n
Gahe Skroar
Rika
Zarai
aktie
Theodorus Niemeyer
150 jaar
n.v
Niet generaliseren
betreffende politionele
M
Mf
108e JAARGANG No. 11
7 FEBRUARI 1969
3
-3
i
IIIH
III
I
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
i iw
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel,
Hwat hal
V erontwaar diging
üs hjoed to sizzen
over
DRIE DOLLE DAGEN
Nixon
N on-proliferatie
Midden-Oosten
Pensioenvoorstellen
Beperking bewapeningswedloop
Frans referendum
r
terechtstellingen
Het voorjaar naakt, de natuur ontwaakt. Nog niet overal zo vruchtbaar
als hier, maar toch zorgen in de wei de lammetjes al weer voor plezier.
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Ultg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Tel. 3044 - Na 18.30 uur 2660 of 3335
(05157)
een gelijke kracht, een pariteit, met de
Russen.
Nu weer enkele landen het zg. non-
proliferatieverdrag hebben ondertekend
en nu de tijd gaat dringen, dat de Ame
rikaanse Senaat het verdrag goed gaat
keuren, krijgt het debat erover in West-
Duitsland een nieuwe impuls. Dit ver
drag is indertijd door de ontwapenings
commissie van de Ver. Naties opgesteld
en het verbiedt, dat landen, die nog niet
over kernwapens beschikken, deze kern
wapens zullen krijgen. De Duitse socia
listen bepleiten ondertekening, omdat
Bonn anders in een moeilijk isolement
zou komen, maar bij de chr.-Democraten
en vooral bij de Beierse chr. socialen
van minister Strauss, zijn de bezwaren
groot. Zij baseren, dat vooral op Rus-
lands interpretatie van enkele artike
len in het Handvest van de Ver. Naties,
waaraan Rusland het recht ontleent on
der bepaalde omstandigheden in West-
Duitsland in te grijpen. Strauss en de
zijnen zijn nu bang voor nucleaire chan
tage, maar dat lijkt ver gezocht. Waar
schijnlijker is, dat Strauss bang is, dat
het non-proliferatieverdrag ook op een
eventueel verenigd Europa zou slaan.
Brandt, de minister van buitenlandse
zaken, meent daarentegen, dat aan al
le Duitse voorwaarden is voldaan, voor
al ook, dat een onbelemmerd gebruik
van kernenergie voor vreedzame doelein
den is gewaarborgd.
Als uw echtgenoot opeens „voor za
ken” drie dagen naar Limburg of Bra
bant moet mevrouw, weest op uw hoe
de. Want het kon wel eens zijn dat me
neer alleen maar uit „toeristische mo
tieven” de reis naar het zuiden wil aan
vangen. Ligt er een feestneus in zijn
koffer, iets wat elke huisvrouw gemak
kelijk kan controleren, wees dan wijs en
zeg: „Ik ga mee”.
Abonnementsprijs f 3,75 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
In great man is in tiidgenoat
fan de takomst
Bols wards Nieuwsblad
Als om alle economische narigheid van
beperking en hogere prijzen te verge
ten en om de kiezers toch iets aantrek
kelijks vqor te schotelen heeft de En
gelse regering plannen gepubliceerd
voor een staatspensioen, dat niet zoals
nu gebaseerd is op gelijke uitkeringen
voor iedereen, (een aanvullende AOW),
maar op een waardevast aan het inko
men gekoppeld staatspensioen. Datum
van ingang zou april 1972 moeten zijn.
Voor de lagere arbeidersinkomens zal
de premie omlaag gaan en de uitkering
60 pct. van het inkomen bedragen, voor
de hogere bezoldiging zal dit, bij een
hogere premie, maar 40 pet. zijn. De
bovengrens van het voorgestelde sche
ma zal anderhalf maal het nationaal
gemiddelde van 22 pond per week, dus
33 pond per week bedragen. Hierover
bedraagt het pensioen dan ruim 12 pond
per week.
Goedhart
De groep „Democratisch Appel” keerde
zich tegen uitspraken als zou de PvdA
nooit meer mogen samenwerken met de
KVP. „Dat zijn stellingen waartegen wij
in opstand komen,” aldus de heer Goed
hart. De woordvoerder van deze groe
pering, prof. A. Heertje, keerde zich
vooral tegen Nieuw Links. De voordracht
van het nieuwe partijbestuur houdt in,
dat zo’n zevental leden van Nieuw Links
in de leiding van de PvdA zou worden
opgenomen. De groep Democratisch Ap
pel vindt dit sterk overdreven. Zij schat
de aanhang binnen de socialisten van
Nieuw Links op niet meer dan tien,
hooguit twintig procent. Op basis daar
van zou Nieuw Links niet meer dan
Nixon nu, heeft beide termen laten val
len en daar het woord voldoende sterk
te voor in de plaats gesteld, hetgeen
overigens een zeer vaag begrip is, maar
dat in elk geval de gesprekspartner niet
kwetst. Een andere kwestie is, dat
Nixon de beperkingen van de raketbe-
wapening, waarin Moskou zo kennelijk
geïnteresseerd is, wil koppelen aan an
dere zaken van politieke aard. Wil hij,
dat Moskou de Arabische landen onder
zwaardere druk zet om een oplossing
van het geschil in het Midden-Oosten
mogelijk te maken? Daarnaast noemde
Nixon alleen andere hangende proble
men zonder de aard aan te duiden.
Hierop heeft de Prawda, het blad van
de Russische communistische partij weer
gereageerd met de opmerking, dat de
tijd dringt, zonder iets over Nixons kop
peling te zeggen.
De openbare terechtstelling door ophanging van veertien mensen, die in Irak
wegens spionage voor Israël veroordeeld waren, heeft in een groot deel van de
wereld bijzondere verontwaardiging gewekt. Van deze veertien waren er negen
Jood, behorend tot de nog kleine gemeenschap van Joden in Irak. De meeste Joden
waren in de afgelopen jaren al naar Israël getrokken. Spionage in oorlogstijd (en
dat is het in het Midden-Oosten nog steeds) wordt streng gestraft, maar er be
staat de nodige twijfel aan de juistheid van het vonnis. Men ziet er veeleer een
politieke daad van de altijd wankele, op geweld getrasseerde Iraakse regering in,
die door een monsterproces tegen aller vijand, Israël, de aandacht van haar bin
nenlandse moeilijkheden probeert af te wenden.
PvdA verbrokkelt.
Binnen de Partij van de Arbeid lijkt
men hoewel de socialisten het hef
tig ontkennen toch wel regelrecht aan
te sturen op de vorming van meerdere
groeperingen. Tijdens het afgelopen
weekeinde vergaderde in Utrecht het
zgn. „Democratisch Appel”, een groep,
die met weinig fantasie kan worden om
schreven als de rechtervleugel binnen
de Partij van de Arbeid. Tijdens deze
bijeenkomst verzette zich het socialis
tische Kamerlid, de heer Goedhart, te
gen de volgens hem plotseling ontstane
„Indië-hetze”. Hij zei, dat er natuurlijk
misdaden zijn begaan, maar dat dit bij
de Nederlanders terug was te voeren
tot excessen, terwijl het bij de (nazi-)
Duitsers en de Sovjets een deel uit
maakte van het (politieke) systeem.
Zelfs de Arabische landen waren niet
geestdriftig over het Iraakse optreden,
dat de actie van Israël tegen het vlieg
veld van Beiroet eind vorig jaar nu snel
naar de achtergrond heeft gedrongen.
Irak heeft al geklaagd over gebrek aan
solidariteit, die vooral gebleken is uit
Egyptische kritiek op tijd en wijze van
de executie.
Overigens leven wij wat het Midden-
Oosten betreft nog in afwachting van
de politieke lijn, die de nieuwe Ame
rikaanse regering zal gaan volgen. Hier
over is uitvoerig beraadslaagd, maar het
beraad is nog niet afgelopen.
Op zijn eerste persconferentie heeft pre
sident Nixon nieuwe Amerikaanse ini
tiatieven en nieuwe leiding aangekon-
digd om dit zeer explosieve kruitvat on
schadelijk te maken.
Bejaardentehuizen
Het ministerie heeft, na de Invoering
van de BTW, inmiddels enige duizen
den klachten over te sterke prijsverho
gingen binnen gekregen. Vooral ernsti
ge klachten zijn binnengekomen over de
tarieven voor bejaardentehuizen. In di
verse provincies wordt hiernaar nu een
onderzoek ingesteld.
Thant, de secretaris-generaal van de
Ver. Naties, heeft er zijn bezorgdheid
over uitgesproken, dat de weerslag op
deze ongelukkige ontwikkelingen waar
schijnlijk de pogingen zullen belemme
ren om tot een vreedzame regeling van
het conflict in het Midden-Oosten te
komen. Hij doelde daarbij op de moge
lijkheid, dat Israël vergeldingsmaatre
gelen zou nemen. Premier Esjkol had fel
gereageerd met o.a. de opmerking, dat
de kracht van Israël er borg voor staat,
dat de Israëliërs niet massaal zullen
worden uitgemoord. Van een actie tegen
Irak is evenwel geen sprake geweest,
al opperden sommige de mogelijkheid
aanvallen uit te voeren op Iraakse le
gerkampen in Jordan!.
twee tot vier kandidaten binnen het
nieuwe bestuur mogen hebben.
Zo meent althans Democratisch Appel.
De groepering is eveneens sterk gekant
tegen de gesprekken, die nu plaatsheb
ben tussen PvdA, PSP en PPR. Ge
sprekken met de Politieke Partij Radi-
kalen zijn nog wel mogelijk, maar de
Pacifisten zijn in principiële tegen
spraak met de doelstellingen van de
PvdA, zo meent Democratisch Appel.
Dat is ook nauwelijks een verrassing.
De Nederlandse militairen hadden, vlak
na de Tweede Wereldoorlog, in Indone
sië te maken met een geheel nieuwe
strijdwijze, de guerilla. Gewelddaden vor
men een essentieel onderdeel van deze
manier van oorlogvoering. Het is niet
zo vreemd als in dergelijke omstandig
heden geweld met geweld wordt beant
woord. Over eventuele misdaden van Ne
derlandse zijde zijn in opdracht^an
de Nederlandse regering een tweetal
rapporten samengesteld. Eén rapport
gaat over de handelingen van de veel
omstreden legercommandant Wester
ling op Zuid-Celebes. Een ander rapport
is samengesteld door de heren Stam en
Van Rij. Beide verslagen liggen (ter ver
trouwelijke kennisname) op de griffie
van de Tweede Kamer, zoals de heer
Den Uyl (PvdA) vorige week ontdek
te. De Zaak Westerling is al eens eerder
ter politieke behandeling geweest. Nie
mand behoeft er' aan te twijfelen, dat bij
deze akties op Zuid-Celebes de Neder
landse soldaten inderdaad in sommige
gevallen beestachtig zijn opgetreden. Dat
staat ook met zo veel woorden in het
verslag. De vraag is echter of men aan
de hand van deze voorbeelden mag ge
neraliseren. Dat is ook de reden waar
om de socialistische oppositie nu heeft
gevraagd niet alleen naar gedetailleerde
inlichtingen over de incidenten, die
inderdaad zijn voorgekomen, maar ook
naar de orders, die destijds van hoger
hand aan Nederlandse militairen (voor
het merendeel dienstplichtigen) zjjn ge
geven.
Theodorus Niemeyer NV, een der oud
ste en grootste bedrijven in de stad
Groningen, bestaat binnenkort 150 jaar.
Op 1 mei 1819 namelijk kocht Mein
dert Niemeyer een winkel, annex gros-
sierderij in de Nieuwe Ebbingestraat te
Groningen. Het was een zaak in kolo
niale waren en tabak, die de naam „Het
Wapen van Rotterdam” droeg.
Het jubileum zal in juni worden her
dacht met o.a. op 20 juni een officiële
receptie en de opening van een taba-
cologische tentoonstelling in het Muse
um voor Stad en Ommelanden te Gro
ningen. Er zullen diverse evenementen
plaatsvinden voor relaties en personeel.
Theodorus Niemeyer NV, die naast
een sterke positie op de binnenlandse
President De Gaulle heeft een bezoek
gebracht aan Bretagne, waar ernstige
bezwaren bestaan tegen de verwaarlo
zing van dit achtergebleven gebied door
het centrale bestuur in Parijs. Aange
zien de Bretonnen met eigen cultuur
en eigen taal een zekere uitzonderings
positie innemen en aangezien de extre
me Bretonnen geporteerd zijn voor een
afscheiding van Frankrijk, of in elk ge
val voor een veel sterker eigen bestuur,
was men benieuwd naar de reacties van
de bevolking op De Gaulles bezoek. Er
zijn betogingen gehouden, er waren veel
minder mensen dan bij bezoeken van
De Gaulle gebruikelijk is, maar dat
Prijzen
Minister De Block (Economische za
ken) heeft toch ingegrepen tegen een
aantal, naar het oordeel van de rege
ring ongemotiveerde, prijsverhogingen.
De bewindsman heeft prijsmaatregelen
afgekondigd tegen de horeca-sector, de
rijscholen en de wasserettes. Vooral zijn
maatregel tegen de horecabedrijven
schijnt nog al wat moeilijkheden op te
leveren. Het is de derde maal, dat een
minister in deze sector ingrijpt. Tot
groot ongenoegen van de eigenaren van
horecabedrijven. Zij hebben de laatste
jaren danige tegenvallers moeten incas
seren. Het uitgaansleven in Nederland
loopt terug, op de drankjes komen steeds
meer belastingen en accijnzen. Kosten
stijgingen zjjn, volgens de horecabran
che, de laatste jaren steeds voorgeko
men zonder dat ergens kompensatie kon
worden gevonden. De BTW heeft de prij
zen opnieuw opgeschroefd. De vraag bij
dit alles is in hoeverre het ministerie
controle kan uitoefenen op al dan niet
gerechtvaardigde prijsvei^ogingen. In
dien een restauranteigenaar vorig jaar
een biefstuk verkocht voor f 7,50 kan
h(j nu diezelfde biefstuk verkopen voor
f 12,50. mits hij er wat champignons bij
doet en er een andere naam aan geeft.
markt ook in ruim 100 landen een goe
de reputatie voor haar artikelen geniet,
produceert, behalve in Groningen, ook
in .eigen fabrieken in Louisville-Ken-
tucky-USA en in Brantford-Ontario-
Canada.
Daarnaast zal de bereiding van koffie,
thee en levensmiddelen in nieuwe ba
nen worden geleid door de recente fu
sie met Van der Plaats NV te Bolswa
en de samenwerking met Catz Interna
onal NV te Rotterdam.
Als resultaat van deze ontwikkeling
zoals bekend opgericht de Verenig
Levensmiddelen Fabrieken NV (VLF,
In Bolsward zal door de VLF een nieu
we fabriek (investering ca. 10 miljoen
gulden) worden gebouwd.
heeft toch niet verhinderd, dat De Gaul
le aangekondigd heeft, dat vermoede
lijk in maart een referendum zal wor
den gehouden over de positie van de
Franse Senaat en over het beginsel van
decentralisatie in het sinds eeuwen
steeds sterker gecentraliseerde Frank
rijk. De plannen voor deze decentrali
satie zijn nog niet eens volledig uitge
werkt, maar het zal ongetwijfeld een
nieuwe poging van de regering zijn de
economische ontwikkeling niet alleen in
Bretagne, maar in talrijke departemen
ten, die door ongunstige ligging e.d. eco
nomisch zijn achtergebleven tot nieuw
leven te wekken. Maar het woord in
dustrialiseren is gemakkelijker uitge
sproken dan dat de fabrieken voor nieu
we welvaart zorgen.
Defensiepolitiek vormde evenwel de
kern van Nixons mededelingen. Eind ju
ni vorig jaar had Gromiko, de Russi
sche minister van buitenlandse zaken,
voor onderhandelingen te openen ter be
teugeling van een nieuwe bewapenings
wedloop, die dreigde door de ontwikke
ling van de z.g. afweerraketsystemen.
Johnsons regering had hierover een ge
sprek voorbereid, dat evenwel verhin
derd werd door de Russische inval in
Tsjecho-Slowakije. Maar de plannen lig
gen klaar en op de dag van Nixons
ambtsaanvaarding kondigde Moskou aan
nog steeds belangstelling voor onderhan
delingen hierover te hebben.
Laird Nicons minister van defensie, had
zich eerst terughoudend getoond. Hij
moest alles nog eens zorgvuldig bestu
deren en zeker zou hij alleen vanuit
een positie van sterkte willen onderhan
delen. Dat klonk niet bemoedigend,
vooral omdat Laird het woord overwicht
nadrukkelijk hanteerde, terwijl zijn De
mocratische voorgangers op het laatst
van hun loopbaan genoegen namen met
Ifl»
Ms
Advertentieprijs: 16 ct per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
De regering voelt voorlopig niets voor het vrijgeven van de (geheime) gegevens
over het optreden van Nederlandse soldaten in Indonesië. De regering meent, dat
nu, zoveel jaren na het gebeurde, de in de rapporten vastgelegde gegevens ver
keerde indrukken zouden kunnen geven en daarom maar beter In de kast kunnen
bljjven liggen. Premier De Jong heeft dit de Tweede Kamer medegedeeld. De
regering twijfelt - na bijna twintig jaren - bovendien aan de juistheid van enkele
rapporten, die al geruime tijd geleden zijn samengesteld. De rapporten z|jn
destijds volgens de regering samengesteld zonder voldoende hoor en wederhoor van
de desbetreffende militairen. Bovendien bevatten de rapporten zodanig gedetail
leerde beschrijvingen van gewelddaden, dat nu, na twintig jaren, de bevolking
extra geschokt zou raken. De regering geeft in dit antwoord aan de Tweede
Kamer min of meer toe, dat tijdens de politionele akties in Indonesië excessen
z|jn voorgekomen.
Ongeveer een jaar geleden werd een
single uitgebracht bij Philips, waarop
de op dat ogenblik in Nederland nog
vrijwel onbekende Franse zangeres Ri
ka Zaraï het lied „Yerushala’im shel
zahav” zong. De single bleek na een
paar weken redelijk aan te slaan bij
het publiek doch beschikte zo te zien
niet over enige hit-kwaliteiten. Het was
een oud, melodieus, Joods liedje dat
door Rika Zaraï opnieuw was opgeno
men.
Enkele maanden geleden ontstond, me
de dankzij enkele televisie-shows van
Rika, plotseling een grote vraag naar
„Yerushala’im” en tot ieders verbazing,
niet in het minst tot die van Rika Za
raï, verscheen het nummer op de va
derlandse hitparade.
Wie is FÏka Zaraï, de frêle jonge vrouw
van Joodse afkomst die al enkele jaren
in Parijs woont en werkt? Zij werd op
19 februari 1939 in Jeruzalem geboren
waar zij na haar schoolopleiding, aan
het Conservatorium piano ging studeren.
Haar muzikale carrière begon ze ech
ter als zangeres door liederen te zin
gen van o.a. Brecht, Haïm Hefer en
Nathan Alterman.
In 1960 vertrok ze naar Parijs om
daar, naar aanleiding van (misleidende)
verhalen van een Israëlische impressa-
rio, een grootse toekomst te beginnen
bij de Olympia”, de wereldberoemde
Parijs musichall. Helaas bleek van al
le optimistische voorspellingen niets te
kloppen, zodat Rika een tijd lang on
der moeilijke omstandigheden in de
Franse hoofdstad leefde. Uiteindelijk
gelukte het haar om bij een platen
maatschappij een plaatje te maken dat
aansloeg bij het publiek. Via radio en
televisie gelukte het haar in 1962 op
de planken van de Olympia te komen
en in de daarop volgende jaren trad ze
vele malen op in de belangrijke thea
ters van Frankrijk. Buitenlandse tour
nees volgden en in 1965 kreeg zij een
exclusief contract bij Philips. De uit
gave van haar nieuwe elpee, die van
zelfsprekend de titel „Yerushala’im”
meekreeg, onderstreept duidelijk de
grote populariteit die zij zich zowel in
Frankrijk als daarbuiten heeft verwor
ven.
-
