GabeSKroar
degelijk liedje
Ouderwets
maar
bij miljardendans
Strijd ïn Midden-Oosten neemt toe
Om gaten te vullen nieuwe
belastingen nodig
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
llllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllll
Heintje
Sneon:
H. Algra
verliet senaat
Staverings-
konferensje
Een permanent
voor de borst
Joyrider in Bolsward
in kraag gegrepen
Ml W*
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
O
I
VRIJDAG 19 SEPTEMBER 1969
108e JAARGANG NO. 73
Wymbritseradeel.
Sociale onrust in West
Hwat hat
Europa
us hjoed to sizzen
Foto F. K. Mol
It saneamde klokhüs fan Hinnaerd op in moaije neisünmerdei.
Strijd in het Midden-Oosten
Tegen sanering
Piet
Een
Pompidou in Bonn
Toezicht
Uitgaven
Kosigin naar Peking
Belastingen
Noorse verkiezingen
Advertentieprijs: 16 ct per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
temperen. De tijd zal leren in welke rich
ting de ontwikkeling zal gaan. De geest
drift van de Chinezen is niet groot ge
weest, maar dat behoeft niets anders te
zijn dan een onderdeel van hun terug
houdende tactiek.
In Noorwegen hebben verkiezingen de
meerderheid der burgerlijke regerings-
„de mogelijkheid opent” om een deel
van de verlaging uit te stellen. De Twee
de Kamer moet beslissen of het zo ge
beurt. Dat het anders zal gaan dan nu
wordt voorgesteld gelooft echter nie
mand meer.
Knaapje van dertien pas,
door iedereen genoemd,
fenomeen, eerste klas,
nu reeds wereldberoemd,
Zijn glans straalt helder af
op 't ouderlijk gezin
Fortuna, op een draf
naar steeds hoger gewin.
Abonnementsprijs f 3,75 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Knaapje van dertien pas
door hoevelen benijd?
De roem is broos als was,
dat leerde elke tijd.
Ook Heintje ondervindt
dit in het ver verschiet
Wij bewonderen zo’n kind
maar benijden het niet.
De
een
Bols wards Nieuwsblad
Wie kan het hem nadoen?
’t verkochte platental
reeds de dertig miljoen,
en als ’t zo doorloopt zal
een nieuw record geplaatst
voor die kunstzinnig zingt,
door wierook walm omwaasd,
is 't goud al wat er blinkt?
België stelt BTW uit
België zou per 1 januari de b.t.w. in
voeren, zoals dat in feite door het ak
koord van de EEG op belastinggebied
is bepaald. Maar het Nederlandse voor
beeld heeft zo afschrikkend gewerkt, dat
de invoering ervan uitgesteld is. De eco
nomie heeft door de oververhitting al
een dermate prijsverhogende druk te ver
werken, dat men het ergste vreest wan
neer de b.t.w. de kosten van het le
vensonderhoud nog eens extra gaat ver
hogen.
Sociale onrust begint zich te doen gevoelen in enkele grote Westeuropese landen.
Merkwaardigerwijze is Engeland daar op het ogenblik niet by, maar wel West-
Duitsland, dat zich in een lange ry van jaren heeft onderscheiden door arbeidsrust
bij een voortdurend stijgende welvaart. In de staalindustrie en in de mijnen in
het Ruhrgebied en in Saarland is het gekomen tot, zij het vrij korte, stakingen.
De metaalbewerkers mogen overigens niet klagen over hun nieuwe loonronde.
Deze bedraagt weliswaar niet de oorspronkelijk gevraagde 14 procent, maar de
11 procent, die er na 17 uren onafgebroken onderhandelen uit de bus zijn gekomen,
zijn toch niet mis. Uiteraard was dat alleen mogelijk door de combinatie van
grote orderportefeuilles en gebrek aan arbeidskrachten. Onder arbeiders van
andere takken van nijverheid is het ook wat onrustig. De spoorlieden en de
arbeiders in de schoenindustrie hebben ook hun eisen gesteld, die door het succes
van de metaalbewerkers moeilijker af te wijzen zyn.
In het Midden-Oosten neemt de mili
taire bedrijvigheid voortdurend toe. Te
genover de overigens onbetekenend ge
achte aanslagen van guerillastrijders, en
de speldeprikken van de Egyptische ar
tillerie langs het kanaal van Suez heeft
Israël een grootscheepse actie aan de
westelijke oever van de golf van Suez uit
gevoerd, waarbij het met landingsvaar
tuigen tanks aan land zette en grote
schade aanriehtte. Bovendien werden in
vijf dagen vier luchtaanvallen op dat
gebied uitgevoerd. De aanvallen worden
gemotiveerd met de vrees, die in Israël
zou bestaan, dat Egypte tot de aanval
zou over gaan, maar dat lijkt voorlo
pig nog wat ver gezocht. Het is waar
schijnlijk, dat deze aanvallen meer een
politieke dan een militaire achtergrond
hebben, hoewel deze elementen elkaar
niet behoeven tegen te spreken. Men zou
de positie van president Nasser in eigen
land willen ondermijnen, zodat daarna
met meer succes over de vredesregeling
zou kunnen worden gesproken. Is dat
de werkelijke drijfveer, dan geeft men
zich vermoedelijk aan illusies over.
In hopen lju hawwe in hekel oan
machthawwers, allinne omreden se
seis gjin machthawwers binne.
De stakingen, wilde stakingen overigens,
zijn wel bijzonder ongelukkig gekomen,
zo enkele weken voor de belangrijke par
lementsverkiezingen. Vooral de sociaal
democraten, die naar algemeen oordeel
een redelijke kans maakten om winst te
boeken en misschien wel als grootste
partij uit de strijd te komen, maken zich
nu ernstige zorgen, dat de aarzelende
burger door de stakingen verontrust
wordt en nu zeker op de chr.-democra-
ten zal stemmen. Maar keuren de soci-
aal-democraten de stakingen te veel af,
dan dreigen zij him linkervleugel te zeer
teleur te stellen.
In Italië wisselen de stakers elkaar af:
eind vorige week legden een miljoen me
taalbewerkers het werk neer, daarna
volgden de bouwvakarbeiders, die pro
testeerden tegen de vertragingstactiek
van de patroons bij de onderhandelingen
over hogere lonen en een vijfdaagse
werkweek. Het najaar ziet er bijzon
der onrustig uit in Italië.
De regering heeft deze week, bij het indienen van de nieuwe begrotingen, niet
voor veel bijzondere verrassingen kunnen zorgen. De hoofdpunten, vooral op
financieel gebied, waren van te voren al voor een belangryk deel bekend. Dat de
verhogingen van huren en omzetbelasting worden uitgesteld tot 1 juli 1970 kan
nauwelijks een verrassing worden genoemd. Hetzelfde geldt voor de uitgebreide
maatregelen op belastingterrein. De totale overheidsuitgaven zullen met zes pro
cent stygen. De eerste reacties hierop zijn wat tegengesteld. De oppositie vindt,
dat te veel overheidstaken noodgewongen moeten blijven liggen. Aan de andere
kant maakt men zich zorgen over de invloed van de stijgende overheidsuitgaven
op de conjunctuur. De regering moet nu, om de uitgaven te dekken, meer be
lastingverhogingen doorvoeren dan de Sociaal Economische Raad in het laatste,
veelbesproken rapport gewenst acht.
Bij de deze week uitgevoerde miljarden- minister Wïtteveen zich in de miljar-
dans (de totale overheidsuitgaven zul- dennota nog wat op de vlakte. Hij heeft
len voor 1970 ruim 28.965 miljard gul- een apart wetsontwerp ingediend, dat
den bedragen) heeft de regering geko
zen voor een wat ouderwets, maar
hoogst degelijk melodietje. Minister Wit-
teveen is er van uit gegaan, dat elke
cent, die wordt uitgegeven, zoveel mo
gelijk door inkomsten wordt gedekt. Het
zal niet helemaal lukken. De begroting
vermeldt nog een nadelig saldo van meer
dan twee miljard. Een tekort, dat wordt
gedekt door al vastgestelde leningen en
een nieuw beroep op de kapitaalmarkt.
Bij zijn afscheid als lid van de Eerste
Kamer is de heer H. Algra (ARP) van
Leeuwarden benoemd tot commandeur
in de Orde van Oranje Nassau. De heer
Algra, die hoofdredakteur is van het
Friesch Dagblad, was bij de jongste
Eerste Kamerverkiezing niet herkies
baar. Z'n opvolger is, zoals bekend drs.
S. van Tuinen, burgemeester van Dok-
135 miljoen. Van deze stijging is twin- kum, voorheen tijdelijk te Bolsward,
coalitie tot een minimum teruggebracht.
Van de 150 zetels in het Storting heb
ben zij er nu 76, tegen de sociaal-demo
craten 74. Percentueel zijn de regerings
partijen niet zo sterk teruggelopen, ter
wijl de socialisten hun winst vooral heb
ben geboekt op de linkse socialisten en
de communisten. Een van de voornaam
ste kwesties was niet de invoering van
de b.t.w., maar de hoogte ervan. Het
burgerlijke percentage van 20 zou ruim
te laten voor een vermindering van de
directe belastingen, terwijl de socialis
tische 15 pet. de hogere inkomens niet
zou ontlasten.
tig miljoen extra bestemd voor hulp aan
Suriname en de Nederlandse Antillen.
Het nog altijd toenemend aantal auto’s
maakt extra uitgaven noodzakelijk voor
aanleg en onderhoud van wegen. Bijna
tweehonderd miljoen extra is hiervoor
uitgetrokken. Het ministerie wil elf mil
joen meer reserveren voor bijdragen aan
gemeenten. Het openbaar vervoer in de
gemeenten kan ook op meer hulp reke
nen. Het bedrag is verhoogd tot dertig
miljoen. Een belangrijke stijging is te
zien bij hulp aan autobusondernemin
gen, die het streekvervoer verzorgen.
In 1969 was hiervoor 3 miljoen op zij
gelegd. Voor 1970 ligt vijftien miljoen
klaar.
Het landbouwbeleid vergt in 1970 ruim
1,2 miljard gulden. De structuurmaat-
regelen worden uitgebreid. Ruim 314
miljoen zal warden uitgegeven aan cul
tuurtechnische werken. Over de maatre
gelen, die in het kader van de EEG
moeten worden genomen, zal minister
Lardinois (Landbouw) nog een specia
le nota opstellen (over het zgn. plan
Mansholt).
Londense herenkapper heeft zijn
kleine kapperswinkeltje binnen korte tijd
weten op te bouwen tot een bloeiende
herensalon door een nieuwe mode te
lanceren. Voor zijn winkelraam hing op
een dag een bordje met de volgende aan
kondiging: „Wy kappen ook uw borst
haar. De eerste behandeling is gratis”.
Het liep storm. Vele mannen kwamen
„voor de lol” binnen, om hun borsthaar
te laten kappen. Een Londense overhem
denfabrikant houdt nu al rekening met
de rage. Hij bracht diep gedecolleteerde
hemden in de handel om de fraaigekap-
te mannenborst goed tot z’n recht te la
ten komen.
Of hij ook blijvend wint?
de toekomst lijkt nu schoon,
als meest bewonderd kind,
op een wereldgrote troon,
Boven alle anderen zo,
alleen de vraag beklemt,
is dit zeer hoog niveau
voor hem, als man, bestemd?
Het zwaartepunt in de overheidsuitga
ven op de begroting 1970 ligt bij het
onderwijs. Liefst 27 procent van de to
tale uitgaven (hetgeen neerkomt op bij
na 7,8 miljard) is bestemd voor het on
derwijs. De onderwijsuitgaven blijken
voortdurend sterker te stijgen dan het
nationaal inkomen. Het belangrijkste
deel (2,8 miljard) gaat naar het lager
onderwijs, ruim 1,1 miljard naar voor
bereidend hoger en middelbaar onder
wijs en 1,8 miljard naar het weten
schappelijk onderwijs. De rest samen te
vatten onder ’t hoofdstuk algemene kos
ten.
Voor defensie-uitgaven (met uitzonde
ring van de salarissen) is ruim 3,7
miljard gereserveerd. Het defensiepla-
fond voor 1970 is verhoogd in verband
met de Tsjechische crisis. Dit jaar
start bij de landmacht de levering van
Westduitse Leopardtanks. De marine zal
de bouw aanbesteden van twee nieuwe
fregatten, bewapend met geleide raket
ten. Nog dit jaar begint voor de lucht
macht de aflevering van nieuwe NF-5
jachtvliegtuigen.
Nederland zal de restauratie financie
ren van het Vredespaleis. In totaal is
hiervoor twee en een half miljoen gul
den nodig. Buitenlandse Zaken moet dit
betalen. Het departement heeft ook ex
tra geld nodig voor uitbreiding van de
buitenlandse posten. Het bedrijfsleven en
de toeristen doen in toenemende mate
een beroep op de buitenlandse vertegen
woordigingen. Het maximum voor de ont
wikkelingshulp is opnieuw verhoogd, tot
767 miljoen gulden. Een stijging met
regering heeft alle, vertrouwen op
wat rustig verloop van de econo
mische gang van zaken in het komen
de jaar. In 1969 hebben vooral de prij
zen veel moeilijkheden opgeleverd. Ook
in politiek opzicht. Het kabinet meent,
dat de nieuwe begrotingen geen al te gro
te invloed zullen hebben op de kosten
levensonderhoud. Om ongewenste ont
wikkelingen te voorkomen blijft een
scherp toezicht op de prijzen bestaan.
Het politiek grootste probleem lijkt voor
het komende jaar de woningbouw te
warden. Het is vrijwel zeker, dat minis-
te Schut (Volkshuisvesting) voor 1969
niet kan voldoen aan de verwachting
van 125 duizend nieuwe woningen. Voor
’70 zal worden geprobeerd ditzelfde aan
tal te bereiken. Hierbij is rekening ge
houden met 45 duizend woningwetwo
ningen, de meest gesubsidieerde sector.
De regering wil in 1970 beginnen met
individuele huursubsidies. Waar tegen
over staat, dat toch een methode wordt
gezocht om mensen met hoge inko
mens, die lage huren betalen, wat meer
te laten bijdragen in de woningkosten.
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
Nadat wij hadden gemeld, dat Tsjou
En-lai, de Chinese premier, na een snel
condoléancebezoek aan Hanoi, al vóór de
komst van de Russische premier Kosi
gin weer naar Peking was vertrok
ken, terwijl een delegatie van mindere
rang de begrafenisplechtigheden van pre
sident Ho Tsji Minh van Noord-Viet
nam kwam bijwonen, verraste Kosigin
de wereld door plotseling in Peking op
te duiken, waar hij een (weliswaar
kort) gesprek heeft gehad met Tsjou
En-lai. Wat er besproken is, is niet be
kend; de bedoelingen van Kosigin (want
het initiatief schijnt wel van Rusland te
zijn uitgegaan) blijven raadselachtig. Is
hij China gaan waarschuwen, dat de
grens van de spanningen tussen beide
landen binnenkort bereikt zal zijn? Vol
gens sommige geruchten zou Moskou eni
ge tijd geleden zijn bondgenoten hebben
gepolst over een preventieve klap tegen
China, waarbij dan gedacht werd aan
een aanval op de Chinese kerninstalla-
ties in Sinkiang, dat aan Rusland grenst.
Misschien zijn in dit verband ook de be
richten te zien, dat Peking bezig zou zijn
deze installaties naar het verder gele
gen Tibet over te brengen.
Het is ook mogelijk, dat Moskou, waar
ook harden en zachten in het hoogste
bestuurscollege zitten, uit angst voor
een verzwakking van de grens met de
Westelijke wereld, de bereidheid te ken
nen heeft gegeven om Peking bepaalde
Om de gaten op te vullen zijn heel wat
nieuwe belastingmaatregelen nodig.
Het rijtje vermeldt:
handhaving van de vermogensbelas
ting op 6 pro mille.
handhaving van de vennootschaps
belasting op 46 procent.
een zwaardere heffing van omzet
belasting op investeringen.
handhaving van de zwaardere ac
cijnzen op bier, alcohol en benzine.
verhoging (met 11 procent) van de
motorrijtuigenbelasting (inclusief de
speciale bijdragen voor het wegen-
verkeersf onds)
Verhoging (per 1 juli) van ’t norma
le tarief van de omzetbelasting
(BTW) van 12 procent naar 13 pro
cent en van het lagere tarief van
vier procent tot 4,3 procent.
Een aantal levensmiddelen (b.v. koffie
melk, room en vla) zal in plaats van
onder het zware, normale tarief onder
de lichtere heffing vallen.
Tegenover deze verzwaringen,, die vol-
gpns de regering vooral het bedrijfsle
ven extra belasten, staat de verlaging
van de loon- en inkomstenbelasting. Een
aanpassing aan de inflatie, waarover al
jaren is gepraat. Minister Witteveen wil
graag een verlaging met in totaal 900
miljoen gulden. Twee derde deel hiervan
(600 miljoen) wordt ingevoerd per 1 ja
nuari 1970. De rest in 1971. Al houdt
In Frankrijk zijn de spoorwegmannen
in staking gegaan, niet zoals in Frank
rijk gebruikelijk voor een dag, maar voor
onbepaalde tijd. Het enige lichtpunt is,
dat zij bereid waren de onderbroken on
derhandelingen te hervatten. Eisen met
stakingsdreiging zijn ook geuit door de
havenarbeiders en de bankbedienden.
Het personeel van de metro en van de
energiebedrijven is zich aan het bera
den. De toestand verschilt in zoverre
van die in West-Duitsland, dat de ho
gere eisen juist komen op het moment,
waarop de regering heeft besloten-dras
tisch te bezuinigen en de lonen en prij
zen binnen nauwe grenzen te houden.
Voor deze sanering, die verband houdt
met het welslagen van de devaluatie van
augustus, voelen de vakbonden weinig.
De communistische vakcentrale, de
CGT, heeft al meegedeeld niet te zul
len meewerken, aangezien volgens de
CGT de loonsverhogingen noodzakelijk
zijn om de reeds gestegen kosten van
levensonderhoud goed te maken, terwijl
zij er ook de noodzaak niet van inziet,
dat de arbeidersklasse bij een sanering
van de economie altijd het slachtoffer
moet worden.
De konferinsje oer de stavering fan it
Frysk, dy’t de Fryske Akademy en
de Ried fan de Fryske Biweging ta-
komme sneon yn de aula fan de Pro-
vinsiale Bibliotheek to Ljouwert bilizze,
sil under lieding stean fan drs. R. Fal-
kena to Beetstersweach. Yn de gearkom-
ste, dy’t om twa üre bigjint, sil earst
in tal koarte ynliedingen halden wurde.
De foarsitter fan de Fryske Akademy,
drs. F. J. Bergstra, jowt in oersjoch
fan it staveringsbilied. De nije foarsit
ter fan it Paedagogysk Advysburo, de
hear L. van der Ley fan it Hearren-
fean, sil it hawwe oer de twatalige skoal-
len en de stavering. De hear H. Keu-
ning fan de Rottefalle, lid fan de Bi-
geliedingskommisje, sprekt oer „Nije we
gen?” en de foarsitter fan de Ried fan
de Fryske Biweging, drs. R. Straatsma
bringt de fraech „Hoe nou fierder?” op
it aljemint. Nei it skoft is der gele-
genheit ta diskusje.
De redaksje fan „De Stiennen Man” hat
in nümer rémakke, dat wijd is oan de
stavering. Der sil in oersjoch yn kom-
me fan hwat der oant nou ta bard is
en ek de mooglikheden, dy’t drs. Straat
sma yn syn ynlieding oanjaen sil, wur
de der yn neamd. Foar de dielnimmers
oan de konferinsje kin dit nümer in goe
de boarne fan ynformaesje wéze. It
is freed forgees to krijen by „De Terp”
(Tabe Beintema), Van Swietenstrjitte 10
to Ljouwert; it wurdt ek op forsyk
tastjürd.
President Pompidou is voor het eerst
sinds zijn ambtsaanvaarding deze zomer
voor het jaarlijkse bezoek in Bonn ge
weest, waar hij met de Duitse bonds
kanselier vooral over Europese zaken
heeft gesproken. De illusie, dat het ver
trek van De Gaulle zou leiden tot een
toeschietelijker Frans standpunt t.a.v. de
toetreding van andere leden tot de EEG,
is nu wel ontluisterd, evenals de ver
wachting, dat Bonn nu tegen Parijs een
forsere toon zou aanslaan. De Fransen
hebben in alle opzichten hun standpun
ten gehandhaafd en de Duitsers leggen
zich daar nog steeds bij neer. Alle plan
nen van Kiesinger bovendien om te ko
men tot een nauwere politieke samen
werking, waarbij het hem in feite gaat
om een gemeenschappelijke Europese
defensiepolitiek, die een grotere onaf
hankelijkheid van Amerika mogelijk zou
maken, zijn onder de tafel verdwe
nen. Frankrijk wil nu in de eerste
plaats de EEG voltooid zien en vooral,
het wil het gemeenschappelijk land
bouwbeleid, waarbij het zeer veel be
lang heeft, in veilige haven weten vóór
het zich met zoveel vagere plannen gaat
inlaten.
De rijkspolitie te Bolsward heeft vrij
dagavond een joyrider uit Wirdum snel
kunnen inrekenen. De 26-jarige pakhuis
knecht A. R. had in de St. Jacobsstraat
te Leeuwarden een Renault-bestelauto
gepikt en was daarmee naar Bolsward
gereden. De wagen is het eigendom van
de firma J. van Gelder en Zn. te Leeu
warden. Nadat de eigenaar aangifte had
gedaan werden alle politieposten in ken
nis gesteld van het gebeurde met het
verzoek uit te kijken naar de dief. De
rijkspolitie zag voor een café in Bols
ward de gestolen auto staan. De pak
huisknecht zat in het café rustig ach
ter een borrel Het avontuur behoor -
concessies te doen teneinde o onrust te de toen spoedig tot het verleden.
