Gabe Skroar
dag
voor
Geen eerste kievitsei’
de
meer voor
Koningin
HOE’T WY US EARSTE LJIPAEI FOUNEN
Koninginnedag
de jeugd
i ggr
Sipke van der Land in Openbare Leeszaal
I
a!'
I
f WO
Decoratie beleid
Jongetje in Makkum
van verdrinkings-
dood gered
Hwat hat
üs hjoed to sizzen
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
R
DINSDAG 11 MAART 1969
108e JAARGANG No. 20
Moderne jeugd en mo
De bitide fügel pakt de wjirm.
derne literatuur
AXXXXWAXXXVAXXWrtW
Besluit gegrond op losse gronden
Piet
Moai Ijipke”
Sipke Buma, 10 jier, Westhim
Advertentieprijs: 16 ct per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Verse hflnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactle-adres:
Marktstraat 13
(05157)
de
de
Het Oranje-Comité maakt er een traditie van om jaarlijks de
Koninginnedag tot een feestdag voor de gehele jeugd te maken.
Om 1700 kinderen een dag met sport en spel of andere attraktles
bezig te houden, vraagt heel wat voorbereiding! Wij mogen als
Bolswarder gemeenschap erkentelijk zijn voor dat sympathiek stre
ven van ons Oranje-Comité.
Kan er nog méér van ons worden verwacht?
Deze feestdag voor onze eigen jeugd vraagt immers naast voor
bereiding ook geld, veel geld. Mag ik daarom een beroep doen op
alle Bolswarder ingezetenen om de lijstkollekte voor dit doel royaal
te steunen. Het gaat voor onze kinderen en ter ere van ons vorsten
huis. Daarom, geeft gul en steekt allen 30 april de vlag uit.
Zo wordt het een feestdag van saamhorigheid in Bolsward, precies
zoals h.m. de koningin het bedoelt en zoals wij het onze kinderen
graag gunnen.
het feit, dat niet ieder deskundig is op
dit terrein nog al eens toe geleid, dat
vele vogelnesten werden verstoord.
Het was n.l. niet zö, dat de jongens ein
deloos liepen te zoeken en toen toevallig
tegen dit fopei aanliepen. Integendeel zij
hadden haast leest u het zelf maar
omdat de kievit zo mooi rustig was,
dreef als het ware 't eierzoekersinstinct
de jonge natuurvrienden naar het plek
je waar ze geluk hadden.
Hoe dan ook, nu dit feit eenmaal is ge
noemd, zal het, dunkt ons, nader on
derzocht moeten worden. Wij plaatsen
het reisverhaal naar de koningin op de
plaats waar u anders onze rubriek Fan
de Martinytoer vindt. Door ziekte was
onze medewerker Tj. de Jong ditmaal
niet in staat zijn rubriek te leveren.
De burgemeester van Bolsward,
J. M. A. Mulder.
Het decoratie-beleid,
past niet meer in onze tijd,
heeft premier De Jong gezegd.
Volgens allen, zeer terecht.
Er werd gediscrimineerd,
zoiets moet haast afgeleerd,
trek daarom één rechte lijn.
Laat er meer gelijkheid zijn.
Iemand met een hoge rang
wist het reeds van overlang
als ik ooit eens jubileer,
krijg ik ook de hoogste eer.
Men noemt mij een steunpilaar,
(ook al is ’t meestal niet waar)
’k heb het echter wel verstaan
er zit een ridderlint aan.
Iemand iets lager geplaatst
bleek er echter ook niet naast
hij stond met veel zoete taal
op een zekere dag centraal.
Hoorde dan het compliment
een bestuurder met talent
kan als een rots op gebouwd
Een medaille in het goud.
Iemand op iets lager tree,
nou die telde ook nog mee.
Jij hebt braaf je best gedaan
neem de zilveren plak driest aan.
Kwam men net boven de lijn,
’t mocht toch een prestatie zijn
Veertig jaar bij 't ziekenfonds
Een médaille in het brons.
Abonnementsprijs f 3,75 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
met de armpjes op het ijs
moeizaam het hoofdje boven
houden. Kees Kooistra wierp
touw toe, dat hij na enkele
pogingen, stevig vastgreep.
Bolswards Nieuwsblad
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
Het i* een loffelijk streven van de Openbare leeszaal en Bibliotheek de Neder
land»»-, Friese- en Kinderboekenweek met aktiviteiten als exposities, wedstrijden
en informatieve samenkomsten te begeleiden. Verleden week was dit het geval met
een „lezing” van de van afkomst Friese schrijver Sipke van der Land over
moderne jeugd en moderne literatuur.
kleun. Doe’t wy wer yn Aldegea ka
men, stie üs heit al to wachtsjen. Hy
frege noch, oft ik wol in büsdoek hie
en ik moast goed fatsoenlik wêze, mei
twa wurden sprekke en sa en foaral net
forjitte om de pet óf to dwaen. Nou,
om dat net to forjitten, haw ik dy foar
de wissichheit mar by Abma bliuwe lit-
ten.
It waerd foar üs in wiere feestdei. Hwat
kin sa’n auto hurd ride. Boargemas-
ter Tjaberings en de hear Eisma wie-
ne mei. It gyng sa hurd, dat mei in
pear ure wiene wy al op Soestdyk. Dér
stiene al in hiele rige fotografen en for-
slachjowers ré om üs op to heinen, mar
hja mochten üs neat freegje, wy moas-
ten earst nei de Keninginne. Hwat in
moaije tün hie dy, mei al dy blom
men. Wy waerden hertlik üntfongen
troch Jonkfrou Repelaer van Driel.
Wy moasten in pear minuten wachtsje
en dér kaem de Keninginne de tün
troch kuijerjen, de trep op en troch in
oare doar by üs yn ’e keamer.
De boargemaster en de hear Eisma stie
ten allebeide yn in greate stoel en Broer
en ik togearre op in moaije bank. Wy
ha in hiel skoft och sa sellich en aer-
dich mei de Keninginne praet. Krekt
as wie it in muoike fan üs. Wy founen
har allebeide in leaf minske. En hwat
hie hja in moaije jurk oan, in readen
ien.
Doe’t wy der foech trije kertier sitten
hiene, naem de Keninginne ófskie. Wy
moasten op skoalle allebeide mar fiks
üs bést dwaen, sei se, en goed leare.
Nei ófrin hat de Boargemaster üs yn
hotel „De Witte Berg” to Laren trak-
tearre op in dübele ütsmiter mei skin-
ke. Nou, dat foei der wol yn. Letter
ünderweis ried üs noch in motor mei
twa polysjes der op foarby mei yn it
sydspan in boef. Sa gyng it nei Den
Oever, hjir ha wy noch efkes oanstut-
sen. De Boargemaster sei, dat it soe ek
wol foar de radio west hawwe. Dat woe-
ne wy graech witte en dêrom fregen wy
it oan de frou. Ja, sei se, twa jonges
üt Aldegea hawwe it foun. Jimme hie
ne dat gesicht ris sjen moatten, doe’t
wy tortelden, dat wy dy jonges wiene!
Doe’t wy de jouns oer Boalsert en Wol-
sum wer op ’e Kat kamen, wie der gjin-
ien thüs. Hja wiene allgear nei Alde
gea set. It wie dér allegearre drokte en
flagen. Krekt as wiene wy de Kenin-
schaal dan voorheen en soms ondes
kundig naar kievitseieren wordt ge
zocht, waardoor de stand van de wei
devogels in het algemeen wordt bedreigd
Van de zijde van het ministerie van
cultuur, recreatie en maatschappelijk
werk werd hierover nog het volgende
medegedeeld: De laatste jaren wordt in
steeds toenemende mate naar kievits
eieren gezocht met de bedoeling een
eerstgevonden ei van deze fraaie en
voor ons land zo karakteristieke wei
de vogels aan landelijke, regionale en
plaatselijke autoriteiten aan te bieden.
Dit heeft er mede als gevolg van
ginne seis!
Boargemaster fortelde fan üs bisite oan
it paleis en wy bitanken him en de hear
Eisma foar de prachtige reis. Mar doe
wie it foar üs noch net ófroun. Wy moas
ten wer mei nei Abma, dy’t de krante-
mannen yn ’e hüs op üs sieten to wacht
sjen. Nou, hwat wy har forteld ha, hat
allgearre wol yn ’e krante stien. Wy
hiene fan de Keninginne in greate doas
mei sükelaedtsjes meikrigen om op
skoalle fan roun to parten. Dus, de oa
re deis wie it ek noch in bytsje feest
foar üs. De woansdeis ha wy noch foar
de radio west (wraldomrop) en dan net
to forjitten al dy kaerten, kaertsjes
en brieven dy’t de post üs brocht, soms
ek fan sike jonges üt sikenhuzen en fan
oare aeisikers.
Fan de KFFB krigen wy elk en moai
boekje „Wiger en it finkje” en ek wie
der in brief fan it Fryske studintesel-
skip üt Grins.
geladen en gekleurd, zoals bij de pu
blicaties van Harry Mulisch over Cu
ba, maar biedt ook de kans voor liet
christelijke engagement, waardoor spre
ker zich persoonlijk gegrepen voelde.
Een boek wil weer een boodschap bren
gen. Dit is niet nieuw. Een Multatuli
deed dit en een Adema van Scheltema.
Die booschap kan ook een christelijke
boodschap zijn. Theologische boeken
werden nimmer zo gevraagd als thans.
Ook God is „in”. In een welvaartspe-
riode dreigt het gevaar, dat de cultuur
verzadigd wordt. Een Multatuli heeft
veel in elkaar geschopt, maar het is
heilzaam geweest. „De negerhut van
Oom Tom” was geruchtmakend, maar
droeg juist daardoor bij tot het afschaf
fen van de slavernij. Bewogen kritiek
kan zeer positief zijn. Daarom is het
misschien fijn dat de moderne litera
tuur in opspraak is. Het maakt iets los.
En dit kan heilzaam zijn voor schrij
vers en lezers.
Na dè pauze werd van velerlei kant op
dit betoog ingehaakt. Niet alle opmerkin
gen waren voltreffers, niet alle vragen
kregen een antwoord. Maar tot naden
ken stemde de avond wel. En dat was
juist de bedoeling.
foun it en ik moast it yn ’e pet dwaen.
Wy doarsten net wer oer de sleat to
springen, bang dat it aeike brekke soe.
Doe’t wy yn Abbegea kamen, gyngen
wy earst nei Pake Hendrik om it dy
sjen to litten.
Pake sei, dat wy der mar mei nei
Abma, de kantoarhalder, gean moasten.
Abma tocht, dit koe wolris it earste aei
fan Fryslan wêze, faeks wol fan üs hiele
lan. Hy telefoneare earst mei de Boar
gemaster fan üs gemeente (Wymbritse-
radielj en dêr wie it al sa. Net iens
it earste fan Fryslan, mar fan hiel it
lan! Us fynst waerd fierder trochjoun
oan de Kommissaris en doe fierder oan
il Paleis fan de Keninginne. Us Ke
ninginne hie der wakker niget oan, dat
twa jonges it earste aei foun hiene en
dêrom mochten wy it seis bringe. Ab
ma kaem by üs, hwant wy wiene ge-
woan nei skoalle gien. Hy sei, dat wy
gau nei hüs moasten om de sneinske
klean oan. Us Goaitske, myn suster
fan 13 jier, mocht mei nei hüs, hwant üs
mem is moandeis altyd nei üs Pake
en Beppe yn Warkum. Doe’t ik klear
wie, bin ik nei Broer fytst en mei help
fan üs Goaitske wie dy ek gau yn 'e
van het botsen der generaties. Is
moderne jeugd in opspraak, zo is
moderne literatuur dat ook. Men moet
echter niet vergeten, dat dit een ver
schijnsel is van de laatste paar jaar.
Reeds in 1948 schreef Van het Reve
zijn De avonden. In bepaald opzicht
was het geniaal. Zijn boek kende schijn
baar geen compositie. Zijn hoofdpersoon
gaat eindeloos, zinloos kletsen. Dit vond
men toen ongehoord. Maar dit zo knap
„ouhoeren” getuigde van een talent,
al werd het niet direct zo herkend. Het
getuigde ook van een profetische blik.
„Hij had het al, vóórdat wij het had
den.”
Een soortgelijk verschijnsel constateer
de spreker bij Jan Wolkers. Zijn schrij
ven is vaak grof van taal, maar ge
tuigt van vakmanschap. In wezen
spreekt er een grote tederheid uit. Is
van het Reve geniaal in zijn geklets,
Wolkers is dit in zijn ironie, al moet
Br was voor deze avond een goede be
langstelling, al was deze eerlijk is
eerlijk toch niet geheel evenredig aan
de publiciteit die aan deze avond via
affiches, pers en zelfs radio was gege
ven. Ja, er is veel te doen, er is TV, er
zijn tal van „forlechjes”. De ene helft
van de huisvrouwen was waarschijnlijk
moe van de schoonmaak, de andere helft
zat in de Doele waar een bak- en braad-
(en vooral proef-) avond werd gehou
den.
Dit alles neemt niet weg, dat het een
uitermate gezellige en boeiende avond
werd, waaraan de reeds welhaast spreek
woordelijk geworden gastvrijheid van het
Leeszaalbestuur niet weinig bijdroeg.
Het welslagen van de avond was echter
vooral te danken aan de spreker. Zijn
foto bleek geen jeugdportret te zijn, zo
als bij dergelijke gelegenheden maar al
te vaak voorkomt. Integendeel éénmaal
vol enthousiastme breed gebarend beto
gend, leek hij zelfs jonger, jongensach
tiger vooral.
Het prettige was, dat de heer Van der
Land geen statisch en star verhaal
hield, maar in* een weliswaar gemoede
lijk, maar dan toch van grote deskun
digheid betuigend praatje, het publiek,
jong zowel als odu, in het onderwerp
trachtte te betrekken, hetgeen bijzonder
goed gelukte. Na een woord van wel
kom, gesproken door de Voorzitter van
het bestuur, dhr. K. J. Swierstra, begon
dhr. Van der Land met de opmerking
het vervelend te vinden als voorlichter te
moeten fungeren. Immers licht men
vóór, dan veronderstelt dit meteen ie
mand die achter licht. Hij wilde dan
slechts ook wat ideeën lanceren en een
gedachtenwisseling op gang brengen.
Met tal van anecdotes en soms ook
met citaten doorspekt, getuigde het
opzettelijk wat onsamenhangend betoog
toch van grote deskundigheid. Het pret
tige was hierbij vooral, dat hij zich niet
op deze deskundigheid liet vóórstaan,
en dat deze niet eenzijdig was gericht.
Sipke van der Land is zélf schrijver,
hij heeft ook in ander verband te ma
ken met het uitgeven van boeken. Hij
kent de markt, weet wat er wordt ge
vraagd. Zonder zich met hen te vereen
zelvigen, zonder ook alle aspecten van
hun werk te bejubelen, stond hij erg po
sitief tegenover de moderne literatuur.
Zoals zovaak in de historie van onze
letteren zijn ook nu veelbesproken ver
schijnselen terug te voeren tot uitingen Dêr lei al sa’n moai bünt aeike! Broer
Deze argumentatie slaat natuurlijk ner
gens op. Uit de aard der zaak wordt
ieder nest, waaruit eieren worden ge
raapt verstoord. De koningin moet to
taal verkeerd zijn voorgelicht. Het is
immers zo dat juist de meest „bitüfte”
eierzoekers, ook de meest ijverige,
vogelwachters zijn. In dit blad staat
zelfs een verslag uit Parrega waaruit
blijkt, dat men zelfs in het reservaat
in het belang van de vogelstand de eer
ste eieren wil rapen. Met deze maatre
gel n.l. het aangeboden eerste ei te
weigeren wordt niet alleen een tra
ditie, maar ook een stuk folklore ge
doemd tot verdwijnen. In een gesprek
met de waarnemend commissaris der
koningin in Friesland Gedeputeerde H.
M. Gerbrandy is gezegd, dat er wel
licht nog een andere reden tot het ne
men van dit besluit zou zijn, n.l. het
feit dat de koningin wel eens een over
jarig ei gekregen zou hebben. Hij noem
de als voorbeeld het ei dat Broer Ade
ma en Sipke Buma in 1957 vonden. Dit
zou ook een ondeugdelijk ei geweest
zijn, een feit, dat men lang zou heb
ben stilgehouden. Als dat zo is, is het
wel een bijzonder misselijke streek ge
weest. Wij vonden in het boek „Yn it
Span” een „opstel” van een der vin
ders Sipke Buma, toen 10 jaar oud. Uit
dit verslag krijgen we helemaal niet de
indruk, dat ze het ei „zomaar” vonden.
It wie moandeitomoarn, de 11e maert
1957, de moarns in üre of acht, dat ik
üs mem frege oft ik in pear nije klom
pen keapje mocht to aeisykjen. De aide
wiene lek en krige ik wiete fuotten yn.
It wie üs mem goed, dat ik op ’e fyts
nei Blauhüs. It hie al 9 üre west, doe’t
ik werom kaem (wy wenje op ’e Kat,
yn Westhim tusken Blauhüs en Alde
gea en ik gean yn Aldegea op skoalle)
en üs mem sei ik moast oanmeitsje, oars
kaem ik noch to let.
Op ’e hoeke seach ik Broer Adema fyt-
sen. Ik frege, oft hy efkes op my
wachtsje woe. Doe’t ik him ynhelle hie,
sei er, dat syn heit tocht, der koene hast
wol aeijen komme. Wylst wy oer de aei-
sikerij praetten, seagen wy in pear fü-
gels. It Ijipke siet küs op ’e groun en
de aid hij fleach der mar hwat omhinne.
„Sille wy efkes sjen, Sipke?” frege
Broer, mar ik tocht, dat wy dan to let
yn skoalle kamen. Broer woe dochs
graech efkes sjen, mar dan togearre.
„As wy dan hwat fine, is dat ek foar
üs togearre,” sei er.
Sa sprongen wy oer de sleat en bigou-
nen to aeisykjen. It wie net om ’e nocht.
men dit soms tussen de regels weten
te lezen. Moderne schrijvers zijn vaak
wars van het traditionele, zoeken in het
absurde, verzetten zich tegen de geves
tigde orde. Het gebruiken van straat-
en schuttingtaal demonstreert een de
mocratisering van de literatuur. Het
„mooie” heeft afgedaan. Inplaats van
de kuituur te dienen, zoekt men de un
derground, de subcultuur. Ook andere
vormen van „gekke kunst” wijzen in die
richting. Schrijven omdat men zo nodig
schrijven moet? Onzin, het gaat voor
de show of a la Jan Cremer slechts
voor de poen. Niet het zinvolle, maar
het zinloze doet opgeld. Het moderne le
vensgevoel van veel jonge mensen vindt
zich er in terug. Of toch niet helemaal?
Ondanks de leegte, of misschien juist
door het zich bewustworden van die leeg
te, is er een hunkering naar geluk,
liefde, leven, het wachten op iets groots.
Op God misschien? Een Simon Vin
kenoog was een der eersten die tot de
conclusie kwam, dat de subcultuur geen
uitzicht biedt. Hij werd de profeet van
wat spreker noemde de supracultuur, in
zijn geval gelanceerd door bewustzijns
verruimende middelen. Inplaats van het
koele kelderbestaan, is er thans in de
jongste literatuur weer bewogenheid.
Het gaat weer om de leefbaarheid van
het leven. De jongste moderne schrij
vers hebben weer hun ideaal. Ze wil
len het bestaan ontstijgen. Woorden als
„paradijs”, „hemel”, „zalig” komen in
de veelvuldige filosofische beschouwin
gen weer naar voren. De jongste lite
ratuur is die van het engagement, het
bezeten zijn van een ideaal. De supracul
tuur heeft behoefte noch aan mooie ver
halen, noch aan vieze boeken met men-
selijke dierkunde. Het beschouwelijke,
het journalistieke is momenteel „in”.
Het engagement is soms sterk politiek
Zo kwam dan zaterdag het trieste be
richt:
Koningin Juliana zal voortaan niet meer
het eerste kievitsei in ontvangst ne
men. Hoewel de koningin grote waarde
ring heeft voor de gevoelens van sym
pathie die uit het aanbieden van het
eerste kievitsei spreken, heeft zij uit
bezorgdheid over de bedreiging waaraan
de natuur is blootgesteld besloten deze
sinds ruim een halve eeuw bestaande ge
woonte te beëindigen, aldus dit bericht.
Gebleken is namelijk dat dit gebruik
steeds meer wordt nagevolgd en dat in
het vroege voorjaar op veel groter
P.S. Dit opstel sil wol to lang wêze,
mar ik ha ek noch net sa faek in op
stel makke.
Donderdagnamiddag om 5 uur is de 7-
jarige Anne de Boer uit de C. Lenige-
straat in Makkum van een verdrin
kingsdood gered. Hij had zich op het
(nog) aanwezige sneeuwijs gewaagd op
het „nieuwe kanaal” even ten noor
den van de brug bij Laanzicht. Anne
was in gezelschap van enkele vriend
jes toen hij zich als enige op het ijs
begaf, te midden van het kanaal zak
te hij door de dunne ijsvloer. Twee be
jaarde wandelaars de heren P. Helling-
werf en Sj. Salverda hoorden het hulp
geroep. Zij spoedden zich in allerijl naar
de ongeveer tweehonderd meter verder
gelegen boerderij van de heer J. Kooi
stra. Diens zoon, de 21-jarige Kees, be
gaf zich onmiddellijk met een touw naar
de aangegeven plaats. De heren Hel
ling en Salverda volgden met een lad
der. Anne wist zich, gedurende ca. tien
minuten,
steunend,
water te
hem het
mislukte
Over het afbrokkelende ijs werd de jon
gen naar de kant getrokken. Het knaap
je heeft geen nadelige gevolgen van zijn
avonturen overgehouden. Wel zijn zjjn
laarsjes in het water achtergebleven.
jHet was de tweede keer dat hij bijna
verdronk, vorig jaar werd hij door zijn
vader gered uit het water langs de
Turfmarkt. Ditmaal heeft hij zijn le
ven te danken aan het kordate optre
den van de bejaarde heren Hellingwerf
en Salverda, en de hulpvaardige Kees
Kooistra.
<■-.
-
W -m. v. s#
