Geen Amerikaanse initiatieven
inzake Vietnam
Nieuwe vleugel Technische school
Bewogen weekeinde voor de A.R.P
te
Allingawier
Gade Skroar
Operaesje-Fers bijeen in
„Izeren Kou”
Nasser blijft oorlogszuchtig
nr
Geestdrift voor invoering vormings-
plicht
J t
-A
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
ftiÜ- -
>w--
'■7:
7:4
VRIJDAG 14 NOVEMBER 1969
108e JAARGANG NO. 89
x"»— - *w:**»«^
Europese veiligheid
Nogmaals de Technische school, die een
ontstulmige groei heeft doorgemaakt en
Nasser oorlogszuchtig
het gedeelte Franekerstraat tussen de
Dr. J. Halbertsmastraat en Kerkhof een
nieuw gezicht heeft gegeven. Hier de
verbinding Mr. Cuyperstraat-Franeker-
straat. De huisjes in de verte zijn de
woningen aan de overzijde van de Fr*-
nekervaart.
(Foto Spyksma)
Uitstel Europese topconferentie
Vormingsplicht
Hwat hal
Onderwys
foto L. Spljksma
Advertentieprijs: 16 ct per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
akkoord van Kaïro is uitgelekt valt ech
ter op te maken, dat de Libanon geen
enkele actie vanaf Libanees gebied wil
toestaan en slechts het recht van door
tocht wil verlenen voor acties in en van
uit het aangrenzende, door Israël in ’67
bezette Syrische gebied.
Het is niet geheel duidelijk geworden,
of het uitstel van de topconferentie van
de Europese Gemeenschappen in Den
Haag van 17 november tot 1 december
Een overzicht van de medewerkers van
Operaesje Fees in de golle van de Ize-
ren Kou te Allingawier.
ven. Allingawier mag er zich op verheu
gen, dat het het enige dorp in Wonse-
radel is, waar tot dusver een dergelijk
iets werd gehouden.
moet zijn. Frankrijks partners staan er
op, dat Parijs als tegenprestatie een
positieve houding zal aannemen tegen
over het vraagstuk van de uitbreiding
van de Gemeenschappen met Engeland
en nadere candidaten. Aangezien enkele
van deze partners van mening zijn, dat
de (ogetwijfeld langdurige) onderhan-
delingen over de landbouwfinanciering
pas goed op gang kunnen komen zodra
Parijs zich ten aanzien van de Britse
toetreding coöperatiever toont, betekent
het uitstel van het topoverleg, dat de
Gemeenschappen nog meer in tijdnoot
zullen geraken dan ze al waren.
rechte. De onderwijsbegroting is veruit
de duurste post van de overheidsuitgaven
Daar mag best lang over gepraat en
gevochten worden. Grote eensgezindheid
heerste er vorige week niet bij de woord
voerders van de diverse partijen. Zij zijn
het noch met elkaar noch met minister
Verlnga eens. Het zou deze week dan ook
moeilijk worden, voor de vele moties die
zijn ingediend een meerderheid te vin
den. Zelfs binnen de diverse fracties was
men verdeeld, bijvoorbeeld over de vraag,
waar de achtste medische faculteit moet
komen. De regering meent in Maastricht.
Daarbij gesteund door de KVP-meerder-
heid. Maar een minderheid binnen de
fractie pleitte vorige week onder aan
voering van de heer Westerterp en ge
steund door socialisten om uitstel van
het definitieve besluit om Maastricht te
verkiezen. De heer Westerterp zei, dat
de Kamer nu moeilijk kan beslissen, om
dat de minister nog een commissie moet
instellen, die de spreiding van het we
tenschappelijk onderwijs over Nederland
gaat bestuderen. De heer Westerterp zelf
is voorstander van vestiging van de om
streden faculteit in Brabant of Twente.
abonnementsprijs f 3,75 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
As wy flinters halde wolle, sille
wy earst foar rüpen soargje moat-
te.
Bolswards Nieuwsblad
Wymbritseradeel,
Vrijwel alle partijen waren vorige week
geestdriftig over het invoeren van een
vormingsplicht voor werkende jongeren.
De jongeren hadden daarom gevraagd in
een massale demonstratie in Den Haag.
Belangrijke-vraag is, wannéér die vor
mingsplicht al dan niet gedeeltelik moet
worden ingevoerd. KVP en CHU pleitten,
samen met oppositie, voor het laten
vallen van cursusgelden voor deze jon
geren. Niet ten onrechte wees de heer
Bakker (CPN) op het feit, dat de re
geringspartijen twee jaar geleden ’n ver
hoging van deze gelden goedkeurden en
een motie tegen die verhoging verwier
pen. Alle maatregelen zullen ongetwij
feld geld kosten en dat is de reden, waar
om de regeringspartijen zich nauwelijks
durven uitspreken over een datum van
ingang van de diverse voorstellen. Met
name de KVP vindt 1970 bijzonder grie
zelig, omdat de begroting geen ruimte
zou laten.
De Anti-Revolutionairen hebben een bewogen weekeinde achter de rug. Maar
ternauwernood kon worden voorkomen dat voorlopig onoverbrugbare tegenstel
lingen zouden ontstaan tussen partijbestuur en radikalen over de vraag, met
welke party in de toekomst moet worden samengewerkt. De radikalen waren
er sterk op gebrand de in hun ogen dreigende samenwerking tussen de drie
christelijke partyen (KVP, CHU en hun eigen ARP) voorlopig te voorkomen.
Een samenwerking waar de fraktievoorzitter van de ARP in de Tweede Kamer,
de heer Biesheuvel, een groot voorstander van is. Hij ondervindt tenslotte bij wijze
van spreken dageiyks de voordelen van de samenwerking binnen de huidige
regeringscoalitie.
Ook president Nasser van Egypte heeft
weer een grote redevoering gehouden,
zijn eerste sedert hij ruim twee maan
den geleden door griep en oververmoeid
heid werd gedwongen zich wat op de
achtergrond te houden. In zijn toespraak
tot het Egyptische parlement zei Nas
ser, dat een oplossing door overleg van
het Arabisch-Israëlische conflict uitge
sloten leek en dat daarom een nieuwe
oorlog onvermijdelijk was. Het is ech
ter de vraag, of men deze felle taal let
terlijk moet nemen. In het verleden heeft
Nasser wel vaker een oorlogszuchtige
houding aangenomen, die hem echter
niet belette om achter de schermen
langs diplomatieke weg het zoeken naar
compromissen voort te zetten. Het is
dan ook waarschijnlijk, dat zijn rede
vooral bedoeld was om de Palestijnse
verzetsbewegingen tevreden te stemmen.
Nasser sprak namelijk kort nadat, voor
al als gevolg van zijn bemiddeling, een
voorlopige oplossing was bereikt voor
het gewapende conflict tussen de Liba
nese strijdkrachten en de Palestijnse
commando’s, die in Zuid-Libanon had
den getracht volledige bewegingsvrijheid
te verkrijgen. De inhoud van dat in
Kaïro gesloten akkoord wordt streng ge
heim gehouden, maar men krijgt de in
druk, dat de commando’s slechts in zeer
geringe mate hun zin hebben gekregen.
Zij wilden van de Libanese autoriteiten
toestemming hebben om vaste bases in
het land te vestigen, teneinde van daar
uit acties tegen Israël te kunnen onder
nemen. Uit wat tot dusverre over het
Het bijeenroepen van een Europese vei-
ligheidsconferentie, een van oorsprong
Oósteuropees voorstel, is zowel in Oost-
als in West-Europa weer uitvoerig aan
de orde geweest. Dit voorstel, dat voor
het eerst werd gelanceerd in een com
muniqué na afloop van een in 1966 in
Boekarest gehouden conferentie van de
landen van het Pact van Warschau,
werd herhaald na afloop van de recen
te conferentie van het Warschaupact in
Praag en vervolgens onder de loep geno
men door de perm. NAVO-raad, die in
Brussel vergaderde. De permanente raad
was bijeengekomen om de besprekingen
voor te bereiden van de jaarlijkse de-
cemberzitting van de Ministerraad van
de NAVO, die de officiële reactie van
de NAVO op het Oosteuropese voorstel
zal moeten formuleren. De permanente
raad heeft slechts een voorlopige be
spreking aan het onderwerp gewijd en is
daarbij tot de conclusie gekomen, dat de
oproep van Praag aanmerkelijk vager
was dan de verklaring van Boekarest.
In 1966 was tenminste nog in grote lij
nen aangegeven waarover men wilde
spreken, te weten vaststelling van de
status quo in Europa (hetgeen erken
ning van Oost-Duitsland en van de Oder-
Neissegrens tussen Oost-Duitsland en
Polen zou inhouden), een uiteindelijke
ontbinding van de NAVO en het Pact
van Warschau en het aanknopen van
economische banden tussen de landen
van de twee blokken. Thans krijgt men
de indruk, dat de Oosteuropese landen
waarin wellicht verdeeldheid heerst
Over de agenda van een veiligheidscon-
ferentie'? - op het standpunt staan, dat
een agenda vanzelf tot stand zal komen
zodra beide blokken zich om één tafel
zullen hebben geschaard. Intussen blijft
men in NAVO-kringen van mening, dat
’n dergelijke conferentie alleen dan kans
van slagen zal hebben, als zij zorgvul
dig wordt voorbereid. Bovendien hand
haaft men aan Westelijke zijde de eis,
dat zowel Canada als de Verenigde Sta
ten aan het overleg moet kunnen deel
nemen.
inzage te kunnen krijgen in het door de
regering opgestelde tijdschema voor de
Amerikaanse terugtrekking, dat presi
dent Nixon uiteraard niet openbaar wil
maken, om te voorkomen, dat Hanoi al
le prikkels om over vrede te onderhan
delen worden ontnomen.
king, dat sommigen koesteren, moet des
noods maar even wachten. Op verzoek
van CNV-voorzitter Lanser, die een be
langrijke rol speelde op dit convent, zal
de ARP-leiding ook proberen, of zij het
kan bemiddelen tussen KVP en PvdA.
Het kommentaar van Veerman was: „De
situatie van de Nederlandse politiek is
uiterst bedenkelijk geworden, er worden
wegen geblokkeerd. Hier komen voor de
gemeenschap grote nadelen uit voort”.
Hij deelde op het feit, dat op dit moment
KVP en PvdA elkaar niet kunnen luch
ten of zien. Terwijl voor verwezenlij
king van een aantal projekten de KVP
(dus de christelijke partijen) in de ogen
van de ARP beter met de PvdA dan
met de huidige partner, de VVD, kan
samenwerken in een regering.
De PvdA sloot een bemiddelingspoging
niet bij voorbaar uit. KVP-voorZitter
v d. Stee zei: „Wij zijn bereid tot een
gesprek, maar dan op een goede basis.
Aan de andere kant moet ook bereid
heid zijn”. Daar zag het begin deze
week nog niet naar uit. De heer Den
Uyl, fractievoorzitter van de PvdA in
de Tweede Kamer, zei, dat het streven
van de ARP gebaseerd moet zijn op een
misverstand. „Wij hebben geen burenru
zie met de KVP. Wij vinden gewoon,
dat die partij een politiek vertegenwoor
digt die ons niet ligt. De PvdA wil een
andere politiek, een scheiding der gees
ten. Ik zie niet in, wat er te bemidde
len valt,” aldus weinig hoopvol de heer
Den Uyl.
Deze week zou de Tweede Kamer ver
der gaan met de behandeling van de be
groting van minister Veringa (Onder
wijs en Wetenschappen) en de nota, die
de minister heeft opgesteld over de vol
gens hem beste bestuursvorm voor uni-
versiteiten. Liefst 31 sprekers versche
nen vorige week voor het front van
de parlementaire troepen. Niet ten on-
den en vele andere oudheden zaten de
dichters, c.q. poëten in de golle om hier
's middags hun zaken af te werken.
Het avondprogramma omvatte naast het
optreden van een zangeres het voorlezen
van eigen werk en het vertonen van een
serie dia’s (macro-opnamen) gemaakt
door de kunstenaar Jan Stroosma. Het
weer werkte nou niet bepaald mee, de
harde wind was in de grote ruimte voel
baar. maar dit kon het feest niet beder-
w
ós hjoed to sizzen
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
Uit Nixons rede viel op te maken, dat
hij niet langer hoopt op een politiek
compromis; hij kwam zelf met geen en
kele politieke concessie aan de tegenpar
tij. Zijn toespraak leek vooral bedoeld
om Noord-Vietnam duidelijk te maken,
dat het niet behoeft te rekenen op een
verdeeld en dus zwak Amerika. Hij riep
de „zwijgende meerderheid” van het
Amerikaanse volk op, zijn Vietnambe-
leid te steunen tegenover de op straat
betogende roerige minderheid. Om de
keuze gemakkelijker te maken tussen
zijn beleid (geleidelijke Amerikaanse te
rugtrekking onder handhaving van een
harde houding tegenover Hanoi) en het
«oor de roerige oppositie voorgestane
beleid (snelle aftocht) zei hij, dat in
williging van die eis van de oppositie
niet alleen zou leiden tot een drama
in Zuid-Vietnam en chaos in geheel
Zuidoost-Azië, maar bovendien geweld
zou uitlokken „in het Midden-Oosten,
Berlijn en tenslotte zelfs op het weste
lijk halfrond”.
Het lijkt er intussen op, dat Nixons
oproep tot steun zijn uitwerking niet
heeft gemist. Volgens opiniepeilingen, die
vlak voor zijn rede waren gehouden,
kon Nixon rekenen op de steun van 58
procent van de bevolking. Na zijn rede
bleek, dat 77 procent van de onder
vraagden het met zijn beleid eens was.
Bovendien lijkt het Amerikaanse Con
gres, dat zich de laatste tijd steeds kri
tischer begon te gedragen, weer meer
bereid zich achter de president te scha
ren. Zo besloot de Democraat Fulbright,
voorzitter van de machtige Senaatscom
missie voor buitenlandse betrekkingen,
terug te komen op zjjn eerder aangekon-
tiigde besluit openbare hoorzittingen te
houden over de Vietnamese kwestie. Ful
bright zal het voorlopig laten bij zittin
gen achter gesloten deuren, waarin hij
de ministers van buitenlandse zaken en
defensie, Rogers en Laird, om inlich
tingen zal vragen. Fulbright hoopt dan
uitsluitend een gevolg is van de ziekte
van de Italiaanse minister van buiten
landse zaken, Moro, zoals officieel is
aangeduid, dan wel tevens samenhangt
met de huidige onrust binnen Moto’s
christen-democratische partij, die de eni
ge deelnemer is aan de minderheidsre
gering, die Italië thans bestuurt. Wel
staat vast, dat het uitstel voor de Eu
ropese Gemeenschappen een tegenslag
vormt. Frankrijk wenst, dat op de top
conferentie vooral belangrijke besluiten
zullen worden genomen over de defini
tieve financiering van het gemeenschap
pelijk landbouwbeleid, die volgens het
EBG-verdrag vóór 1 januari geregeld
De radikale vleugel binnen de ARP
heeft zijn zin gekregen. Na een opge
wonden en emotionele vergadering, die
de gezichten steeds roder en de debat
ten steeds feller maakte. Partijvoorzit
ter dr. A. Veerman, moest beloven dat
het ideaal over de christelijke partijen,
zoals het ooit is omschreven door de
CHU, „Samen uit, samen thuis”, geen
definitief uitgangspunt is, althans niet
in de ogen van de ARP. Het heeft iets
van een slogan, dat roept misverstan
den op, aldus dr. Veerman. „Ik zeg,
dat het een stelling is, die steeds op
nieuw moet worden bewezen. Wat niet
betekent, dat wij niet zouden mogen
streven naar of hopen op samenwer
king met de christelijke partijen”. Waar
mee dr. Veerman bij voorbaat het ver
bod van de radikalen ontdook om nog
langer met de KVP en CHU over sa
menwerking te praten. Daar mag je
tenslotte naar blijven streven, nietwaar?
De strijdende partijen op het partycon
vent van de ARP vonden elkaar ten
slotte op de afspraak, dat de ARP nu
eerst zelf een eigen beleidsprogram gaat
opstellen (met het oog op de verkiezin
gen die over anderhalf jaar worden ge
houden). Op basis van dit programma
moeten voorwaarden worden vastgesteld,
waaraan een eventueel gemeenschappe
lijk programma van de christelijke par
tijen moet voldoen, wil het voor de KVP
acceptabel zijn. Het op te stellen ARP-
beleidsprogramma zal voorjaar 1970 op
een nieuw ARP-convaat aan de orde ko
men. In oktober volgend jaar komt het
gemeensc happelij k urgenti eprogramma
van de drie christelijke partijen aan de
orde, als de ARP dan tenminste mee
wil doen.
De ARP-leiding heeft ook besloten om
samenwerking met andere partijen dan
KVP en CHU niet uit te sluiten. Het
hangt er, kort gezegd, helemaal vanaf,
met welke partij het eigen programma
het best kan worden uitgevoerd. Het ide
aal van innige christelijke samenwer-
Om acht uur zaterdagmorgen wapper
de reeds de Fryske flagge van de toren
van de Herv. kerk. Het was feest in
Allingawier, al zullen de inwoners van
dit dorp er misschien niets van hebben
- ::nérkt.
3 heer Y. Schakel van Exmorra had
de izeren kou” beschikbaar gesteld
als creatieve ruimte voor de tele-poëten
van „o"craesje-fers”.
O.rig.vi-n door Friese sjezen, üleboer-
President Nixons grote rede over Vietnam, die weken tevoren was aangekondigd,
is op een teleurstelling uitgelopen voor diegenen, die hadden verwacht, dat de
president stappen zou aankondigen om een snel einde van de Vietnamese oorlog
te forceren. Er waren spekulaties geuit, dat Nixon een eenzydig bestand zou
aankondigen of op zijn minst versnelde terugtrekking van de Amerikaanse troepen.
ll\j noemde echter geen van beide punten, maar waarschuwde daarentegen, dat
de oorlog nog lang zou kunnen duren. Welisw’aar werd nu voor het eerst officieel
een Amerikaanse aftocht uit Vietnam beloofd, maar de president maakte het
Amerikaanse volk duidelijk, dat de door hem nagestreefde „vietnamisering” van
de oorlog geen snelle Amerikaanse terugtrekking inhoudt, aangezien die slechts
zou kunnen leiden tot massale afslachting van de Zuidvietnamese bevolking en
chaos in geheel Zuidoost-Azië.
7
