6ahe Skroap
Miljoenennota 1969
Voortgezet herstel van de
Nederlandse Economie
Grote Socialistische
overwinning in Zweden
meningsuiting aan banden
Censuur legt Tsjecho-SIowakije vrije
VRIJDAG 20 SEPTEMBER 1908
107e JAARGANG
No. 73
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeet, Hindeloopen, Wonserat :él, Workum en Wymbritseradeel.
pH
B F'
I
F
Hwat haf
üs hjoed to sizzen
Russen trekken troepen terug.
Ontwikkelingshulp
Persconferentie De Gaulle
Onderwijs
Sociale voorzieningen
Landbouw en vissery
Justitie en politie
Volksgezondheid
Defensie
Verkeer en waterstaat
V olkshuisvesting
Johnson en Humphrey
Advertentieprijs: 16 ct per mm
Ingez mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Den Haag: Opening van de Staten-Gerergal. Op de foto: v.l.n.r. Prinses Margriet,
Prinses Christina en Mr. 1’. van Vollenbcven by het betreden van de Ridderzaal.
Tegen alle verwachtingen en tegen alle resultaten van opinieonderzoek in hebben
de Zweedse sociaal-democraten by de zondag gehouden verkiezingen voor de Twee
de Kamer een forse overwinning behaald. Zy verbeterden hun aandeel in het stem
mental van 47 tot byna 52 pet. en in de Kamer van 233 leden hebben nu een af
vaardiging van 125 leden in plaats van de 113 in de vorige. De grootste verliezers
zijn de communisten, die als enige partij ook in stemmen achteruit gingen en nu
met even 100.000 kiezers ruim de helft van hun vorige aanhang zyn kwijtgeraakt.
Dat is te indrukwekkender omdat er ditmaal van de 5 miljoen kiesgerechtigden
maar liefst 600.000 waren die voor het eerst bij een parlementsverkiezing hadden
gestemd.
Elke oarloch, ek dy't woun wurdt,
is in ramp foar it lan
Abonnementsprijs f 3,50 p. kwartaal
(by vooruitbetaling)
Giro 887926
De uitgaven voor sociale voorzieningen
zijn geraamd op een bedrag van 3 mil
jard gulden. Daarvan is 607 miljoen
gulden (150 miljoen meer dan voor 1968)
uitgetrokken voor de bestrijding van de
werkloosheid. Deze is nauwelijks ver
minderd, zo merkt de regering op, on
danks de verbetering van de conjunctuur.
Deze verbetering kwam voor wat de ar
beidsmarkt betreft vooral tot uiting in
een stijging van het aantal openstaande
De regering streeft naar een produktie
van 125.000 woningen: 45.000 woning
wetwoningen, 10.000 door woningbouw
corporaties te bouwen huurwoningen in
Men kan aannemen, dat de gebeurtenis
sen in Tsjecho-Slowaklje h> invloed op
het communistische verlies niet gemist
hebben. Dat betekende ook groter winst
De uitgaven voor landbouw, tuinbouw
en veeteelt stijgen met 18 miljoen tot
200 miljoen gulden, o.m. als gevolg van
de toeneming der dierziektebestrijdlng.
Voor ruilverkaveling is 175 miljoen gul
den uitgetrokken. De aanleg van de
woonkernen in oostelijk Flevoland wordt
in 1969 afgerond. Daarmee komt de
eerste zandopspuiting in zuidelijk Flevo
land aan de orde. Het nadelig saldo van
het Landbouw Egalisatiefonds beloopt
242 miljoen gulden. Met name de uit
gaven voor de afzet van het boterover-
schot gaan belangrijk omhoog.
de gesubsidieerde, particuliere sector,
45.000 gesubsidieerde, particuliere huur-
en eigen woningen en 25.000 ongesubsidi
eerde woningen. 12 Miljoen gulden Is
geraamd als gemeentelijke bijdrage voor
krotopruiming.
Verkeer en waterstaat (2.611 miljoen)
bestemt 521 miljoen gulden voor de uit
voering van het programma van het
rijkswegenfonds. 43 Miljoen gulden gaat
naar grote en middelgrote steden voor
voor de sociaal-democraten, die nu niet
bang behoeven te zijn, dat zij in het par
lement van communistische stemmen af
hankelijk zullen zijn, zoals de burgerlijke
De toename van de uitgaven (3.372
miljoen) is relatief lager dan voorgaande
jaren, mede dankzij de bevordering van
de efficiency en het temporiseren van
bepaalde investeringen. Naar een verdere
verlaging van de exploitatiekosten wordt
gestreefd.
Van de 1.258 miljoen voor dit minis
terie is 197 miljoen bestemd voor de
rijkspolitie. Als het wervingsbeleid voor
dit onderbezette korps slaagt, zullen 425
aspiranten in opleiding komen.
oppositie de kiezers als schrikbeeld had
voorgehouden.
Bij de drie burgerlijke partijen had men
vóór de verkiezingen al een vrij grote
mate van overeenstemming bereikt over
de wijze waarop de regering na het af
treden van de socialisten georganiseerd
zou moeten worden, al zijn zij dan niet
met een gemeenschappelijk programma
de verkiezingsstrijd ingegaan. Een ge
meenschappelijk programma hadden wel
de liberalen en de centrumpartij, de oude
boerenpartij, die af en toe wel eens over
fusie denken, maar die zich aan de ande
re kant proberen af te zetten tegen de
conservatieve party, die sterk de naam
heeft de belangen van de rijken te behar
tigen en welker belangstelling voor so
ciale programma’s niet helemaal oprecht
wordt geacht.
De conservatieven zijn ongeveer gelijk
Midden vorige week hebben de Russische
•troepen zich teruggetrokken uit de cen
tra van Praag, Brno en Bratislava. Men
kan hieruit opmaken, dat de Russen nu
van hun kant een eerste stap hebben ge
daan ter uitvoering van het akkoord van
Moskou, n.l. de geleidelijke terugtrekking
naar mate de „normalisatie” in Tsjecho-
Slowakije vordert. Dat deze normalisatie
vordert, ziet men aan de redevoeringen
van premier Cernik, die niet eens in hun
geheel in de pers zijn opgeomen. Dat
wijst op een censuur, die nu bij de wet
weer ingesteld is, al houden de Tsjecho-
Slowaken vol, dat het een tijdelijke maat
regel is. Van een redevoering van partij
leider Dubeck zijn maar gedeelten uitge
zonden. Niet uitgezonden zijn die gedeel
ten, waarin hij met klem betoogde, dat
het liberalisatieproces, zij het in ’n lang
zamer tempo, zou worden voortgezet.
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
üitg. A. J. OSINGA mv, Bolsward
Administratie- en Redactle-adres:
Marktstraat 13
TeL 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Op het terrein van de volksgezondheid
(252 miljoen gulden) zal de nodige aan
dacht worden geschonken aan de con
trole op de lucht-, voedsel- en water
verontreiniging. De activiteiten op het
stuk van psycho- en milieuhygiëne wor
den uitgebreid, met name voor wat be
treft de internationale kankerresearch.
de uitvoering van verkeers- en vervoers
plannen. Aanleg en onderhoud van wa
terwegen vergen 538 miljoen, waarvan
140 miljoen voor werkzaamheden aan de
havenmond van Hoek van Holland.
Voortgezet worden de werken ter be
strijding van de verzilting van de Nieuwe
Waterweg en de Nieuwe Maas. Er wordt
een begin gemaakt met de verbetering
van het Amsterdam-Rijnkanaal door de
bouw van sluizen bjj Wijk bij Duurstede
en Tiel, die ook voor de duwvaart ge
schikt zullen zijn.
Den Haag: Een close-up van H.M. de Koningin tijdens het voorlezen van de
Troonrede 1969.
Voortgezet herstel van de Nederlandse economie én bestryding van de structurele
werkloosheid (eind augustus 54.000 man) bepalen in belangrijke mate 't regerings
beleid in 1969. Dit blijkt uit de ryksbegroting 1969, die de minister van Financiën op
Prinsjesdag aan de Tweede Kamer heeft aangehouden.
De begroting vertoont een geraamd tekort van 2,5 miljard gulden (uitgaven zyn
26.093 miljard, inkomsten 23.553 miljard), ofwel 250 miljoen gulden minder dan
de schatting voor 1968.
Behalve voor de werkgelegenheid heeft de regering speciale aandacht voor: ont
wikkelingshulp, bevordering van technologisch onderzoek en industriële ontwikke
lingsprojecten, krotopruiming, sanering en verkeersvoorzieningen in de steden, ver
dere verlaging van de leerlingenschaal bij het gewoon lager onderwijs, nieuwe wer
ken voor de aanleg van scheepvaartwegen en havens, wegenaanleg, Delta- en Zui
derzeewerken en tenslotte voor de jeugd, gehandicapten en bejaarden.
De onderwijsuitgaven zijn begroot op
6 miljard 777 miljoen gulden. Daarvan
gaat 2.489 miljoen naar het lager onder
wijs. De regering streeft ernaar de leer
lingenschaal in de eerste klas van dit
onderwijs te verlagen. Nieuwe posten
in de begroting komen van de kant van
het wetenschappelijk onderwijs; de uit
gaven voor het nationale, wetenschappe
lijke ruimteonderzoek worden verhoogd.
Waarschijnlijk zal het aantal studenten
in het studiejaar 1968-'69 82.000 be
dragen, twee jaren eerder dan voorzien.
Voor deze snelle toeloop is een bedrag
van 12 miljoen gulden plus een memorie-
post uitgetrokken. Voor de aankomende
studenten is voor het eerst de verhou
ding beurs-voorschot gewijzigd in resp.
60 en 40 procent, in tegenstelling tot
verleden jaar toen de verhouding anders
om was.
Ontwikkelingshulp krijgt 632 miljoen
gulden, 92 miljoen meer dan in 1968.
20 Miljoen extra is bestemd voor Suri
name en de Nederlandse Antillen (totaal
151 miljoen), 18 miljoen voor het Neder
landse aandeel in het West-Irian-Fonds.
Belangrijke bedragen zijn verder uitge
trokken voor de programma’s van de
VN en voor leningen aan Latijnsameri-
kaanse landen.
De tijd is voorbij, waarin de persconfe
rentie van president De Gaulle een ge
beurtenis was. Dat heeft te maken met
de problemen en met de rol van Frank
rijk. Binnen het kader van de Zes is de
politieke instelling van Frankrijk van
wezenlijk belang, binnen de NAVO is het
een gebeurtenis wanneer De Gaulle zijn
medewerking opzegt, maar bij een ver
oordeling van het Russische optreden in
Tsjecho Slowakije gaat De Gaulles stem
op in het koor der anderen, hoewel het
voor De Gaulle toch ’n extra teleurstel
ling is, dat de blokken waartegen hij zich
de laatste jaren zo heeft gekant, nog
hun volle waarde hebben behouden. Het
is voor hem niet alleen verontwaardiging
maar het verloren gaan van een politieke
visie.
Over de toetreding van Engeland tot de
EEG zei De Gaulle nog, dat het gevaar
van Atlantische opslorping hem indertijd
heeft doen besluiten Engelands toetre
ding te weigeren. Dat ziet er ook voor
de toekamst niet fraai uit.
De Gaulle kondigde een verandering
aan van de Senaat, de Franse Eerste
Kamer. Deze zal worden samengevoegd
met de sociaal-economische raad tot een
lichaam met uitsluitend raadgevende be
voegdheden. Over andere hervormingen
bleef De Gaulle uiterst vaag.
Aan de universiteiten is de ontevreden
heid nog lang niet weggenomen. De
spanningen zijn weer gegroeid bij de
medische universitaire examens, waar
sterke controlemaatregelen op een jan
boel zijn uitgelopen.
gebleven met 1 zetel verlies. De liberalen
daarentegen hebben een flinke veer moe
ten laten met een verlies van 10 zetels,
waarvan er maar 4 ten goede zijn geko
men aan de Centrumpartij. Ook voor
linkse liberalen bleken de sociaal-demo
craten toch aantrekkelijker dan een
rechtse coalitie.
kabinet-De Jong de volgende maatrege
len aan:
verlaging van de loon- en Inkomsten
belasting voor lage inkomens (door
verhoging van de belastingvrije voet:
voor gehuwden zonder kinderen is
deze verhoging 600,
verlenging met twee jaren van de
regeling voor de aftrek wegens bui
tengewone lasten (de regeling was
oorspronkelijk alleen bedoeld voor
(1968);
verhoging van de accijns op tabak
(pakje sigaretten van 1,50 wordt
1,75);
verhoging van de vennootsschaps-
belasting.
De belastingverlaging voor de lage
inkomens (200 miljoen) is bedoeld als
een tegemoetkoming voor de hogere kos
ten van levensonderhoud, die het gevolg
zullen zijn van de invoering m.i.v. 1969
van de BTW (belasting over toegevoeg
de waarde. Zij zal worden gefinancierd
uit de tijdelijke meer-opbrengst van 236
miljoen gulden; blijvend zal de BTW
de regering 110 miljoen gulden in het
laadje brengen.
Opmerkelijk is de uitgavenbesparing
op het stuk van de woningbouw. Even
als verleden jaar wil de regering het
aantal woningwetwoningen verminderen:
45.000, ofwel 5.000 minder dan in 1968 en
12.500 minder dan in 1967.
In de miljoenennota is voor het eerst
sprake van planning op langere termijn;
er zijn ramingen in opgenomen van een
Wat de belastingen betreft kondigt het aantal belangrijke uitgaven in de jaren
1970 en 1971. Daarop aansluitend heeft
het kabinet besloten tot een inflatie-
aanpassing door het invoeren van een
belastingcorrectie per 1 januari 1970.
Deze correctie zal betrekking hebben
op de jaren 1967 tot 1971. Verwacht
wordt, dat hiermee een bedrag van 900
miljoen gulden gemoeid zal zijn.
Bezorgd is de regering over de ge
meentelijke financiën: de kloof tussen
uitgaven en beschikbare middelen wordt
niet kleiner. Zij rekent voor 1969 op een
tekort van 250 miljoen gulden voor het
Gemeentefonds, Een speciale werkgroep
is belast met een diepgaand onderzoek
naar de factoren, die de financiële pro
blematiek van de gemeenten bepalen.
Intussen wil het kabinet 30 miljoen gul
den uittrekken voor de drie grote ge
meenten, evenals verleden jaar een com
pensatie voor de ongunstige exploitatie
van de drie gemeentelijke vervoer
bedrijven.
arbeidsplaatsen. Niettemin nam de ge
registreerde arbeidsreserve nauwelijks
af. Dit duidt op een structurele werk
loosheid, die daarom met middelen van
verschillende aard moet worden bestre
den.
Voor 1969 is tevens een extra rijks-
bijdrage van 47,5 miljoen gulden ge
raamd voor de Algemene Ouderdoms-
verzekering; hiermee zal een verhoging
met ruim 1 procent van de uitkeringen
worden gefinancierd.
Al zal president Johnson zich in ja
nuari uit de aktieve politiek terugtrek
ken, hij toont zich nog steeds bereid zijn
partij mee te spelen, wanneer het er om
gaat zijn standpunten uiteen te zetten,
wanneer hij die bedreigd acht. Dat hij
daarmee vooral Humphrey, de democra
tische kandidaat voor het presidentschap,
voor de voeten loopt en op zijn nummer
zet kan hem minder schelen. Er gaan
zelfs stemmen op, dat Johnson een ne
derlaag van Humphrey niet onwelkom
zou zijn. Wanneer de Amerikaanse opi
niepeilers hun werk beter doen dan de
Zweedse, dan is er alle kans op een
Democratische nederlaag die de Repu
blikein Nixon in het Witte Huis zal
brengen.
Vooral bij de Democraten bestaan ern
stige bezwaren tegen de oorlog in Viet
nam. Hoeveel succes heeft senator
McCarthy als oppositiekandidaat niet ge
had? Humphrey heeft zich altijd volledig
geschaard achter de politiek van John
son ,die dus door velen gewraakt werd,
doch om deze aanhang terug te winnen,
laat hij nu wat andere geluiden horen.
Hij zou geen bezwaar maken tegen een
stopzetting van de bombardementen.
Prompt komt Johnson met de medede
ling, dat de bombardementen op Noord-
Vietnam onvermijdelijk zijn. Humphrey
heeft betoogd, dat eind dit jaar of begin
volgend jaar een begin kan worden ge
maakt met de terugtrekking van be
paalde eenheden uit Vietnam. Onmiddel
lijk was Johnson erbij om te zeggen, dat
niemand hierover iets zou kunnen voor
spellen. Humphrey maakt geen goede
indruk op zijn verkiezingscampagne,
maar in anderhalve maand kan nog wel
iets veranderen. Dat maakt voorspellen
uiterst gevaarlijk.
Bolswards Nieuwsblad
