van
Samenstelling Deense
turnploeg
6ahe Skroar
Mijn indrukken
Bolsward
Mannen leer huilen
en tot ziens
Fan de Martinytoer
■a
Goede reis
DINSDAG 24 JUNI 1969
108e JAARGANG No. 48
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeél, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
Él®
Hwat hat
üs hjoed to sizzen
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Fries zilver uit de gouden eeuw
Hanne Nielsen in een van haar fantastische sprongen
j.s.
Cecil Pettus J
Tj. de J.
Advertentieprijs: 16 ct per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Dy’t seis net oan ’t spek komme mei,
gunt in oar de swaerden net.
Ga op vakantie
In eigen land
Vervul er uw wensen
In bos of aan strand.
Neem de grote vlakten
Of meren gebied.
De zilveren golven
En ’t ruisende riet.
Heb veel plezier
En zoekt ’t gerief
Want gulle vrijheid
Heeft ieder lief.
Abonnementsprijs f 3,76 p. kwwteel
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
IHtg. A. J. OSINGA n.v^ Boleward
Administratie- en Redactie-adree:
Marktstraat 13
TeL 3044 - Na 18.30 tmr 2660 ef 2335
(05157)
Bolswards Nieuwsblad
stees trochgiet. Net allinnich to uzes,
mar yn alle lannen, by de iene har
der as by de oare, mar by allgearre giet
it syn sinistere gong.
Hoe djip dizze kwestje it ekonomysk-
soasiale libben yn syn macht kriget,
koe men dizzer dagen wer sjen, doe’t
yn it formidden fan de boere-organi-
saesjes de kwestje oan de oarder kaem,
hoe’t men oan moast mei de taksaesje
fan de bidriuwsskea, üntstien troch it
pleatsen fan de heechspanningsmêsten
fan it PEB.
Fanseis der moat forgoeding foar jown
wurde, mar hoe? Kin men der mei ta,
dy skea to skatten en oan eigner en hier-
der dit bidrach oer in bipaeld oantal
jierren üt to biteljen? Stel dat men it
iens is, dat sa'n hierder in bidriuws
skea hat fan 100 goune yn it jier. Kin
men der dan mei ta, him acht of tsien
kear dit bidrach to jaen en dermei üt.
Guon bipleiten in oare regeling, namlik
in jierliks bidrach. Dan soe dit bidrach
geleidelik heger wurde kinne, as dy yn-
flaesje trochduorret. Dan soe men ek
rekken halde kinne mei dingen, dy’t yn-
floed hawwe op dy skea.
Sa hat men yn de bouhoeke folie mear
lést fan dy mesten as yn de greide en
bygelyks yn de nije polders, dêr’t men
foar syktebistriding fleanmasines brükt,
wer folie mear. Hoe mear en hoe grea
ter de marines wurde, desto greater is
it lést en de skea. Yn de provinsje Sé-
lan hat men de boeren, dy’t hjir mei to
krijen hiene, foar de kar set: óf in bi
drach yn ien kear, óf in jierliks bidrach.
It like der earst op, dat i-n diel fan
Sekema zal ook wel niet hebben ge
dacht dat zijn prachtige snuifdoos die hij
op 20 augustus 1730 liet maken met
het opschrift: „Deze doos hebbe ik be
komen naar lang swerven op holle stro
men, wanneer ik quaarn int Vaderlant
uit het oostindisch Morenlant”, meer dan
200 jaar later nog eens te Bolsward zou
zijn te zien. Trouwens er zijn nog veel
meer bezienswaardige voorwerpen, zo
als een aansteekcomfoor, een troffel, een
koffiekan, een kaarsensnuiter, een bon-
bonbakje, een tabaksdoos, een theebus,
een presenteerblad, een mastkop (een
maal in opdracht van Gedeputeerde Sta
ten van Friesland vervaardigd als prijs
voor een zeilwedstrijd.
Van de lepels, die we reeds noemden,
is vooral die van Jan Staffels belang
rijk. Hij graveerde er n.l. het alliantie-
wapen op van Hettinga-Hottinga, na
men die in onze contreien geen onbe
kende klank hebben.
En dan te bedenken, dat dit alles in
één zaal is ondergebracht en men voor
de luttele f 0,75 nog veel meer kan zien,
de prachtige schilderijen enhet stad
huis zelf.
Jammer dat in de catalogus een paar
nummertjes verwisseld zijn, maar na
enig speurwerk komt men er wel uit.
Wij hopen, dat in de heamieldagen
Bolswards stadhuis met Frieslands Gou
den eeuw veel bezoek mag ontvan
gen.
vrouw „ten halve lijve”, een minneko
zend en musicerend paar en een dan
sende boer. Het tweede is versierd met
naakte vrouwen in een landschap, die
de vijf zintuigen verbeelden: het gezicht
het gehoor, de smaak, de reuk en het
gevoel. Het derde toont een man met
een brandend hart in de hand en een
vrouw met een bloem, zinnebeeldige
voorstellingen geheel passend bij de
geest van de tijd. Een mosterdpot, acht
kantige brandewijnskom, drinkhoorn,
schotel met lampetkan en Nautilusbe
ker vormen weer voorwerpen van ge
heel andere aard. Het ovale doosje dat
Epke Holtes in 1656 (10 jaar vóór de
dood van Gysbert Japiks dus) maak
te, is ook te zien. Op de wand vinden
we gedreven bloemenornamenten, op het
deksel Hermes, die Argus in slaap fluit,
achter hem lo, in een koe veranderd en
in de lucht Hera in haar pauwenwa
gen, allemaal typisch mythologische fi
guren uit de Renaissancetijd.
Het is een raadsel hoe de Avondmaals
beker van Itens op de tentoonstelling
komt. Het pleit wel voor Itens, dat het
deze fraaie beker in 1657 door een Bols
wardse meester liet maken, niet, dat het
die later weer van de hand deed. Dat de
beker, met op de wand drie cartouches
met Hoop, Geloof en Diefde, inderdaad
van Itens is geweest, bewijst het op
schrift onder op de standring: DE BE
KER VOOR DE GEMEYNTE VAN
ITENS ANNO I.6.5.8.
Een andere avondmaalsbeker is in
bruikleen gegeven door de herv. gemeen
te te Wijns. Andere voorwerpen die de
moeite van het bekijken meer dan
waard zijn zijn een fraaie flapkan, uit
1670, een kerkboek uit 1679 en een
zoutvaatje, in 1680 gemaakt door Claes
Baerdt uit Bolsward. Van dezelfde Bols-
wardse meester zien we ook een paar
fraaie schotels uit 1681. De verschei
denheid is groot. Zo moeten we nog wij
zen op een fraai ampullenblaadje, een
snuifdoos (met het wapen Vierssen), ’n
zakzonnewijzer, boeksloten (ook van
Claes Baerdt) een theepot, twee sui
kerstrooiers, twee kandelaars, een thee
ketel (ook met Bolswards meesters-
merk) en een prachtige reliekhouder,
met op de geprofileerde voet een vaas
vormig vat met afgeplatte zijde, waar
in grote medaillons. En Temme Auwes
Het feit, dat huilen wordt beschouwd
als iets onmannelijks, met als gevolg,
dat veel mannen hun emoties onder
drukken en niet huilen, werkt de ge
spannenheid van een groot aantal man
nen in de hand. Die gespannendheid,
ook wel beked onder de naam „stress”
zou mede een rol spelen bij hart- en
vaatziekten, e.d.
Kortom, gespannenheid is een ongezon
de zaak dat staat vast en gespannen
heid wordt in de hand gewerkt, wan
neer we onze emoties onderdrukken.
Niets is beter voor de gezondheid dan
spanningen af te reageren en een van de
manieren waarop men dat kan doen
is huilen.
Vrouwen zijn wat dat betreft bevoor
deeld, want zij behoeven zich niet te
generen om eens flink te huilen als de
emoties ze te bar worden. De stoere
mannen moeten maar op hun lip bij
ten en alles verkroppen.
Amerikaanse specialisten die zich in de
ze materie hebben verdiept adviseren
de mannen dan ook, dat zij moeten le
ren huilen. Dat klinkt misschien raar,
maar het is een feit, dat wanneer men
zich heeft aangewend, om de neiging
tot huilen te onderdrukken, men na ver
loop van tijd niet meer in staat is om
spontaan te huilen. Dat is iets waar veel
mannen mank aan gaan. Zij kunnen
vaak niet eens behoorlijk huilen. Daar
om adviseren deze Amerikaanse speci
alisten ook het huilen weer te leren. Het
is beslist niet onmannelijk en bovendien
als het dan persé moet is er altijd wel
een plaatsje te vinden waar men onge
zien en alleen is, om eens flink uit te
huilen, daarmee spanningen af te rea
geren en een bijdrage te leveren tot een
betere gezondheid.
ad cansas anseaticas civitatis Bolswar-
diae, dat in 1611 gemaakt werd door
Jan Staffels, zilversmid te Bolsward en
dat in bruikleen werd gegeven door het
Gerechtshof te Leeuwarden. Een voor
werp, dat eigenlijk in onze stad een
definitieve plaats zou moeten hebben.
De expositie bevat verder drinkbekers
en schalen in rijke verscheidenheid, zo
als b.v. de Avondmaalsbeker in 1633 ge
maakt door Lolle Jeltes te Bolsward.
Op de wand zien we drie rijk geklede
figuren gegraveerd, waarboven drie ova
le medaillons met de bruiloft te Kana,
de Barmhartige Samaritaan en Chris
tus en de Samaritaanse vrouw.
Een apart hoofdstuk vormen de Knotte-
kistjes, meestal met half cylindrisch
deksel. Deze kistjes raakten in gebruik
ter vervanging van de knottedoek, een
doek met gouden dukaten die de min
naar vroeger zijn geliefde placht voor te
houden. De „knotte” was een losse
knoop. Trok het meisje de knoop dicht,
dan waren de dukaten voor haar, maar
was ze meteen „verkocht”. Het geven
van een knottedoosje stond ongeveer
gelijk met onze verloving. Op de ten
toonstelling bevinden zich een viertal
dergelijke knottedoosjes van Bolsward-
se meesters, w.o. van Pyter Pytersen
Hovreus waarvan de een op de wand
gegraveerde figuren n.l. een man en een
permaninte waardedaling fan it jild sjen,
dy’t neat mear to meitsjen hat mei oar-
loch of rampen, mar dy konstant ien
kant ütgiet. Dit is foar it oergreate diel
fan de minsken in rare boel, hwant it
üntnimt oan de lju de wissichheit, dy’t
hja, mei hurd arbeidzjen, sunich wezen
en sparjen birikke woene. De man, dy’t
yn myn jongestiid in ton bisiet, wie
stienryk, mar dy’t nou in ton bisit, komt
sahwat oan de AOW ta.
Yn namme gean leanen en forgoedin-
gen omheech, mar yn feite bliuwt dér
in skeamel bytsje fan oer. Dizze per
maninte ynflaesje fan it jild hat it re-
gear der al tabrocht om de pensioenen
fan tiid ta tiid to forheegjen en de AOW
oan to passen. Ek de forsekeringen bin-
ne mei dizze oanpassingen bigoun, de
iene sa en de oare wer oars, hwant elk
fielt, dat dit weiranende jild op de iene
of oare wize kompenseard wurde moat.
De lytse sparder mei hwat steatspapie-
ren is der it minste oan ta.
Tüzenen fan dizze lytse lju sitte mei
hwat obligaesjes fan 35 persint dy’t
alle dagen leger yn koers wurde en
hwerfan de rinte, yn namme gelyk al
le jierren minder wearde hat. Mar ek
as hja nije papieren hawwe mei 7 of
7% persint rinte, stean hja noch oan
de forkearde kant. Har bisit bilunet sta-
dich fierdèr en as hja oer tsien of twein-
tich jier har tüzen goune wer krije, kin
ne hja der folie minder mei as nou.
It healwize is, dat elk tsjin dizze sla
pende jildüntwearding is en alle jier
ren de regearing seit, dat hja de yn
flaesje to liif sil, mar dat dizze mar
verenigingsteam dat meermalen Deen
se kampioenschap won.
Anders Vestergaard 19 j. Zeer talent
vol turner, was 3e bij de nationale
jun. kampioensch. Beste toestel paard
en rek.
Borge Nielsen. Een van de oudsten.
Nog aktieve turners van Denemarken
was jaren Deens kampioen. Nam deel
aan 39 internationale wed st rij den .De
„grand aid mon” van de Deense gym
nasten.
Hans Peter Nielsen 26 j. Deens kampi
oen in 1963, 1966, 1967. Nam deel in
Mexico 1968. Werd 5e bij de Scandi
navische kamp. 19 intern, wedstrijden.
Beste toestel paard, brug.
Coach Viggo lensen voorz. en leider.
Beste inwoners van Bolsward.
Ik moet bekennen, dat toen mij ge
vraagd werd hier enkele indrukken weer
te geven, over uw stad en manier van
samenleven, ik hierdoor niet alleen vol
komen door werd verrast, maar ik mij
er ook heel erg door vereerd gevoelde.
Ik ben dan ook heel dankbaar, voor de
gelegenheid, die mij hier wordt gebo
den.
Laat mij dan beginnen met te zeggen,
dat ik in Bolsward ben geweest sedert
de 11e juni en hier nog zal blijven tot
de 25e. Ik ben hier ondergebracht bij
een gezin, als een eerste onderdeel van
een uitvoerig educatief programma, dat
is georganiseerd door mijn universiteit
in Amerika, n.l. het Politechnisch In
stituut in Virginia. De bedoeling van
het programma is in hoofdzaak nadere
studie te maken van de politieke, so
ciale en economische structuur van Ne
derland en andere Europese landen.
In de tijd, die ik nu in uw gemeenschap
mocht doorbrengen, heb ik de gelegen
heid gehad heel veel dingen te doen te
zien en mee te maken.
Reeds de tweede dag nadat ik was aan
gekomen had ik de gelegenheid uw Frie
se hoofdstad Leeuwarden te bezichtigen,
met o.a. de prachtige Statenzaal in het
provinciehuis. Ik vind Leeuwarden een
prachtige stad. De middag van dezelf
de dag mocht ik de officiële opening
meemaken van de weg van Bolsward
naar Workum met zingende schoolkin
deren, muziekkorpsen en het prachti
ge Statenjacht.
De vrijdag daarop nodigde mijn gast
heer mij uit met hem mee te gaan naar
zijn klassen in de school Nijenhove te
Bolsward, waar ik de scholieren mocht
vertellen van onze manier van leven in
Amerika. Het was een bijzonder aardig
experiment, dat mij heel mijn leven zal
bijblijven. Ik kan gerust zeggen, dat de
school trots mag zijn op zulke leerlin
gen. Ik vond ze geweldig en wat be
stond er veel interesse voor de vraag
stukken, waarover vragen werden ge
steld.
Na de school heb ik nog veel andere
gebouwen te Bolsward gezien. Zo ben ik
in het stadhuis geweest met zijn mooie
tentoonstelling, heb ik de Martinikerk
en de St. Francicuskerk bezichtigd. Ook
De tentoonstelling „Frieslands Gouden
Eeuw” had misschien ook „Frieslands
zilveren eeuw kunnen heten. De rijke
zilvercollectie vormt n.l. een interessant
onderdeel van deze expositie. Het bij
zondere is wel dat het allemaal zilver
is van Friese meesters, vooral ook van
Bolswardse zilversmeden. Het is op een
zeer fraaie wijze tentoongesteld. In het
schemerlicht blinkt het ene kunstwerk
na het andere op uit de verlichte vi
trines in de b. en w. kamer. Er is een
grote verscheidenheid van voorwerpen.
Sommigen hebben de eeuwen getrot
seerd. Onwillekeurig rijst de vraag:
Door hoevele handen zijn deze voor
werpen gegaan. En de heel nuchtere
vraag: Hoeveel maal zijn ze in de loop
der eeuwen gepoetst?
Welke gevoelens hebben ze zo voor en
na opgeroepen? Er zijn gedachtenis
lepels bij, gegeven bij de geboorte door
trotse (groot?)ouders, trofeeën, eens be
haald na felle sportieve strijd, brande-
wijnkommen die zijn rondgegaan op
kraamvisites enz.
Een bijzonder fraai voorwerp is de rin
kelbel, door een Bolswardse meester
vervaardigd in 1592, toen de gouden
eeuw bij wijze van spreken nog in de
wieg lag. Van belang voor Bolsward is
ook het zegelstempel met het wapen van
Bolsward en het randschrift Sigillum
DE STRIID TSJIN DE SAKJENDE
JILD WEARDE
Ien fan de slimste en earnstichste pro
blemen yn de moderne tiid is it bisyk-
jen de aloan sakjende jildwearde tsjin
to gean. De kwestje is net alhiel nij,
hwant ek yn it forline wie it jild net
frij fan sakjen en stigen. Lykwols dat
barde doe mei skokken, fakentiids troch
oarloggen öf greate rampen. Troch de
tiid hinne is it jild dan ek hyltyd min
der weardich wurden of as jo it leaver
oars hearre, de prizen fan it goud bin-
ne a""'an heger wurden. Mar de moder
ne tiid nei de léste oarloch lit üs in
Daar waar de horizon
Wordt als een streep
Krijgt het lied der zee
U in haar greep.
begraafplaats en zag ik in het Weeshuis
de voogdenkamers. Ook bezichtigde ik
een van de bejaardentehuizen, waarvan
Bolsward er zo veel bezit. Elk bezoek
was voor mij een belevenis en het stem
de mij dankbaar, dat ik overal zo vrien
delijk werd ontvangen. Op mijn wan
delingen door Bolsward heb ik met me
nigeen een praatje gemaakt. Dat dit mo
gelijk was stemde mij blij en gelukkig.
Al deze bezoeken en contacten hebben
de basis gelegd voor de indrukken die
mij van Bolsward bij zullen blijven
en die ik nu onder woorden zal trach
ten te brengen. Het lijkt mij het best,
dit in zijn algemeenheid te doen en niet
in details te treden.
Mijn eerste contact met Bolsward was
dat met mijn gastgezin. De warmte en
genegenheid, waarmee ik werd begroet
zal ik mij steeds blijven herinneren.
Maar ook de contacten die ik verder in
de stad kreeg waren allen even harte
lijk. Deze tradititie van gastvrijheid en
genegenheid is het waard om bewaard
te blijven en het zou betreurenswaardig
zijn, wanneer deze zou tenonder gaan in
de hardheid van het moderne leven, en
de rust en vriendelijkheid het slachtof
fer zou worden van de haast en zake
lijkheid, die in het leven steeds meer
op de voorgrond treedt.
De eigenschappen hierboven aangege
ven vind ik ook geprojecteerd in ar
chitectuur van de stad zelf, zowel wat
betreft in de gebouwen zelf, als in de
rangschikking ervan. Deze weerspiege
len volgens mij de geaardheid en het
karakter van de bevolking. Bolsward
kan bogen op een rijke historie en tra
ditie en overal voelt men, hoezeer men
hieruit leeft en met hoeveel liefde de
ze wordt omgeven, iets wat wij missen
en waar u gerust trots op mag zijn.
De liefde voor al wat oud is verklaart
wellicht ook, dat hier zo heel veel wordt
gedaan aan de zorg voor bejaarden.
Naast het groot aantal en de grote ver
scheidenheid van scholen viel mij voor
al de zorg voor de oudere mens op.
Dat er zoveel zorg wordt besteed zowel
aan de jonge, als aan de oudere mens
heeft veel indruk op mij gemaakt. Wij
kunnen er ook iets van leren. In het
deel van de USA, waar ik woon, is men
te lang van de gedachte uitgegaan, dat
alles wat nieuw en modern is, daardoor
ook automatisch góed is. Heel lang
zaam beginnen wij nu ook te leren, dat
de historie, die bij ons uit de aard der
zaak veel jonger is, niet verloren moet
raken, maar bewaard blijven. In de op
voeding begint men er nu aandacht aan
te besteden en zo komt ook de zorg
voor de bejaarden bij ons pas nu op gang.
Het is een verheugende ervaring te mo
gen constateren, dat men in Nederland
niet zo door de hedendaagse wereld in
beslag is genomen, dat zij waardevol
le elementen in de sociale ontwikke
ling als de bejaardenzorg hebben verge
ten. Ik ben er zeker van, dat het voor
beeld, dat u hiermee hebt gesteld, op
menigerlei manier kan gelden voor
Amerika, dat met de sociale ontwikke
lingen in de onmiddellijke toekomst voor
een enorme opgave staat.
hebben we een bezoek gebracht aan de 1 Virginia
Voor het grote turnfestijn op zaterdag
28 juni a.s. op het sportpark „Het Bol-
werd” waaraan ook de keurgroep „Vi
borg Gymnastyk Forening” deelneemt,
ontvingen wij de samenstelling van de
Deense keurgroep.
Dames:
Grete Lykke. Maakte verschillende ma
len deel uit van Deense dameskeur-
korps, beste toestel brug.
Marianne Bech 17 j.: een alround turn
ster beste toestel brug.
Jytte Bech 18 j.: Deense junioren kam
pioen 1968. Beste toestel paardsprin-
ge-n.
Jette Krog 15 jaar: zeer talentvol meis
je de Deens kampioen junioren 1969 en
nr. 6 bij de dameskampioenschappen.
Hannie Nielsen maakte verschillende ma
len deel uit van nationale team. In
1969 3e plaats bij Deense kampioen
schappen. Beste toestel Brug-paard-
springen.
Ane Merete Fenger: 1969 2e Deense
kampioensch. verschillende malen in na
tionale team. Nam deel aan Europese
kampioenschappen in Zweden.
Coach. Anne Marie Jorgensen.
Heren:
Fleming Pedersen. 21 j. zeer goede tur
ner. Beste vrije oefening.
Erik Lyngsoe 24 j. was meermalen lid
van nationale team junioren.
Preben lensen 22 j. is lid van het
de boeren op dat jierliks bidrach oan
woene, mar doe’t de kniper op 'e skine
kaem, keazen se dochs mar it bidrach
yn ien kear. Yn de nije polders hat
men yn it earstoan ek oanhalden op
jierlikse bidragen.
Mar hja hawwe dy striid forlern, de
autoriteiten wiene net ré dy kant üt to
gean en it skynt, dat de onteigeningswet
harren dêrta de kans jowt. Wol hawwe
hja troch stüf oanhalden hwat oars birikt
sa is my trochdien, namlik. dat de bi-
lêstingsskea troch it Elektrysk Bidriuw
bitelle wurde soe. Dat is net sünder bi-
lang, hwant sa’n forgoeding yn ien kear
wurdt, yn in goed jier, de top fan it
ynkommen en dér byt de bilêsting in
hiele hoeke üt.
Hjir yn Fryslan is de saek noch yn bi-
sprek. It Lanbouskip en de trije boere-
organisaesjes en Frysk Grounbisit haw
we de saek fan alle kanten bisjoen en
sille nou in saeklik ütstel oan Depu-
tearre Steaten stjüre. Wy hoopje üs le
zers op ’e hichte to halden fan de üt-
slach. Dy is hjoed as moarn foar hiel
folie boeren en eigners fan bilang. En
nochris moatte wy elk oanriede by al
le skea of langemis troch oerheitsorga-
nen, de eask to stellen, dat de Frys-
ke Taksaesjekommisje de skea bipaelt.
Hja docht dat ek by it PEB, de pro
vinsje en in great tal gemeenten. Foar
hierder en eigner komme hjir gjin kos
ten üt fuort en hja binne wis, dat it
deskundich en earlik dien wurdt. It
adres is: Prov. Taksaesjekommisje Os-
sekop 13. Ljouwert.
IR 4^
