Gabe Sluw
In naam der wet naamloos
van
bij uitkeringen
Meer
service
AOW-AWW
De openbare bibliotheek
organiseert een avond met
Sipke van der Land
I
I
I
I
I
te#
1
I
B
De bijeenkomst wordt gehouden in
de bibliotheek ie Bolsward
rf
Schrijversbal
Maitiidsgreatheit
Fan de Martinytoer
Hwat hat
ós hjoed to sizzen
I
VM. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2336
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
feï
I
f
1
DINSDAG 4 MAART 1969
108e JAARGANG No. 18
Wymbritseradeel.
De burger verdachte
dient beschermd
Piet
Wettelijke bescherming
J.S.
service
MELKERIJ
CS
Toelichting
Tj. de J.
Sipke van der Land is geboren en getogen in Friesland, en woont nu in Wassenaar.
Als spreker en schrijver op het gebied van jeugdwerk, evangelisatie en literatuur
kreeg hij bekendheid.
Ter gelegenheid van de Boekenweek, die gehouden wordt van 1 t.m. 8 maart,
komt Sipke van der Land naar Bolsward om te spreken over „Moderne jeugd en
moderne literatuur”. De bijeenkomst wordt gehouden in de openbare bibliotheek,
Kerkstraat 1 te Bolsward en begint om 8 uur.
Advertentieprijs: 16 ct per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Abonnementsprijs f 3,75 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Art. 7 van de Grondwet luidt: Niemand
heeft voorafgaand verlof nodig om door
mee begonnen kan worden. Een inleiding
daarop, door ouders, docenten, jeugdlei
ders e.a. is dan ook van groot belang.
Opvoeders zullen mèt de jongeren een
antwoord moeten trachten te vinden op
de vragen en problemen die deze tijd
ons stelt.
Sipke van der Land zal o.a. de volgen
de schrijvers aan de orde stellen: M.
Diekmann, A. Rutgers van der Loeff-
Basenau, J. Wolkers, G. K. van het Reve
H. Mulisch e.a. Verwacht mag worden
dat voor deze avond grote belangstel
ling bestaat, zowel bij ouderen als bij
de opgroeiende jeugd.
Wyt bin har klokjes.
Hoe kin it ek oars.
Hwa soe nou forwachtsje
It read fan ’e roas.
Great is it tinken
It wezen noch mear.
Forwündering sprekt
By it sjen eltse kear.
Men sjocht, dat it libben
It wint fan ’e dea.
As it winterse kleed
Harren fait fan ’e lea.
Tear binn’ de klanken.
Sêft is har lüd.
Earste yn wêzen
Leaflik har groet.
Né, elts is tofreden
Mei it greate bistjür.
Fan 't wikseljend bistean
Yn 'e frije natür.
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Vitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adre»;
Marktstraat 13
(05157)
Het schrijversbal
werd vast weer knal
Wie kwam ’t versieren?
Paul Brandt riep: Nou
ik doe het, zo
zijn onze manieren,
’k bleef actueel,
al kwamen veel
boze protesten.
Belediging
Och kom ik zing
mijn eigen liedje
en ergernis
wekt ieder wis,
och daarvoor bied je
’t eens extra mal
op ’t schrijversbal.
Bols wards Nieuwsblad
Bij de berechting van de jongeman die in februari te L’trec.ht verdacht van een
aantal moorden heeft terechtgestaan, is sprake geweest van een merkwaardig
verloop by de berichtgeving. Des te merkwaardiger omdat het een bepaalde
uode in de rechtbankverslaggeverjj ten nauwste raakt.
Yn in wrald fol tsjinstellingen is it net
maklik in krekte koers oan to jaen.
Oan de iene kant groeit de wraldbifol-
king sa hurd, dat de ekonomen bang
binne, dat de iteraesje dat net byhêlde
kin en oan de oare kant klaget men
stien en bien oer de oerproduksje fan
dyselde produkten. Dy’t se tige noadich
hawwe, kinne se net keapje en dy’t se
wol keapje kin, hat it liif al fol. Frys-
Iê.n as it gewest mei de measte kij en
ek de measte molke, hat by de gong
fan saken yn de suvel it aldergreatste
bilang en itjis dan ek gjin wünder, dat
De leef- en denkwereld van de moderne
jeugd is geheel verschillend van die
der mensen die opgegroeid zijn vóór de
tweede wereldoorlog. Veel ouders van
opgroeiende jeugd zitten dan ook met
een „literatuurprobleem”. Dit is nl. niet
alleen een kwestie die de school betreft.
Het gezin is er ten nauwste bij betrok
ken. Van groot belang is dan ook de
verhouding en vooral het kontakt tussen
het gezin en de school. De bijdrage van
de ouders in dezen blijkt al dadelijk,
als we bedenken, dat het echte literatuur
onderricht dan wel pas begint in de 4e
klas van een middelbare school, maar
tevens, dat daar toch niet onvoorbereid
Zo’n schrijversbal.
in geen geval
een stijve bedoening
vreugd stijgt ten top
wij drinken op
de sier-verzoening.
Er mag gedanst
en licht gesjansd
(tegen betaling?)
wat zou het zijn
neem dan eens fijn
een in de maling.
Elke auteur
één avond fleur
’t werd echt geen sarren.
Wij stellen saam
ons komisch aan
moderne narren.
Spuw dus geen gal
op ’t schrijversbal.
de drukpers gedachten of gevoelens te
openbaren, behoudens ieders verantwoor
delijkheid volgens de wet. Uitzonderin
gen op dit artikel beschermen de bur
gerij wel tegen bijv, de verspreiding
van papier dat volgens de wetgever is
bedrukt met taal of afbeelding, „aan
stotelijk” voor de eerbaarheid”, maar
er is geen uitzonderingsartikel dat de bur
ger die in het openbaar terecht staat
beschermt tegen verspreiding van diens
naam. Die burger is vogelvrij verklaard.
Weliswaar betrof het in dit geval een
hoogst uitzonderlijke zaak, maar wie
bepaalt de grens tussen wel en niet uit
zonderlijk? Als daaromtrent geen richt
lijnen worden aangegeven is de eerste
stap op het hellend vlak van de wille
keur gedaan. Over de verspreiding van
de naam van een getuige-familielid is
in dit verband niet gesproken, maar
in feite kan men zich ook afvragen of
vermelding van die naam voluit nood
zakelijk is. In de eerste plaats kan men
er in veel gevallen de naam van de ver
dachte uit afleiden, maar in de tweede
plaats kan ook de getuige zelf maat
schappelijk worden geschaad door ver
melding van zijn of haar naam.
It snieklokje stiet
Hast, op ’e sprong
Syn iere melodije,
De maeitiid syn song.
dat er dan op sokke bidriuwen tük buor-
ke wurde moat en der folie frege wurdt
fan it fakmanskip en de wurklust fan dc
boer. Mei de tomme efter it festje kom.
soks net klear.
De produksje per kou is yn Nederlén
gemiddeld 4233 kilo mei 3.87 persint fet.
Yn Fryslan wie dat 4313 kilo met 4.11
persint fet. Mar op dit punt llzze wy
lang net oan ’e kop. It tal liters molke
is yn de measte provinsjes heger. Grins
komt op 4482 kilo, Drinte op 4374 kilo,
Oerisel op 4279, Gelderlan op 4326, Utert
op 4356, mar dan komt Noard-Hollan
mei net minder as 4753 kilo, wylst Sé
lan seis op 4788 kilo komt. Dat léste
seit it measte net, hwant yn Sélan bir
ne mar in bytsje kij en dy sitte mea
by de bouboeren, hwert se troch eig:
foer hwat foar hawwe, mar Noard-Ho
lan set üs foargoed in pyk. Dêrom i.
tsjintwurdich de bilangstelling foar de
fokkerij yn Noard-Hollan ek by uzes
groeijende. Neffens ir. Scheer, de nije
féteeltkonsulint hjirre, sil der folie mear
tocht wurde moatte om it erflik pro-
duksjeformogen fan de bollen, dy’t troch
de KI brükt wurde. Der is men dan ek
dlrok mei dwaende en wy sllle hoopje,
dat Fryslan net allinnich yn it fetgehalte
mar ek yn it tal kilo’s meidertiid hwat
better üt de hoeke komt. Mar dan moatte
dy meardere kilo’s molke net wour
wurde troch in kroadfol koartfoer, mar
troch har bettere erflike oanliz. Allin
nich fan de léste kin de boer better
wurde, it earste is in djüre pronk mei
it kontroleboekje
De omschakeling op deze nieuwe beta
lingsmethode komt tot stand in nauwe
samenwerking met de Postcheque- en
Girodienst en de Posterijen. Aangezien
het een wijziging betreft van niet min
der dan 650.000 betaalbaarstellingen,
waarvoor thans over het volledige juis
te adressenmateriaal moet worden be-
Net folie dingen binne sa min. mei
mjitte to brüken as in maklike stoel.
ge-
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
stik boppe, wylst GerderlAn ek op 41
persint komt.
It fêste molkjild is foar de sanboer li-
kegoed in oantreklik ding, nou’t de agra-
ryske ynfrastruktuer troch ruilforka-
velingen en streekforbetteringen har
ren mear mooglikheden biede. Boppedat
binne de féprizen jit altyd heech en kin
der sa nou en dan in bist foar in read
bankje of mear, forkoft wurde. De yn-
druk bistiet wol, dat yn dizze hoeken
mear oan koartfoer bistege wurdt en
dat sil ek wol sa bliuwe, sa lang in kilo
koeken of moal mar in bytsje mear
kostet as in kilo molke opbringt.
Fan 1951 óf oant 1967 ta is troch dizze
üntwikkeling it gemiddelde tal kij per
bidriuw oproun fan 10.7 oant 16.5. Dat
is mear as 50 persint. Dêrüt blykt, dat
hiel hwat bidriuwkes fordwoun binne en
algemien wurdt forwachte, dat dizze sa-
nearing yn de fean- en sanstreken noch
hurder gean sil. De léste ütkomsten fan
de LEI-bidriuwen toane oan, dat er op
de feangrounen foar de groep under de
15 ha gjin reedlik bistean mear is. Op
de klaei wie dat better, der sit noch
altyd wol in stik brea yn.
Ynteressant wie by dy bidriuwen de
ütkomst foar de klaeibidriuwen fan sa’n
sawntich pounsmiet. Dy stiene, hwat it
ynkommen foar de boer oangiet, boppe-
oan, tominsten hwannear it ienmans-
bidriuwen wiene, mei hwat tydlike hulp
of leanwurk. Dr. Mansholt fynt dy ien-
mansbidriuwen neat mei neat, mar de
üntwikkeling hjirre lit sjen, dat it krekt
dy iengesinsbldriuwen binne fan 25 ha
dy’t trochstrings in ynkommen boppe
de 20.000 goune opleverje. It is düdlik, j
W
schikt, zal het duidelijk zijn, dat hier
aan zeer veel voorbereidende werkzaam
heden vooraf moeten gaan en dat de
invoering van de nieuwe methode dan
ook niet voor het gehele land gelijk
tijdig kan plaats vinden. De bedoeling
is, dat dit geleidelijk geschiedt en wel
over een periode, die loopt tot eind 1970.
Men gaat daarbij in het algemeen te
werk volgens alfabetische volgorde der
hoofdpostkantoren.
Een van de voorbereidende maatregelen
bestaat hierin, dat tevoren aan elke be
langhebbende bij de uitbetaling van zijn
of haar uitkering op het postkantoor
-jin ip-ioai .Sunqoqaoi wui japnuuoj uaa
gereikt met onder meer hét verzoek,
daarop voorkeur voor een bepaalde be
talingsmethode kenbaar te maken. Men
kan namelijk kiezen tussen betaling via
een bank- of girorekening en betaling
per postcheque.
Zoals vanzelf spreekt blijft de moge
lijkheid bestaan om iemand anders (b.v.
een zoon of dochter) doorlopend mach
tigen, de uitkering te incasseren zodat
de rechthebbende dan niet genoodzaakt
is, dit zelf te doen. Voorlopig kan men
rustig afwachten tot men op het post
kantoor het invulformulier met de toe
lichting ontvangt. Dit formulier be
hoeft pas bij de volgende uitbetaling
weer op het postkantoor te worden in
geleverd zodat iedereen het thuis kan
invullen. Zijn er moeilijkheden bij de
invulling dan zal de postambtenaar
daarbij gaarne behulpzaam zijn. Men
ontvangt later een nadere mededeling
over het tijdstip waarop de uitkering
voor het eerst op de nieuwe manier
wordt betaalbaar gesteld. Opgemerkt
zij nog, dat bij nieuwe toekenningen en
wijzigingen in lopende betalingen reeds
eerder tot uitbetaling per cheque zal
worden overgegaan.
Geen onderzoek
Voor zover ons bekend, is er nooit een
wetenschappelijk onderzoek ingesteld
naar de al of niet aanwezige preventie
ve werking die zou uitgaan van het be
kend maken van de naam van een ver
dachte, hetzij mét initialen, hetzij vol
uit. Zou overtuigend kunnen worden
aangetoond dat gegevens over de naam,
in welke vorm ook. mensen zou weer
houden van het plegen van een misdrijf,
dan zou de behoefte aan handhaving van
het gebruik van initialen nog verklaar
baar kunnen zijn. Maar zolang in dit
opzicht niets is bewezen, is er veel voor
te zeggen de naam van een verdachte
niet te vermelden. Zijn resocialisatie zou
er mee zijn gediend en de samenleving
zou er niets aan missen. Bij de beoor
deling van de criminaliteit in een be
paald land doet het er niets toe hoe de
justitiabelen heten. De aard en de ernst
van het misdrijf, de oorzaken en de ach
tergronden zijn belangrijk, de leeftijd
en het geslacht kunnen belangrijk zijn,
,maar de naam is te enen male onbe
langrijk.
Het is in Nederland gebruikelijk dat de
verdachte in rechtbankverslagen wordt
aangeduid met zijn initialen, beroep en
woonplaats (bij hoge uitzondering blijft
het noemen van beroep en/of woon
plaats achterwege). Over dit algemeen
gebruik bestaat onder de hoofdredac
teuren van de dagbladen geen afspraak.
Iedere hoofdredacteur zou voor zijn
krant een andere regel kunnen voor
schrijven, bijv, het voluit vermelden van
verdaehte’s naam, het weglaten van de
initialen, maar wel het noemen van be
roep en woonplaats of het volstaan met
de mededeling „een man verdacht van
misdrijf X. heeft voor de rechtbank te
Y terechtgestaan”.
Wij laten in het midden of het thans
geldende gebruik vervangen zou moe
ten worden door een ander, maar stel
ten vast, dat er tot op heden wat be
treft de dagbladen, in het algemeen niet
van is af geweken. Wel rijst de vraag:
hoe lang zal het nog duren voordat dit
gebeurt?
Ek is tijdens het proces te Utrecht na
melijk het volgende geschied: radiover
slaggevers hebben voor hun microfoons
de naam van de verdachte voluit ge
noemd. Aangezien iedere uitzending mi
nimaal door enige duizenden bezitters
van radiotoestellen wordt beluisterd, heb
ben toen voor het eerst mensen buiten
de directe kring van het proces de naam
van de verdachte vernomen. Zij zullen
dfe in hun hoofd hebben geprent en
's avonds of ’s morgens bij het lezen
van het krantenverslag, de initialen in
hun gedachten hebben vervangen door
de volledige naam.
Nog groter werd de groep kenners van
deze naam toen hij ook in uitzendingen
voor de televisie werd gebruikt.
Van één geval is ons bekend dat de te-
levisieverslaggever in zijn redactionele
Binnen afzienbare tijd zullen de Socia
le Verzekeringsbank en de Raden van
Arbeid overgaan tot het invoeren van
een nieuwe betalingsmethode voor uit
keringen, die op het postkantoor in ont
vangst worden genomen. Dit betreft
uitkeringen krachtens de Algemene Ou
derdomswet (AOW), de Algemene We
duwen- en Wezenwet (AWW), de Vrij
willige Ouder domsver zekering (VOV)
alsmede ongevals- en ouderdomsrenten.
In het nieuwe systeem zal ernaar wor
den gestreefd zoveel mogelijk rechtheb
benden ertoe te bewegen hun uitkering
op een giro-rekening te laten overschrij
ven. Dat kan hun eigen rekening zijn
maar ook een rekening van een
machtigde b.v. een zoon of dochter.
Overigens zal het giraal betalen be
paald niet worden opgedrongen. Dege
nen. die hun uitkering toch maar lie
ver niet via een giro-rekening ontvan
gen, krijgen zelfs een betere
dan tot heden het geval is.
In het kader van het huidige systeem
moeten degenen, die de uitkering niet
per giro laten overmaken, het bedrag
op een vaste datum bij een daartoe aan
gewezen postkantoor in ontvangst ne
men. In de toekomst krijgen deze recht
hebbenden een cheque thuisgestuurd, die
zij gedurende de maand van uitgifte of
de maand daarna, op elke gewenste dag
en bij elk willekeurig postkantoor kun
nen gaan verzilveren.
Conclusie
Er is dus alles voor te zeggen het ge
bruik van initialen in rechtbankversla
gen af te schaffen en dit als uitzonde
ring op art. 7 van de Grondwet bij de
wet te regelen, tenzij onderzoek heeft
aangetoond dat het tegendeel in het al
gemeen belang noodzakelijk is.
tekst de initialen had vermeld. Dat be
wijst dat het oorspronkelijk niet de be
doeling was de volle naam prijs te ge
ven. Maar wat bleek? De mensen die
hij ondervroeg (rechtbankverslagge
vers) gebruikten verdaehte’s naam vol
uit. Het zou van te grote hypocrisie heb
ben getuigd in eigen gesproken woord
de initialen te gebruiken en in dezelfde
uitzending anderen de naam te laten
zeggen. De televisieverslaggever gebruik
te dus ook de naam voluit.
Ware de verantwoordelijke hoofdredac
teur van de televisierubriek werkelijk
van zins geweest om de verdachte al
thans enigszins te beschermen, dan zou
hij de naam uit de opnamen hebben
kunnen laten knippen of indien dit niet
mogelijk was geweest, de hele uitzen
ding niet door hebben kunnen laten
gaan.
Hoe het ook zij, radio en televisie heb
ben een precedent geschapen dat voor
de Nederlandse justitiabelen kwalijke
gevolgen kan hebben. Wanneer deze me
dia zich regelmatiger met rechtbankver-
slaggeverij zouden gaan bezig houden en
wat het gebruik van de naam van de
verdachten betreft, in hun berichtge
ving vollediger zouden zijn dan de dag
bladen, dan zou het gebruik van initia
len bij rechtbankverslaggeving wel eens
in de knel kunnen raken.
Overigens is over dit gebruik in de loop
van de jaren al heel wat gesproken
en geschreven. Terecht, want alle be
trokkenen vinden het een onbevredigen
de zaak. Het zal helaas bij praten blij
ven zolang bij de wet hieromtrent niets
is geregeld.
de boer hjirre bysünder bilang stelt yn
de üntwikkeling, hwert hy mei syn hüs-
halding fan ófhinget.
Sünt 1948, dat is dus tweintich jier lyn,
is it tal melkekij mei 35 persint ta-
naem. De bettere mooglikheden op alle
ünderdielen fan it bidriuw waarden bi-
nut en it soe net goed wêze as de boe
ren dat net dien hiene.
Opmerkelik is, dat it Westen: Noard-
en Süd-Hollan en Sélan yn dizzen in
apart plak ynnimme. Dér is blykber sa-
folle groun oan wegen en wenten op-
offere, dat it iene it oare yn it lyk-
wicht halden hat, hwant hja binne op
itselde peil stean bleaun. De greatste ta-
name is komd yn dy streken, dêr’t in
bulte lytse bidriuwen binne. Dér is de
traditionele bidriuwsfiiering fan in pear
kij, in pear hoekjes bou, hwat hinnen
en hwat bargen, fierhinne fordwoun. De
measte bou is ta greide makke, hin
nen en bargen nei aparte greate ien-
heden gearbrocht en rounom forgrea-
ting fan de oerbleaune bidriuwen, al as
net yn ruilforkavelingsforbên, troch-
fierd.
Dêrby binne yn de Noardeastpolder en
Flevolan ek de noadige kij bykomd, sa-
dat de provinsje Oerisel, dy’t der it
measte fan profiteard hat, op in tana-
me komd is fan mear as 100.000 melke
kij, dat is 60 persint fan har- eardere
tal. Mar ek Noard-Braban jowt in great
akkrés. Mei 90.000 kij mear, dat is
58 persint spilet dy provinsje ek net
swak by. Fryslan is de trêdde mei 73.000
kij. mar dat is net mear as 34 persint
fan har bislach. Dér stiet Drinte mei
52 persint en Grins mei 49 persint in
