Cabot Lodge legt zijn functie
neer
de week
van
Kabinet De Jong niet gestruikeld
Beroering rond massamoord in
Vietnam
Politieke partijen willen Biafra helpen
4
Memoires
Fedde Schurer
Minister schreef
stimulerende brief
1'0 jr,: B
een sympathieke en
a
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
VRIJDAG 28 NOVEMBER 1969
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel,
West-Irian
Noordvietnaniees aanbod
Afrikaanse kritiek
Massamoord
Biafra
Okinawa terug naar Japan
Economische zaken
in-
Advertentieprijs: 16 ct per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Cabot Lodge, oud-ambassadeur in Saigon, heeft ontslag genomen als leider van
de Amerikaanse afvaardiging naar het Parijse vredesoverleg over Vietnam, samen
met zijn plaatsvervanger. Op zich is dit niet zo’n belangrijke gebeurtenis, aange
zien men van een land als Amerika mag aannemen, dat het te allen tijde kan
zorgen voor een passende opvolger. Wat de zaak evenwel interessant maakt, is, dat
president Nixon heeft besloten, geen opvolger van het kaliber van Lodge te be
noemen, maar de delegatie te laten leiden door de derde man in de onderhande-
lingsequipe. Dit is des te opmerkelijker omdat Lodge al herhaalde malen te kennen
had gegeven, dat hij zijn post wenste te verlaten, zodat Washington ónmogelijk
door zijn ontslag verrast kon zijn. Nixons besluit wordt dan ook vooral uitgelegd
als een waarschuwing aan Noord-Vietnam, dat hij de onderhandelingen in Parijs
als minder belangrijk beschouwt, zolang de tegenpartij zich onwillig blijft tonen,
serieus te onderhandelen. Volgens een andere theorie zouden de jongste mutaties
In Parjjs de voorbode zijn van de komst van een geheel nieuwe ploeg onderhande
laars die met nieuwe voorstellen zou komen.
pan zal worden overgedragen en hij heeft
tevens toegezegd, dat de Amerikaanse
kernwapens tegen die tijd van het ei
land verwijderd zuilen zijn. Die laat
ste belofte is in het communiqué over
hun besprekingen in vage termen weer
gegeven, aangezien Washington nooit
met zoveel woorden de aanwezigheid van
die kernwapens heeft willen toegeven.
Nixon en Sato zijn voorts overeengeko
men, dat de Verenigde Staten na de te
ruggave van het eiland daar bases zul
len mogen handhaven, maar de kernwa
pens zullen er dan dus verdwenen zijn.
Het Amerikaanse ministerie van defen
sie had krachtig gepleit voor een onbe
perkt gebruik van deze bases, ook in
de toekomst, maar premier Sato kon, me
de gezien de krachtige oppositie tegen
de Amerikaanse, militaire aanwezigheid
elders in zijn land, daarin niet toestem
men. President Kennedy van zijn kant
heeft op dit punt toegegeven, kennelijk
omdat hij het handhaven van de good
will die Amerika ondanks periodieke te
genslagen in Japan heeft opgebauwd van
meer belang achtte. Nixon heeft ove
rigens van zijn Japanse gast de verze
kering ontvangen, dat Japan zal instem,
men met terugkeer van kernwapens naar
Okinawa in geval van ernstige bedrei
ging van de veiligheid van Japan, Zuid-
Korea of Formosa. Het is echter de
vraag, of de Japanners deze toezeg
ging op papier zullen willen vastleggen.
kunt u er uw eigen huis op ontdekken.
Aan het loof aan de bomen kunt u zien,
dat de foto reeds enige tijd geleden is
»enomen. Desniettegenstaand vonden we
het leuk deze nu te plaatsen. Zoals u
ziet zijn het in feite maar weinig ge
bouwen, die uitrijzen boven de gewone
huizen. Van links naar rechts zijn dat
de Martinitoren, de St. Fransicuskerk en
het stadhuis. Deze foto van de week is
gemaakt door de heer J. Boekema, Obe
Postmastraat 17 te Bolsward.
.Abonnementsprijs f 3,75 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Bolswards Nieuwsblad
Toch is deze kwestie in de immense
„vergaderzaal-van-de-wereld” niet als
een hamerstuk afgehandeld. Terwijl de
Aziatische groep zich solidair verklaar
de met Indonesië, lieten een aantal Afri
kaanse staten hun kritiek op de gang
van zaken uitmonden in een - overi
gens door de Algemene Vergadering af
gewezen voorstel om de bevolking van
West-Irian vóór 1975 opnieuw gelegen
heid te geven, de daad van vrije keu
ze uit te oefenen. Hun optreden was ten
dele gebaseerd op oprechte sympathie
voor de Papoea's daarnaast echter speel,
de de vrees een rol, dat de blanke re
gimes in Rhodesië, Zuid-Afrika en de
Portugese gebieden In Afrika het Indo
nesische voorbeeld wel eens zouden kun
nen gaan navolgen ten opzichte van de
door hen bestuurde Afrikaanse bevol
kingsgroepen.
De regering-De Jong is niet gestruikeld. Wie ook anders mocht verwachten, of
hopen, de belastingvoorstellen hebben voor het kabinet geen onoverkomelijke
problemen opgeleverd. Tenslotte is ook de Anti Revolutionare Partij, als de rebel
binnen de regeringscoalitie, akkoord gegaan met de voorstellen van minister
Witteveen om (o.a.) de loon- en inkomstenbelasting per 1 januari met 600 miljoen
te verlagen. Een jaar later volgt dan nog een verlaging met 300 miljoen. De ARP-
fractievoorzitter, mr. Biesheuvel, had liever gezien, dat de verlaging keurig in
twee gelijke delen van 450 miljoen was gesplitst. De ARP bleef tot op het laatste
moment tegenstribbelen. Maar op liet dreigende „onaanvaardbaar”, dat minister
Witteveen tegen een AKP-motie uitsprak, trok mr. Biesheuvel zich haastig terug.
Hij zei, dat hij weliswaar een zakelyk conflict had met de regering, maar dat hij
er toch geen politieke botsing van wilde maken.
joen voor volgend jaar wilde hebben,
maar moest toegeven aan het koopman
schap van tegenstanders, die wel niet
het hele idee wilden verwerpen, maar
toch ook niet het hele bedrag ineens wil
den geven.
De heer Geertsema begon alvast met de
verkiezingsstrijd voor 1971. Hij zei, dat
de confessionele partijen en de VVD sa
men, net als nu, in 1971 de enig denk
bare regeringsmeerderheid kunnen vor
men. „Ik geloof, dat het goed is, dat nu
maar eens duidelijk te zeggen, want wij
moeten ons daar ook geestelijk op in
stellen.” aldus de heer Geertsema. Hij
vertelde, dat wat hij tot nu toe had ge
zien van de Groep van Achttien zijn
goedkeuring wel kon krijgen.
Ook de CHU heeft gereageerd op de
ommezwaai van de ARP bij de belas-
tingdebatten. CHU-voorzitter prof. dr.
J. W. van der Hulst prees, op een bij
eenkomst van de CHU-unieraad, de ARP
fractie, „omdat zij veel waarde hecht
aan de samenwerking van de drie chris
telijke partijen.”
Bolsward van boven. Hoe ziet men dat
Bolsward met zijn daken, daken, da
ken Een is er, die er dagelijks
of liever in nachtelijke uren rond de
ze laatste maandwisseling in het oude
jaar mee te maken heeft, Sint Nico-
laas. Het is daarom een goede gedach
te geweest van de fotograaf juist in de
ze dagen Bolsward eens te laten bekij
ken van boven. Hij plaatste zich hier
bij, zelf kleuterend als Sinterklaas, op
de Hollandiafabriek en had vandaar een
mooi uitzicht over de stad. Misschien
Intussen is het Amerikaanse volk met
een schok tot het besef gekomen, dat niet
alleen de Vietnamese tegenstanders, doch
ook de Amerikaanse soldaten in staat
zijn tot het plegen van massamoorden.
Steeds meer bewijzen worden aange
voerd, dat in maart vorig, jaar in een
Zuidvietnamees dorpje, vlak bij de ge-
demilitairseerde zone/ Amerikaanse sol
daten, zonder dat vijandelijke aktiviteit
was gesignaleerd, tussen dé 300 en 500
vrouwen, kinderen en oude mannen
hebben afgemaakt. Dit nieuws is onge
twijfeld koren op de molen van de ac
tieve minderheid van de Amerikaanse be
volking, die steeds luider roept om snel
le terugtrekking van alle Amerikaanse
troepen uit Vietnam.
ferentiesysteem voor de eindprodukten
en halffabrikaten van de ontwikkelings
landen waartoe tijdens UNCTAD It
in beginsel werd besloten op korte
termijn tot stand komt. Mede door deze
activiteit van ons land kon de EEG bij
de voorbereiding van dit systeem voort
durend een krachtige stimulerende rol
vervullen.
Een ander voorbeeld van concrete ac
tie is, dat ons land aan alle belangrij
ke activiteiten op het gebied van de
grondstoffenproblematiek deelneemt Het
is partij bij alle belangrijke grondstof
fenovereenkomsten. Voor wat suiker be
treft, waarbij toetreding door de EEG
vereist is, heeft Nederland steeds gepleit
voor toetreding van de gemeenschap en
gaat het voort dit te bepleiten. Tevens
heeft de regering in het kader van de
Internationale Koffie Overeenkomst als
tweede ontwikkelde land een financiële
bijdrage gegeven voor het kort geleden
opgerichte Diversificatiefonds voor kof
fie. Het fonds heeft ten doel om verbe
tering te brengen in de structurele over-
produktie-positie, waarin deze grondstof
die voor de ontwikkelingslanden op aard
olie na de belangrijkste grondstof is,
verkeert. Deze maatregel kan tot ge
volg hebben dat een beter evenwicht op
de internationale koffiemarkt ontstaat,
waardoor een stabielere en mogelijk ook
hogere prijs wordt bereikt. Ook kan het
gevolg zijn, dat de voornamelijk koffie
producerende landen minder afhankelijk
worden van hun inkomsten uit kof
fie, indien zij zich sneller ook op de
produktie van andere goederen kunnen
gaan toeleggen.
De genoemde voorbeelden geven aan,
dat de regering op diverse manieren al
tracht verbetering in de positie van de
ontwikkelingslanden, ook op het gebied
van de handel, te brengen. De inscha
keling van deze landen is echter even
eens een proces van langere duur, dat
verdergaande maatregelen zal vereisen,
welke consequenties kunnen en zullen
hebben voor de ontwikkelde landen. Het
is verheugend te kunnen constateren,
dat aan het slot van de petitie de be
reidheid wordt uitgesproken die conse
quenties te aanvaarden.
Ik vestig tenslotte uw aandacht op de
Memorie van Toelichting van het Mi
nisterie van Buitenlandse Zaken voor de
Rijksbegroting voor het dienstjaar 1970,
waarvan een exemplaar hierbij is ge
voegd. Daarin is vrij uitgebreid het ont
wikkelingsbeleid van de regering in al
zijn aspecten uiteengezet. Een van de
grote lijnen van dit beleid is de actie
ve medewerking aan de opstelling van
'n wereldomvattende ontwikkelingsstra
tegie, welke voor alle deelnemende lan
den verplichtingen zal meebrengen. De
ze verplichtingen zullen, naar de me
ning van de regering, duidelijk, con
creet en vérstrekkend dienen te zijn. In
dien dit internationale beleid zal zijn
tot stand gekomen, zal het Nederlandse
beleid daarin dienen te worden ingepast.
Met gevoelens van de meeste hoogach
ting, drs. B. J. Udink
Minister drs. B. J. Udink, heeft als
minister zonder portefeuille, belast met
de aangelegenheden betreffende de hulp
aan ontwikkelingslanden persoonlijk de
hiernavolgende sympathieke en verhel
derende brief geschreven naar aanlei
ding van de petitie hem gezonden door
de „werkgemeenschap Vredesweek te
Bolsward”. De minister schreef als
volgt:
Dames en heren,
Door de bemiddeling van drs. S. J. M.
M. de Haas ontving ik een petitie, waar
in de regering verzocht wordt, voorzo
ver zij de mogelijkheden heeft, veran
dering te brengen in de bestaande in
ternationale handelsstructuren tussen de
zogenaamde Noordlanden en Zuidlanden.
Ik moge in mijn reactie op de tekst
Van de petitie voorop stellen, dat het mij
verheugd heeft, dat uw werkgemeen
schap zich heeft beziggehouden met de
ze belangrijke sector van de internatio
nale ontwikkelingssamenwerking. Het is
voor de regering in het algemeen en
voor mij in het bijzonder een aanmer
kelijke steun te weten, dat in wijde
kring in ons volk het ontwikkelings
vraagstuk in het middelpunt van de be
langstelling staat.
Ik hoop, dat het mogelijk zal zijn, dat
deze belangstelling langdurig zal stand
houden, aangezien de oplossing van het
ontwikkelingsvraagstuk naar alle waar
schijnlijkheid lange tijd zal vergen. De
regering zal al het mogelijke blijven ver
richten om de aandacht voor dit vraag
stuk levendig te houden. Het is even
wel onontbeerlijk, dat in onze nationa
le gemeenschap ook van andere zijden
bij voortduring op constructieve wijze
op dit vraagstuk de aandacht wordt ge
richt.
Wat de inhoud van de petitie betreft,
die komt in wezen overeen met het be
leid van de regering. Dit beleid op het
gebied van de handelspolitiek ten opzich
te van de ontwikkelingslanden heeft
tot doel de zo snel mogelijke inschake
ling van deze, landen in het internatio
nale handelspatroon, op een zodanige
wijze, dat een snelle toename van hun
handel wordt bewerkstelligd.
In concrete betekent dit onder meer,
dat Nederland sterk gepleit heeft voor
de aanvaarding door het GATT van de
afwijking van het meest-begunstigings-
beginsel ten behoeve van ontwikkelings
landen. Deze afwijking houdt in, dat de
ontwikkelingslanden niet langer gehou
den zijn op basis van de door het GATT
vereiste wederkerigheid aan de interna
tionale handel deel te nemen. Zij be
hoeven dus niet dezelfde voordelen te
verschaffen aan de ontwikkelde landen
als die welke zij zelf verkrijgen.
Verder wendt Nederland al zijn
1 vloed aan opdat een algemeen tariefpre-
Dit laatste is wel heel onwaarschijnlijk.
In president Nixons grote rede van be
gin november over Vietnam kwam geen
enkele passages voor, die op een belang
rijke wijziging in het Amerikaanse Viet-
nambeleid zou kunnen duiden. Bovendien
kan men zich langzamerhand afvragen,
of Wishington de onderhandelingen ei
gelijk wel als belangrijk wil beschou
wen. De Senaatscommissie voor buiten
landse betrekkingen heeft dezer dagen
de ministers van defensie en van bui
tenlandse zaken, Laird en Rogers, ach
ter gesloten deuren aan de tand gevoeld,
en na afloop zei de voorzitter van de
ze commissie, Fulbright, dat de beide
ministers niets in overleg zien en van
mening zijn, dat Amerika vooral na
druk moet leggen op overdracht van ge-
vechtstaken aan het Zuidvietnamese le
ger, hetgeen dus zonder meer verlenging
van de oorlog inhoudt. Dit speet Ful
bright des te meer omdat, naar hij zei,
de regering beschikt over een memoran
dum van een Canadese hoogleraar, die
daarin meedeelt, dat hem uit gesprekken
met Noord-Vietnamezen was gebleken,
dat Hanoi bereidt is tot onderhandelin
gen over een „logische, redelijke en
snelle” beëindiging van de oorlog. Ha
noi zou niet langer een volledige Ame
rikaanse terugtrekking als voorwaarde
vooraf stellen en het zou voorts bereid
zijn te onderhandelen over de vorming
van een regering in Saigon, waarin ook
de huidige machthebbers een plaats zou
den krijgen. Tot dusverre hadden de com
munisten steeds betoogd, dat van een
dergelijke regering, die algemene verkie.
zingen in Zuid-Vietnam zou moeten voor
bereiden, de „marionetten van Amerika”
geen deel zouden kunnen uitmaken. Ful
bright gaf toe, dat hij de betrouwbaar
heid van de Canadese hoogleraar, een
voormalige communist, niet kon garan
deren, maar wees erop, dat er ook uit
vele andere bronnen aanwijzingen wa
ren gekomen, dat Hanoi nieuwe voor
stellen had geformuleerd. Hij was ech
ter bang, dat die voorstellen weinig kans
zouden maken, niet alleen omdat Was
hington blijkbaar vasthield aan een mi
litaire oplossing van het conflict, maar
ook omdat de regering niet bereidt leek
om over verbreding van het regime in
Saigon te praten.
Een aantal politieke partijen heeft een
beroep op de regering gedaan om zich
extra in te spannen voor Biafra. De
CHU-unieraad nam vorige week een mo
tie aan, waarin de Nederlandse regering
wordt verzocht meer voedsel en medica
menten naar Biafra te sturen en met
alle kracht te streven naar het openen
van nieuwe aanvoerwegen naar Biafra.
De CHU meent, dat op het ogenblik
de internationale organisaties vrijwel
machteloos zijn om iets te doen aan de
rampzalige ontwikkelingen in Biafra.
Ook het partijbestuur van de KVP deed
begin deze week een dringend beroep
op de regering. De KVP wil, dat de re
gering overleg begint met alle landen,
die betrokken zijn bij de wapenleveran-
ties aan Nigeria of Biafra. Het KVP-
bestuur noemt met name Frankrijk, En
geland en Rusland. Gestreefd moet wor
den naar stopzetting van de wapenle-
veranties om politiek overleg te bevor
deren tussen de strijdende partijen, al
dus de KVP-verklaring.
Bij de Amerikaanse oorlogsvoering in
Vietnam speelt het strategisch eiland
Okinawa een belangrijke rol. Vandaar
stijgen geregeld de zware B-52-bommen-
werpers op voor aanvalsvluchten op po-
sitties van de Vietcong om de Noord-
vietnamese troepen. Japan heeft jaren
lang op Washington druk uitgeoefend om
dit eiland, dat sedert het einde van de
Tweede Wereldoorlog onder Amerikaans
gezag staat, terug te geven, en nu is
dan gebleken, dat Amerika bereid is de
laatste sporen van de Japanse neder-
meer overheidssteun voor bedrijven, die
in de zg. ontwikkelingsgebieden werken.
Minister De Block heeft de premie ver
laagd, die wordt gegeven op uitbreiding
van dit soort bedrijven (van 15 naar
10 pct.) Met name voor het noorden
van het land wil de Kamer meer doen.
Minister De Block heeft de premie ver
laagd omdat volgens hem de conjunc
tuur zich heeft hersteld en extra over
heidshulp niet meer zo noodzakelijk is.
In het noorden waar het industria
lisatiebeleid niet goed op gang is ge
komen meent men wel recht te heb
ben op extra assistentie. In het noorden
kampt men met structurele moeilijkhe
den, die dergelijke hulp rechtvaardigen.
De Kamer wil ook meer geld voor de
scheepsbouw. De werven krijgen op het
moment een rentesubsidie van twee pro
cent op nieuwbouwschepen. De rente is
inmiddels zo sterk gestegen, dat ook de
ze subsidie omhoog moet, meent een deel
van de Kamer, onder wie ook mr. Bies
heuvel, niet alleen fractievoorzitter van
de ARP, maar ook voorzitter van de
scheepsbouwcommissie. Minister De
Block kan maar heel moeilijk aan deze
verlangen tegemoetkomen. Hij heeft een
voudig geen geld. En minister Witte
veen (Financiën) is niet bereid hem
meer te geven.
De niet geheel voltooide autobiografie
van Fedde Schurer, die in het Fries
en in de Nederlandse vertaling van prof,
dr. J. H. Brouwer is verschenen bij
Moussault in Amsterdam, zal in het „Li
terair Kwartier” van de RONO op zon
dag 30 november 's avonds om 6 uur
worden geintroduceerd bij de lezers. Prof,
dr. K. Heeroma, de heer H. Algra,
hoofdredakteur van het Friesch Dag
blad, en de heer Jo Smit, hoofd afde
ling Gesproken Woord van de VARA,
zullen in dit programma een gesprek
voeren over de memoires van Fedde
Schurer, die samengevat zijn onder de
titel „De Bisleine Spegel” (De be
slagen Spiegel).
De Friese uitgave is reeds enkele we
ken in de boekhandel, de Nederlandse
vertaling komt zeer binnenkort uit.
In de Verenigde Naties Is definitief een
streep gezet onder de kwestie-Nieuw
Guinea. Met 84 stemmen voor, geen en
kele tegen en 30 onthoudingen heeft de
Algemene Vergadering een gezamenlijk
door Indonesië en Nederland ingedien
de resolutie aanvaard, waarin wordt ken
nis genomen van het rapport van de
VN-vertegenwoordiger Ortiz Sanz zan
der dat een oordeel wordt uitgesproken.
In zijn rapport had Ortiz Sanz kritiek
geuit op de wijze, waarop Indonesië eer
der dit jaar de bevolking van West-Iri
an zich unaniem had laten uitspreken
voor definitieve aansluiting bij Indone
sië. Dat minister Luns namens Neder
land in de VN hooguit bedekte kritiek
zou leveren op de wijze, waarop die
..daad van vrije keuze” is tot stand ge
komen, lag voor de hand, gezien het
feit, dat kabinet en parlement zich op
het standpunt hebben gesteld, dat de
kwestie—West-Irian de Nederlands-In-
donesische samenwerking niet in de weg
mocht staan.
108e Ja.axwAAu No. &o
Mr. Biesheuvel zei later, tijdens een re
de in Leeuwarden, dat de belastingde-
batten geen wijziging hebben gebracht in
de relatie met Christelijk Historische
Unie en Katholieke Volkspartij. Hij
maakte zich wel wat boos over de PvdA.
„De heer Den Uyl (fractievoorzitter
PvdA) schilderde het kabinet af als een
puur liberaal kabinet. Er is geen zinnig
anti-revolutionai,r die dat gelooft,” al
dus de heer Biesheuyel. Hij meende,
dat de socialisten de illusie koesteren als
zou de ARP als een soort breekijzer
binnen regeringscoalitie fungeren. „Wij
gedragen ons echter loyaal: steun waar
mogelijk en kritiek waar die noodza
kelijk is.”
Afgelopen weekeinde vergaderde in Hil
versum de VVD. Mr. Geertsema, de frac
tievoorzitter van de liberalen, vond, dat
door de belastingdebatten de positie Van
het kabinet De Jong is versterkt. „In
tegenstelling tot wat velen in en buiten
het parlement menen. Noch de ARP,
noch de CHU, noch de KVP is bereid
de regering te laten vallen”. De libera
len waren vanzelfsprekend in feeststem
ming. Het belastingvoorstel was ten
slotte hun idee en minister Witteveen
is hun bewindsman. Mr. Geertsema
mocht dus best wat stoer doen: „De
heer Biesheuvel en ik weten precies, wat
we aan elkaar hebben. De VVD is geen
partij van kooplieden en als wij zeggen
600, dar. is het 600 en niet 575 of 550.
laag uit te wissen. President Nixon is Dat is de manier waarop wij politiek
met de Japanse premier Sato overeen- bedrijven”. Gemakshalve vergat hij, dat
gekomen, dat Okinawa in 1972 aan Ja- de VVD eerst de hele hap van 900 mil-
x f f
x xjp
r 1 - -
Deze week zou de Tweede Kamer de be
groting behandelen van minister De
Block van Economische zaken. Zoals het
er begin deze week voorstond, zou het
vooral een botsing tussen Kamer en mi
nister worden over de parlementaire
wens meer geld uit te geven voor som
mige zaken. De Kamer wil bijvoorbeeld
