Schakel schakelde over
Begroting van Workum met kunst
vliegwerk sluitend
en
Gahe Skroar
n
Goede grond
extra uitkeringen
voor
Hulpactie dringend geboden
Fan de Mar tiny loer
>1
1 Hwat haf
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
z X
■f
«a
SI
|FX sL
it
K(
i f
w
O'
108e JAARGANG NO. 94
DINSDAG 2 DECEMBER 1969
W ymbritseradeel.
De ramp in Tunesië
Foto L. Spijksma.
üs hjoed to sizzen
Algemene dienst
Het recreatie-ontwikkellngsplan
wurde.
Tj. de J.
(Vervolg' op pag. 2;
Advertentieprijs: 16 ct per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
B. en w. van Workum hebben de raad
ter vaststelling de ontwerp-begrotingen
voor 1970 van de algemene dienst der ge
meente, van het gasbedrijf, het land
bouwbedrijf en van het'gemeentelijk ver
zorgingshuis „Wymertshof” aangeboden.
Ook de begroting van de stichting Stads,
burgerweeshuis deden b. en w. de raad
ter goedkeuring toekomen. De begroting
van de stichting „Mariënacker” zal één
dezer dagen ter kennisneming worden
toegezonden.
Inwoners van Exmorra zullen zich za
terdagmorgen wel hebben af gevraagd:
Is dit een show avn nieuwe auto’s?
Veel had hete r van weg, want bouw
bedrijf Y. Schakel is overgeschakeld op
een geheel nieuw wagenpark bestaande
uit „kevers”, varianten” en busjes, die
zaterdag door garage Speerstra uit Wor-
In de bovenbedoelde staat van kapitaals-
werken en -uitgaven komen in de eerste
plaats posten voor, die reeds in ’n vo
rige begroting zijn geraamd en waarbij
thans een nieuwe raming tot een ho
ger bedrag is aangegeven. Deze hogere
bedragen zijn allen reeds in de Staat
L II bij de begroting 1970 opgenomen
en de lasten zijn dus reeds verwerkt in
de thans aangeboden begroting.
Bij de overweging van de vraag, wal-
Het structuurplan voor de
gemeente Workum
Aan de begroting toe te voegen
kapitaalswerken en -uitgaven
kom werden afgeleverd. De foto toont
de gehele collectie (17) voor het bedrijf
in Exmorra.
Abonnementsprijs f 3,75 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
It gewisse nimt mear romte yn bi
slach as alle ynwindige organen mei-
elkoar.
Bolswards Nieuwsblad
Door de stedebouwkundige, de heer ir.
P. Bugel te Groningen, is een structuur
schets voor de ontwikkeling van de ge
meente gemaakt. Op een tweetal kaar
ten is de mogelijkè ontwikkeling van
Workum in de naaste en de verdere toe
komst weergegeven en zijn enkele ont
wikkelingen binnen en direct aaslui-
tend aan ’t grondgebied van de gemeen
te aangegeven.
B. en w. achten het van belang, de
bevolking in de komende tijd op de een
of andere wijze bij de toekomstige ont
wikkeling te betrekken. Als eerste con
crete uitwerking komt daarbij aan de or
de een uitbreiding in zuidoostelijke rich
ting, n.l. gelegen tussen de Spoardyk en
de Brandeburevaart. Nu het wegennet in
het plan Bascohof grotendeels is afge
rond en het uitbreidingsplan Mariën
acker voor 40 bejaardenwoningen binnen
kort klaar komt, zal de uitwerking van
dit plan met voortvarendheid moeten wor
den aangepakt. Voorts is op de kaart
van het gemeentelijk gebied weergegeven
welke voorzieningen van recreatieve aard
in Workum en omgeving gewenst zijn.
Behalve een vergroting en verdere ont
wikkeling van het recreatie-oord aan
de IJsselmeerkust zijn voorzieningen ge
dacht die gericht zijn op ’t merengebied,
een en ander is nader aangegeven in:
ke uitgaven en werken thans aan de be
groting dienen te worden toegevoegd,
zijn b. en w. van het standpunt uitge
gaan, dat het het meest effectief is al
leen die werken op te nemen, waarvan
de uitvoering van kapitaalswerken be
schikbaar en dit bedrag dient daarom
zoveel mógelijk te worden benut. Zo
wordt voorgesteld het eerder op de be
groting gebrachte krediet voor de verbe
tering van de havendam, waarvan de uit
voering in het kader van de later te
treffen recreatieve voorzieningen moet
worden bezien, voorlopig van de begro
ting af te voeren. Daardoor komt een be
drag groot f 4.300 aan kapitaalslasten
vrij, van welk bedrag een nuttig gebruik
kan worden gemaakt v. uitvoering plan
nen, die in 1970 wél realiseerbaar zijn,
zoals:
Trottoir Schoolstraat, Opslagplaats Hea-
rekeunst, Vervanging van het houten
brugdek van de Paardestalbrug, walbe-
schoeiing Kaeidyk (gemeentelijke los- en
laadplaats), aanschaf vrachtauto met
hydraulische kraan, verbreden Nijhui-
zumerdyk, centrale verwarming en an
dere voorzieningen ambtswoning burge
meester en aankoop woning concierge
en verbouw stadhuis.
De tegenwoordige huisvesting van de bo
de- concierge van het gemeentehuis vol
doet niet aan de redelijkerwijs daaraan
te stellen eisen. Het is achteraf jam
mer dat bij de restauratie van het stad
huis niet op een andere en betere wij
ze in de huisvesting van de concierge is
voorzien. Het ontbreken van een eigen
toegangsdeur tot zijn woning is bijzon
der hinderlijk terwijl het doorelkaar lo
pen van privé- en dienstvertrekken zon
der meer onaanvaardbaar is. De „com
missiekamer” van het stadhuis b.v. is,
evenals de zolder, slechts bereikbaar via
het portaal c.q. de overloop van de con
cierge. Een toilet voor dienstgebruik be
vindt zich tussen de privévertrekken van
de concierge.
Het gevolg van één en ander is, dat met
name de commissiekamer zelden wordt
gebruikt en dat de dienstverlening door
een onefficiënte indeling van de werk
vertrekken wordt belemmerd. Daarbij
spreken wij nog niet over de hinder, die
hét gezin van de concierge ondervindt.
Bovendien moet de kwaliteit van de „wo
ning” zeer matig worden genoemd.
In deze toestand dient op korte termijn
verandering te worden gebracht. Indien
zich een gelegenheid voordoet tot aan
koop van een geschikte woning in de
nabijheid van het stadhuis zouden de
ze problemen kunnen worden opgelost.
Door een weinig ingrijpende verbouwing
kan het stadhuis beter ten nutte wor
den gemaakt en kan de dienstverlening
beter tot zijn recht komen.
ryk. dêr hinget syn wol st an en bistean
fan óf, mar dêmeist en tichter by hüs
lizze de fragen oer de wize, hwerop
hy dizze bidriuwsynkomsten bisteegje
sil. En dêrre is hy seis baes en mak-
ket hy üt hoe en hwat. Dat jildt net
foar alle ütjeften as hier en en lésten,
gas en elektrisiteit, mar wol foar de oan-
keap fan foer en kunstmest, wurktu-
gen, masines en hwat der by heart.
En it liket my de muoite wurdich ris
nea to gean, hoe’t de Fryske boer en
binammen de boer yn dizze hoeke op
dit punt der foar steane.
bit ik bigjinne mei to sizzen, dat bu
ten Fryslê-n twa mieningen algemien bin-
ne. De earste is in positive: de Fryske
boeren barre in sintmannich mear foar
in kilo molke as derbüten, har suvel-
yndustry wit dat to birikken. De twad-
de miening is: de Fryske boer bitellet
foar syn foer ien of twa goune de 100
kilo tofolle of leaver mear as yn de
measte oare provinsjes. De faklju jo-
we hjirfoar trije oarsaken oan. Yn it
foarste plak lizze wy hjir fier fan Rot
terdam, hwer’t it measte foer aonfierd
wurdt, dat jowt hegere transportkosten.
Yn it twadde plak is hjir in Ongunsti
ge fordieling fan drokke en stille ti-
den, omt hjir de kou fierwei it measte
foer freget en dat spilet him óf yn it
winterskoft en dan noch spesiael fan
jannewaris oant maeije. Yn oare kó
ten fan it lan binne folie mear hinne-
en bargemesterijen, dy’t it hiele jier troch
foer freegje. Dêrtroch wurdt de pro-
duksje en distribüsje folie ekonomys-
ker.
mité wordt in zijn streven door alle la
gen der Nederlandse maatschappij mo
reel gesteund. Thans is daadwerkelijke
financiële steun nodig, hetgeen kan ge
beuren op giro 999, Hulp aan Tunesië,
Amsterdam. Tientallen miljoenen zijn er
nodig om de binnenlanden van Tunesië
weer bewoonbaar te maken. Daarvoor
bestaan al vrij concrete plannen, speci
aal van Nederlandse zijde, die echter
zeer veel geld kosten. Hoeveel er van
die projecten, die vooral de eenvoudige,
van alles beroofde Tunesiërs op het plat
teland zullen helpen, verwezenlijkt zul
len kunnen worden hangt nu mede af
van de Nederlandse bevolking.
Er zij vele redenen om juist nu Tu
nesië te helpen. In de eerste plaats na
tuurlijk omdat daar een onvoorstelba
re nood heerst. Vervolgens omdat het
zo oneerlijk lijkt in Nederland met Sin
terklaas of Kerstmis veel geld uit te
geven voor het eigen gezin, terwijl daar
ginds duizenden medemensen van alles
zijn beroofd. Tenslotte moet men mis
schien ook nog bedenken dat de over
stromingsramp die in september en ok
tober Tunesië heeft getroffen, direct sa
menhing met het zonnige, milde najaars
weer dat wij in ons land hebben gehad.
Ook dat lijkt een reden om ons een beet
je schuldig te voelen en gelden te stor
ten op grio 999.
duidelijk wordt veroorzaakt door facto
ren die samenhangen met het karakter
van Workum als kleine stad. De con
clusie moet dan ook zijn, dat de gemeen
te inderdaad ten onrechte niet gebracht
kan worden onder de verfijningsregeltng,
die juist bedoeld is om de kleinere ge
meenten met een stedelijk karakter té-
gemoet te komen in de hogere kosten,
die het stad zijn met zich meebrengt.
B. en w. hebben daarom goede grond
er op te rekenen, dat de gemeente Wor
kum in aanmerking komt voor een aan
vullende uitkering uit het Gemeentefonds
overeenkomende met het bedrag, dat
zou worden ontvangen, indien de eerder
genoemde verfijningsregeling wél van
toepassing was. Deze uitkering is te stel
len op rond f200.000,welk bedrag in
de begroting hoewel de officiële beschik
king nog niet is ontvangen, is geraamd.
Als gevolg van deze raming is de be
groting sluitend met een bedrag ad.
f 37.438,76 op de post onvoorziene uit
gaven, uit welke post de dekking kan
worden geput voor nog aan de begroting
toe te voegen kapitaalsuitgaven.
Er van uitgaande, dat ook in de komen
de jaren op een aanvullende uitkering
uit het Gemeentefonds mag worden ge
rekend tot een evenredig hoog bedrag,
kan worden gesteld, dat er thans een
zekere consolidatie heeft plaats gevon
den, waardoor het mogelijk is gewor
den een bepaald beleid te voeren.
In de eerste plaats willen b. en w. er
hun voldoening over uitspreken, dat het
mogelijk is gebleken de begrotingen voor
het dienstjaar 1970 op een zodanig tijd
stip aan te bieden, dat deze nog vóór
de aanvang van het jaar waarvoor zij
dienen in de raad behandeld zullen kun
nen worden. B. en w. vinden het niet
alleen plezierig, dat de begrotingen de
raad vergeleken bij vorig jaar, ruim 2’/2
maand eerder bereiken maar daarmee
wordt tevens voldaan aan de eis van de
minister van binnenlandse zaken dat de
gemeenten, die wegens het niet-slui-
ten van hun begroting een beroep op
het Rijk moeten doen om een aanvul
lende uitkering uit het Gemeentefonds te
verkrijgen, er voor dienen te zorgen dat
derlaag van bijna t-wee meter en zullen
pas over zeven jaar weer een redelijke
produktie opleveren. Hele irrigatiesyste
men zijn weggevaagd, waardoor het le
ven ter plaatse in de droogte dreigt te
verstikken. Zoals ook het feit dat meer
dan de helft van de putten in het ge
bied van Kairouan is dichtgeslibt bete
kent dat de tijd hier vele jaren is terug
gezet.
Een bezoek van nog geen week aan
Tunesië leert op het ogenblik in de eer
ste plaats dat er hulp moet worden ge
boden. Vele pagina’s van vele kranten
zouden kunnen worden volgeschreven
over de gevolgen van deze ramp. De Ne
derlandse journalisten die dezer dagen
het land doorkruisten en daarbij ener
zijds met tal van slachtoffers anderzijds
met vele autoriteiten spraken, zouden
het ene detail na het andere kunnen
opsommen, maar die komen stuk voor
stuk neer op het volgende: Tunesië heeft
hulp nodig.
Nadat het Nederlandse Roode Kruis di
rect op voortreffelijke wijze de eerste
nood heeft helpen lenigen, is er thans
een nationaal comité opgericht, dat een
beroep op de gehele bevolking doet om
gelden te storten voor de wederopbouw
van dit Noordafrikaanse land. Het co-
hun begrotingen vóór 1 januari 1970 bij
Gedeputeerde Staten van de provincie
ter goedkeuring zijn aangeboden.
Uit het bovenstaande blijkt reeds, dat de
begroting van de algemene dienst van de
gemeente ook voor het dienstjaar 1970
’n tekort zou vertonen indien niet mocht
worden gerekend op een aanvullende uit
kering uit het gemeentefonds. Bij de aan
bieding van de begrotingen vóór 1968 en
1969 zijn b. en w. reeds uitvoerig in
gegaan óp de financiële positie van de
gemeente en op de factoren, die naar
hun mening een verstorende invloed uit
oefenen op het evenwicht tussen inkom
sten en uitgaven. Daarbij hebben zij o.a.
gewezen op de onbillijkheid die het ont
breken van een definitieve verfijnings
regeling kleinere stedelijke gemeenten
voor de gemeente Workum veroorzaak
te. Nog steeds is die definitieve rege
ling niet to stand gekomen.
Desondanks menen zij ons ten aanzien
over de financiële toestand van onze
gemeente iets optimistischer mogen uit
laten. Bij een recent bezoek van de heer
inspecteur Gemeente financiën van het
departement van binnenlandse zaken is
komen vast te staan, dat het tekort op
de gemeentebegroting, dat zich de laat
ste jaren bewoog rondom de f 160.000
en ook dit jaar weer plm. f 160.000 zou
bedragen, een structureel tekort is, dat
Dit plan is reeds in 1968 besproken door
de raad en in een vergadering met al
le bij de openlucht-reereatie betrokken
verenigingen in de gemeente.
Een bepaald facet van dit ontwikke
lingsplan is de aan het IJsselmeer ge-
projekteerde recreatieve accommodaties.
Dit facet is thans meer gedetailleerd
weergegeven in ’n door de genoemde cul
tuurmaatschappij in nauw contact met
de stedebouwkundige ontworpen plan,
dat voorziet in het creëren van accom
modaties, zowel voor dag- als voor ver-
blijfsrecreatie, die een grote gevarieerd
heid vertonen. Gedacht is aan het aan
leggen van kampeerterreinen, terreinen
voor zomerhuisjes en -bungalows alsme
de van een jachthaven en passanten
haven en aan de bouw van een hotel-
motel. De bestemming van een gedeelte
van het terrein voor dagrecreatie brengt
met zich mee, dat aandacht dient te
worden geschonken aan het reserveren
van voldoende ruimte voor parkeergele
genheid en aan verbetering van de zwem-
accommodatie. Ook bij de uitwerking van
dit plan, waarover nauw overleg met het
bestuur van Plaatselijk Belang plaats
vindt, dient de bevolking, te worden be
trokken.
De realisering van deze plannen zal in
fasen moeten plaats hebben en is voor
een groot deel afhankelijk van het be
schikbaar komen van daartoe aange-
vraagda subsidies.
Men moat tajaen, dat oan dizze beide
faktoren net folie to dwaen is. Wol plei-
tet it earste foar in greatere séhaven
yn it Noarden en bettere forbiningen mei
Rotterdam en oan beide is men dwaen-
de, mar de boer stiet hjir dochs hwat
büten. Mar dan komt de trêdde reden.
De Fryske boer, bysünder yn dizze hoe
ke, freget in slimdjüre bitsjinning. Dat
heart hwat nu ver, mar ik sil it jo üt-
lizze. Neist de CAF en de Frentsjer-
ter Lanboukoöperaesje (FLC) opereare
hjir mear as tsien partikuliere hannels-
iju en dêrneist agenten of fortsjint-
wurdigers fan greate firma’s, hwerfan
forskate üt Hollan (Westzanen, Koud-
ijs). Dan is der noch it distriktsdepot
fan de Handelsraad (Arnhem) to Snits.
Elk fan harren giet by de boeren lans,
elk bisiket hwat to forkeapjen en wol
dat slagje, dan moat er by de measten
net to hastich wêze en hwat ynteres-
sant nijs meinimme. Dat nimt üre en
tiid en dat kostet grif in tientsje yn
de üre. By it bringen fan it guod is it
deselde, ünekonomyske wei. Allerhanne
frachtauto’s kronkelje de smelle diken
lans en bringe hjir en dêr de bistel-
ling. Hja dogge mei syn allen likefolle
as ien fan har dwaen koe as hy, lyk
as de post, doar oan doar gean koe.
Mar dat is der net by. En net allin-
nich, dat hy folie kelners om him hin-
ne dounsje lit, hy is ek frijhwat sin-
nich. De iene wol yn it mingfoer gjin
mais ha, de oare wol, de iene swart
by in pear kilo lynmoai, de oare wol
kokosmoal en sa hat ien fan dy fir
ma’s of koöperaesjes dat doeht er neat
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
ta, acht forskillende mingsels: a. moal.
Dat makket de produksje en opslach,
de administraesje en de forpakking al-
linnich mar djürder. En as léste sinni-
ge set, de measte boeren yn dizze hoe
ke wolle har oan gjinien leveransier bi
ne, hja wolle frij bliuwe om hjoed fan
dizze en moam fan dy to keapjen.
Ik wit net lezer, oft jo wolris by ge-
legenheit yn in hotel west hawwe,
hwer’t de obers mei trije, fjouwer man
om jo hinne dounsen en de spiiskaert
alles bifette, hwat jo mar bitinke koe
ne. Jo koene mar ütsykje.
Prachtieh foar de gast! Mar ha jo it
rekkentsje ek biwarre, dat de chef-ober
op in sulveren blêd jo oerlange??
De morael is düdlik. Neist faktoren, dêr’t
de boer neat oan foroarje kin, binne der
by in bilangryk diel fan de boeren in
pear frjemde knopen oan it baitsje. Sa-
lang hy net ynsjen wol, dat dizze (ei
gen) sinnige wize fan dwaen folie jild
forgriemt, folslein ünekonomysk is en in
fierdere rationalisaesje fan it produk
sje- en distribüsje-apparaet opkeart,
bliuwt dit in lek yn syn jildponge. Hy
leit by elk sekje moal frijwillich in gou
ne by. En boppedat makket hy in bet
tere forsjenning, mei mear service foar-
al by de lanbouwurktugen, ek praktysk
ünmooglik. Der soe by mear ienriedich-
heit safolle mear birikt wurde kinne,
sawol yn de prizen as yn de bitsjinning
en service. En dit hawwe de boeren
meiinoar yn eigen nannen.
(Van een bijzondere medewerker)
„Als niet snel aan Tunesië effectieve
hulp wordt geboden staat dit land voor
een verpaupering die jaren zal duren.
De bevolking van het platteland, die
door de overstromingen haar vee en ver
dere bezittingen is kwijtgeraakt, maakt
zich op om uit armoede naar de grote
steden te trekken. Als dat inderdaad door
grote groepen gebeurt, zal het binnen
land voor vele jaren ontvolkt raken en
zullen de steden straks uitpuilen van
werkloze mensen.”
In deze zin sprak enkele dagen geleden
de Nederlander drs. M. C. Beeker, die
als planoloog bij de stadsontwikkeling
van Tunis werkzaam is.
Hulp is dus dringend nodig in dit land,
dat in september en oktober door een
wel zeer ernstige ramp is getroffen. In
deze streken van Tunesië heeft het vijf
weken lang bijna onafgebroken geregend,
waarbij in sommige gevallen in drie da
gen tijd een hoeveelheid water naar be
neden is gekomen, die normaal in een
heel jaar pleegt te vallen. Dat het hier
een wel zeer abnormale ramp betreft,
mag worden afgeleid uit het feit dat be
paalde bruggen uit de Romeinse tijd,
die ongeveer tweeduizend jaar in tact
zijn gebleven, nu door het watergeweld
als waren het luciferhoutjes zijn gebro
ken en weggevaagd.
Viervijfde van het meest bewoonde deel
van Tunesië is door de overstromingen
geteisterd. De watermassa baanden zich
op de meest onverwachte plaatsen een
weg door het land, alles wat zij tegen
kwamen met zich meesleurend. Stukken
van wegen, bruggen en spoorlijnen wer
den soms honderden meters weggewor
pen. Vele mensen hebben uren of da
gen op de daken van hun woningen door
gebracht alvorens zij door een helikop
ter konden worden gered, op sommige
plaatsen hebben de koeien net lang ge
noeg hun kop boven water kunnen hou
den om het er levend af te brengen.
Maar lang niet alle mensen en al het
vee Zijn nog zo gelukkig geweest. In de
drie zwaarst getroffen provincies -
Sfax, Kairouan en Gafsa hebben bij
na vijfhonderd personen het leven ver
loren en het aantal stuks vee dat daar
is gedood is nog niet bij benadering te
schatten. Meer dan 60.000 huizen zijn
onbewoonbaar geworden en het getal der
daklozen ligt dichter bij de tweehon
derdduizend dan bij de honderdduizend.
Al deze cijfers zeggen op zich echter
nog weinig, zeker niet in een land als
Tunesië, waar de registratie niet zo ef
ficient pleegt te verlopen. Wat spreekt,
is de woestijnachtige aanblik, die het
land thans op vele plaatsen biedt. Wel
iswaar staan bepaalde stukken land nog
onder een dun laagje water, maar veel
angstwekkender zijn de streken waar het
water doorheen is gejaagd, zand, modder
en slik met zich meevoerend, en waar
nu zandmassa’s zijn achtergebleven die
een vreemde zich in de Sahara doen
wanen. Een stad als Kairouan be
roemd als bedevaartplaats der moslims
ligt thans evenals tientallen jaren
geleden in een onoverzienbare zandta-
pijt, dat in geen jaren te verplaatsen
valt. Eucalyptusbossen zijn als het wa
re door een zandzondvloed verzwolgen,
olijfbomen zijn bedekt onder een mod-
SET SKRITYK IS IN H.JIT HANGIZER
De forlicding is great om yn dizze da
gen, nou't de hege hearen gear binne
oer it, yn it t’zen rekke, EEG-bilied,
nochris to praten oer de wichtige fra
gen, dy’t der bihannelé wurde. Mar
kranten en tiidskriften, fakblêdden en
opinyblêdden title al op fan artikels oer
dizze matery en al hoe bilangryk de
bislissingen ek binne, de inkele boer kin
der gjin spat óf of ta dwaen. Hy bliuwt
stean fcar syn eigen bidriuw, foar syn
eigen ynkornsten en ütjeften, foar syn
eigen taek. Fansals, it prüspeil, hwat
üt de bus komme sil, is uterst bilang-
"v. ,V
e x C
A. A AA.
A1'- x
■■.v -
i;'' VA
