de week
De foto
van
Gate Stow
Prijsstop kan niet
langer ongewijzigd
blijven
I
L
Geen Protestants
ziekenhuis in Sneek
lil
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en WymbritseradeeL
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2600 Of 2335
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
BW» 'X 13
108e JAARGANG No. 51
VRIJDAG 4 JULI 1969
Toenemende oppositie
tegen het beleid
van president Nixon
Nixon in Vietnamese fuik
Justitie
West-Irian
het
Hwat hat
i
0
Advertentieprijs: 10 ct per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
wacht immers al jaren op haar over
winning.
Frankrijk
De regeringsverklaring van de regering-
Chaban-Delmas van Frankrijk heeft de
indruk bevestigd, dat president Pompi
dou wil streven naar het doorbreken
van de verstarring waarin sommige on
derdelen van het beleid-De Gaulle waren
terecht gekomen.
Premier Chaban-Dehnas heeft bijvoor
beeld laten weten, dat Frankrijk bereid
is met de Europese Zes te gaan pra
ten om de Britse aanvraag voor het lid
maatschap van de EEG opnieuw te be
studeren, maar hij voegde daar wel aan
toe, dat eerst een definitieve regeling
voor de Europese landbouw moet wor
den gevonden.
Voorts heeft het in Parijs de aandacht
getrokken, dat de nieuwe Franse leiders
zeer verzoeningsgezind optreden. Pom
pidou heeft in zijn eerste officiële ver
klaring grote nadruk gelegd op de rol
van ’t parlement, waarmee hij brak met
De Gaulles opvattingen. Premier Cha-
ban-Delmas heeft ’n vriendschapsbezoek
gebracht aan de verkiezingstegenstan-
der van Pompidou, Senaatsvoorzitter Po-
her.
Voor de radio heeft de Franse premier
later nog laten doorschemeren, dat het
Franse wapenembargo tegen Israël zal
worden opgeheven. De Gaulles politiek
van vriendschap met de Arabische lan
den zal in dat geval het volgende slacht
offer zijn van Pompidous vernieuwings
drang.
Om in klaproas it koarn forwadzje
dat kin net.
Abonnementsprijs f 3,75 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactle-adres:
Marktstraat 13
(05157)
Bolswards Nieuwsblad
c
Minister Polak (Justitie) heeft vorige
week van de oppositie heel wat kritiek
gekregen op de gang van zaken rond
het Maagdenhuis-processen. Hij kreeg
echter de eensgezinde steun van de re
geringspartijen. De minister vertelde dan
ook rustig door te zullen gaan met zijn
vervolgingsbeleid en ook de wetenschap
pelijke medewerkers, die destijds aan
de bezetting hebben deelgenomen, op de
justitiële korrel te nemen. Het debat
was begonnen naar aanleiding van een
interpellatie door de communistische af
gevaardigde. de heer Wolff. Deze vond,
dat bij de rechtspraak in de Maagden
ten „sterk overdreven”. In de Eerste Ka-huis-processen sprake was van „kari-
mer zei hij, dat „toetsing van de ge
ruchten nauwelijks mogelijk is”. Verder
had hij van missie en zending heel wat
gunstiger berichten ontvangen, vertelde
hij. De minister zei er niet bij, dat de
ze berichten veelal via Indonesië bin
nenkomen en daardoor het risico lopen
gecensureerd te worden. Minister Luns
had er alle belang bij om de zaak goed
voor te stellen. „De beste manier om
West-Irian te helpen is het onderhou
den van goede betrekkingen met Indo
nesië”, zei hij. Verhalen over een op
stand op West-Irian zijn niet geschikt
om die goede betrekkingen te verbete
ren. Het grootste deel van de Senaat
meende trouwens vrijwel machteloos te
staan ten aanzien van de gang van za
ken op West-Irian. De volksstemming is
in de eerste plaats een zaak van de
Verenigde Naties vond de meerderheid.
Ook al meende KVP-senator De Quay,
dat de VN nauwelijks doeltreffend toe
zicht uitoefenen op de gang van zaken.
Wedden, dat velen niet direct dit straat
je kunnen plaatsen. Nee, het is niet het
Hof, ook niet de Knetemansstraat, maar
de Verwersbuurt. Ja, dat ziet u goed,
geen Verversbuurt met een v, maar met
een w. Deze straat is genoemd naar een
persoonsnaam, n.l. naar die van dokter
Verwer, die voorheen woonde aan de
Harlingerstraat. Het huis is er nog,
maar het is nu een dubbele woning, be
woond door de heren Fransen en An
dringa. Achter dit kapitale huis was een
vorstelijke tuin en in deze „Verwers-
tuin” is later een dubbele rij huizen
gebouwd met een viertegelig pad in het
midden. De foto toont alleen de huizen
aan de zuidkant (met de ramen op het
noorden dus). Het is een van de meest
rustige en meest gezellige straten van
Bolsward. Snelverkeer is er niet, want
de ponywagen van Rijpma mag daartoe
niet worden gerekend. Het is bovendien
een zeer nette en propere buurt met
De Stichting Protestants Christelijk Zie
kenhuis voor Zuid-west Friesland, ge
vestigd te Sneek heeft een belangrijke
vergadering gehouden op maandag 30 ju
ni 1969 te Sneek.
In deze vergadering werd met algemene
stemmen besloten tot opheffing van voor
melde stichting. Men kwam hiertoe nu
de omstandigheden en opvattingen se
dert het oprichten van de stichting sterk
zijn gewijzigd. Ook is het RK ziekenhuis
te Sneek inmiddels omgezet in een al
gemeen ziekenhuis en is dit dermate
vergroot, dat er geen plaats meer is voor
nóg een ziekenhuis met plm. 150 bed
den, zoals aanvankelijk gedacht.
Deze opheffing heeft ten gevolge dat
het vermogen van de stichting (circa
f38.000) wordt overgedragen aan de
Stichting tot Steun van de Prot. Chr.
Ziekenverzorging in Zuid-West Fries
land, waardoor het vermogen van deze
laatste stichting circa f 470.000,zal
bedragen.
Tevens is aan het bestuur van de Stich
ting tot Steun van de Prot. Chr. Zieken
verzorging in Zuid-West Friesland toe
stemming gegeven de statuten dier stich
ting ingrijpend te wijzigen. Zo wordt
het aantal leden van de Stichtingsraad
van circa 120 personen teruggebracht
tot 5.
De Stichting tot Steun zal trachten met
behulp van de inkomsten uit haar ver
mogen dan wel met het vermogen zelf
een doel na te streven hetwelk zoveel
mogelijk overeenkomt met het doel
waarvoor destijds het kapitaal werd bij
eengebracht.
Minister De Block kwam met zijn in
formatie tijdens een debat (je) over een
door hem voorgestelde wijziging van de
prijzenwet. De wetswijziging geeft de
minister de bevoegdheid om een mel
dingsplicht in te voeren voor prijsver
hogingen. Dit kan zowel gelden voor he
le branches als voor afzonderlijke be
drijven. De minister vertelde van deze
bevoegdheden alleen gebruik te zullen
maken wanneer zich ongewenste prijs
verhogingen dreigen voor te doen. De li
beralen meenden, dat deze wetswijziging
de nog geldende prijzenmaatregel over
bodig maakt. De liberale woordvoerder,
de heer Portheine stelde voor om de prijs-
beschikking maar gelijk op te heffen.
De Anti-Revolutionair, de heer Goud
zwaard was het daarmee niet eens. Hij
stelde een tussenoplossing voor: hand
having van het algemene verbod tot
prijsverhoging, maar wel invoering van
ruimere ontheffingsmogelijkheden. De
minister kwam daarna met zijn toezeg
ging, dat binnenkort een aantal prij
zen toch mogen worden veranderd. De
wetswijziging werd daarna zonder hoof
delijke stemming goedgekeurd.
De Amerikaanse president Nixon heeft sinds kort te maken met het verschijnsel
van toenemende oppositie tegen zowel zijn buitenlands als zijn binnenlands beleid.
De dagen, dat men in Washington de nieuwe president hoopvol krediet gaf, z(jn
duidelijk voorbij.
De oppositie tegen Nixons binnenlandse politiek kwam los, toen vorige week naar
voren kwam, dat de president bereid is concessies te doen om de conservatieve
kiezers, die hem in het zadel hebben geholpen, tegemoet te komen. De beloften,
die Nixon in de verkiezingscampagne van vorig jaar heeft gedaan, moeten nu
worden ingelost en met name gaat het hem daarbij om het tevreden stellen van
de zuidelijke staten van de VS, waar de negers nog steeds gediscrimineerd worden.
in zijn verklaringen zegt te streven naar
een politiek compromis in Vietnam en
daarmee het feit negeert, dat het steeds
duidelijker wordt, dat Hanoi en het Be-
vrijdingsfront helemaal geen haast to
nen om tot een compromis te komen.
Zij hebben hun verwachtingen gesteld
op het vacuum, dat de Amerikanen door
het terugtrekken van hun troepen zelf
aan het scheppen zijn.
Zoals gezegd, Nixon beseft dit heel goed,
maar de stemming onder ’t Amerikaan
se electoraat dwingt hem de aftocht
van de soldaten op gang te brengen,
en zo is hij, omdat hem nog geen dui
delijk beleid voor ogen stond, toch ge
dwongen een doelgericht beleid te voe
ren, n.l. dat compromis tussen Saigon
en Hanoi te zoeken, vóórdat het machts
vacuüm te groot is en het bewind-Thieu
is gevallen.
Dat de tegenpartij aan Nixon, die zich
zelf in deze politieke fuik gemanoeu
vreerd heeft, in veel tegemoet zal ko
men, mag niet worden verwacht. Zij
De algemene prijsstop zal niet langer ongewijzigd kunnen blijven. Minister De
Block (Economische zaken) kondigde dit vorige week in de Tweede Kamer aan.
De prijzen van grond- en hulpstoffen zijn in een aantal branches flink gestegen
sinds de regering elke prijsverhoging verbood. Deze prijsstijgingen zullen op een
bepaald moment toch in de consumentenprijzen moeten worden doorberekend,
meent de minister. Hetzelfde geldt voor de gevolgen van de loonstijgingen. De
bewindsman wilde nog geen inlichtingen geven over de datum waarop prijs
verhogingen weer mogelijk worden. Hij wilde evenmin zeggen of alle kosten
stijgingen volledig mogen worden doorberekend.
De kritiek op' de buitenlandse politiek
van de president betreft natuurlijk Viet
nam. Nixon wordt verweten geen dui
delijke lijn te volgen. Om de publieke
opinie in eigen land te sussen wil hij
graag troepen terugtrekken uit Vietnam,
maar voor de uiteindelijke consequentie,
dat door dit scheppen van een vacuum
het politieke einde van het bewind-
Thieu in Saigon bespoedigd wordt,
schrikt Nixon weer terug, omdat dit be
wind uiteindelijk de politieke dekman
tel is geweest waarmee de-VS hun in
terventie een zekere mate van wettig
heid hebben kunnen geven.
Nixon heeft, na zijn gesprek op Mid
way met Thieu, aangekondigd, dat op
korte termijn 25.000 Amerikaanse sol
daten Vietnam zullen verlaten. Dat hij
vreest, dat dit aantal in zijn land te
gering wordt geacht, is gebleken toen
de president voorstellen van oud-minis-
ter Clifford (die voor het eind van dit
jaar 100.000 man wil terugtrekken) over
troefde met de opmerking, dat hij dit
schema hoopt te overtreffen.
Men verwijt de president ook, dat hij
steeds weer ademt hier een sfeer van
gemoedelijkheid en gezelligheid. En van
rust. Men woont als het ware in de
stad en toch ook uit de stad. Er zijn
er nog al wat, die van het platteland
komen. Ze voelen zich hier best thuis.
En het is geen doodlopende straat, zo
u dit mocht menen, men kan helemaal
om de linkse huizenrij heenwandelen.
Of het nu zo’n kunstzinnige foto is?
Och nee, dat niet, maar het is wel
een stukje Bolsward, zoals weinigen het
kennen. De fotograaf heeft zich niet la
ten verleiden te véél te willen fotogra
feren. Zo heeft hij de rechtse huizenrij
weggelaten. Wandelpad, haagjes en dak
lijsten geven zo de nodige perspectief.
Persoonlijk hadden we graag wat spe
lende of steppende kinderen in „de tün”
gezien, of een paar buurvrouwen, ge
zellig keuvelend over de haag. Maar
misschien was het wel te koud, toen
de foto werd gemaakt. Het was immers
nog de tijd van de narcissen. En ons
voorjaar muntte niet uit door lenteda
gen. Wij zijn de heer L. Wijnia (Clau
de Fonteynestraat 35) erg dankbaar
dat hij deze foto voor ons blad maakte.
Ook dat hij als opschrift gebruikte
„Verwerstuin” al staat dit dan niet op
het straatnaambordje.
Mi
Half juli worden op West-Irian,
voormalige Nederlands Nieuw Guinea,
verkiezingen gehouden over de vraag
of West-Irian zelfstandig wil worden
of bij Indonesië wil blijven behoren. Over
deze „verkiezingen” is al veel gespro
ken. Er zijn ook heel wat berichten bin
nen gekomen over verzet van de Pa
poea’s tegen de Indonesische overheer
sing. Minister Luns (Buitenlandse za
ken) noemde vorige week deze berich-
goed onderhouden tuinen, met bejaar
den zowel als met jonge gezinnen. De
kinderen kunnen er naar hartelust spe
len. Ruzies en narigheden komen hier
weinig of niet voor. De buurt vormt een
hechte gemeenschap. Of liever „de tün”
want zo heet dit straatje nog altijd in de
volksmond. Eigenlijk jammer dat er la
ter officieel „buurt” van is gemaakt,
want „tün” vinden wij veel mooier.
Trouwens dit is niet de enige misgreep.
Het is ook wat vreemd gegaan met de
huisnummering. De meeste straten tel
len aan de rechterzijde de oneven num
mers en aan de linkerzijde de even-
nummers. De nummering begint hier ech
ter bij het verste eind van de straat
rechts en gaat dan vooraan links ver
der Rechts staan 12 woningen, links
9. Het eerste nummerplaatje, dat u ziet
is nu 14. Eén huis, n.l. nu 13, staat
er niet niet op. Wel het haagje en een
paar bloemranken. Hier woont die heer
Bonnema. De eerste deur (die u ziet
(nu 14 dus) is die van het echtpaar
Sikkes. Uit het feit dat de narcissen
in de voortuin bloeien kunt u afleiden,
dat het al even is geleden, dat deze foto
werd gemaakt. Het kerstboompje in de
tuin doet het goed, zo te zien is het al
enige jaren oud. De heer Sikkes, die
LAB-chauffeur is van zijn beroep, woont
naast wed. Yzelendoom-Hoogma. Als
u de kinderen in „de tün” echter vraagt
waar mevr. Yzelendoorn woont, zullen
ze het in 9 van de 10 gevallen niet
weten, maar vraagt u naar ’tante Froon’
dan wijzen ze u direct terecht. Trou
wens zo kent men deze sympathieke
vrouw in heel de stad, vooral in de
kringen van de HBS (thans Jan Brug
man college) want zij werkte lang in
het internaat. Zij werd als dochter van
Wopke Hoogma te Blauwhuis geboren,
is zelf dus Friese van komaf. Naast
haar, op nr. 16, woont het echtpaar
Tj. Zijlstra met 3 schatten van kinde
ren. De heer Zijlstra werkt op Hollan-
dia. Zijn buurman B. Feenstra (afkom
stig van Burgwerd op nr. 17 bewoont
de laatste woning van het eerste blok.
Ook hij is chauffeur. Op nr. 18 woont
de heer J. Bos. Hij is een forens, want
hij werkt bij Flexa te Sneek. Het be
jaarde echtpaar C. Boersma en vrouw
vormen 'zijn buren ter linkerzijde. Dan
volgen nog de echtparen G. de Brock-
Kroeze en dat van S. de Boer. De heer
De Boer werkt op de HMS. Op de foto
ziet u hoe zijn vrouw juist de was heeft
gedaan. Nog is dit niet heel „de tün”,
want ook het huis waarop dit straatje
uitziet hoort er bij. Aan het model ziet
u, dat het iets heeft van een boerderij
en de twee schoorstenen en de optrek-
seltjes doen echter vermoeden, dat er
meer dan een gezin in woont. Beide is
het geval. Het was eens een boerderij.
Het uilebord eens een van de mooi
ste uit Bolsward en omgeving is aan
de linkeruiteinde van de nok nog te zien.
Het is nu echter nog slechts rudimen
tair aanwezig. Héél erg jammer. Trou
wens een boerderij is het al lang niet
meer. De heer H. v. d. Werf heeft er
autostallingen van gemaakt en boxen
gebouwd op wat eens het „hiem” was.
In de vooreind van deze boerderij wo
nen twee gezinnen, dat van de families
De Haan en Velting. De heer De Haan
is bij de gemeente Hij is er een ma
nusje van alles, maar het vaakst komt
u hem tegen in de stad als hij bezig
is de bruggen te schilderen. Ook is hij
deskundig in het inrichten van schil
derijententoonstellingen. Zo-zo, dat was
een heel verhaal, maar het is prettig van
deze buurt te vertellen. Zeer arbeidza
me mensen wonen er in „de tün”. En
Van belang in dit politieke spel, waar
bij Nixons toekomst als president ook
in het geding is, omdat hij voor een
overwinning in 1972 reeds nu een stra
tegie gebaseerd op de conservatieve en
zuidelijke stemmen kan gaan uitstippe
len, was de wet van 1965 tegen de dis
criminatie bij uitoefening van het stem
recht in de zuidelijke staten, die vol
gend jaar verlengd moet worden. Deze
wet is sterk aangevallen in het zuiden,
omdat hij impliciet alleen voor die sta
ten geldt; Nixon had toegezegd hieraan
wat te willen doen.
Het nu bekendgemaakte ontwerp van wet
heeft het principe van de wet van 1965
voor het gehele land van toepassing ge
maakt: het zuiden zal dan niet meer
in de wetgeving een aparte behandeling
krijgen. De liberale oppositie verwijt
de regering-Nixon evenwel, dat dit soort
wetgeven niets oplost; in het noorden
van het land bestaat vrijwel geen dis
criminatie bij het stemrecht een wet
daartegen is dus zinloos en de nieu
we wet verbetert voor de negers in het
zuiden totaal niets.
Een andere aanwijzing, dat de Republi
keinse regering de zuidelijke stemmers
dankbaarheid wil tonen, is het feit, dat
de scherpe richtlijnen voor de desegre
gatie op de scholen verzacht worden, dit
op instigatie van het Witte Huis en te
gen de zin van de desbetreffende vooruit
strevende minister Finch.
Het meest spectaculair in deze serie
concessies aan conservatieven was even
wel Nixons weigering op het ministe
rie van diezelfde Finch (onderwijs, so
ciale zaken en volksgezondheid) een
vooruitstrevende arts, Knowles, tot on
derminister voor de volksgezondheid te
benoemen. De oppositie heeft hier al ge
sproken van „de grootste politieke af-
perserij uit de jongste geschiedenis”, om
dat allerwegen wordt ingezlen, dat
Nixons beslissing tot stand kwam na
sterke pressie van de conservatieve art
senvereniging (AMA), die Knowles’
streven naar betere wetgeving op het
terrein van de volksgezondheid be
schouwt als „socialisering”. De AMA is
in de VS een sterke pressiegroep die de
Republikeinse verkiezingscampagne fi
nancieel enorm heeft gesteund.
De pressie van de AMA leidde ertoe,
dat in het Congres de volgende koehan
del ontstond: het niet benoemen van
Knowles, in ruil voor steun voor de door
de regering gewenste verlenging van de
belastingverhoging van tien procent.
Nixon trok daarop Knowles’ reeds vast
staande benoeming in.
De Amerikaanse president heeft in een
week zijn (conservatieve) kaarten wel
duidelijk op tafel gelegd.
katurale verhoudingen”. Hij eiste het
stopzetten of het ongedaan maken van
de vervolging. De regeringspartijen kwa
men hier onmiddellijk tegen in verzet.
„Het gaat gewoon om de vervolging van
strafbare feiten. Het volk verwachtte
een optreden”, meende de heer Kolf
schoten (KVP). De CPN wil verhin
deren, dat het recht zijn loop heeft, zei
de heer Geurtsen (VVD). Mej. Goudsmit
(D’66) meende, dat de justitie er beter
aan had gedaan eerst enkele kenmer
kende zaken aan te pakken, bij wijze
van proefproces, en pas later eventueel
tegen de overigen op te treden. Minis
ter Polak antwoordde, dat dan de in
druk zou worden gewekt, dat er hele
maal geen strafbare feiten zouden zijn
gepleegd, terwijl een proefproces veel te
lang zou duren. De andere zaken zou
den dan jarenlang blijven liggen. De
PvdA en D’66 vroegen om, als de stu
denten in hoger beroep gaan, „de fou
ten van de politierechter alsnog goed te
maken”. De heer Vrolijk (PvdA) meen
de, dat bij de politierechter de persoon
lijke motieven van de vervolgden niet
voldoende tot hun recht zijn gekomen.
Pensioen
De Tweede Kamer heeft het regerings
voorstel goedgekeurd om de pensioenen
van ministers, staatssecretarissen en le
den van de Tweede Kamer te verbete
ren. Het voorstel is al eens drie jaren
geleden behandeld, maar door de Eer
ste Kamer verworpen omdat de socialis
tische senator Troostwijk ontdekte, dat
een minister, door opstapeling van diver
se pensioenrechten, wel eens meer pen
sioen zou kunnen krijgen dan zijn sa
laris ooit heeft bedragen. Het nieuwe
voorstel heeft een maximum ingevoerd
van vijftigduizend gulden (zeventig pro
cent van het inkomen van de president
van de Hoge Raad). Volgens het voor
stel krijgt een minister bij de pensioen
gerechtigde leeftijd vijf procent van het
geldende ministersinkomen voor elk jaar,
dat hij minister is geweest. Voor een
Kamerlid is dit drie en een half pro
cent. De woordvoerder van D’66 teken
de verzet aan. Hij wees op een bereke
ning van het blad Economische Statis
tische Berichten, dat iemand, die een
dergelijk pensioen via een levensverze
kering wil hebben per jaar wel twee
ton moet verdienen om zijn premie te
betalen. Minister Beernink (Binnenland
se zaken) vond, dat men ministers en
parlementariërs niet met bijvoorbeeld
ambtenaren mag vergelijken omdat zij
geen zekerheden hebben en daardoor
geen normaal pensioen kunnen opbou
wen.
ös hjoed to slzzen 1 JjP
Wsl
HL
vX* J
