De mark
de Europese landbouw
en
Gate Shroar
Omstreden loonwet door Kamer
aangenomen
Opening „De Luxe Passage
<1
rg
1
1^1®
Brandt wordt kanselier
De woningbouw gaat er niet op
vooruit
<OI
r'W.
Geslaagd
Benoemd
Oktober
Boerderij brand
Bozum
Dhr. H. L. Sprik
25 jaar uitvoerder
I
I
'I
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
lllllllllllllllilllllilllllllllllilllllllllllllllll^
iiiiiiiiiii;....
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
-
w
w I
L.'
VRIJDAG 10 OKTOBER 1969
J08e JAARGANG NO. 79
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
Hwat haf
Labourcongres
Mark en Europese landbouw
Bouw
Afscheid
Ixmen
J.S.
It gefaer fan dizze ieu is net, dat
masinen bigjinne to tinken as mins-
ken, mar dat minsken bigjinne to
tinken as masinen.
De omstreden loonwet, onlangs door de
Tweede Kamer aangenomen (wat tot fel
Mej. N. Simonides te Leeuwarden slaag
de te Amsterdam voor het Esperanto-
diploma E.
Aan de Antillenschool te Leeuwarden
geeft de heer W. Böttcher, daar aan
21 leerlingen van de 5e en 6e klas les
in Esperanto.
Benoemd ais onderwijzer per 15 sept.
te Lollum de heer A. T. Vlagsma te
Bolsward.
Het spel van oktober
Zo buitelig blij
Het 't dwarrelend blad
Zo duizelig vrij
Dat is ’t wat ons boeit
In de vrije natuur
Steeds gevarieerd
Elk tijdstip, elk uur.
Elk seizoen zingt zijn lied.
Melodieën der tijd
Die dat kunnen verstaan
Hebben daarvan geen spijt.
'Versta de natuur
Ook u leeft er in.
Want alles dat leeft
Heeft terdege een zin.
Ook op de drempel
Van dit seizoen
Is er zo veel
In de natuur te doen.
De bomen verkleuren
Haar tint is zo mooi
Nog even zo houden
't Valt straks in de plooi.
Abonnementsprijs f 3,75 p. kw«rt*al
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uiig. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Tet 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
het bewind van Kiesinger het geval
was. rekening zal houden met de Fran
se bezwaren tegen toetreding van En
geland tot de Europese Gemeenschap
pen.
Bolswards Nieuwsblad
De heer S. D. Burggraaff was de eerste
spreker die gewaagde van de verdien
sten van de jubilaris. Hij roemde de
vaak geniale wijze waarop de heer Sprik
problemen wist op te lossen en prees de
jubilaris gelukkig met de gave van diens
milde humor, waarvan hij enkele voor
beelden aan de openbaarheid prijs gaf.
Daarna kwam de heer Th. Burggraaff
aan het woord, die eveneens herinne
ringen ophaalde waarin de heer Sprik
een rol had gespeeld. Hij liet zijn woor
den vergezeld gaan van een geschenk in
de vorm van een fraai Zaans klokje.
De collega-uitvoerders Schaafsma en Tal-
sma spraken woortien van waardering
en lof, waarbij, mede namens het per
soneel, een rookstandaard en een kistje
sigaren werden aangeboden.
Namens de oud-personeelsleden voerde
woord, waarmee het officiële gedeelte
werd besloten. Men was nog een tijdje
zeer gezellig bijeen, waarbij de „Wad-
klanken” voor een prettige muzikale om
lijsting zorgden.
bouwprodukten uit andere landen Duits
land binnenkomen tegen een prijs, die
minder hoog ligt dan tevoren. Uiteraard
gaan de beschermende maatregelen, die
Bonn heelt genomen, lijnrecht in tegen
het gemeenschappelijk landbouwbeleid
van de Z s, dat eerder dit jaar al een
knauw ki éög als gevolg van de deva
luatie van de Franse frank. De Com
missie van de Europese Gemeenschap
pen heeft Bonn dan ook al op de vin
gers getikt en gelast de invoerheffing on
gedaan te maken en in plaats daarvan
de invoer van een aantal landbouwpro-
dukten uit de Gemeenschap en uit der
de landen stop te zetten. De Westduit-
se regering hee;t zich daartoe echter
niet bereil verklaard.
Sneller dan verwacht werd binnen één week na de Bondsdagverkiezingen
Is in Bonn overeenstemming bereikt over een nieuwe regering: de sociaal
democraten (SPD) en de liberalen (FDP) zullen samen een coalitie aangaan,
met de sociaal-democraat Willy Brandt als bondskanselier. Vóór de verkiezingen
was van de zijde van de SPD herhaaldelyk verklaard, dat een dergelijke coalitie
slechts zin zou hebben als z(j over een meerderheid van ten minste twintig zetels
In de Bonsdag kon beschikken. De meerderheid, die de beide partijen nu kunnen
opbrengen bedraagt slechts twaalf zetels. De partij van Brandt, die drie jaren
samen met de christen-democraten (CDU) van Kiesinger heeft geregeerd, is er
echter alles aan gelegen om thans de grootste regeringsverantwoordelijkheid te
dragen; voortzetting van de grote coalitie tussen SPD en CDU (welke laatste
ondanks de winst van de socialisten, toch nog de grootste partij 1» gebleven)
zou de SPD opnieuw slechts een ondergeschikte rol hebben gebracht.
Scheepsbouwer Verolme heeft zijn aandelen in onderpand gegeven voor de niet
geringe lening (25 miljoen gulden), die de regering ter beschikking wil stellen
van het bedrijf, dat in grote financiële moeilijkheden is geraakt. Dit betekent in
de praktijk, dat Verolme zijn macht voorlopig prijsgeeft. Het moet de scheeps
bouwer bjjzonder zwaar op de maag hebben gelegen. Vooral omdat hij geen
inmenging van derden duldt en minister De Block (economische zaken) alléén
aandelen met stemrecht in onderpand heeft gevraagd. De minister heeft (in
onderpand) aandelen voor ongeveer tachtig miljoen gekregen. Wat inhoudt, dat
de regering het (voorlopig) voor het zeggen heeft bjj de gang van zaken binnen
het gigantische scheepsbouwbedrijf. Het betekent tevens, dat minister De Block
iets van zijn prestige heeft teruggewonnen, nu hij duidelijk over Verolme de
I baas is gebleven.
Als Brandt op 21 oktober door de nieu
we Bondsdag tot bondskanselier wordt
gekozen zal een einde komen aan de on
onderbroken leidende rol, die de chris
ten-democraten sedert de oprichting van
de Bondsrepubliek twintig jaren geleden
hebben gespeeld. Het is evenwel nog niet
volstrekt zeker dat Brandt de vereiste
meerderheid achter zich zal krijgen. De
kans bestaat, dat de CDU zal trachten
de nieuwe coalitie te torpederen door
een voldoende aantal liberale Bondsdag-
leden uit de greep van de liberale par
tijleider, Scheel, los te weken. De libe
rale fractie is weliswaar doof gebleven
voor de lokroepen van de christen-de
mocraten, die een langdurige samenwer
king op alle niveaus het landsbestuur,
regeringen van deelstaten en in de ge
meentebesturen aanboden. Die frac
tie zou echter onder zware druk kun
nen komen te staan als de CDU zou
dreigen de thans bestaande samenwer
king in een aantal deelstaten en gemeen
ten op te zeggen waardoor een groot
aantal liberalen hun ambten zouden ver
liezen. Bovendien bestaat de mogelijk
heid, dat er pogingen zullen worden on
dernomen om een aantal financieel niet
zo sterk staande liberale Bondsdagaf-
gevaardigden om te kopen een helaas
niet ongewoon verschijnsel in de West-
duitse democratie.
Niettemin overheerst in Bonn de mening,
dat de nieuwe coalitie de vereiste meer
derheid zal halen. Verwacht wordt, dat
de nieuwe regering onder meer zal be
sluiten tot revaluatie van de mark en
tot ondertekening van het verdrag tegen
de verdere verspreiding van kernwapens
en voorts, datzij minder dan tijdens
In slechts korte tijd is vorige week dins
dagavond de boerderij van de heer L. F.
de Boer aan de Indijk totaal afgebrand.
Er kon niets worden gered. Man, vrouw
en kinderen konden slechts ter nauwer-
nood in veiligheid gebracht. In nacht
gewaad vluchtten zij het erf op. De twee
kinderen die boven sliepen zijn aan de
dood ontsnapt. De kajuit en dakgoten
brandden al. De brand is ongeveer tien
minuten over tien uitgebroken. De be
woners van de boerderij waren al in bed,
en hebben niets gemerkt van de brand,
het ontstuimige weer Is zeker hier de
oorzaak geweest. De fam. De Boer is
gewekt, door de fam. S. Koopmans van
Oosterlittens die juist passeerde. Aan
heit redden viel niet meer te denken,
mede oorzaak van de sterke wind. Het
was één grote vuurzee. Alles bleef in de
boerderij, machinerieën, tractor, hooi
voor 25 koeien, de schade wordt geschat
op twee ton. Eigenaar van de boerderij
is de heer J. H. de Waard te Bozum.
De brandweer was spoedig aanwezig,
maar kon weinig uitrichten. De familie
De Boer heeft zijn intrek genomen bij
de fam. T. Visser waar hun een gast
vrij onthaal ten deel viel. Omtrent de
oorzaak van de brand is niets bekend.
De woningbouw gaat er niet op voor
uit. In de maand augustus van dit jaar
zijn 8200 woningen gereed gekomen te
gen 10.300 vorig jaar. Dat is niet zo erg,
ware het niet dat in augustus werd be
gonnen met de bouw van 9789 nieuwe
woningen, tegen 13 duizend vorig jaar.
Een achterstand van bijna vier duizend
woningen in één maand. Toch pleit de
KVP bij minister Schut (Woningbouw)
voor een programma van .150 duizend
woningen per maand. Het lijkt voor
lopig een onhaalbare zaak.
De Tweede Kamer zal afscheid moeten
nemen van mr. E. H. Toxopeus, de han
dige en kundige voorzitter van de VVD-
fractie. Mr. Toxopeus is benoemd tot
commissaris van de koningin in Gronin
gen en zal op 31 okt. eind deze maand
de Kamer vaarwel zeggen. Als frac
tievoorzitter Wordt hij opgevolgd door
mr. W. J. Geertsema, burgemeester van
Wassenaar en al eens eerder (van 1963
tot 1965) aanvoerder van de liberalen
in de Tweede Kamer. De heer Toxopeus
vindt, dat hij in het parlement te wei
nig konkrete dingen doet. Waar hij in
derdaad gelijk in heeft. Wat is nu eigen
lijk de funktie van een fractieleider.
Vooral die van een regeringspartij*? Bij
de formatie van een kabinet speelt zo'n
man inderdaad een grote rol. Hij be
slist welke punten in het regeringspro
gramma de nadruk krijgen. Naderhand
echter heeft hij niet veel meer te doen
dan er op toe te zien, dat de fractie
genoten en de andere (regeringspartijen
de afspraken nakomen. Wat binnen de
VVD niet zo’n geweldig probleem is.
Tenslotte vormen de liberalen de meest
regeringsgetrouwe fractie in de Tweede
Kamer. Financieel gaat de heer Toxo
peus er niet op achteruit. Het salaris
van een Kamerlid, tevens fractieleider,
komt niet boven de veertig duizend gul
den. kien commissaris (van de konin
gin) haalt een jaarinkomen van 75 mil
le. Met de heer Toxopeus verdwijnt een
markante figuur uit het parlement. Hij
was een van de weinigen, die zich dui
delijk kon uitdrukken. En zich daarmee
een aardig imago bij het kiezersvolk kon
verwerven.
De Westduitse demissionaire regering,
die een officieel besluit tot revaluering
van de mark aan haar opvolgster wil
overlaten, maar toch maatregelen wil
de nemen tegen de speculatiegolven, heeft
besloten de wisselkoers van de mark tij
delijk los te laten, zodat de koers van
de nationale munt nu uitlsuitend zal wor
den bepaald door vraag en aanbod.
Aangezien zij uiteraard verwachtte, dat
de mark als gevolg van deze beslissing
zou stijgen, heeft» de regering in Bonn
een aantal begeleidende maatregelen ge
troffen, die tot doel hebben de Duitse
landbouw te beschermen. Zo heeft zij
aan de grens een invoerheffing ingesteld
voor landbouwprodukten, ook uit de lan
den van de Europese economische ge
meenschap.
In deze Gemeenschap zijn de uniforme
landbouwprijzen gebaseerd op zogenaam
de rekeneenheden, die overeenkomen met
één Amerikaanse dollar. Stijgt nu de
waarde van de mark dan krijgt de Duit
se boer minder marken voor zijn „dol
lar aan graan. Bovendien maakt de vrij
gelaten mark het mogelijk, dat land-
Dat onder een socialistisch bewind in
Bonn de kansen van Engeland om tot
de Europese Gemeenschappen te wor
den .toegelaten zullen stijgen is geble
ken op het congres van de Britse La
bourpartij in Brighton, waar Helmut
Schmidt, fractieleider van de sociaal
democraten in de Bondsdag, kwam ver
zekeren, dat Europa Engeland net zo
zeer nodig had als Engeland Europa.
Schmidts optreden was een welkome
steun bij het streven van premier. Wil
son en de leiding van de Labourpartij
om het congres te overtuigen van de
noodzaak Engeland met continentaal Eu
ropa te verenigen. Binnen de drie Brit
se partijen is vooral de laatste tijd meer
en meer oppositie ontstaan tegen een
toetreding; zelfs in de liberale partij,
die zich als eerste volledig had ingezet
voor het ideaal van het grotere Euro
pa. Die oppositie wordt vooral gevoed
door vrees, dat toetreding zal leiden tot
hogere voedselkosten en stijging van de
algemene kosten van levensonderhoud;
bovendien is men beducht dat de Ge
meenschap, of althans een deel van haar
leden, Engeland opnieuw voor het hoofd
zal stoten.
Een Labourcongres, door Wilson voor
gehouden, dat thans nog geen beslissen
de uitspraak over al dan niet toetre
den nodig was, schaarde zich tenslotte
Maandagavond is onder grote belang
stelling „De Luxe Passage” geopend. De-
99 ze zaak is gevestigd in het voormalige
pand van bakker G. Dijkstra aan de
Dijkstraat. De voorgevel van dit pand
is geheel in oude stijl gebleven daar
deze onder monumentenzorg valt en er
niets aan veranderd mag worden. Bij
het binnengaan van de zaak komt men
in een waar eldorado. Het voorste ge
deelte van de zaak is geheel in oude
stijl gelaten. De vroegere winkel vindt
men wel terug aan de uitstalkasten,
waar nu prachtig Makkumer aardewerk
tentoongesteld is. Aan de andere kant is
een prachtige schouw. Dit geheel doet
iets hindeloopers aan. Men zocht name
lijk naar kleuren die bij het aardewerk
en bij de tinnen vazen pasten. Hier Is
men wonder wel in geslaagd. Gaat men
verder de winkel binnen, dan ziet men
bangs de gehele wand prachtig kristal
en serviezen uitgestald. De achterwand
is geheel voorzien, van Gerocassettes.
Door twee woonkamers en keuken bij
de voormalige winkel toe te voegen, heeft
men een groot oppervlak verkregen. Er
is nu een doorgang gekomen naar de
bestaande winkel. Men behoeft zich nu
niet meer langs de stellages te wrin
gen. Alles is echt ruim én overzichte
lijk opgesteld, het vloeroppervlak is wel
tweemaal zo groot geworden. Er is ook
nog een vertrekje waar men kunstnij-
verheidsartikelen kan kopen. Het is be
slist niet waar dat men in .„De Luxe
Passage” alleen maar dure artikelen
kan kopen, er zijn beslist genoeg arti
kelen die echt gunstig in prijs liggen e®
niet duur zijn.
De fam. D. R. Posthumus woont nu drie
jaar in Bolsward. De heer Posthumus
die oorspronkelijk uit Leeuwarden komt,
was voordat hij naar Bolsward kwam,
werkzaam bij zijn zwager in Wolvega
die een zaak drijft in dezelfde branche.
De fam. Posthumus vindt het fijn in
Bolsward te wonen. Dit kan men ook
wel merken door de opening van deze
nieuwe stijl volle zaak. Een aanwinst
voor Bolsward en wijde omgeving. Er
is geen tweede zo te vinden. Wij wen
sen de fam. Posthumus veel voorspoed
in „De Luxe Passage” aan de Dijkstraat
te Bolsward.
Rest ons nog te vermelden dat bouwbe
drijf Jorritsma de verbouw heeft ver
zorgd, het schilderwerk werd verzorgd
door fa. Ettema. de elektrische installa
tie door fa D. D van den Berg en de
.iiiillIllillliiilülilÜIIIIIII'i' ’illllllllHIIIIIHIIIIIIIIII verwM-rmng door M Oosterhuis.
verzet van de vakbonden leidde) moet
nog in de Eerste Kamer worden behan
deld. Dat zal niet gemakkelijk zijn. Ze
ker is, dat de PvdA, PPR, PSP, CPN
tegen zul'en stemmen. Zij hebben één der
de van de 75 zetels. Het hangt hele
maal af van de KVP, ARP en CHU.
Zoals ook in de Tweede Kamer het
geval was). De vraag is of de ARP in
de Senaat het wel eens kan worden met
minister Roolvink. In de Tweede Ka
mer was het vooral de KVP-fractie, die
het bijzonder moeilijk had. In de Eer
ste Kamer zal de ARP veel hoofdpijn
krijgen. Dat valt op te maken uit een
beschouwing van de ARP-senator en
loondeskundige prof. dr. W. Albeda in
het vakblad Economisch-Statistische be
richten. Hij schrijft, dat bij een inko
mensbeleid van algemene strekking (dat
wil zeggen: ieder moet zoveel verdienen
ós hjoed to sizzen 1 J*
Advertentieprijs: 16 ct per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
achter een resolutie waarin de regering
wordt verzocht bij eventuele toetredings
onderhandelingen een aantal specifiek
Britse belangen veilig te stellen.
Al zijn de meningsverschillen over de
Europese integratie dan min of meer
verdoezeld, toch is Wilsons wens, dat de
Labourpartij met het oog op de komen
de algemene verkiezingen eensgezind uit
dit congres te voorschijn zou komen niet
in vervulling gegaan. De omvangrijke al
gemene bestuursverklaring waaruit vol
gend jaar het verkiezingsprogramma zal
moeten warden gedestilleerd is slechts
met ruim de helft der stemmen goed
gekeurd. Dat hangt vooral samen met
de zinsnede, dat een „doeltreffende prij
zen- en inkomenspolitiek” van „essen
tieel belang” is. Van regeringszijde was
te verstaan gegeven, dat men de slui
merende bevoegdheden van de oude wet
van 1966 op de prijzen en inkomens
weer wilde opnemen, hetgeen zou bete
kenen, dat de regering toch weer on
gewenste loonavereenkomsten eventueel
voor vier maanden zou kunnen uitstel
len, terwijl in de tussentijd de spe
ciale commissie voor de prijzen en in
komens de zaak zou onderzoeken. Deze
wet was wat op de achtergrond ge
raakt sedert het felle verzet ertegen van
vakbondscongressen en van het partij
congres zelf.
Vrijdagavond werd in zaal Amicitia te
Franeker het feit herdacht, dat de heer
H. L. Sprik te Bolsward, ruim 25 jaar
in dienst was geweest van Bouwbedrijf
Burggraaff, waarvan de laatste jaren in
de functie van uitvoerder.
Tijdens de feestelijke receptie werden
er uiteraard heel wat lovende woorden
gesproken aan het adres van de jubila
ris die hft Burggraaff-bedrijf heeft ge
diend, niet alleen in de jaren van hoog
conjunctuur, maar ook in de jaren van
oorlog en bezetting en de moeilijke ja
ren daarna.
tenslotte nog ée heer A Miedema het
als hij kan, de lageren liefst iets meer
dan de hoogst betaalden) een regerings-
controle op het loonbeleid een onding
is. Die regeringscontrole maakt minis
ter Roolvink (sociale zaken en Lonen)
nu juist in zijn nieuwe wet mogelijk.
Prof. Albeda meent, dat de looninko-
mens te veel onder schot komen bij de
strijd tegen de inflatie. „De werknemers
komen daardoor in een uitzonderings
positie”. Hij zegt, met andere woorden:
OK, de redering moet tegen de inflatie
strijden, maar waarom zijn het alleen
de werknemers waarop het geschut
wordt gericht?
Het wordt in de Eerste Kamer een span
nend gevecht. De doorslag zal de KVP
geven. Binnen de KVP-fractie zijn twee
tegenpolen te vinden: de heer Middel
huis, oud-voorzitter van het NKV (Ne
derland Katholiek Vakverbond), maar
desondanks een voorstander van het
idee-Roolvink en prof. Steenkamp, fer
vent tegenstander van alles wat het ka
binet De Jong predikt Het is de vraag
in hoeverre het NKV invloed kan uit
oefenen op de oud-voorzitter, de heer
Middelhuis. Daarvan zal veel afhangen.
Binnen een flink deel van de Tweede
Kamer was de ind.uk ontstaan, dat de
bewindsman zich v. ?t al te gemakkelijk
had overgeleverd aan de grillen van de
scheepsbouwer <^>ti.' in ruil voor de
overname van de Amsterdamse NDSM
vele tientallen miljoenen beschikbaar
te stellen als garantie op de bouw van
een mammoetdok in het Rotterdamse ha
vengebied. De slechte voorwaarden
waaronder Verolme nu zijn krediet krijgt
(hij verliest elke zelfstandigheid) beteke
nen een winstpunt voor de minister, die
nu tegenover de Kamer kan laten blij
ken, dat hij niet zonder meer aan de
leiband van de grote ondernemer wan
delt. Het ziet er nu naar uit, dat, dat
vrij snel een regeringscommissaris bij
Verolme zal worden benoemd, die de
minister en later de Kamer verslag zal
uitbrengen over de besteding van de
overheidsgelden. Erg gemakkelijk is dit
allemaal niet gegaan. Minister De Block
heeft onder vier ogen met Verolme moe
ten spreken. Een onderhoud waarbij de
minister ongetwijfeld heeft duidelijk ge
maakt, dat zonder concessies aan de
kant van de scheepsbouwer geen cent
aan overheidsgeld op tafel had kunnen
komen.
1
J
i'A
