Babe SRpoar
der
armen
slach by Warns
Tinkstien
kan komen
Kerken komen op voor het recht
„Wat niet
f'
IS
Bolsward platte landstad, IVorkum
„groot dorp"
„Onze kans en ons voorrecht
llllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Overdracht
Makkumervaart
Fan de Mart in vloer
Geslaagd
Agrarische
cursussen
1
...JtVJ
V
j IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHII
Hwat hat
99
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
108e JAARGANG NO. 74
DINSDAG 23 SEPTEMBER 196»
WymbritseradeeL
üs hjoed to sizzen
99
J.S.
Rust in Rien, nu er geen scheep-
(foto L. K. Mol)
vaart meer is.
Advertentieprijs: 16 ct per
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adre»;
Marktstraat 13
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Dêr’t mei driging
Oer ’e weagen
Hollans greven
Nei üs seagen.
Dan mar fjuchtsje
En leaver dea
As slaef mei it
Genede brea.
Frjemd foar Friezen
Om to bügjen
En foar in oar
It lan to ploegjen.
Friezen ha gjin aerd
To krüpen
Lit har ein
Net dalik slüpe.
18 september j.l. studeerde Mebius Wol-
ke aan de R.K. Universiteit te Nijme
gen af, als drs. Sociale Psychologie.
Geslaagd de heer G. de Rijke, Bolsward
voor het examen Nederlandse Handels-
correspondentie.
Abonnementsprijs f 3,75 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Twa katten en ien müs
Twa froulju yn ien hüs.
Twa hounen en ien bonkestik
Jowe faken skeel en skrik.
Dêr’t de gloed
Fan ’t aide Fryslün
Stiet foriiv’ge
Op in stien.
Dêr’t it Klif
Oprizend üt ’t sé
Brekker wie foar’t
Fryske wé.
Dy’t Fryslan hast
Op ’e knibbels brocht
Mar troch üs folk
Oars waerd bitocht.
WITMARSUM. De gezamenlijke Stands-
organisaties in de gemeenten Wonsera-
deel en Bolsward zijn bij genoegzame
deelname van plan in de land- en tuin
bouwschool te Witmarsum dit winter
seizoen weer een aantal cursussen op
land- en tuinbouwgebied te organiseren.
Al verscheidene jaren zijn er in een goe
de en prettige samenwerking vele cur
sussen gehouden. Agrarisch onderwijs
ook voor volwassenen is meer dan ooit
in onze tijd noodzakelijk. Het kan de leef
baarheid van ons platteland mee helpen
bevorderen. Men zie de advertentie in
dit blad.
Bolswards Nieuwsblad
De kerken weten zich geroepen aan het
begin van een nieuwe ontwikkelingspe
riode deze bijbelse gerechtigheid te ver
kondigen en voor het recht der armen
op te komen. Alleen op basis van de
ze gerechtigheid is er uitzicht op vrede
in de wereld .Wij bidden dat de tekenen
daarvan in de komende jaren zichtbaar
mogen worden. De steeds groter worden
de kloof tussen rijk en arm is volstrekt
in strijd met het Evangelie. Gods
Woord gebiedt ons daarin niet te be
rusten. Het .is onze kans en ons voor
recht te mogen opkomen voor recht en
vrijheid van mensen en volkeren, voor
rechtvaardige verdeling van goederen en
kansen voor alle mensen.
De kerken in Nederland roepen ieder
op aan deze zaak mee te werken.
moat hy it werombitelje
En hwa sil de kontrole ütoefenje op al
dizze dingen. Yn üs lan mei syn perfek-
te administraesje en fétellingen sil dit
faeks noch gean, mar hoe komt dit by
üs Franske, Dütske en Italiaenske freo
nen? Hoe fine se der de bitroude kon-
troleurs, dy’t yn de bosken en tusken
de bergen de boeren yn ’e gaten hélde
In oare opmerking is dizze: Men seit,
dat it in proef is en dat it dêrom oer
250.000 kij giet. Mar allinnich yn it
lytse Fryslan binne al twa kear safolle
melkekij. En dat is dan oer fiif lannen,
dy’t meiinoar 500 kear sa great binne
as Fryslan. Forwachtet men dan, dat de
gefolgen to merkbiten binne? Ik leau
der neat fan.
Ik soe bang wêze, dat as dizze film
trochgiet, de féprizen noch hwat heger
wurde, de 360 miljoen formeardere mei
in fiks bidrach foar de ütfierders en kon-
troleurs wei wurde en dat de molke-
stream yn 1971 jit heger of breder is dan
hja op it heden al is.
Folie effektiver liket my it bilüt 120.000
ton meagere molkpoeier foar in lyts
pryske nei de earme lannen to stjüren
en noch in oar kwantum oan it Reade
Krüs to jaen. Dat komt alteast op in
plak, dêr’t de lju der forlet fan hawwe.
Mar de büterberch bliuwt like great.
Tsjin in margerinekonkurrinsje fan fiif
pakjes foar in goune hat de „echte bo
ter” by de mannichte gjin skyn fan
kans. Ek al jammert de t.v. ek noch
sa lang oer de man, „die het verdient.”
Tj. de J.
In Exmorra is vrijdagavond ’n kleine
expositie geopend door mevr. G. Kals-
beek-van der Aa, die een beeld geeft
van de steeds groeiende kloof frissen
de rijke en arme landen. Daarmee
wordt aangesloten bij het thema van
Uit de naam van de Doopsgezinde Broe
derschap, de Evangelisch-Lutherse kerk,
het Genootschap der Vrienden (Qua
kers), de Gereformeerde Kerken in Ne
derland, de Nederlands Hervormde kerk,
de Oud-Katholieke kerk, de Remon
strantse Broederschap, de Rooms-Katho-
lieke Kerk is zondag vrijwel in alle
kerken de volgende kanselboodschap
voorgelezen:
In deze vredesweek worden wij geplaatst
voor het grote vraagstuk van de armoe
de in de wereld. Vrede, vrucht van ge
rechtigheid betekent immers welzijn voor
alle mensen en alle volkeren.
Nu de eerste tien jaar ontwikkelings
hulp bijna voorbij zijn, rijst overal de
vraag, of het resultaat aan de inspan
ning beantwoord heeft. Helaas lijkt het
er op, dat deze vraag ontkennend moet
worden beantwoord. Vooral de ontwikke
lingslanden zelf zagen de oplossing niet
dichterbij komen. Steeds meer wint de
overtuiging veld, dat de hulp in de hui
dige omvang en vorm niet toereikend
is om de derde wereld werkelijk tot ont
wikkeling te doen komen. Het is boven
dien een hard feit, dat nog steeds meer
geld aan wapens dan aan ontwikkelings
hulp wordt besteed.
Meer dan ooit zijn economische maat
regelen noodzakelijk. Effect kunnen de
ze pas oogsten, indien zij opgenomen zijn
in een geheel van politieke en cultu
rele verandering. Alleen dan zullen de
arme landen in staat zijn zelf hun toe
komst te bepalen en zal er een gezon-
DE EARSTE OANFAL OP
E BLTERBERCH
Sa sil dan it earste skot lost wurde op
de al mar groeijende suveloverskotten
yn it EEG-gebiet. De ministers hawwe
bisletten in premy to jaen foar it óf-
slachtsjen fan melkekij en lyksa foar
it opsetten fan weidkij. Dizze premy is
steld op 725 goune mei in maksimum
fan f 7250 goune per boer. Yn totael
sil jild biskikber komme foar 250.000
melkekij en 250.000 mestkij. Hwant it is
in bisykjen, in proef. Is dit jild op, dan
sille hja it hear opnij oersjen om to
De gemeente Wonseradeel wil tegen een
afkoopsom van f8.640,(nadat de
vaart nog éénmaal door de provincie is
gebaggerd) het gedeelte van de Mak
kumervaart, dat in de gemeente Wonse
radeel ligt en niet in beheer en onder
houd is bij het waterschap de Makku-
mer- en Parregastermeerpolders, van de
provincie overnemen in onderhoud en be
heer. Deze transactie is door de provin
cie voorgesteld, omdat de Makkumer
vaart voor de commerciële vaart geen
betekenis meer heeft en de belangen
van de zich ter plaatse ontwikkelde re-
creatievaart van lokale aard zijn. Aan
Bolsward is voorgesteld het gedeelte
Makkumervaart tussen Nauwe Gracht
en Bolsward van de provincie over te
nemen. Wonseradeel is van plan te op
haalbrug over de Makkumervaart te Ex-
morrazijl, die in vervallen toestand ver
keert, te vervangen door een vaste brug.
Ged. Staten gaan daarmee akkoord, mits
de brug een doorvaarthoogte krijgt van
1.65 m. pl. z.p. Bij die hoogte, die ook
de vaste brug krijgt, die Rijkswater
staat over de Makkumervaart zal leg
gen in het kader van de baanverdubbe-
ling van rijksweg 43 bij Bolsward, blijft
recreatievaart mogelijk en dat vinden
Ged. Staten van groot belang, omdat de
Makkumervaart nog altijd een aantrek
kelijk water is, vooral voor de vaart met
kleinere motorboten en als onderdeel van
een rondvaartroute over niet al te gro
te afstand, een mogelijkheid, die in de
buurt van Bolsward zeldzaam is.
meland en Schiermonnikoog) 90.000 in
woners, Leeuwarden (inclusief Idaar-
deradeel) 98.000 inwoners en Harlin-
gen-Franeker (inclusief Terschelling en
Vlieland) 81.000 inwoners. De ressor
ten Dokkum en Harlingen-Franeker wor
den Leeuwarden II en III genoemd, om
dat zij voor grotere voorzieningen meer
op Leeuwarden zijn georiënteerd.
Om inventaris en nog gewenste voorzie
ningen onder te brengen in één samen-
de interkerkelijke Vredesweek 1969,
die deze week wordt gehouden. Mor
gen, woensdag, is deze expositie te
zien in Makkum. Op de foto een deel
van de tentoonstelling.
(foto L. Spijksma)
ming, 1 gebouw voor actieve en passie
ve muzische vorming, 3 gebouwen voor
passieve muzische vorming, 12 dorpshui
zen, 1 clubhuis voor jeugdzorgwerk, 3
tentoonstellingsruimten, 1 kantoorge
bouw voor de Fryske Kultuerried, 1 to-
neel/concertaccommodatie, 6 bibliothe
ken met leeszaal, 16 filialen voor bibli-
theekwerk, 3 bibliotheekverbouwingen
of uitbreidingen, 4 discotheekafdelingen
bij bibliotheken, 1 jeugdservioe-insti-
tuut, 2 accommodaties voor oudere jeugd,
7 jeugdgebouwen, 9 wijkgebouwen, waar
van 2 met dienstencentra, 1 consultatie
bureau, 3 gezondheidscentra, 5 diensten
centra voor bejaarden, 1 opleidingsinsti
tuut voor sportleiders, 6 sporthallen,
waarvan 1 met wielerbaan, 3 sportza
len, 10 overdekte zwembaden, 12 open
zwembaden, 4 tribunes waarvan 1 met
restaurant, 28 tennisbanen, 57 sportvel
den, 63 gymnastieklokalen, 2 ijsbanen,
verbeteren watersportaccommodatie,
starttoren en jachthaven te Grouw, 3
jachthavens, 1 uitbreiding van kampeer-
accommodatie en mogelijkheid schep
pen voor dagrecreatie bij 3 plaatsen en
voor langere duur bij de Lauwerszee.
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
de basis geschapen worden van samen
werking tussen de landen in Noord en
Zuid.
Wanneer straks een nieuwe periode van
tien jaren ingaat, de jaren zeventig, zal
het er om gaan, of deze voorwaarde
wordt vervuld. Alleen indien er een ge
meenschappelijke strategie gevonden
wordt, zal er van ontwikkeling sprake
kunnen zijn.
De vervulling van deze voorwaarde is
niet eenvoudig. Integendeel, naarmate ’t
streven naar politieke vernieuwing door
sociale actie sterker wordt en daarmee
de bewustwording groeit, in die mate zal
ook de overgangstijd meer door poli
tieke spanning worden gekenmerkt. Het
ziet er niet naar uit, dat wij een perio
de van rustige en evenwichtige groei te
gemoet gaan.
Deze derde vredesweek wil beklemtonen,
dat de kerken zich niet als toeschouwers
opstellen. Juist nu willen zij hun ge
loof belijden in Hem, die in deze we
reld de weg der gerechtigheid gebaand
en zichtbaar gemaakt heeft. Deze gerech
tigheid heeft directe betekenis voor de
toekomst van mensen en volkeren. Het
laten voortbestaan van rechteloosheid,
uitbuiting, discriminatie, economische af
hankelijkheid, politieke en culturele on
mondigheid en godsdienstige vooroorde
len, moet getoetst worden aan de gerech
tigheid van Jezus Christus; dan zal dui
delijk zijn, dat meer dan voorheen ge
pleit moet worden voor het recht der
armen.
hangend geheel, is in de nota, die werd
samengesteld door mej. ir. L. H. de Roo
de la Faille, gewerkt met een verticale
indeling in voorzieningenniveaus van 1
provinciehoofdstad (Leeuwarden), 4 gro
te steden (Leeuwarden, Sneek, Heeren-
veen en Drachten), 8 plattelandssteden
(Bolsward, Wolvega en Joure, Lemmer,
Oosterwolde, Dokkum, Harlingen en Fra-
neker) van ongeveer 8000 inwoners, 13
grote dorpen van 30005000 inwoners
(Workum, Noordwolde, Harkema-Opein-
de, Surhuisterveen, Gorredijk, Appel
scha, Buitenpost, Kollum, Hardegarijp,
Zwaagwesteinde, Bergum, Grouw en St.
Anna Parochie) en 82 kleine dorpen van
10003000 inwoners. De ruim 300 dor
pen met minder dan 1000 inwoners wer
den buiten beschouwing gelaten. De gro
tere steden en plaatsen kunnen in dit
schema dan nog weer eens verticaal
worden onderverdeeld in wijken van 1200
—15.000 inwoners, buurten van onge
veer 4.000 inwoners en blokken van
1000 inwoners.
De vier grote ressorten Leeuwarden,
Sneek, Heerenveen en Drachten met een
straal van 15 kilometer dienen de basis
te vormen voor het voorzieningenpatroon
in Friesland, qua verzorgingsniveau in
belangrijkheid meteen gevolgd door de
ressorten Dokkum en Harlingen-Frane
ker. Rond de acht plattelandssteden is
in deze schematische verdeling een in
vloedssfeer gedacht met een straal van
8 kilometer; rond de 13 grote dorpen
een invloedssfeer met een straal van 4
kilometer.
Het rapport bevat ook een schatting van
het aantal inwoners per gemeente in
1973, dat mede bepalend zal zijn voor
aard, omvang en aantal van de voor
zieningen.
De nota mondt uit in een specificatie
van de nog benodigde voorzieningen, te
weten: 1 concertzaal, 6 muziekscholen,
13 gebouwen voor actieve muzische vor-
konstatearjen oft hja op ’e goede wei
binne. Fierder is bikend makke, dat de
boer, dy’t fan dizze premy’s gebrük meit-
sje wol, al syn kij fuortdwaen moat, hy
moat mei melken ophalde en al syn
kij moatte nei de slachter. Yn ien fan
de blêdiden, dy’t dit nijs bikend mak
ke, waerd der bysein, dat it net de bi-
doeling wie om dizze premy to jaen oan
kij dy’t dochs al foar de slacht bistemd
wiene, mar allinnich foar it jongere,
produktive diel fan it bislach.
Safier is it dus bikend, mar oer it hoe
en het mei men fiérder riede, dat sil
neijer ütwurke'wurde. Nou, dat wurdt
in dreech stik wurk, dat mist my net,
hwant men moat net de illüzje hawwe,
dat de boeren en koumelkers, lyk as de
ministers, der fan ütgeane om de molk-
stream lytser to krijen. Dat mei men
fan harren net forwachtsje. As mei in-
kele moannen de rigels bikend makke
wurde, dan sille de boeren by har seis
neigean, hoe’t hja efter dy premy’s kom
me kinne, sünder har bidriuw óf to brek-
ken. En yn de tiid fan minister Ver
schuur, dy’t as earste bisocht hat diz
ze wei to gean en in premy joech foar
kalverkij-ófslachtsjen omt hja dan twa
ien pleats fan ien to pakken hiene,
wiisden de sifers oan de ein fan de kam-
pagne üt, dat it tal kij net minder mar
mear wurden wie.
Ja, as jo de boer op syn eigen hiem
bistride wolle, dan lioech jo moams net
lang lizzen to bliuwen, dat jaw ik jo op
in bryfke.
Nou soe it simde wêze as dizze 360 mil
joen goune gjin effekt hawwe soene, al
wie it allinnich mar omt de lannen seis
de helt bitelje moatte en dêrom mei men
yn it foar wolris tige goed neigean hoe’t
hja dizze aep strikke wolle. It tal fra-
gen, dat nou jit bistiet, is tige great.
De boer kriget dizze premy allinnich as
al syn kij nei de slachter geane, dus
it normale bidriuw tinkt, hjir net oan,
hy soe ommers syn hiele kostwinning
kwyt wêze. Mar by lytse bidriuwen en
koumelkers op jierren leit it oars. En
hjir komme de fragen: In koumelker op
jierren forkeapet syn tsien of tolve bis
ten en bart de premy, syn soan nimt it
bidriuw oer en set wer tolve kij op.
Mei dat of mei dat net! As it net mei,
sil gjinien gading oan de premy’s meit-
sje, hwant dan soe dat lan safolle min
der wurdich wêze, dat de man der skea
fan kriget. Mei dat wol, hwat sjit men
der dan mei op Faeks sille de kou-
keallen takomme jier hwat djürder wur
de en de hokklingen, mar yn koarte tiid
is der likefolle molke. De lytse boer
lit syn melkekij slachtte, in buorman
keapet syn lan en set it wer like fol.
Risseltaet praktysk neat.
Ek by it omsetten fan melken nei mes
ten, krioelt it fan fragen. In boer dy’t
syn melkekij forkeapet, bart de helft fan
de premy as hy derfoar mestfé opset. De
oare helt kriget hy fjouwer jier let
ter as bliken docht, dat hy jit altyd
mestfé haldt. Mar hwat bart der as hy
earst omskeakelt, de helt fan de premy
bart en dan it oare jier wer melkekij
opset Mei hy dan dy helt hélde, of1
Onder het motto „Wat niet is kan komen” heeft het Provinciaal Opbouworgaan
op verzoek van Gedeputeerde Staten van Friesland een nota samengesteld, die
een inventarisatie bevat van de reeds aanwezige en nog te treffen sociaal-culturele
voorzieningen in Friesland (dorpshuizen, schouwburgen, muziekscholen, bitilio-
I theken, wijkgebouwen, gymnastieklokalen, zwembaden, sporthallen, sportvelden
en de.rgel(jke).
I De nota is bedoeld als richtlijn voor een planmatig beleid voor de eerstkomende
i tien jaar op het gebied van de sociaal-culturele voorzieningen, waarb(j de schaal-
vergroting centraal is gesteld. Daarom beperkt de nota zich ook tot de woon-
kernen boven de 1000 inwoners. Dit betekent, dat aandacht is besteed aan een
j aanvullend voorzieningenpakket voor ongeveer 100 plaatsen. De accommodaties
j in deze w’oonkernen zullen ook ten dienste staan van hun omgeving, zodat de
gehele Friese bevolking hiermee gebaat is.
I Bij het ontwerpen van het sociaal-cul-
tureel voorzieningenpatroon voor de ver-
stedelijkende samenleving in Friesland is
j uitgegaan van zes ressorten variërend
van 77.000 tot 97.000 inwoners en van
500 tot 700 vierkante kilometer opper
vlakte.
Die zes ressorten zijn: Sneek en om
streken 85.000 inwoners, Heerenveen en
omstreken 77.000 inwoners, Drachten
97.000 inwoners, Dokkum (inclusief A-
'WW
- f
mm
