de week Foto Hearing te Workum werd tot niet te verstane demonstratie mis 1||L van Heel de bevolking voelt zich be- de spoorlijn van staan bedreigd door voorgenomen op- heffing, V) i in Fan de Marl inyloer r Verhoging abonnementsgeld STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND WOENSDAG 31 DECEMBER 1969 193e JAARGANG NO. 102 abonnementsprijs nieuwe GEDEPUTEERDE TREKT I Avondvergadering straks maar Tj. de J. (Vervolg elders in dit blad) (LETTERLIJK) AAN DE NOODREM Advertentieprijs: 17 ct. per mm Ingez. mededelingen dubbel tarief Contractprijs op aanvraag Abonnementsprijs f 4.00 p. kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887928 Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward Administratie- en Redactie-adres: Marktstraat 13 Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335 (05157) moet worden be- vele spoorwegver- forkaveling op de knipklaei in great drama. Dat wol net sizze, dat de ruil- forkaveling oergean moat, mar it kin net düdlik genóch sein wurde, dat it hjir om in tige aparte grounaerd giet, dêr't men yn it algemien ófbliuwe moat, sil 'men de lju net üngelokkich meitsje. eenkomst, waarin duidelijk was geble ken hoe een komplex het vraagstuk is met tal van aspekten: ekonomisch, so ciale, kulturele enz. Hij resumeerde hoe een alternatief (dat zonder aanleg en verbetering van wegen niet eens kan warden uitgevoerd) niet alleen ongerief en tijdverlies brengt, maar ook minder veiligheid biedt. De tweeslachtigheid van de regering bleek op deze hearing moei lijk te begrijpen en te waarderen. Er zijn deze middag argumenten aangedra gen die wellicht mee kunnen helpen het onheil af te wenden. De belangstelling op de avondhearing overtrof alle verwachtingen. Een dui zendtal belangstellenden heeft zich en kele uren lang met een staanplaats te vreden moeten stellen. Luid en spon taan waren vaak de bijvalsbetuigingen. Als eerste sprak de heer W. H. A. Win ter uit Assen, distriktsbestuurder NKV, mede namens het NVV en CNV zijn grote verontrusting uit. Mevr. Beetstra betoogde hoe vrouwen, die hier meer dan 20 jaar met plezier hebben gewoond in grote zorgen zitten over een eventueel opgcdrongen verhui zing. De zwakken worden weer eens uit gerangeerd en dat terwijl in een stad als Rotterdam jaarlijks 46 miljoen op het openbaar vervoer wordt toegelegd. Het noorden kan maar steeds als expansie gebied gelden terwijl in Limburg mil joenen worden geïnvesteerd om er de be volking werk te geven. De heer v. d. Bijl sprak namens de zui velindustrie. In zijn bedrijf werken een 120 man. Slechts weinigen hebben een auto. Ze zijn aangewezen op het open baar vervoer. De leefbaarheid gaat to taal ten onder, indien de lijn wordt op geheven. Als dit zo door gaat, is geen beleid meer te voeren. Bolswards Nieuwsblad Wymbritseradeel, Workum, ja heel de Zuidwesthoek heeft zo een eigen opvatting van een hearing, in elk geval van het begeleiden van een hearing. Onder het gebeier van de klok ken in de aloude Sint Geertrude, werd het gezelschap gedeputeerden, dat met een speciale trein was gekomen van het station gehaald, voorafgegaan door nie mand minder dan de legendarische Grote Pier („rüch fan hier en burd”), een lijk koets en omstuwd door honderden jon geren met spandoeken en leuzen getooid. Er was een scala van slagzinnen, waar uit we willekeurig citeren: „Sünder trein lam slein”, „Wy wolle him halde foar üs forfier, sa net, dan roppe wy Greate Pier”, „Zonder trein geen toekomst voor de jeugd”, „Wat het kruis is voor de broek, is de trein voor de Zuidwesthoek” „En nu geen praatjes, anders vergaat het Keyzer als Bonifatius”, „Spoorloos, Redeloos, Radeloos”. ’s Middags was er (n.l. op maandag 22 dec.) in de Klameare een hearing voor genodigden, gemeentebesturen, deputa ties enz., 's avonds voor de bevolking. Beide vergaderingen standen onder lei ding van mr. van Krevelen (gedepu teerde). Ook ’s middags vulde aanvankelijk een grote menigte met spandoeken gewapend de zaal. Met spreekkoren werd aan de leuzen kracht bijgezet. Na een verma nend woord van de voorzitter van het aktiekomitee, de heer A. Weremens Bu- ning, verliet men ordelijk de zaal om in optocht door de stad te trekken. In de straten hingen (ook van de officilëe ge bouwen) de vlaggen halfstok. Over de weg waren vele spandoeken gehangen. Heel de bevolking leefde intens met het gebeuren mee. De heer v. Krevelen deelde mee, dat de heer kommissaris der koningin wegens griep verhinderd was deze hearing mee te maken. De bedoeling is voor het col lege (ook de gedeputeerden Gerbrandij en De Wilde waren aanwezig, evenals een aantal ambtenaren) nadere informa tie, dokumentatie en argumentatie te krijgen in verband met betrekking tot de voorgenomen opheffing van de trein verbinding &neek-Staveren. Hij zei, dat het bericht van staatssekretaris Keijzer ook voor het kollege van g.s. als een donderslag bij heldere hemel was ge komen. Hij releveerde de bezwaren tegen de opheffing die spontaan bij het kollege zowel als ook bij de staten (de laatste geformuleerd in een motie, die met al gemene stemmen werd aanvaard) waren gerezen. Behalve bezwaar tegen de voor genomen opheffing zelf, had het kollege ook bezwaar tegen de procedure. Eerste spreker was burgemeester Ras- 34. Hoe moeten deze mensen zich ver- IN SWIERE OPJEFTE! Op 1 jannewaris wiene der noch 11 blok ken fan meiinoar 78050 ha yn ütfiering mei in ruilforkaveling. Dêrneist wiene der 10 blokken mei 72100 ha yn it ta- rieden. Yn it algemien jowe dizze ruil- forkavelingen in needsaeklike rekon- struksje oan de streek en binne de bliu- wende foardiclen greater as de kosten. Mar it is wol opmerklik, dat dizze ruil- forkavelingen bigoun binne op de lichte grown, hwerby men de measte lytse en Sinds ongeveer de jaren zestig kan men in de Kersttijd deze kerststal en kerst groep aantreffen op het plein voor de St. Franciscuskerk. Daarvoor stond sinds mensenheugenis de groep in de kerk op- gesteld, zij het in een andere stal. Bin nen is nu een meer moderne kerstgroep te zien. Het is niet onmogelijk dat de beelden van de groep in de kerststal op de foto 75 100 jaar oud zijn. Op het moment van opname was het nog december, de drie koningen of wijzen uit het oosten waren nog niet gearriveerd, maar op 6 januari worden deze er steeds met een kameel prompt bijgezet. In de loop van de jaren hebben de beel den uiteraard veel van hun oorspronke lijke glans verloren, vele zijn zelfs flink beschadigd, maar nog steeds geeft deze beeldengroep een aansprekelijk beeld van, het kerstgebeuren. Vooral wanneer zoals hier sneeuw op de stal en de bij staande sparren is ge vallen, is de „sfeer” helemaal aanwe zig. Het geheel is dan ook vooral voor kinderen een echte bezienswaardigheid. De foto is gemaakt door de heer J. El- zinga, Joh. Prooststraat 8, Bolsward. Door het Ministerie van Econo mische Zaken is aan de nieuws bladen toestemming verleend de abonnementsprijs collectief met 1 cent per nummer te verhogen. Dit betekent voor ons blad een verhoging van 2.5 cent per kwar taal. Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeet, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en heffing van deze lijn een stap terug be tekent in de sociaal-ekonomische ont wikkeling van de streek. De opheffing zal een negatieve uitwerking hebben op de toeristische infrastruktuur. Ook sprak de heer Mudde namens de afd. Fries- lands Zuidwesthoek van de Kon. Ned. Mij. tot bevordering van de Geneeskunst De lijn is de enige direkte verbinding met het enige medische centrum in de Zuidwesthoek, het St. Antoniuszieken- huis in Sneek. Opheffing brengt moei lijkheden mee voor hen die een specialist moeten bezoeken, die poliklinische hulp nodig hebben of moeten worden opge nomen, die revalidatie, fysische therapie, etc. behoeven en hen die opgenomen patiënten wensen te bezoeken, ’s Winters zou de Zuidwesthoek zonder spoor meer malen geïsoleerd zijn. Patiënten moeten dan per spoor naar het ziekenhuis ver voerd. Namens de Rijksverkeersinspektie gaf de heer Demmers nadere informatie. De door burgemeester v. Haersma Buma geschatte verliezen van een eventuele busdienst, achtte hij aan de lage kant. De heer Keijzer sprak namens de Friese Kamer van Koophandel. Hij noemde een busverbinding een onvolkomen alterna tief. Het in versneld tempo uitvoeren van nieuwe wegen is niet doorberekend in de geschatte verliescijfers van een alternatieve busdienst. Er is thans een redelijke pendel op Leeuwarden. Een eventueel alternatief zal voor de konsu- ment duurder worden. Hen zal worden geadviseerd te verhuizen. De Zuidwest hoek zal leeglopen. De heer Gerritsen van Sneek belichtte de gevolgen voor het onderwijs. Juist in een tijd dat men het voortgezet onder wijs wil demokratiseren gaat men bevor deren dat een groot aantal leerlingen alleen het Mavo kunnen volgen. Velen zullen per dag uur langer moeten reizen dan thans. Dit >s ■niet alleen duurder, maar beinvloed het maken van het huiswerk in negatieve zin. Het ligt voor de hand, dat velen van de studie gaan afzien, indien er geen vlotte verbinding bestaat met een onderwijscentrum. De heer Kooiman, direkteur van de pro vinciale VW, belichtte het probleem van de andere kant. Veel toeristen ko men met de boot vanuit Holland. Ze zullen teleurgesteld zijn aan de overkant geen treinverbinding te vinden. De heer De Vries uit IJlst bestreed na mens het Departement van Handel en Nijverheid de voorgenomen opheffing. Dit zou de arbeidsverhoudingen ont wrichten. Pendelaars zouden per week 5 uur of langer onderweg zijn, dit is 12 rvct vnn hun -a rheti rlcHirl riot terhof van Sneek, mede in zijn kwaliteit als voorzitter van het openbaar lichaam De Zuid Westhoek. Hij zag zich gekon- fronteerd met een situatie, waarin de organisatie van een sektor van over heidszorg niet meer in overeenstemming is met de tot stand gekomen ontwikke ling van het maatsonappelijk leven. De organisatie van de spoorwegen is over eenkomstig de opvattingen in de vorige eeuw gegoten in de vorm van een n.v. Deze wordt nu bedrijfsekonamisch be oordeeld en levert dan een verlies op. Het wil nu - al ware het een partiku- liere ondernemer - onrendabele aktivi- teiten afstoten. Van de in een noodsi tuatie verkerende n.v. wellicht nog be grijpelijk, van de zijde van de staats- sekretaris verbazingwekkend. Het maat schappelijk beeld is immers geheel ver anderd: maatschappelijk, kultureel en ekonomisch is het leven ingesteld op mobiliteit. Het openbaar vervoer vervult hierin een belangrijke plaats (pencfelen, schoolbezoek, ziekenhuisbezoek, deelne ming aan kulturele aktiviteiten en eve nementen). Het gaat hier om een koliek - tieve behoefte. De alternatieve oplossing een autobusdienst, zal ook onrendabel zijn. Is in de kalkulatie wel de aanleg van nieuwe wegen betrokken? En ook het ekonomisch nadeel, de verlenging van de reistijd? Bovendien, het is zo, dat de uitlopers van een spoorweg - de lijnen in de randgebieden - altijd een tekort opleveren. Het verlies is ook niet eens exhorbitant, nl. 1.25 pct. van het totaal. In de bezettingsgraad landelijk 44 pet., hier 38 pet., slechts een gering verschil. Het voornemen is onrechtvaar dig door het ontbreken van een gelijk waardig alternatief. Niet alleen onrecht vaardig, ook onverantwoord. Er zijn sub- sidiemaatregelen in het leven geroepen om de ekonomische ontwikkeling op gang te brengen. Een eerste vereiste is hiervoor een goede kommunikatie door openbaar vervoer. Opheffing van de lijn past niet in de trekpaardenfilosofie, is eerder het paard achter de wagen span nen. Een ander facet is do toenemende betekenis van de Zuidwesthoek als re- kreatiegebied. De opheffing zal een ver arming en verschraling voor deze streek betekenen. Namens de Welzijns Stichting Sudergoa werd het woord gevoerd door de heer Mulder. Hij vond verschillende motieven de spoorlijn te handhaven. 1. Ekonomisch. Het inkomen ligt er veel lager dan bij het landelijk gemiddelde. Dit stellende op 100 bedraagt het voor Workum 78, Hemeler Oldeferd 77, Hin deloopen 68, Staveren 66. Wat verder van het centrum verwijderd, wat lager het inkomen. Heeft Nederland per 1000 in woners 102 auto's, vóór Friesland is dit 88, voor Workum 85, Hemeler Oldeferd 62, Hindeloopen 42 en Staveren slechts tamme: de swiere greidhoeke. De meas- te groun hjirre is knip, swiere knip mei in laechje teelierde fan 1025 sm. Dit is in tige aparte grounsoart. En it is gjin tafal of tradysje, dat dizze groun al by aids greide wie. Hja is yn de measte gefallen ek net foar hwat oars to brüken. It gehalte oan suvere klaei (afslibbaar) rint fan 40 oant 60 persint. En hja mist folslein de kalk, dy’t de struktuer fan de groun yn oarder hélde moat. Dizze knip is in ünmooglike grounsoart om der yn to arbeidzjon. Jo kinne mar ien ried jaen: lit him lizze en bliuw der óf. Troch de jierren hinne is der in laech teelierde op komd, dy’t makket, dat hy foar greide goed to brüken is. De detail- üntwettering moat dan wol troch bi- greppeling yn oarder wêze en de bimeal- ling lyksa, mar dan is der wol op to buorkjen. Allinnich der moat in goede boer op, dy’t dizze groun wend is en syn kueren ken en fanseis it moat ek hwat mei wierje. Dan groeit hjir in béste, ja in treflike frucht op, mei in sxoan gehalte, dêr’t de boer in prima kou en in béste baits molke fan wint. Hja hawwe yn it foarige faken bisocht om dizze grounen co forbetterjen. Bi- mesten mei kalk joech lykwols neat, it mingt him net mei dizze groun, it bliuwt yn 'e seadde hingjen. Ek hat men bi socht troch tige djip to ploegjen bette rs groun boppe to heljen, seis wol oar- del meter djip, mar al dit bisykjen is Boalsert-Makkum-Hams- fëst rouw. Unt<v 'hlike kosten en lyts ris- seltaet. Dér is mar ien goede ried to I jaen: bliuw fan dy knipklaei óf, sa as hy nou is, kin hy goed brükt wurde en bigjinne jo mei sluchtsjen of oare grave- rijen, dan witte jo net hwer’t jo bi- darje. Jierren lyn hawwe wy ris in stik lan hjir ticht by de stêd dat slim ünsljucht lei, troch de Heidemij egalisearje litten. Der wie doe foar dat wurk in subsydzje- regeling hwertroch 90 persint fan de kos ten forgoede waerden. En dochs waerd it noch in bollekeal foar de eigner. As it mei inkele jierren ek yn dizze hoeke op In ruilforkaveling oangiet, dan krijt dy pleatselike kommisje in ünt- sachlik swiere taek. Hwant sa maklik as it op papier is om stikken lan bymekoar to dwaen, sleatten ticht to goaijen en nije to graven, lên to sljuchtsjen en nij yn to siedzjen, <a swier is it yn de prak- tyk. En it is tige sionich en djür wurk, freeslik djür. It mei wier wêze, dat de CTD dêr fjirtich persint subsydzje foar jowt, mar it is mei 90 persint noch net rendabel. Dêrom sille de praktykmins- ken, dy’t ünderfining hawwe mei dizze groun, tige op har stik stean moatte en dy graverij ta in minimum biperke moatte, oars wurdt in kommende ruil- pct. van hun arbeidstijd. Zij willen dat niet en die bedrijven kunnen het niet betalen. De heer Werumeus Buning dankte alle sprekers: „Ik sta paf wat hier is ge beurd”. De voorzitter, gedeputeerde v. Krevelen, gaf tenslotte een samenvatting van het gesprokene en sloot hierna de bijeen komst. Hij achtte het een belangwekkende bij voeren, als de trein uitvalt? Ook de cij fers van het pendelen spreken boekdelen. Hindeloopen heeft een percentage van 37, Staveren zelfs van 44 pet. 2. Sociaal-kultureel. Uit het rapport over de Zuidwesthoek blijkt duidelijk de ver strengeling van belangen tussen de Zuid westhoek en Sneek (bijv, in het volgen van vervolgonderwijs). Van de gemeen ten die niet aan de spoorlijn liggen gaan veel minder jongens en meisjes het vwo volgen dan van gemeenten die er wel aan liggen: Gaasterland 2 pct., H.O. 2.8 pet., Hindeloopen 6 pet., Workum 13.6 pet., Staveren 14.2 pet., een bewijs welke rol een goed vervoer speelt bij de toe komstmogelijkheden. 3. Psychologische. De bevolking voelt het verdwijnen van dc spoorlijn als een bedreiging. „Nou giet de sinne foargoed ünder”. Met het bieden van rust en ruimte heeft de Zuidwesthoek sterke troeven in handen de woonfunktie te ont wikkelen. Alleen: hiervoor zijn goede verbindingen nodig. Een streek hiervan beroven is een grote ramp. Het is te be schouwen als een onrechtmatige daad, n staaltje van onaanvaardbare politiek. Tenslotte citeerde spreker de handelin gen van de Tweede Kamer: „Afgezien van het principe, dat personenvervoer als dienstverlening schouwd, vervullen bindingen een zeer nuttige funktie en zijn zij een onmisbare ekonomische slagader voor een aantal gebieden, met name o.a. voor de drie noordelijke provincies. Het is een zeer belangrijk kommunikatie- middel en het opheffen betekent afrem men van een ontwikkeling. Burgemeester mr. B. van Haersma Buma van Workum noemde de reaktie van de bevolking ongewoon fel, zich uitend in tal van spontane akties. Temeer is de bevolking geschokt, omdat men niet kan zeggen, dat de N.S. niets aan dienst verlening heeft gedaan. Aan diverse wensen (doortrekking treinen, invoegen ziekenhuistrein, enz.) werd voldaan. Ook past het voornemen niet in de re- regeringspolitiek het welzijn te bevorde ren, zoals dit met verschillende citaten o.a. van minister Klompé, werd geïllu streerd. De staatssekretaris is niet over ijs van een nacht gegaan. Hij heeft in buurlanden oriëntatiereizen gemaakt. Hij reed ook de lijn Leeuwarden-Stave ren. Helaas visa versa. Beter ware ge weest, als de bewindsman de terugweg Staveren-Leeuwarden per bus was ge gaan. Het alternatief een busverbinding te geven is onuitvoerbaar, zolang er geen rechtstreekse verbindingen zijn. Het bestaande wegennet is bovendien niet op busverkeer berekend. De proce dure is te laken. Zelf nam de staatsse kretaris de zaak gedurende 2^2 jaar in studie, hij verwacht de zienswijze van de betrokkenen in één (december!) maand. Volgens persberichten zijn al 120 bussén besteld om onrendabele lijnen te ver vangen! Vanwaar nu deze spoedprocedu re Of is het alleen maar een formali teit? Spreker schetst de procedure alp een overrompelingstaktiek. Een toege zegde proefneming voor efficiënter wer ken heeft nooit plaats gevonden. Deze procedure van staatssekretaris Keijzer voor de vorm is een flop en even door- omskuorren en wer ynsiedzjen folie lich ter en better as op de swiere groun. Ek op feangrounen binne dizze problemen wol oer to kommen. By in bettere ünt- wettering en nij ynsiedzjen fan goede gorzen, kin it lan in hiel stik foarüt gean. De tarieding, dy’t op it heden makke wurdt om earst to kommen ta ien great wetterskip op de klaei om dan letter mei in ruilforkaveling dit gebiet to mo- dernisearjen, wurdt nei myn miening in hjit hangiisder. Net omt hjir neat to forbetterjen wêze soa. De forkaveling lit op mannich pleats to wmskjen oer, hiel hwat pleatsen lizze net oan in hurde dyk en net alle polders en wetterskippen dog- ge it like goed. Dêr is dus wol hwat op to knappen, mar can de oare kant is it needsaeklik, dat men hjir net to hurd fan stapel rint. Op it foarste plak binne de measte pleatsen hjir bihoar- lik great en nei de tsjintwurdige om- stannichheden ek great genóch foar in famyljebidriuw. Der wurde tritich oant fyftich kij molken yn trochsné en dy kin men dêr ek to hea en to gers halde. Greatere binne der net sa folie mar ek net folie lytse. De lytsen, dy't der tus- ken sitte, soe ik yn it algemien ek net misse wolle, hwant hja passe der krekt moai tusken. De koumelkers binne de earsten, dy’t yn drokke tiden byspringe kinne en dêrneist in molkrit, in mole en hwat los wurk op har nimme kinne. Om dy reden is der gjin needsaek to foroarjen. Yn it twadde plak is it ge- foraidere spultsjes oant reft. Boppedat is biet tusken: sangroun maklik to forwurkjen en giet it Frjentsjer net forgees bineamd mei de De wordt f 4,per kwartaal. Onze postabonnees worden ver zocht om voor het le halfjaar ’70 f 8,te gireren. Giro 887926 Administratie BOLSWARD’S NIEUWSBLAD zichtig als de kleren ven de keizer in het sprookje. In een brief aan het ge meentebestuur staat een duidelijke toe zegging. Hierop komt de bewindsman niet terug. Hij stelde de betrokken ge meentebesturen niet eens op de hoogte, in strijd met alle regels in het overheids- verkeer. Dit maakt een brief van de be windsman ongeloofwaardig, reden waar om spreker deze demonstratief ver scheurde. Een keizer is nog geen koopman. Een goed koopman geeft de klanten geen gelegenheid af te dingen. De cijfers van de staatssekretaris geven die aanleiding wel. Met een vereenvoudigde exploitatie valt f 250.000 te besparen. De geplande buslijnen zullen zeker een tekort hebben van f 150.000. Blijft dus een tekort van een half procent van het totaaltekort van de N.S. Daarbij zijn dan de kosten afgewenteld op de strcekgemeenschap. Tegen dit afwentelen van de lasten van het rijk op die van de streek past een ernstig protest. Per telegram hebben de gezamenlijke gemeentebesturen uit de Zuidwesthoek zich reeds in 1967 tegen de plannen tot opheffing verzet. Zij zul len dit blijven doen! Na een gehouden pauze las de voorzitter een telegram van de VVD afdeling Zuid westhoek, waarin met klem werd ver zocht in het belang van de bevolking de treinverbinding te handhaven. Het echtpaar de Vries toonde in dia’s een landschapbeeld van de Zuidwesthoek uitmondende in een krachtig pleidooi tot behoud van de bedreigde lijn. Notaris Niemandtsverdriet, sprekend na mens plaatselijk Belang, noemde hierna de Zuidwesthoek een probleemgebied, waarin er alleen met steun van hoger hand voor kan worden gezorgd, dat het aan zijn trekken komt. Opheffing van het spoor betekent echter de klok terug zetten. Na jarenlange achteruitgang sta biliseerde zich de bevolking. Deze zal snel in aantal dalen ais de lijn verdwijnt Pendelaars moeten dan verhuizen en het woningprobleem elders nog nijpender maken, terwijl dit gebied gaat leeglopen. Beter ware het de lijn aantrekkelijker te maken door bijv, een halteplaats aan te brengen in IJlst. De dreigende ophef fing wordt gevoeld als een ramp. Spr. woont nu 20 jaar in deze streek en heeft nog nimmer een verbittering als deze meegemaakt. Bij doorzetting van het voornemen zou hij niet graag voor de konsekwenties rnstaan. De heer M. W. J. M. Mudde, voorzitter van de federatie van WV’s in de Zuid westhoek in Friesland betoogde dat op- 1 3*46. -

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1969 | | pagina 1