krije sil, hwant sa
op it each giet it hjir om it meast öf-
gelegen hoekje yn it Noardeasten fan de
provinsje Grins. Yn dat uterste puntsje
hwert momenteel mar in lyts keppeltsje
minsken wenje, leit it doarpke: Oude
Schip. En tsien minuten noardliker de
sédyk en der efter it Waed. De wide
Stilte fan lannen, sédyk en de skiere
slykflakten fan it Waed sille, as de plan
nen ta realiteit komme op amerikaenske
„Om Gysbert Japiks hinne”, dat Gysbert
Japicx latijn en frans kende; het staat
dan ook wel vast, dat hij in Bolsward
de latijnse school heeft bezocht. Hij
leefde van 1603-1666 en was later onder
wijzer te Bolsward.
Over de toestand van het gebouw in de
17e eeuw vernemen we niet veel, zodat
mag worden aangenomen, dat deze rede
lijk was. Er werd permanent, jaar in
jaar uit, les gegeven in die tijd.
In de 18e eeuw is het dak aan vernieu
wing toe; de leien, liggende op de Capelle
ofte schoole te Bolsward, worden in
mei 1768 publiek verkocht, zo lezen we
bij dr. Wumkes, Stads- en Dorpskroniek,
dl. I.
Het aantal leerlingen liep achteruit; in
1786 wordt de school alleen nog maar
door een rector bediend op een jaarljjks
inkomen van 500 Caroli guldens; eerder
was er ook een conrector (assistent).
In 1841 dient de voormalige kapel nog
slechts gedeeltelijk tot latijnse school,
maar tevens waren daarin gevestigd een
stads-nederduitse en een franse school.
Boven de ingang prijkte een fraai latijns
opschrift:
Haec Sophiae Sedes, hic Alma Miner
va tenellis, Castalias propinat aquas
Heliconis alumnis.
d.i. Hier is de zetel der Wijsheid, hier
dient de welgezinde Minerva hare te
dere gunstelingen de Castalische wa
teren der Helicon toe.
Nu één dezer dagen een einde is gekomen aan de desolate toestand bij de Kapelpost
dat de daarbij gelegen
bij de geschiedenis van
te Bolsward, en het dit jaar juist 100 jaar geleden is,
„Kapelle” werd afgebroken, is er een gerede aanleiding
deze „afbraak” een ogenblik stil te staan.
Lopende van het stadhuis door de Kerkstraat naar de
grootste bezienwaardigheden van onze stad - passeert men halverwege een
bruggetje, dat de naam draagt van de Kapelpost. Uit de oudste plattegronden
van Bolsward, welke dateren uit het midden van de 16e eeuw (van Deventer)
en het begin van de 17e eeuw (Blau), is de ligging van een kapel „over het water”,
met de ingang op de post, op die plaats duidelijk zichtbaar.
Ofschoon de oorsprong van een kapel op
die plaats mogelijk reeds in het begin
van de 14e eeuw kan worden gesteld,
mag toch worden aangenomen dat de ste
nen kapel, zoals die op de oude kaarten
voorkomt, is gebouwd na de grote brand
in 1475, in de tijd dus, dat geleidelijk aan
de houten bruggetjes door stenen posten
werden vervangen.
Het was een ruime kapel, die bijna zo’n
200 mensen tegelijk kon bevatten; in de
bloeitijd van de kapel - de eerste helft
van de 16e eeuw - toen ze bekend was
als de „kapel der Mirakelen”, werd ze
jaarlijks door duizenden bezocht.
Na de omwenteling in de jaren 1572 en
1580 geraakte de kapel, geplunderd als
hij was en van haar inboedel beroofd, in
verval.
In 1597 werd door de magistraat van
Bolsward besloten en aan de raadslieden
opgedragen, dat zij zo spoedig mogelijk
de kapelle dienden te repareren en ge
reed te maken voor de avondpredikatie.
Deze bestemming heeft de kapel echter
niet lang behouden. Al spoedig werd zij
ingericht tot latijnse school. Vermoedelijk
is dit reeds gebeurd in 1623, toen de Min-
derbroederskerk (Broerekerk) weer als
kerkgebouw in gebruik is genomen.
Langer dan twee eeuwen is ze sedertdien
als schoolgebouw gebruikt. De gegevens
over die lange tijd zijn schaars; toch zijn
er wel enkele feiten overgeleverd.
Ds. J. J. Kalma vertelt ons in zijn boek
Zondag 15 sept. a.s. wordt voor de 2e
maal de 20 km lange wegwedstrijd hard
lopen Sneek-Bolsward v.v. georganiseerd
door de Sneker atletiekver. Horror.
Evenals de vorige loop, verwacht men
ook nu weer een grote publieke belang
stelling voor dit zware nummer der at
letiek. Er wordt precies om half twee in
Sneek gestart, zodat de eerste lopers om
streeks 2 uur bij het keerpunt stadhuis
kunnen arriveren om dan weer dezelfde
weg via Nijland, Ysbrechtum naar Sneek
terug te lopen en in de Worp Tjaarda-
straat te finishen omstreeks 14.33 uur.
Als favoriet start de Nederland kam
pioen op de 10, 20 en 25 km en marathon
Aad Steylen uit Zutphen.Steylen, 33 jaar
vertrekt 18 sept. naar Mexico om deel
te nemen aan de Olympische Spelen en
wel op de marathon (42 km 195 m.) te
vens zullen starten Wim Hol uit Slie-
drecht, Harm Hendriks en praktisch de
gehele Nederlandse top. Als Friese deel
nemers staan nu ingeschreven Cees Cle
ment Sneek ex-Nederlands kampioen,
Fries marathonkampioen Karei Visser
Sneek, Bennie de Vries Workum, Theo
Elzlnga Sneek, Fokke Gerritsma voor
heen Bolsward nu Sneek, Jan Boekema
Sneek. Geert Abbringh Drachten en Tj.
Feenstra Workum.
lijke afbraak dient binnen 4 weken vol
tooid te zijn, op straffe van f 5.- boete
voor elke dag, dat langer wordt gewerkt.
De betaling zal geschieden binnen 8 da
gen na de toewijzing, in één termijn of
binnen drie maanden „onder voldoende
borgstelling”. De kosten van de ver
koping (f 30.-) komen voor rekening
van de koper.
De verkoop zelf vindt plaats bij inschrij
ving en opbod. Hoogste bieder blijkt
Fokke Hamburg, timmerman te Bols
ward voor f 555.- Maar dit bod wordt
verhoogd door Jacob Bartholomeus Duif,
aannemer van publieke werken, wonende
te Hindeloopen met f 20.-. Dit lokt een
wederbod uit, maar uiteindelijk krijgt de
man uit Hindeloopen de gunning voor
f 719.-.
De gestelde termijn van afbraak blijkt
te kort te zijn. Op 25 maart 1868 ver
schijnt de heer Duif uit Hindeloopen per
soonlijk bij het college van burgemeester
en wethouders en verzoekt om verlen
ging van de termijn van opruiming van
het puin der kapelle. Het verzoek wordt
afgewezen. Maar de feiten zijn sterker
dan de ijver van de uitvoerder en het
college gedoogd hem nog een week uit
stel.
Intussen vindt op 18 april 1868 de aan
besteding plaats van het wegbreken van
de stenen boog (de Kapellepost), het leg
gen van een dam aan weerszijden in het
vaarwater aldaar en het droogmaken
van de vaart daartussen.
Dit lijkt een eenvoudig karwei en Rinke
Fokkes Feenstra - we ontmoetten zijn
naam al eerder - blijkt de laagste in
schrijver. Voor f 150 neemt hij dat kar
wei aan. Maar als men de voorwaarden
nader beziet, is het zo eenvoudig niet.
Onmiddellijk na de aanbesteding zal over
de vaart vanaf de Broerestraat tot Ner-
gensbuurt (thans Klein Hengstepad, ach
ter het postkantoor) een solied hulp-
brugje worden gelegd, hetwelk ‘s avonds
en 's nachts moet worden verlicht door
een goed licht gevende lantaarn.
De boog of post en verdere muurresten
moeten op de meest voorzichtige wijze
worden afgebroken tot 20 duim beneden
peil. Het muurwerk in de vaart, de
dwarsmuren der kapel dus, moeten ge
heel worden uitgegraven of afgekapt. De
andere fundamenten, voor zover binnen
60 duim grenzende aan de bestaande
wallen, worden tot een diepte van maxi
maal 40 duim verwijderd.
Zodra de werkzaamheden het toelaten,
zal over het drooggemaakte gedeelte in
de richting van het midden van de Kerk
straat een soliede houten hulpbrug wor
den gelegd, ter breedte van minstens 1 el
welke ’s avonds en ’s nachts verlicht
moet zijn als boven omschreven.
Dadelijk na de aanbesteding kan een be
gin met de werkzaamheden worden ge
maakt. De steen, die door de afbraak
vrijkomt, zal zo spoedig mogeljjk moe
ten worden vervoerd, schoongemaakt en
opgestapeld.
Drie weken na de aanbesteding en gun
ning van het werk zal de aannemer alles
moeten hebben uitgevoerd, op een boete
van f 3.- voor elke dag nawerkens of te
late oplevering.
Ook deze termijn bleek te kort en een
verzoek om verlenging met 14 dagen
wordt ten dele toegestaan. In hun ver-
üs hjoed to slzzen 1 JSr
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
wize foroarje. Hwant hjir hawwe de
deskundigen in nije haven tocht, dy’t de
namme drage sil fan de lems, de brede
ütgong fan de rivier, dy’t fan Dütsklan
üt hjir de wei nei de sé fynt. Op it
earste gesicht soe men tinke, dat de
wei west hie de bisteande haven fan
Delfsyl to forgreatsjen en to moderni-
searen. Ommers, de soda en alumini-
umyndustry hat der syn sit krige en
der is in fikse groei fan bisibbe yndus-
tryen üntstien. Mar Delfsyl, dat 20 km
südliker leit hat in maksimale djip-
gong fan 8.5 meter en kin dêrom skip
pen fan mear as 10.000 tün net bitsjin-
je. It skynt greate biswieren to hawwen,
it soal fan dizze havenyngong bilang-
ryk djipper to meitsjen, omt de slyk-
foarming dêrfoar üngunstich is.
Dêrom geane de plannen nou üt nei
in nije haven, dy’t folie tichter by de
sé to lizzen en gunstiger leit foar it
tichtslykjen. Men wol hjir in djipgong
birikke fan 11 meter, hwertroch skip
pen oant 40.000 tün hjir komme kinne.
Yn de moderne skipfeart, dêr’t men
hyltyd wurket mei greatere tonnaezjes
is dat jit net in heech sifer, al is it bi-
ek net in heech sifer, al is it bilanOeL
langryk heger as yn Delfsyl. Mar it is
ek net it doel in gelykweardich kon-
kurrint foar Rotterdam yn it libben to
roppen, mar in haven to meitsjen, dy’t
great genóch is foar bipaelde yndus-
tryen. Men tinkt dêrby op it foarste
plak oan de saneamde petrochemyske
yndustry, hwerby üt swiere oalje troch
it saneamde kreakjen allerhanne pro-
dukten makke wurde. Troch dizze yn
dustry to plannen yn in gebiet, dêr’t
gjin greate stêdden lizze mar wol rom
gemeente, het St. Anthony gasthuis, de
stadsbeneficialen van Bolsward, de r.c.
gemeente en het Weeshuis. En dan o.a.
de namen van
Jan Rinkes Vos, Corn, de Groot, H. J.
Lycklama Nijeholt, Simme Douwes v.
d. Werf, Simon Deinum, Gerrit Gabes
Reinsma, Sible Feddriks Hiemstra, Joh.
Haitsma Mulier, Jacob Brandsma, Chr.
Ant. Stockmann, Joh. P. Regnerij, Jan
•Nieuwenhuis, Jan Jakles, Herman J.
Banning, Reinder v. d. Meulen, wed. Yske
de Blaauw, Sipke Hanenburg, Jan Sij-
bolts Adema, Romke Dirks v. d. Werf,
Th. Albada Jelgersma, Sjoerd Corn, de
Way, Corn. T. Stienstra, erven Jacob
Jans Piso, Rinke Fokkes Feenstra, Hen
drik Lieuwes Andela, Petrus Stallinga,
Geertrui v. d. Velde, mr. Boele Jac. de
Kolk, Jan Hielkes Faber, Esge Taco Kui
per, Keimpe Boersma, Meindert Pieters
Bangma, Douwe Tjeerds v. d. Veer, Jac.
de la Lande Cremer, Sijbren Wytses de
Boer, Bernard M. Eerdmans, Dirk Mat-
thijs Eerdmans, Willem Uilkes de Jong,
Oepke Hantjes Oppenhuizen, Minne
Roorda, Douwe Fred. Wouters, Gerrit H.
v. d. Werf, Jacobus Joh. Knorr, Ysbrand
C. de Haas, Jan Meinderts Vellinga, Sy-
bren P. Djjkstra, Sj. Brounius Oeberius,
Hessel Joh. Lammertsma, Hylke Keil
man, Oeds P. Bangma, Pieter Peereboom
erven Schuurmans, Joh. Binkes, Joh.
Klazes Kramer, Klaas Douwes Faber,
Barend Harmens de Wit.
Feit is, dat de eerder genoemde pastoor
Ranshuijsen zich op deze onderhouds
plicht beriep.
Maar door het feit, dat de stenen pijpen
slechts bij grote tussenpozen een goede
onderhoudsbeurt behoefden en er elk
jaar tal van huizen van bewoners of eige
naar veranderden, kwam er in de prak
tijk van werkelijk gedegen onderhoud
niet veel terecht.
Wel is waar hielden de „postboeken”
nauwgezet de lijsten van contribuanten
bij, maar, nadat in 1856 reeds een schei
ding van de geestelijke goederen binnen
Bolsward had plaats gehad tussen de
kerkvoogdij en de stad, waarbij aan de
gemeente Bolsward o.m. wordt toebe
deeld de zgn. „Kapel, thans schoolge
bouw, staande aan de Kerkstraat”, werd
in 1866 de gemeente eigenaar van de
verschillende posten in de stad en nam
de onderhoudslasten over.
koelwetter biskikber is en relatyf goed-
keape groun, hopet men dizze yndus-
tryen, anneks de metaelyndustry, oan to
lüken. Boppedat hat men de eagen
rjuchte op in takomstige greate nije
elektrisiteitssintrale, omt de bisteande
sintrale yn de stêd Grins dér gjin for-
greating fan bilang mear talit. Hja sit-
te der krekt as yn Fryslan fêst mei it
koelwetter. Dizze nije sintrale, hwerfan
it oannimlik is, dat it in atoomsintrale
wurde sil, wol men in kapasiteit jaen
fan 4 5000 Megawatt. Algemien tinkt
men, dat ,yn de kommende jierren it
elektrisiteitsforbrük tige tanimme sil
en de bitüfte Grinzer planne-makkers
heakje oan by de miening fan Ameari-
kaenske deskundigen, dy’t fan miening
binne, dat de takomst allinnich mar bi-
stemd ig foar greate sintrales.
In tige ambitieus plan, mar dat nei de
regearingsnota in ein tichter by komd
is. Mei de tarieding sille jit twa jier
hinne gean, mar yn 1970 tinkt men bi-
gjinne to kinnen. Büten de biteande sé
dyk sille 600 ha waedgroun ynpoldere
wurde en yn dy nije-ynpoldere groun
wurdt in haven makke. Mei de groun
üt dizze 11 meter djippe kolk wurdt
dan de omringende groun ophege, sadat
in flakte üntstiet, dy’t boppe it wetter-
peil ütkomt. Yn dy flakte moatte dan
de fabriken komme. De earste fase fan
600 ha sil nei de plannen dan folge wur
de troch op en nij 9 km sédyk om in
stik oangrinzend Waed to lizzen, hwer
troch wer 900 ha biskikber komt. Is dat
folboud, dan wol men de bisteande Em-
mapolder fan 600 ha dêrby lüke en
sille de boeren dêr in oar hinnekom-
men sykje moatte. Mar dan is it wol
verbeteren,
breken.
Het voorstel komt zó abrupt, dat men
niet dadelijk wil beslissen. Besloten
wordt dit onderwerp in een volgende ver
gadering in behandeling te nemen.
In de vergadering van 15 februari 1868
komt de kwestie opnieuw aan de orde en
nu blijkt, dat de vergadering eenparig
van gevoelen is, dat wegruiming (af
braak) het meest wenselijk is.
Niemand van de ruim 400 contribuanten,
noch van de raadsleden laat een protest
horen. Blijkbaar was de toestand van de
kapel dus dermate bouwvallig geworden,
dat niemand meer heil zag in een andere
oplossing, waarbij natuurlijk ook de fi
nanciële kant van de zaak een belang
rijke rol speelde.
In de notulen van 26 februari ’68 lezen
we van voorbereidende maatregelen tot
ontruiming van de kapel.
Op 4 maart 1868 wbrdt door burgemees
ter en wethouders aan de orde gesteld de
publieke verkoop op afbraak van het
schoolgebouw „de Kapelle” genaamd,
staande aan de Kerkstraat binnen Bols
ward en zulks op ’n aantal voorwaarden.
Als we deze voorwaarden lezen, krijgt
men een goed idee, hoe het allemaal in
zijn werk is gegaan. Men kan de hele
afbraak op de voet volgen.
Het terrein zal moeten worden afgeschut
en ’s avonds en ’s nachts dienen te zijn
verlicht met lantaarns; het gebouw zal
geheel moeten worden weggebroken met
de nodige voorzichtigheid: steen voor
steen, balk voor balk, doch niet lager
dan de bovenkant der daarlangs lopende
straten, terwijl het gehele wulf (gewelf)
moet blijven bestaan.
Al de afgebroken materialen zullen on
middellijk moeten worden vervoerd naar
een nader aan te wijzen aan de stads
gracht gelegen opslagplaats.
Eventueel gevonden munten moeten aan
de verkopers (’t gemeentebestuur) wor
den ter hand gesteld.
Van muntvondsten blijkt echter in de
daarop volgende maanden niets, wat -
voor een kapel - wel enigszins bevreemdt
De koper kan met het afgebroken ma
teriaal doen wat hij wil, maar binnen drie
maanden r-->et alles weg zijn. De eigen-
Dit betekende in feite het einde van de
kapel; met deze overname werd het lot
van de kapel bezegeld.
We zien het aankomen, als in de versla
gen van 1861 en ’62 wordt gezegt:
De Franse school, zo al voldoende ge
acht, komt bij de anderen ver ten
achter.
in 1863 lezen wij:
De Franse school voor jongens - de
meisjes hadden in 1861 elders onder
dak gevonden - is nog steeds in de tris-
te Kapelle, die wij (d.i. het gemeente
bestuur) hopen, dat te eniger tijd we
gens bouwvalligheid voor alle verdere
dienst ongeschikt mag worden ver
klaard. Het is bekend, dat een en ander
Uwe (d.i. de raad der gemeente) aan
dacht niet ontgaat.
Het was dus toen al een triest geval.
En in 1864 heet het:
De franse jongensschool wordt nog
altijd in de „Oude Kapel” gehouden en
tegenover al de andere scholen zoude
deze school wel enige aanspraak heb
ben op verbetering, waartoe thans ene
zeer goede gelegenheid bestaat in het
ruime lokaal dat overgebleven is van
de vroegere Armenschool, waarop wij
de vrijheid nemen Uwe aandacht te
Vestigen.
Men ziet, het wordt zeer zachtjes uitge
drukt.
Eind 1865 wordt het lokaal in de Oude
Kapel ontruimd en de jongens gaan naar
het lokaal van de Armenschool.
In 1866 staat de kapelle dus leeg en in
’67 blijft dat zo. We vernemen niets,
totdat in de vergadering van 28 januari
1868 door de heer T. v. d. Weij de aan
dacht wordt gevestigd op het gebouw, de
kapelle genaamd en met het oog op de
bouwvallige toestand de vraag stelt, of
ook in verband met de pijp, waarop dit
voorwerp (sic!) zich bevindt, het niet
noodzakelijk zal wezen dit gebouw te
te veranderen of weg te
1980 wurden, sa’t men tinkt.
Mei de earste fase hopet men yn 1970 to
bigjinnen en yn 1973 klear to hawwen.
Slagget it oanlüken fan de nije yndus-
tryen nei winsk, dan wurdt yn 1975
mei de twadde fase ütein set.
Foar de wurkgelegenheit is it plan:
lemshaven yn safier fan bilang, dat
er likemóch 500 man in plak fine kin
ne. Dat is moai, mar net spektakulair.
It sil foar de wurkeleazen yn de buert
in üntwyk bitsjutte, mar mear net. De
birekkens oer de oantallen minsken, dy’t
yn de nije yndustryen har brea for-
tsjinje sille, rinne wakker ütinoar. Wol
is blkend, dat as sokke fabriken ien
kear draeije, it tal minsken net heech is.
Dat nimt net wei, dat it lemshavenplan
foar Grins bilangryk is. Hwant de rea-
lisearing freget greate kapitalen. Men
skat, dat it yndykjen en bouryp meit
sjen fan de 600 ha likemóch 100 mil
joen kostje sil, mar dat is in tige rüge
skatting. Hwant sil dizze haven oan-
treklik wurde, dan moatte de spoarwe-
gen har rails hjir hinne trochlüke, de
oare wegen moatte makke wurde en it
greatskipsfarwetter lyksa. Doch der
earst mar ris 100 miljoen by.
Nou liket it üs sa ta. Wy gunne it Grins-
lan wol, dat hja dizze haven krije, mar
it mei fansels gjin reden winde om to
sizzen: It Noarden kriget hjirmei ge
nöch üt Pake pong; foar Fryslan, dat
ek Noarden is, bliuwt der neat mear oer.
As it sa spile wurde soe, dan wurdt de
gearwurklng yn it Noarden de deastek
foar in bloeijend Fryslün. En dat kin
dochs de bidoeling net wêze. Noardlike
gearwurking bést, mar goed .naotell'n!’
Tj. de J.
p.
