Bolswards gemeenteraad
voor moeilijk
alternatief geplaatst
Gabe Skroar
Plan
xen
oer m
weze
suvelforiening
jier klear
Ook dit maal een sluitende begroting
Beetstra:
„Bouma hellet grapke üt
ililllllllllillllliillillillllllliliiiiiiiillillll’
Fan de Mar tiny toer
Februari
Agrarische toekomst
van Z.W.-Friesland
F"
Hwat hal
ós hjoed to sizzen
E
s,
t
f II
ifl
108e JAARGANG No. 10
DINSDAG 4 FEBRUARI 1969
Wymbritseradeel.
Lekke klompen
giet
Grapke
J.S.
Advertentieprijs: 16 ct per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
i
I
I
HWAT BART DER MEI DE
PACHTWET?
Ir. G. J. A. Bouma, foarsitter fan de
Friese Maatschappij van Landbouw yn
Fryslan mient dat der oer in jier in plan
wêze moat om to kommen ta ien su
velforiening yn Fryslan. De trije lan-
bou-organisaesjes yn Fryslan hawwe har
ren hjiroer ek rjochte yn in brief oan
de CCF. Frico en it Boun. Oant nou ta
is der noch gjin andert op kommen.
Dan komt de sneeuwklok
Omhoog gerezen.
De eerste voorjaarsboden
Zijn geprezen.
Maar laat ’t ons troosten.
Hoe guur het zij.
Die tijd gaat om.
Straks keert het tij.
Abonnementsprijs f 3,75 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
De swierst biladen tüken
büge har it djipst
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Af en toe een beetje sneeuw.
Met wat buligheid en wind.
Daar is deze tijd
Ons mee gezind.
het plan uit in verband met de toe
komst van Bolsward.
Tenslotte antwoordde burgemeester Mul
der de heer Borggreve dat deze ver
geten had bij de berekening van de
huurprijzen de langere afschrijfperiode
van de grondprijs en de rijkspremie
er in te verdisconteren, als hij dit wel
deed kreeg hij een aanmerkelijk lagere
huurprijs. Voorts gaf het naar zijn me
ning geen problemen alles tegelijk te
moeten lenen. Het teveel kan voorlopig
anders worden belegd. Hierna wenste
niemand meer het woord. De heer Til-
stra verlangde hoofdelijke stemming het
geen inhield dat hij geacht moest wor
den tegen te hebben gestemd. Het twee
de punt was de formele aanbieding der
begroting 1969. De behandeling hier
van werd vastgesteld op 25 febr. Mee
gedeeld werd dat de begroting ook dit
jaar weer sluitend is.
Na de data voor de sectie vergaderin
gen over de begroting te hebben vastge
steld sloot de burgemeester de verga
dering.
nuttig zijn een flitslamp te gebruiken,
als aanvullend licht, om de schaduwen
op te helderen. Het verschil tussen een
geslaagde of een minder goed belichte
foto wordt door een extra flitsje be
paald
fan lAnhierders en hypteekboeren hie op
syn ledegearkomste al warsköge tsjin
in oanslach op de Pachtwet, mar hoe en
hwat bleau noch in riedsel. Dêr is nou
okkerwyks opheldering komd. De mi
nister fan l&nbou hat oan organisaesjes
en ynstansjes adfys frege oer in wizi-
ging fan de Pachtwet. En dizze binne
nou drok dwaende om harren dêryn to
fordjipjen en alhiel torjochte. Hwant,
it stiet as in peal boppe wetter, dat
nimmen, dy’t it goed mient mei de hier-
deboer, tobek wol nei eardere tiden en
dat in minister, dy’t it bistean fan de
hierdeboer wer op losse skroeven sette
woe, alle agrariërs yn it harnas
jeije soe. En dat kin men winlik fan gjin
minister forwachtsje. Sa sit it dan ek
net. As de tsjintwurdige minister Lar-
dlnois mei in wiziging komme sil, dan
giet it net oer de haedsaek. Dy bliuwt
yn elts gefal gelyk. Mar hy wol ris
hifkje, hoe’t men tinkt oer in bipael-
de kwestje en dy is nijgjirrich genóch.
Minister Lardinois freget, hoe’t men yn
agraryske formiddens tinkt oer de hier
deboer, dy’t op jierren komd is. Moat it
sa bliuwe, dat hy ta syn dea ta hierder
bliuwe kin as hy dat wol, of moat
hjir op in bipaelde leeftiid in ein oan
komme
De minister sjocht dizze saek üt in al-
gemien bilang en hat derfoar inkelde ar-
guminten. Alderearst mient hy, dat it
fan bilang is dat de jongere generaesje op
tiid oan bod komme kin. De fraech nei
in pleats of in stik lan is noch great.
As de alderein to lang sitten bliuwt,
blokkeart hja de jonge boeren. Yn it
twadde plak is hy fan miening, dat it
Wat brengt de maand
Van 't Sprokkelhout
’t Is meestal hier
Dan guur en koud.
„Wy hawwe de tiid wol yn Fryslên
sei de hear Bouma gekjeijend yn it
Doarpshüs fan Weidum. De leden fan
de trije stênorganisaesjes yn Baerdera-
diel wiene hjir om to hearren hoe’t in
forum tochten oer: ien suvelforiening
en ien molkpriis. Underwurp wie fan-
sels it blauwe boekje, sa forfeit it Fr.
Deiblêd.
Der wie ek immen dy’t biswier hie tsjin
de gearstalling fan it forum, dat alhiel
üt minsken üt it Fricokamp bistie. Hwat
ündogensk sei de hear Bouma dat hy
net by it Frico-kamp heart, omt syn
molke nei Warkurn giet en dus net by
de Frico toianne komt. Dat wie him
mal yn ’e wel. Efkes letter kaem in
fraech oer Warkurn. „Hoe krije wy War-
kum by de Frico?” It andert fan Bou
ma: „dat is in kwestje fan de leden bi-
wurkje.”
Doe wiene de rapen gear. Direkteur
Beetstra fan de fabryk to Warkurn
sprong op en sei dat hy fan in foar
sitter fan de Friese Mij van Land
bouw in bettere ófhanneling fan sa’n
fraech forwachte hie. Doe’t Wommels
by Warkurn kaem wie ien fan de foar-
stemmers de hear Bouma fan Kimsert,
omdat hy yn Warkurn in bettere molk
priis forwachtte as yn Wommels, dy’t by
de Frico wie. „Ik nim it jo kwea óf
dat jo hjir sokke grapkes fortoane”. De
seal wie der stil fan. Bouma wie net
fan it hynder sleln. „Ik moat de fra-
gen bianderje, dy’t hjir steld wurde en
it muoit my dat ik molke leverje oan
in fabryk dy’t it net trochjowt oan ’e
Frico”.
hwertroch de hierder, as hy syn plicht
die, rjocht hie om to bliuwen. Dat
rjocht wie net alhiel ünbiperkt as de
eigner of syn soan seis buorkje woe,
mar yn de measte gefallen wie it dat
wol. As hy op tiid syn hier bitelle en
net al to mal mei it lan omsloech, koe
hy wis wêze fan bliuwe to kinnen.
De kearen. dat in hierder it lan öf-
nomd waerd, omt hy net goed op syn
plak wie, binne op de fingers fan ien
han to tellen. Yn it twadde plak kamen
de hieren under kontróle fan de groun-
keamers, dy’t fan de minister de noar-
men krige foar de heechst tastiene hier.
Dêrtroch binne de hierdeboeren, sawol
yn as nei de oarloch, biwarre bleaun
foar ünreedlike hieropdriuwing en haw
we hja jierren lang oan de goede kant
sitten. De earste tsien jier nei de oar
loch wiene hja bifoarrjochte by de eig-
ners, al wie de greate profiteur it hie-
le Nederlanske folk, dat mei hjirtroch
syn iten en drinken foar in licht prys-
ke krige. De grounslach fan it ekono-
mysk herstel nei de oarloch wie, de kos
ten fan it libbensünderhald leech to hal-
den, om dêrmei it Nederlanske bi-
driuwslibben sa hurd mooglik op to bou
wen. Dat is wünderbaerlik goed slagge
en hat foar miljoenen in greate seine
west, mar it skaed fan in fierst to lege
forgoeding foar de eigendom bliuwt der
lizzen. Hawar, dat is al in skoft his-
toarje. Mar fêst stiet de greate bitsjut-
ting fan de pachtwet, dy’t de fêste groun
slach is foar it libben fan de hierde
boer.
De léste tiid wiene der al praetsjes, dat
der foroaring op komst wie. It boun
Donderdag j.l. kwam de gemeenteraad
van Bolsward in een spoedeisende zit
ting bijeen. De leden hadden zich maar
kort kunnen voorbereiden op het eni
ge te behandelen agendapunt, n.l. dat
tot het aangaan van een geldlening ten
behoeve van de bouw van een flat in
de n.o. hoek van het Parkplan, dicht bij
de Hartwerdervaart, aangezien het b.
en w. zeer kort daarvoor pas gelukt was
hiervoor een geldlening te krijgen aan
geboden.
De burgemeester M. J. A. Mulder open
de de zitting, heette allen hartelijk wel
kom en maakte zijn excuses voor de
spoedeisende zitting. Een dergelijke
zitting behoort nu eenmaal niet tot de
normale gang van zaken. Hij zette hier
na in het kort uiteen waar het om ging.
In verband met de voortschrijdende in
dustrialisatie bestaat er in Bolsward
een tekort aan huizen. Ook het aantal
dat er in 1969 bijkomt, n.l. plm. 50 is
niet toereikend om de gezinnen, die zich
hier komen vestigen in het kader van de
industrialisatie, te herbergen.
Alle mogelijkheden waren door b. en
w. overwogen om alsnog bouwrijpe grond
te vinden. Het zoeken ten spijt werd
geen andere mogelijkheid gevonden dan
ertoe over te gaan een 8-verdiepingflat
te bouwen. Hiervoor moest een geld-
ning gesloten worden waarvoor ’t gelukt
was een aanbieding te krijgen in de
vorm van een z.g. burgerzinlening. Er
moest snel besloten worden door de raad
of de lening doorgang zou krijgen. Hier
mee werd de raad voor een dilemma ge
plaatst: géén flat, géén industrie óf wèl
industrie maar dan ook ’n flat van 8 ver
diepingen. Een hele reeks sprekers
vroeg hierop het woord. De heer E. S.
de Jong (chu) komplimenteerde b. en
w. voor de snelheid waarmee deze zaak
voor de raadsvergadering behandeld was
maar vroeg zich toch af, wat de huur
prijs van de woningen zou worden en
in welk stadium men verkeerde bij het
bepalen van de huurprijs. Hij vroeg
verder of de bouw van dat extra contin
gent wel doorgang zou vinden, als de
raad het voorstel zou goedkeuren.
De heer E. Tilstra (ar) verklaarde zich
tegen flatwoningen, hetgeen vrijwel ie
dereen met hem mee kon voelen.
Hij vond de vorige 4 flats mooi en dacht
dat deze toch zo mooi niet kon wor
den. Hij achtte aan dit plan verschil
lende nadelen verbonden: de mensen
willen tegenwoordig niet graag in flats.
Bovendien hadden zij, volgens de heer
Tilstra, een huurprijs in het vooruit
zicht die in verband met de verhoging
van de kosten in de woningbouw, ze
ker f 10,hoger zou liggen dan die der
huidige huurprijzen. Hij vond dit kapi
tale woningen, die niet te betalen zou
zijn voor die arbeiders, waarvan de lo-
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
Nel it skoft baemden de fragen los. Der
kamen praktyske dingen om ’e hoeke
sjen sa as: hoe komt it mei de ynves-
tearringen fan de ünderskate fabriken.
De ien hat wol jild yn fornijingen stut-
sen en in oar net. Soe it net ünearlik
wêze om dan de lapen gear to smiten?
It andert wie: dêr moat sa gau moog
lik in plan komme om de lésten to for-
parten.
Der wie seis in hiel konkrete fraech:
hoefolle sinten skeelt it üs de liter mol
ke? In hegere molkpriis seach de hear
H. de Boer fan de Maetskip fuortda-
liks net sitten yn ien suvelforiening en
„hwerom de goede klompen fuortsmite
en yn in pear lekke to stappen”? It
skaedbistjürslld de hear Anema, wie
ien suvel-
S
I
s
I
I
De gearkomste waerd laet troch de hear
Tj. Bottema fan Mantgum. It forum
waerd foarme troch de heren: H. de
Boer, direkteur fan De Maetskip to De
Ryp; J. de Boer, direkteur fan De Ter
pen to Wommels; B. D. Schat fan
„Weideum” to Weidum; O. Adema, lid
fan it skaedbistjür fan Weidum; P. Bak
ker, féhalder to Boazum en D. B.
Schoustra, kommissaris fan de Frico to
Easterwieruum.
It petear fan ir. Bouma koe mar nei
ien kant ütlein wurde: Boeren, sjoch
sa gau mooglik ien suvelforiening to
krijen. As foarbyld helle de sprekker
oan de gearwurking yn de sükeryndus-
trie. „Dêr kin men sjen hoe’t it moat”,
neffens de hear Bouma. Ek de oan-
keapforienings (Grins, Meppel, Ljou-
wert) wie foar him sa’n foarbyld.
Hy koe him bigripe dat de frije Fri-
codlrekteuren bisiweren hawwe tsjin in
konsintraesje, hwant dan binne it net
mear „keninkjes op eigen fabryks-
hiem”. Dochs wie de hear Bouma fan
bitinken dat it der komme sil. It stüket
likernóch noch omdat der yn de suvel
gjin wilsoerienheit is, Iykas by de oan-
keapforieningen.
Ien fan de meast yngripende dingen yn
it libben fan de hierdeboer hat wol west
de dei fan de 25ste april 1938, doe’t
oe ministers de nije Pachtwet, yn nam-
me fan de Keninginne, yn it steats-
blêd forskine lieten. Al to lang hie dochs
de hierdeboer, mei syn maet de boere-
arbeider, yn in minne posysje west en
hiene hja de folie lést droegen fan de
ünbiskerme wrotters. De Pachtwet joech
har twa bilangrike wissischeden. Yn it
foarste plak it kontinueasjerjocht.
buorkjen sa hurd modemisearre is, dat
de Dreesmannen ünder de boeren, yn it
algemien, net mear of muoilik meikom-
me kinne. Foar in moderne bidriuws-
fiering binne it mei namme de jonge
re boeren, dy’t der moed en ambysje
foar hawwe. De minister fynt, dat hja
dan ek de kans krije moatte.
In trêdde oerweging is de ynfiering fan
de algemiene AOW. Dizze stipe foar de
aide dei makket it party boeren folie
makliker om op har 65ste jier to rinte-
nierjen. Der komt noch by, dat sawol yn
it ambtlike libben as yn it bidriuws-
libben 65 jier as in ófskied ynboargere
is.
Dat is dan de iene kant fan de medalje.
De oare kant is der fansels ek. In echte
boer hat der hertsear fan as hy de
pleats forlitte moat. Dat docht him
mear sear as by de measte oare birop-
pen. Twad binne der gefallen dat ien fan
de jongere bern as opfolger omearre is,
omt de alderen in oar birop nomd haw
we of omt de boer finansieel noch net
by steat is om stil to libjen, troch hok-
for oarsaek dan ek. Dan wurdt it ek
in swier stik fan it spul óf to sjen. En
sa binne der wol mear dingen to nea-
men. Dochs leau ik, dat men der wol op
rekkenje kin, dat hjir ien en oar foroar-
je sil. Hoe krekt, dat is noch to ier,
hwant it ütstel is noch net by de kea-
mers yntsjinne. Ek witte wy jit net hok-
foar oergongsbipalingen der makke
wurde sille. Sa mar staf en af sil nim
men der óf moatte, mar oan de oare
kant leau ik net, dat dizze buoi oer-
driuwe sil. Sykje de paraplu mar fêst
op. Tj. de J.
I van deze zaak, zal er meer kans zijn
op welslagen.
„Verder bestaat er natuurlijk kans dat
er woningen leeg blijven staan, maar
de kans dat de industrie wegloopt wan
neer er geen woningen zijn is beslist gro
ter”, aldus burgemeester Mulder. Maar
toch had hij met deze beantwoording
niet iedereen overtuigd. De heer Borg
greve (vvd) had uitgerekend, dat de wo
ningen f 39000 per stuk zouden gaan
kosten en kwam daardoor op een huur
prijs van boven de f 200. Verder vroeg
hij of de lening in één termijn terug
betaald moest worden en hoe dit moge
lijk was. De heer Tilstra bleef als voor
naamste nadeel zien, dat de lonen waar
schijnlijk niet evenredig met de huur
prijzen stegen en dat er dan woningen
zouden leeg blijven, omdat hier de toe
komstige bewoners arbeiders zullen
zijn, die niet al te veel verdienen.
De heer Van Dalen spoorde aan zo snel
mogelijk te beginnen met plan Eek-
werd.
Ook hij was bang, dat de lonen niet
evenredig zouden stijgen met de huur
prijzen. Verder vroeg hij terloops hoe
het met de doorstroming ging.
Mevr. Hilgers-Jacobs (kvp): „Waarom
wordt er nu zo getobd over de huur
van een flat de huur van de huizen
in Zuid II vond men immers destijds
ook te hoog? Bovendien in vergelijking
met het westen van het land is er van
hoge huren geen sprake. De heer
Rooda vond de huur van woningen in
een stadje als Bolsward niet te verge
lijken met die in het westen van het
land en vroeg verder of er geen andere
plaats was, om b.v. eensgezinswonin-
gen te bouwen. De heer S. Palstra
meende dat „de gok” beslist genomen
moest worden, ondanks het feit dat hij
de tegenargumenten van de heer Til
stra kon begrijpen.
De heer E. S. de Jong sprak zich voor
nen niet hoog liggen en ook niet even
redig stijgen met de stijging der huur
prijs. Als er hiervoor geen subsidie
komt dan blijven er woningen leegstaan.
Als laatste punt vroeg hij, of deze hui
zen niet konden vallen onder de cate
gorie woningwetwoningen in plaats van
in die der premiewoningsector. De heer
S. Palstra (kvp) achtte het binnen ha
len van de industrie toch te belangrijk
om afwijzend te staan tegen de bouw
van de flat, alhoewel hij ook niet be
paald de voorkeur aan een flat gaf.
De heer Rooda (pvda) vroeg eveneens
naar de kwestie van de huur, een knel
punt dat toch al bij de meeste sprekers
vragen opwierp.
De heer B. P. van Dalen (pvda) vroeg
waarom het persé een flat moest wor
den. Was er elders geen plaats? Voorts:
„Lopen wij niet de kans dat de flat
voor leeg blijft staan? Tot slot vroeg
de heer Van Daalen of het mogelijk was
geld uit te lenen aan een stichting in
oprichting, zoals voorgesteld. Na dit
rijkelijk groot aantal vragen, was het
de taak van burgemeester Mulder hier
zo volledig mogelijk op te antwoorden.
Wat betreft de plaats was er geen kans,
aangezien plan Eekwerd te laat was en
er verder geen mogelijkheden waren.
Hij legde er opnieuw de nadruk op,
dat het hier ging om een alternatief.
„Als wij niet méér bouwen dan de toe
gezegde 30 woningwetwoningen en 10
premiewoningen en verder niets, dan ra
ken wij achter op en hebben wij te wei
nig woningen, wanneer de industrie hier
komt. Omtrent de huur was nog niets
concreets bekend. Maar men mocht ge
rust aannemen dat de huur inderdaad
plm. f 13,duurder zou zijn in ver
band met de verplichte huurverhoging
door het rijk, maar voor die prijs
heeft men dan ook extra gemakken zo
als een lift, een centraal antennesy-
steem en een behoorlijk ruime woning.
Volgens de burgemeester Mulder was
het verder niet waar dat in flats al
leen mensen kwamen met dikkere beur
zen, men zou alleen rekening moeten
houden met de gezinsgrootte. Uit cij
fers van ’68 bleek dat 60 mensen be
reid waren een huur te betalen die bo
ven de f 30 per week lag. Op de vraag
of de lening overgespeeld moest wor
den aan de stichting in oprichting ant
woordde burgemeester Mulder dat b.
en w. hierover nog met de stichting
zouden praten en dat bij mislukking
van het gesprek het geld alsnog over
gedragen kon worden aan een andere
bestaande stichting. Ook hij kon geen
garantie geven was voor het welslagen
van de onderneming, het was immers
niet zeker, of de minister toestemming
zou geven. Maar naarmate men meer
snelheid betracht met de behandeling
foar ien molkpriis en
foriening en wol sa gau mooglik. De
üntjowing fan it bidriuwslibben
nou ienris yn dy rjochting. Gjin mins
kin it tsjinhAlde. De forkeapdirekteur
fan de Condens, de hear Veldhuysen, is
seis neffens de hear Anema fan bitin
ken dat as it dit jier net komt, it der
nea fan komt.
Is ’t geen vriezend weer,
Dan mist of regen,
Kom je in februari
Meestal tegen
Op donderdag 6 februari zal in de gro
te zaal van Gemeenschapshuis „De
Treemter” te Balk een voorlichtingsdag
voor veehouders worden gehouden.
Op deze bijeenkomst zal de burgemees
ter van Gaasterland, de heer H. L. Six-
ma Baron van Heemstra spreken over
„Het Gaasterland van de toekomst”,
terwijl daarna het woord zal worden ge
voerd door de adj.-directeur v. d. Prov.
Cultuurtechnische Dienst ir. W. van
Berghem, die spreekt over „Cultuurtech
nische plannen in Zuid-West Fries
land” en tenslotte zal ir. G. Brilman,
Rijkslandbouwconsulent voor Zuid-West
Friesland vertellen van „De toekomst
mogelijkheden van het agrarische be
drijf” zijn.
Na een gezamenlijke broodmaaltijd zal
een forum, waarin naast de genoemde
sprekers, de heer R. R. de Jong, hoofd
landbouwkundige van UTD zitting heeft
en dat onder voorzitterschap van ir.
M. G. Wagenaar Hummelinck, adj.-di-
recteur van NV Mengvoeder UT-Del-
fia staat, vragen uit de zaal beant
woorden. Om precies 3 uur ’s middags
wordt de bijeenkomst gesloten.
De bijeenkomst wordt georganiseerd
door NV Mengvoeder UT-Delfia, terwijl
er tevens door deze onderneming een
broodmaaltijd aan de bezoekers zal wor
den aangeboden. De bijeenkomst is voor
iedere belangstellende vrij toegankelijk.
