I Babe SKroar
Waterbeheersing in
Friesland nog niet ideaal
De KJ.-verenigingen moeten meer
samenwerken
a
gr X
ff 1
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
DINSDAG 3 DECEMBER 1968
107e JAARGANG No. 95
Wymbritseradeel.
Hwat haf
üs hjoed to sizzen
Prysbeleld.
Pootaardappelen
- i
(Vervolg op pag. 2)
Geen biet- doch rietsuiker?
Advertentieprijs: 16 ct per mm
Ingez mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
De voorzitter van de Friese Mij. van Landbouw, tr. G. J. A. Bouma L.I. te
Kimswerd heeft ter opening van de gisteren gehouden algemene najaarsvergade
ring van de Friese Maatschappij van Landbouw een rede gehouden, waarin hij
oa, wees op de bijzonder zware regenval van de laatste maanden en de plotseling
invallende vorst. Deze hebben ons wederom doen ervaren hoe kwetsbaar onze
bedrijfstak is en hoe wij voortdurend kunnen worden getroffen door omstandig
heden die volstrekt niet zijn te voorzien, waarop wjj in het geheel geen invloed
kunnen uitoefenen en die meer nadeel brengen naarmate wij een groter gebruik
maken van zware ingewikkelde werktuigen, aldus ir. Bouma, die vervolgde:
Behalve de weersomstandigheden, die menig bedrijfsgenoot grote en kostbare
moeilijkheden hebben gegeven, zijn er prijzen van vele van onze voortbrengselen
die ons zorgen baren. Zo zijn het wederom de klassieke boeren-moeiljjkheden die
ons bezig houden: het weer en de prjjzen.
Abonnementsprijs f 3,50 p kwartaal
(bfl vooruitbetaling)
Giro 887926
slechts langzaam merkbaar zal worden.
Velen betwijfelen, gezien de teleurstel
lende ervaringen in de Verenigde Sta
ten van Noord-Amerika, of de invloed
van dergelijke beperkingen wel zo groot
zal zijn als ervan wordt verwacht.
Naast de herhaalde verontrustende be
richten over iverschotten komen er veel
schaarsere berichten over tekorten. Over
deze laatste sprak de Leidse Rector-mag-
nificus, prof. dr. P. Muntendam in een
rede ter gelegenheid van de 393ste her
denking van de stichtingsdag van onze
oudste upiversiteit. In 1750 bedroeg de
bevolking van onze aarde drie kwart
miljoen, in 1900 anderhalf miljard. In
anderhalve eeuw dus een verdubbeling.
Thans nog geen 70 jaar later zijn er
drie en half miljard en in het jaar 2000
over ruim 30 jaar dus kunnen er
7 miljard worden verwacht.
Het voortbrengen van voedsel houdt in
het geheel geen gelijke tred met deze
uitbreiding. Integendeel de voeddngstoe-
stand wordt voor grote delen van de be
volking ongunstiger.
Wij beschikken in het westen over melk-
eiwitten. Wij hebben goede landbouw
kundigen. Het lijkt merkwaardig dat
het niet mogelijk zou zijn met de fond
sen die voor ontwikkelingshulp beschik
baar zijn, in dit opzicht werkelijke hulp
te bieden.
Een merkwaardig voorbeeld van een ac
tie, die met de beste bedoelingen is op
gezet, doch die zijn doel net voorbij
schiet is die voor het gebruiken van riet-
in plaats van bietsuiker.
Op deze wijze, zo meent men, zou hulp
kunnen worden geboden aan onderont-
De ontwikkeling van de afzet van onze
pootaardappelen geeft wel in het bij
zonder aanleiding tot grote ongerust
heid. Waren vorig jaar de eetaardappe-
len reeds veel te goedkoop, dit jaar zijn
de prijzen voor eetaardappelen èn poot
aardappelen beide slecht geweest.
De toenemende voortbrenging van poters,
door uitbreiding van de beteelde opper
vlakte en hogere opbrengsten per pon-
demaat, vraagt ook een overeenkomsti
ge ontwikkeling van de afzet.
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Ultg. A. J. OSINGA n.v„ Bolsward
Administratie- en Redactle-adres:
Marktstraat 13
TeL 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
s
Bolswarils Nieuwsblad
schappen en polders als voor de Frie
se boezem een eerste eis.
Te lang hebben wij in Friesland de
waterbeheersing verwaarloosd. Het zou
onverstandig zijn deze thans niet goed
aan te pakken. Wilt u een enkel cijfer?
Voor het beheersen van de waterstand
in een uitgestrekt boezemgebied als
Friesland met een groot oppervlak aan
meren, waar het water kan opwaaien
wordt een lozingsvermogen van de boe
ren yn Den Haech tige maklik, mar is
dat in argumint? Binne wy der foar
Den Haech of binne de ministery’s der
mei foar üs? It giet hjir oer it bi-
stean en de takomst fan oardelmiljoen
minsken. En dan is it de fraech, hok-
foar methoade helpt de minsken it bést
en it gaust, it oare is bysaek. Wy haw-
we nou al de ünderfining, dat Ondanks
de regearingsnota’s op ekonomysk ge-
biet oars neats posityfs ütkommen is
as de „Eemshaven” en dat is in Grin-
zer bilang.
Op twa oare gebieten is der mear üt-
komd. De forbettering fan de ynfra-
struktuer Is wol hwat oan dien en dat
giet ek nou noch troch, mar ik haw
de yndruk, dat dit to tank jen is oan üs
provinsiael bistjür.
Datselde jildt foar de kwestje fan de
wegen. Hjir binne wol bilangrike bislis-
singen nomd sa as de fordübeling fan
de ófslütdyk en fan rykswei 43 en in-
kelde oaren, dy’t op in hier nei op ’e
list steane, mar al wer: ik leau net
troch de bysündere ynfloed fan de bi-
stjürskommisje. Lykwols dat fait ek net
maklik to biwizen. Soe it al sa wêze,
dan soe dit allinnich pleitsje foar gear-
wurking op tige konkrete punten, sa as
dy wegen, hwer’t ik alles foar fiel.
Myn greate biswier tsjin in al to ster
ke bining mei Grinslan en Drinte leit
earne oars. Ik bin fan miening, dat de
takomst fan Fryslan folie mear lizze
sil yn in sterkere bining mei it Sin-
trum fan It lê.n dan mei in sterke hi
ding mei gebieten oan de perifery, dus
fierder fan it sintrum óf. Wy hawwe
greater bilang mei it gebiet, dêr’t 5 mil-
Siz net alles hwat jo witte,
mar wit wol alles hwat jo sizze
WENEN. Een smalspoor-personentrein is in Tirool tegen Italiaanse
vrachtauto gebotst. Bij dit ongeluk, dat 45 km ten oosten van Innsbruck
gebeurde, verloren twee mensen het leven, en werden 21 - onder wie de
bestuurder van de auto - gewond.
SAM CHUCK, Zuid-Korea: Zuidkoreaanse militairen bij de lichamen van
gedode Noordkoreaanse infiltranten na een gevecht dat drie uur heeft geduurd.
I’-'-'n november zijn twee groepen van 60 Noordkoreanen het zuiden binnen
gedrongen. Tot nu toe zijn 35 van hen gedood en 2 gevangen genomen.
Er is ons wederom gebleken van hoe
grote waarde een goede afwatering en
waterbeheersing voor de landbouw is.
Kunnen wij de regenval niet beïnvloe
den, de gevolgen ervan moeten we zo
goed mogelijk regelen.
Wij ervaren het zegenrijke werk van de
ruilverkavelingen. Naast ontsluiting en
kavelindeling geniet hier verbetering
van de afwatering grote aandacht. Goe
de waterbeheersing is zowel voor water-
zem van 6% m3 per minuut per 100
ha, of wel de mogelijkheid van het ver
wijderen van een schijf water van 9 mm
dikte per etmaal nodig geacht
Waterschappen en polders die aan de
huidige eisen voldoen, moeten een ver
mogen hebben van 1015 mm per et
maal, afhankelijk van plaatselijke om
standigheden.
Als Noardlik Westergoa straks gedeel
telijk een eigen bemaling zal hebben,
die rechtstreeks op de Waddenzee uit
slaat, beschikken wij over een gemid
deld lozingsvermogen van de Friese boe
zem van 5,5 mm per etmaal. De „Wou-
da” met de sluizen levert daarvan on
geveer de helft en als de „Hoogland”
op zijn hoogste snelheid loopt geeft d!?
de andere helft. De afsluiting van de
Lauwerszee betekent met de verbete
ring van de Zwemmer, 1,4 mm. We zijn
dan op bijna 7 mm per etmaal. Nog
twee mm onder het westelijk vermo
gen, dit is driekwart van het vermo
gen van de „Wouda”!
Daarvoor dienen de nodige voorzienin
gen te worden getroffen. De zware re
genval heeft de noodzaak van het uit
voeren van deze verbeteringen nog eens
weer scherper aangetoond.
Vervolgens besteedde spreker enige
aandacht aan de structuurpolitiek hoe
wel het dikwijls de indruk wekt dat er
uiteenlopende dingen mee worden aan
geduid.
Voor velen vooral buiten de landbouw
schijnt het een middel te zijn tegen ve
le kwalen, in het bijzonder tegen de
overschotten. Bij de structuurpolitiek,
zoals wij die tot nog toe in ons land
gewenst achtten, werd gestreefd naar
een zo doelmatig mogelijke wijze van
voortbrengen. Met de ter beschikking
komende nieuwe werkwijzen, werktui
gen, planten- en veerassen was het mo
gelijk beter en/of op eenvoudige wijze
voort te brengen.
Deze wijzigingen in de structuur leid
den tot een grotere hoeveelheid goede
ren.
Wat de mogelijkheden betreft staan wij
in dit opzicht in de EEG nog slechts
aan het begin, vooral in de grote EEG-
landen. Zou men de hoeveelheden wil
len begrenzen dan zullen er geheel an
dere maatregelen nodig zijn. Maatrege
len die diep ingrijpen, zoals bijvoorbeeld
het verminderen van het aantal boeren
en het onttrekken van grote oppervlak
ten grond aan de landbouw.
Van deze maatregelen staan twee din
gen vast:
a. dat ze kostbaar zullen zijn en
b. dat de invloed op de overschotten
Het valt niet te ontkennen dat er in
West-Europa een zekere neiging tot
het voortbrengen van zulveloverschotten
is waar te nemen.
Dit betekent echter allerminst dat een
verlaging van de richtprijs voor de melk
het aangewezen middel zou zijn om de
voortbrenging binnen de gewenste per
ken te houden. De ervaringen in het
verleden hebben voldoende aangetoond
dat lagere melkprijzen op zichzelf geen
waarborg voor een inkrimping van de
hoeveelheid melk is.
Wat de invloed van de prijzen op de
voortbrenging aangaat moet worden vast
gesteld, dat vooral de prijsverhoudin
gen grote invloed hebben.
De vleesprijzen, maar vooral ook de prij
zen der akkerbouwvoortbrengselen zijn
van groot belang voor de omvang van de
melkerij. Hogere prijzen voor rundvlees
en betere prijzen voor de akkerbouw
voortbrengselen kunnen tot een zeke
re afremming van de melkveehouderij
leiden.
Spreker noemde het voorts van groot
belang dat de nu aanwezige overschot
ten boter zo spoedig mogelijk worden
geruimd. De tijd is aangebroken om
op grote schaal koelhuisboter tegen la
gere prijs beschikbaar te stellen. De
reeds in 1963 aangenomen belasting op
ingevoerde of in de gemeenschap voort
gebrachte plantaardige of andere melk-
vreemde vetten staat wel bekend als
margarinebelasting, hoewel slechts de
helft van de te belasten hoeveelheid vet
ten voor de vervaardiging van margari
ne wordt gebruikt. Het gevolg zal zijn
een prijsverhoging van 3 cent per pak
je. De jaarlijkse opbrengst van deze be
lasting wordt op een 316 miljoen gul
den geschat, welk bedrag bij wijze van
eigen inkomsten aan de EEG zou toe
vallen.
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
wikkelde gebieden. Van de suiker komt
slechts een tiende deel op de wereld
markt. Rietsuiker komt uit Cuba, Aus
tralië, Zuid-Afrlka, China en Brazilië.
Een aantal van deze suikerriet-verbou-
wende landen is in het geheel geen ont
wikkelingsland, en er is aan de gezui
verde suiker niet te zien waar deze
vandaan komt.
Het suikerverbruik in de ontwikkelings
landen is laag en deze bevolking heeft
de suiker hard nodig voor zijn voeding.
Er zijn echter onvoldoende middelen
voor.
Gezien de wereldvoedsteltoestand is er
behoefte aan biet- zowel als aan riet
suiker. In de ontwikkelingslanden zal
een uitbreiding nodig zijn om aan het
toenemende verbruik te voldoen.
Het is tekenend dat bij deze actie voor
het bevorderen van het gebruik van
rietsuiker blijkt dat zo weinig begrip
bestaat voor het feit dat in Nederland
100.000 ha suikerbieten worden ver
bouwd op 50.000 bedrijven, dat deze
teelt per jaar 330 miljoen gulden op
brengt en aan 6500 werknemers in de
fabrieken arbeid verschaft.
Daarom dient hulp aan onder-ontwikr
kelde gebieden op andere wijze te wor
den gegeven.
provinsje ta. En dy stiet net allinnich, Ik bigryp dat skoan, dat is foar har-
al wurdt dizze miening troch de pro- .um,
vinsiale bistjüren net dield. Op heden
is der in saek yn it tarieden, dy’t üt-
ienrinnende mieningen wol ris nei büten
bringe kin. Der wurdt mantlik wure
oan de oprjochting fan in nij ynstitüt,
dat yn gearwurking mei de ETI’s wit-
tenskiplik en technysk foar it hiele
„Noorden” tariedend wurk dwaen wol.
It is ek al bikend wurden, dat sa’n even
tueel institüt net yn Fryslan fêstige wur-
de sil, mar yn Assen. Nou wurdt hjir
binnenkeamers drok oer redendield en
ik leau, dat it goed is. sünder emotio
nele motieven, mar allinnich op feite-
like grounen dizze saek ris goed to hifk-
jen. Der is alderearst de stelling, dat
trije provinsjes meimekoar mear kinne
as dy trije apart. It heart wol aerdich,
mar it is ek sa. Hawwe dy trije pro
vinsjes oant nou ta safolle meimekoar
birikt? Hoe komt it dan, dat in lyts
diel fan in lytse provinsje, n.l. Süd-
Limboarch folie mear oandacht en help
fan parlement en regearing krige hat.
Tinkt men yn it Suden ek oan in gear
wurking fan Limburch, Braban en Sé-
lan? Of yn it Easten? Perfoarst net!
Dér wurdt in inkelde stêd, sa as Hel
mond of Tilboarch, bilangryk genóch
achte om by de regearing oan to klop-
jen en mei sukses. Hwerom soe in bi-
rop inkeld foar de Fryske bouhoeke
of de Südwesthoeke gjin sukses hawwe
kinne? Yn de kombinaesje is der oant
nou ta net folie ütkomd
Ja, seit men, mar Den Haech wol it
leafst mei in mienskiplik: Noorden pra
te. It Noorden des lands, dat is in bi
gryp, der hechte hja greate wearde oan.
joen minsken wen je en wurk je op in
heech materieel peil, as by in gebiet
mei tsien kear minder minsken, dy’t
krekt as wy forlet hawwe fan wurk en
bisteansforbettering. Fryslan leit folie
gunstiger foar Noard-Hollan oer as
foar Delfsyl en de Eemshaven. En yn
Hollün lizze folie greater kansen.
Dat is nou al sa, mar oan dy kant
wurdt it ek alle dagen noch better. De
fjouwerbaensöfslütdyk, de fjouwer-
baens rykswei 43, de fierdere ynpolde-
ring fan de Sudersé, de plannen om
dêryn swietwetterbekkens to meitsjen,
anneks de oerweging om dan Staveren
en Inkhuzen troch in fêste daem to for-
binen mei mooglik in spoarwei; de
koartseftige bou yn de kop fan Noard-
Hollan om it oerstreamende sintrum to
geriven, de prachtige kansen foar de
rékreaesje foar dizze miljoenen yn Frys-
lan, binne meimekoar folie echter en
réeler as de lytse foardielen, dy’t oer
jierren en jierren op in bésten fanüt
de Eemshaven hjir komme kinne.
Ik haw neat gjin biswier tsjin gearwur
king mei Grinslan en Drinte oer bipael-
de mienskiplike bilangen, mar soe net
graech meiwurkje wolle oan in bliu-
wende vkeppeling fan dizze trije yn
„Het Nooarden”. It komt my foar, dat
èn geografysk èn ekonomysk èn qua
folksaerd Grins en Drinte by it easten:
Twinte en Efterhoek hearre, wylst om
dyselde motiven Fryslan oer de prak-
tysk ticht wurdende sudersé hinne kon-
takt mei de Hollannen sykje en fuort-
sterkje moat. Fryslans takomstige bi
langen lizze net east mar west. Wie ik
skipper, dan soe ik dy koers farre!
Tsj. de J.
Hokfoar koers moat Fryslan farre
Sünt 1957 is der tusken de trije pro
vinsjes: Drinte, Grinslan en Fryslan in
gearwurking üntstien, dy’t oant nou ta
bistean bieaun is. Lykwols oer dizze
gearwurking, yn de Bistjürskommisje
Noorden des lands, wurdt net rounom
gelyk tocht. Yn it algemien binne de
minsken yn Grinslén en Drinte der ti
ge mei foar, hja sjogge dit as in natuer-
like saek en bigripe ek net, dat der
minsken binne, dy’'t hjir hwat oars oer
tinke. Foar har is it „Noorden” de
mienskiplike nümer en hja soene it
leafst wolle, dat de gearwurking en gear-
bining folie fierder gie, ja de boarge-
master fan Hoogeveen wol seis op ien
Hetty Vickery te Londen is een diep teleurgestelde vrouw. Zij is namelijk
gezakt voor het „rijbewijs” om een stoomwals te ibesturen. En dan te weten,
dat z(j een prachtig exemplaar van zes ton, genaamd „Koningin van Herford-
shire” als verjaardagsgeschenk van haar echtgenoot had gekregen. Twee uur
voor het examen heeft ze de ketel van de stoomwals met liefde opgestookt,
doch het heeft niet mogen baten.
4
f s
mJ
-
-
I
