De jeugdsociëteit opent
Vierde Technische Hogeschool
m
haar poorten
Friesland?
°p
Griekenland
Rapport noemt tal van voordelen
Fan de Martinytoer
■SH
Aktiegroep voor de
vrede
reis door
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel,
fc W 1
1
-
I
Of O
'f
I
DINSDAG 4 NOVEMBER 1969
108e JAARGANG NO. 86
De
Opbouw in fasen
Friese belangen
Argumenten
De contactcommissie
Nieuwe specialismen
F'
DY’T HIM OAN IN OAR SPEGELT
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres;
Marktstraat 13
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Abonnementsprijs f 3,75 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Als er ter zijner tijd besloten mocht
worden tot de inrichting van een vierde
Technische Hogeschool in Nederland,
dan zijn er voldoende argumenten om
Leeuwarden als vestigingsplaats aan te
bevelen. Tot deze conclusie komt de
Commissie Wetenschappelijk Onderwijs
Friesland in een (voorlopige) nota, die
aan de minister van Onderwijs en We
tenschappen is aangeboden en waarin op
beknopte wijze wordt uiteengezet waar
om, naar het oordeel van de commissie,
Friesland en in het bijzonder Leeuwar
den in aanmerking komt voor de vesti
ging van een technische hogeschool. In
de nota treft men tevens de voorlopige
denkbeelden van de commissie aan over
de aard en de opzet van een dergelijke
instelling voor wetenschappelijk onder
wijs.
De nota is tevens toegezonden aan de
Friese Kamerleden, aan de Vaste Com
missies voor onderwijs van Eerste en
Tweede Kamer en aan de adviseurs van
de commissie.
De commissie gaat er van uit, dat een
nieuwe technische hogeschool (waarvoor
de gemeente Leeuwarden reeds grond
110 ha heeft gereserveerd ten zui
den van de stad tussen de spoorlijn naar
Zwolle, de oude Overijsselsestraatweg
en het Van Harinxmakanaal niet een
copie zal moeten zijn van één der be
staande hogescholen, maar volgens een
nieuwe formule moet worden opgezet,
afgestemd op de behoeften van de maat
schappelijke ontwikkeling in Nederland
in het algemeen en van het bedrijfsleven
en de overheid in het bijzonder, pas
send in het netwerk van technische ho
gescholen en universiteiten met zekere
eigen accenten en specialisaties en ge
legenheid biedend tot het beproeven van
vernieuwingen in het onderwijs, zoals
bijvoorbeeld verkorte studieduur en in
tegratie met het hoger (technisch) be
roepsonderwijs. De commissie noemt het
een aantrekkelijke gedachte om de Frie
se technische hogeschool een zekere ori
ëntatie te geven op de behoeften van
’n streek in ontwikkeling (stimulerings
gebieden en mogelijk ook ontwikkelings
landen).
De Friese technische hogeschool zou in
fasen kunnen worden opgebouwd, be
ginnend met een op de praktijk gerich
te opleiding (zoals in Twente), die ook
open zou moeten staan voor afgestu
deerden van de HTS, met name bouw-,
werktuig- en waterbouwkundigen, die al
dus een verkorte vooropleiding zouden
kunnen volgen. Na enkele jaren zou voor
bepaalde studierichtingen en dan met na
me die, waarin de instelling gespeciali
seerd is, een bovenbouw kunnen worden
ingevoerd. Nog weer later zouden ge
leidelijk eindopleidingen kunnen wor
den toegevoegd in alle gedoceerde vak
ken. Na volledige uitbouw zou men kun
nen denken aan instituten voor toege
paste research, die ook andere doelein
den dan het onderwijs dienen.
wtenschappelijk onderwijs in Friesland is
mogelijk en heeft voordelen, zo zegt de
commissie, doordat Friesland nog over
voldoende ruimte beschikt voor de ves
tiging van een dergelijke instelling, er
nog een aanzienlijk ongebruikt intellec
tueel potentieel aanwezig kan warden
geacht, bij de Friese bevolking de (la
tente) belangstelling voor alle vormen
van onderwijs groot is, de nabijheid van
de RU te Groningen zowel alternatieve
opleidingsmogelijkheden op betrekkelijk
korte afstand (zeker wanneer van daar
uit tot een nevenvestiging in Friesland
wordt overgegaan) als ook samen wor
kings- en t aakverdelingsmogelijkheden
met een eventuele technische hogeschool
in Friesland biedt, Friesland over uit
gebreide en gevarieerde recreatiemoge
lijkheden en mogelijkheden voor aan
trekkelijke woonvormen beschikt, er in
Friesland een gevarieerd pakket van on
derwijsvoorzieningen van secundair en
tertiair niveau aanwezig is, die voor toe
levering van studenten kunnen zorgen
en tenslotte doordat in Friesland dienst
verlenende bedrijven en een ruime ar
beidsmarkt van dienstverlenend perso
neel aanwezig zijn, die een vlotte toe
levering van goederen en diensten en een
goede voorziening met bedienend perso
neel garanderen.
Friese technische hogeschool, die in Ne
derland nog niet of slechts ten dele be
staan, zoals de instrumentenbouw, waar
onder medische instrumenten en hulp
middelen (prothesen). Verder is gedacht
aan een groep studierichtingen met een
duidelijk maatschappelijke dimensie, on
der meer een bouwkundig specialisme,
dat door de commissie wordt aangeduid
als „ruimtekunde” of „esthetica van de
ruimte”, planologie en „recreatietech-
niek” (het ontwerpen, inrichten en ex
ploiteren van recreatiegebieden). „Toe
passing van economie, sociologie en psy
chologie is bij deze richtingen essen
tieel”, aldus de commissie, die tevens
nog als mogelijke zelfstandige studie
richting noemt „organisatieleer” ten be
hoeve van toekomstige staffunctionaris
sen in de onderneming en bij de over
heid en (speciaal voor overheidsperso
neel) het vak bestuurskunde.
Foar de twadde kear haw ik in wike
as fjouwer yn ’e reparaesje west en sa-
dwaende op dit plak forstek gean lif
ten. It liket op it heden lykwols wer
knap en yn oerliz mei de ütjower fan
üs krante is bisletten it wurk wer op
to nimmen, al hat it grif de langste
tiid duorre. Mar wy sille yn elts gefal
bisykje de 25 jier fol to meitsjen. D.V.
Dizze wike waerd ik bysünder rekke
troch in rapport fan de gewestlike ried
fan it lênbouskip yn de provincje Grins,
dat giet oer de posysje fan de Grinzer
wezen op de aantrekkelijkheid van Fries
land als watersportgebied en op de ver
betering van sport- en culturele accom
modaties in Leeuwarden. Wat de huis
vesting van studenten en staf betreft
wordt niet de voorkeur gegeven aan een
campus. Gedacht wordt aan een variëteit
van voorzieningen: studenteflats, grote
kosthuizen en studentekamers bij hos
pita’s, één en ander verspreid over de
stad, de stadsrand, het terrein van de
school er. de omliggende dorpen. Voor
staf en docenten zijn er aantrekkelijke
mogelijkheden, zowel in de stad Leeu
warden als in de nabijgelegen forenzen
dorpen, aldus de nota, waarin is af ge
zien van een kwantitatieve benadering.
De commissie verwacht, dat de nog in
te stellen uitbreidingscommissie weten
schappelijk onderwijs zich onder meer
met deze aspecten uitvoerig zal bezig
houden en zij is van plan aan die com
missie de nodige gegevens en zienswij
zen voor te leggen. De nu aan de mi
nister aangeboden, vorig jaar tijdens
een mondeling onderhoud reeds toege
zegde nota bedoelt slechts op grond van
de daarin neergelegde overwegingen en
argumenten de vestiging van een even
tuele vierde technische hogeschool in
Leeuwarden te claimen.
''ur,
het antwoord reeds binnen. Verschil in
gang van zaken bleek bij deze twee par
tijen reeds te bestaan in die zin dat
bij de KVP de jeugdleden, die men ove
rigens niet heeft, wel en bij de PvdA
niet mee mogen stemmen bij de kandi
daatsstelling voor de gemeenteraad. Hier
over en over de vreemde gang van za
ken bij de eerste stemmingen dooi- de
leden van de partij zijn aan de PvdA
reeds een tweede serie vragen gesteld.
Ook zal de sektie politiek trachten een
afdeling van D’66 in het leven te roe
pen, omdat de groen vindt dat de jon
ge generatie in onze gemeenteraad on
voldoende vertegenwoordigd is.
Aan de programmaleidingen van alle
omroepverenigingen zijn brieven voor
zien van een dertigtal handtekeningen
verzanden. Hierin wordt gevraagd waar
om men nog nooit de film „The War
game” op het beeldscherm gebracht
heeft. Deze film, die een gefingeerde
atoomaanval op Engeland uitbeeldt, kan
De commissie draagt een groot aantal
argumenten aan, die pleiten voor de ves
tiging van een technische hogeschool in
Friesland. Zij toont aan, dat een ver
dere spreiding van instellingen voor we
tenschappelijk onderwijs gewenst is, zo
wel voor een goede ontwikkeling van
dit onderwijs (mogelijkheid tot invoe
ring van 'vernieuwingen en experimen
ten) als om redenen van evenwichtige
streekontwikkeling verhoging van de
aantrekkelijkheid van Friesland als
werk- en woongebied en betere benutting
van de aanwezige intellectuele potenties)
Vestiging van een nieuwe instelling voor
De commissie oppert de gedachte om
naast de wettelijk voorgeschreven stu
dierichtingen van een technische hoge
school (al of niet met een volledige ou
tillage voor onderzoek) een aantal nieu
we specialismen in te voeren de
bond van plattelandsvrouwen afd.
Bolsward e.o. heeft 31 okt. weer een
bijeenkomst gehad en wel op avond. De
huisgenoten van leden waren hierbij
ook uitgenodigd. Mevr. Peletier nam ons
van huis uit mee naar Griekenland en
heeft op boeiende manier verteld over
de belevenissen van haar reis. De kleu
rendia’s welke hierbij werden vertoond
waren zeer goed. Alleen jammer dat de
opkomst niet zo groot was. Mej. Veld-
stra (EHV) vertelde het één en ander
over haar werk. Dit was voor de dames
zeer interessant. Er was meteen vol
doende deelname om vier gesprekavon-
den te houden, welke volgende week van
start gaan. De vice-presidente mevr. v.
Goeliga-Noordenbos dankte spreekster en
wenste ieder wel thuis. Op 11 nov. a.s.
wordt de regionale dag te Sneek gehou
den. Dit belooft een fijne dag te wor-
deu.
5 W
wylst de ünderhaldskosten mear as
tsien kear sa heech wurden binne. De
greate, mar Alderwetske huzen, binne
net meat biwenber, nou’t de boerinne
de fammen net mear hat, dy’t yn it foa-
rige it wurk diene. De hynstestallen stea-
ne leech, yn ien lege golle fynit men it
trekkerark en de kombine, fierder in
idele romte. De arbeiders, dy’t yn myn
tiid mei 15 goune wyks yn de simmer,
mei 12 goune yn ’e winter as hja wurk
hiene, har sober libben ünderhalde moas-
ten, sjocht men net mear. De inkele,
dy’t noch bleaun is, komt mei de lésten
op mear as f 200 yn ’e wike. De doar-
pen binne stil en deadsk, it libben is
der üt. Lang, to lang hawwe de Grin
zer boeren as nearne yn Nederlan lib-
be as keningen, sawol op har manske
pleatsen as tiisdeis yn de stêd, dêr’t
hja lyksa op de hannen droegen waer-
den om har jild en har macht. Nou sit-
te hja can ’e groun. It lan is troch de
jierrenlang striefruchtforbou efterütgien,
de struktuer fan de groun binammen
fan de swiere groun yn it Oldambt, al-
oan minder wurden. De klaverforbou
is fanwege de finansiële ütkomsten üt-
stoarn, it humusgehalte sakke, de groun
mei troch de trekkers stuch en stiif
wurden. De opbringsten sakje, hja kin
ine mei Hollan en Sélan lang net mei-
komme, by de sükerbiten skeelt it wol
10.000 kilo de bunder. Op it gebiet fan
de ruilforkaveling binne Oldambt en it
Hegelan efterbleaun, der binne tal fan
pleatsen, dêr’t de perselen smel en ef-
termekoar lizze, sadat de efterste sawn
kilometer fan hüs lizze. Dér wurdt alle
jierren mar wer graen forboud omt hja
n.l. naar het oordeel der aktiegroep be
ter dan welke theoretische uiteenzetting
ook de waanzin van de atoombewape
ning duidelijk maken.
Tenslotte heeft de voltallige groep haar
handtekening geplaatst onder een „Open
brief aan Herr Heinemann”, die in
de komende maand ons land bezoekt.
Heinemann, de nieuwe president van
Duitsland, wordt bij zijn aankomst deze
brief aangeboden. Duitsland heeft als een
van de weinige landen nog steeds het
verdrag tegen de verdere verspreiding
van atoomwapens (non-proliferatie)
niet ondertekend.
De initiatiefnemers van deze aktie (Gr.
v. Prinstererstraat 41, Wageningen) ach
ten een massale morele steun vanuit het
buitenland voor Heinemann wenselijk. Zo
ook de aktiegroep voor de vrede te
Bolsward.
Volgende openbare vergadering op maan
dagavond 10 november op de Pölle in
Hichtum.
Donderdagavond 30 oktober kwam de
aktiegroep ten tweede male bijeen in
voltallige vergadering. In de vredesweek
is de aktiegroep spontaan ontstaan tij
dens de teach-in in de Doele en nog
steeds kan gezegd worden dat het vuur
van het eerste uur er nog niet uit is.
De vier sekties (politiek, kunst, publi
citeit en kerken) hadden voor de ple
naire vergadering van donderdag allen
reeds een werkvergadering gehouden,
waarvan verslag werd gedaan.
De sektie politiek bracht het eerst ver
slag uit. Zij hadden in de eerste plaats
een raadslid benaderd om in de gemeen
teraadsvergadering vragen aan b. en w.
te stellen over de onbevredigende rege
ling van het verkeer tijdens de aktivi-
teiten in de vredesweek.
Ook had zij, zo bleek, aan de voorzit
ters van de kiesverenigingen van de
plaatselijke politieke partijen vragen ge
steld over de kandidaatsstelling bij de
gemeenteraadsverkiezingen. Van twee
politieke partijen, KVP en PvdA, was
Advertentieprijs: 16 ct per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Aan alle hippe, minder hippe en niet hippe jongelui van Bolsward en omstreken.
Met enige trots kunnen we jullie eindelijk meedelen, dat de jeugdcociëtelt 8 no
vember zyn deuren voor jullie opent. Na al het werk dat er door weinigen verricht
is, (zie de foto’s op deze pagina) hopen we dat jullie nu in groter getale opkomt»
Natuurlijk is iedereen welkom.
Er zullen in de loop van de tijd gebeurtenissen georganiseerd worden, maar we
stellen het op prijs, dat ook, jullie met ideeën komen die in samenwerking zullen
worden uitgewerkt.
Het gebouw is overal geschikt voor, maar dat zul je wel zien wanneer je er
zaterdagavond komt.
Dat je niet op een droogje hoeft te zitten spreekt voor zich.
Dan tot zaterdagavond 8 uur.
yn ’e hjerst de biten der net weikrije
kinne. Mei dertroch wol it der net mear.
Tryst, sa’n delgang, mar de gong fan
it libben is somstiids mear as de mins-
ke in rjuchtfeardige arbiter. Hwant near-
ne yn Nederlan wie de posysje fan de
boerearbeider sa min as yn Grins, near-
ne waerd hy as minske sa miskend, wie
syn lean en wente sa bidroefde leech
en min.
En ek nearne fielde de boer him sa su
perieur as dêrre. In boeredochter maast
mei in boer trouwe, hie se aerdichhedt
oan in dokter of féarts, om mar net
to praten oer in skoalmaster of gemeen-
tesiktaris dan wie dat in misset, dy’t
hja har hiele libben fiele soe. De boer
en gjinien oars hearske oer pleats en
arbeiders, oer de nearingdwaenden en
keaplju, oer skoalle cn tsjerke, oer düm-
ny en pastoar.
Ien fan de lanboublêdden neamt dit rap
port it wurd fan de wierheit en de re-
daksje hat mear gelyk as hja seis wol
biseffe. De nemesis fan de histoarje giet
oer dit prachtige boerelan en haldt
rjuchtdei. Syn fonnis komt hurd oan,
mar dat it net fortsjinne is, kin men
slim folhalde. Wy hawwe gjin nocht oan
ünnocht en it is net mei leedformaek,
dat wy dit oansjogge. Leaver soene wy
de Fryske boer, dy’t nou noch net bi-
grypt, dat hy net langer yn de Aide
skuon trochrinne kin, wize wolle op it
needsaeklik forrin fan syn libben. It
roer moat yn oarewei by al dejingen,
dy’t net as dizze Grinzer boeren stomp
rinne wolle troch eigen skuld. Dy’t him
oan in oar spegelt, spegelt him sêft.
bouboer, dy’t 70 persint fan it lan dêr
re yn gebrük hat. Ik wit noch skoan,
dat ik as jong ünderwizer fan myn
riedslju de wink krige om in plak yn
Grins to sykjen, hwant dizze provinsje
stie bikend as it gewest, dêr’t de boere-
stan it fierst en it tükst wie. Ik haw
dy ried opfolge en mei greate nocht en
profyt dêr inkele jierren trochbrocht.
Hjir, sawol op it Hegelan as yn it
Oldambt, stie de lAnoou oan ’e top, sa
wol mei it kunstmestgebrük as mei de
seleksje fan gewassen.
Ik seach my de eagen üt de holle op
de manske pleatsen mei in skuorre as
in tsjerke, acht, tsien, toalf béste hyn-
ders op stal en in lyts legerke fan ar
beiders. De boerewente wie mear in vil
la mei glêdde gazons en soms in tennis-
fjild foar de jongerein om ’e doar. It
nijste en it béste koe men dêr fine en
nearne hie de namrne „boer” in sa ear-
biedige klank as dêrre. Ik herinner je my
noch, hoe’t ien fan de learlingen fan de
lanbouskoalle, nei in ekskursje, dy’t wy
derhinne makken, sei: „As jo dit sjog-
ge, soene jo de nearzige boel thüs der
hinne smite!” Sa heech en fomaem wie
de posysje fan de Grinzer bouboer. En
nou skriuwe wy net mear 1928 rhar
1969. Wy binne fjirtich jier letter.
Hwat binne de dingen foroare. Ut gjin
inkele provinsje komme sokke tryste
forhalen as üt dat selde Grins. Tsiental-
len pleatsen steane to keap, de moed-
fearren hingje der slop, it sicht op de
takomst is rounüt pessimistysk. Hwant
de prachtige, greate skuorren wurde
nearne mear foar brükt, alles wurdt ap
it lan terske en giet nei de droegerij,
Vestiging van een instelling voor we
tenschappelijk onderwijs is voor Fries
land ook van essentieel belang, zo stelt
de commissie, omdat deze provincie gro
te behoefte heeft aan een verdere en
versterkte diversificatie van zijn sociale
en economische structuur.
„Het proces van omschakeling van agra
rische naar industriële stuctuur dient
versneld te worden”, zo stelt de com
missie en zij concludeert: „Vestiging van
een instelling voor wetenschappelijk on
derwijs en met name een techni
sche hogeschool kan dit proces di
rect en indirect bevorderen.
Voor de „leefbaarheid” van de provin
cie wordt verhoging van het voorzie
ningenniveau dringend gewenst geacht.
„Een universitedt of hogeschool wordt
internationaal gezien als een topvoorzie-
ning bij uitstek voor de integrale ont
wikkeling van een regio in de orde van
grootte van 500.000 en meer inwoners,”
aldus de commissie.
De Friese bevolking komt in vergelij
king met veel andere gebieden in Ne
derland niet aan z’n trekken als het
gaat om nabije onderwijsmogelijkheden
en daardoor om kansen tot ontwikkeling
van aanwezige potenties,” zo zegt de
commissie verder. Als bijkomend nut
wordt nu genoemd het stimulerend effect
op de werkgelegenheid in de provincie.
Een technische hogeschool zou, zo wordt
gesteld, tegemoet komen aan de behoef
ten, zowel nationaal als regionaal, aan
meer ingenieurs, aan de aanleg en be
langstelling bij vele Friezen voor de
exacte vakken en technische weten
schappen en aan de beperkte mogelijk
heden in Groningen wat de technische
studierichtingen betreft.
Er wordt in de nota tenslotte nog ge-
Bolswards Nieuwsblad
W.
'o
- z' r
F :J:
