Israël zorgde spectaculair
voor
versterking
marine
de week
Foto
van
De Block, oneens met cao,
Gahe Skroar
trad af
p 7
SM
Topconferentie in Rabat radicaal
mislukt
Geen kabinets-, wel ministercrisis
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
tè
to
Winterwille
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
it
w
f. .a
VRIJDAG 9 JANUARI 1970
109e JA ARGANG No. 2
Nassers plannen
Hwat hat
Arabische topconferentie
Vrees voor Nasser en Israël.
Advertentieprijs: 17 et. per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Groter ontzet, drukker zaken
Krijgt men door reclame maken
Wilt ge dat uw zaak rendeert
Zorg dan dat ge adverteert
Abonnementsprijs f 4.00 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Een var de voornaamste redenen waar
om de meeste Arabische landen er wei
nig voor voelen Nasser financiële steun
te verlenen voor n drastische verste
king van zijn strijdKGachten, is ongetwij
feld de wijdverbreide vrees, dat Nasser
die steun vooral zou gebreuken om zijn
Waar de zwaartepunten komen te lig
gen is nog niet eens zo erg moeilijk te
vóórspellen. Nederland zit midden in een
langdurig proces, dat uiteindelijk moet
leiden tot een vernieuwing van de par-
tijstrukturen in ons land. De afgelopen
jaren hebben wij op dit punt het no
dige meegemaakt. Deze lijn zal zich on
getwijfeld voortzetten. Met als min of
meer onschuldig middelpunt het kabi
net De Jong. De regeringskoalitie tussen
gen Israël op militair, politiek en eco
nomisch gebied te coördineren. Anderen
zien de mogelijkheid, dat Nasser na de
in Rabat gebleken verdeeldheid zich vrij
zal achten geheel onafhankelijk een re
geling ipet Israël na te streven. Gezien
de militaire superioriteit van Israël en
gezien ook het feit, dat de Russen on
danks hun voortgezette wapen leveran
ties bij hun Egyptische beschermeling,
steeds op matiging aandringen zou dat
uiteindelijk nauwe'Jks iets anders dan
een politieke regeling kunnen zijn.
Jükelburd regeart de wrald,
Friezen komme nou ta libben,
Gean’ oer lis nei freonen, sibben,
Ride krüslings of allinne
Fuort by hüs of rounom hinne.
d’Eachen strieljend fan tofredens
Stiet, hwa’t soun is, op ’e redens.
Alles rydt nou, jong en aid,
Jükelburd regeart de wrald.
Stive wyn en net to kald,
’t Seil omhegen op ’e slide
En sa oer de marren glide.
Sille oer lis mei swier en graesje,
Hwat in gong en hwat in faesje.
Dit is sport foar Fryske minsken,
En foldocht oan alle winsken,
Dit jowt wille, dübelfald,
Jükelburd regeart de wrald.
Oeral banen, fol as grót,
Rounom hóldt men riderijen,
Flagget men om folk to krijen.
Hjoed in rlderij fan froulju,
Moarn fan pearen of fan manlju,
Hjir foar bern en dêr foar ülden,
Nimmen is nou mear to hólden.
Elk docht mei fan jong ta óld,
Jükelburd regeart de wrald.
Kop oan kop, as weagjend nót,
Twingt it folk nou om ’e touwen.
Sjoch de riders skreppen, klauwen,
’t Giet om prizen, ear’ en gloarje,
Hwa bihellet de fiktoarje?
Spanning stiet op aller wezen,
Stiet op elk gesicht to lézen.
Hwa’t it wint lit nimmen kald,
Jükelburd regeart de wrald.
S. Schoffelmeer
Er zullen maar weinig mensen r.|jn die volledig geloof hechten aan de Israëlische
verklaringen dat de vjjf tijdens de kerstnacht uit de haven van Cherbourg ont
snapte kanoneerboten, die op oudejaarsdag in de Israëlische havenstal Haifa zijn
aangekomen, uitsluitend voor olle-exploratie voor de Israëlische kust zullen worden
gebruikt. Deze uiterst snelle boten, die met raketinstallaties kunnen worden uit
gerust, maken deel uit van een serie van twaalf schepen, die Israël indertijd bjj
Frankrijk had besteld en waarvan er zeven waren geleverd vóór president De
Gaulle z(jn wapenembargo tegen Israël afkondigde. De Israëlische marine, de
zwakke stee in het oorlogsapparaat van de Joodse staat, heeft deze boten brood
nodig om opgewassen te z|jn tegen de door de Sowjetunie versterkte Egyptische
oorlogsvloot.
Vroege lenteboden bij slager D. Kuipers te Arum, waar een schaap zondag
4 januari twee lammeren ter wereld bracht. Op de foto de lammeren met
moeder in de sneeuw. Dit is wel eeer vroeg. (foto Boersma, Pingjum)
Minister mr. L. de Block van ekonomische zaken heeft ontslag genomen. Hij was
het volstrekt oneens met liet besluit van de regering de cao-g rootmetaal goed te
keuren. Premier De Jong zei dinsdagmiddag toen hij het ontslag van de minister
aankondigde dit niet te beschouwen als een kabinetskrisis. Het is een ministers-
krisis. De opvolger van mr. De Block moet, zei de premier, worden gezocht in
dezelfde politieke kring (de KVP).
Uiteraard heeft de staatssekretaris van ekonomische zaken, drs. L. J. M. van Son
z|jn funktie ter beschikking gesteld. Het hangt van de opvolger van mr. De Block
af of hij staatssekretaris blijft. Voor de opvolking worden in Haagse kringen
verschillende namen genoemd. Als de meest waarschijnlijke doen de ronde die van
staatssekretaris Cirapperhaus en die van prof. dr. H. W. J. Bosman, hoogleraar
aan de Katholieke Hogeschool te Tilburg. Maar ook drs. W. K. N. Schmelzer, nu
fraktieleider van de KVP in de Tweede Kamer, wordt genoemd als een moge-
Hjke opvolger. Het is een publiek geheim dat h|j b|j de volgende kamerverkiezingen
niet wil terugkeren in de politiek. Door nu het ministerscliap op zich te nemen
maakt hij de weg vr|j voor zijn opvolger in de fraktie. Voor die funktie wordt
genoemd het kamerlid mr. R. J. Nelissen.
De eerste dagen van het jaar zijn overigens een rustige tijd voor politici. Zij
hebben dan de tijd en de gelegenheid om eens kalmpjes achterom te zien en hun
konklusies te trekken voor het komende jaar. De Kamers zijn op vakantie (reces
heet dat in parlementaire termen), de partijen kjjken wel uit om in deze periode
congressen of protestve.rgaderingen te beleggen. In feite valt er behalve de minis-
terkrisis geen nieuws te vertellen. Wat de mogelijkheid biedt voor een be
schouwing over wat er in 1970 op politiek terrein allemaal kan gebeuren.
As it wier is, dat it' minskdom pro-
fiteart fan syn flaters üt it forli-
ne, hwat geane wy dan in greatd
takomst yn ’e mjitte.
De Arabische tegenstanders van Israël
zijn met dit Israëlische succes geconfron
teerd kort nadat zij op hun topconfe
rentie in Rabat op een niets verhullen
de wijze de wereld hadden getoond, dat
zij niet in staat zijn tegen de gemeen
schappelijke vijand een eenheidsfront te
vormen. De spanningen, die voorafgingen
aan de jun.i-oorlog van 1967 en die oor
log zelf hebben korte tijd de schijn van
Arabische eenheid g-evestigd, maar in
Rabat is de traditionele splitsing tus
sen vooruitstrevende en behoudende sta
ten weer in alle duidelijkheid geopen
baard.
Hoewel Nasser in de weken voorafgaan
de aan het topoverleg oorlogszuchtige
taal had geuit, had men niettemin de
indruk gekregen dat hij de deur voor ’n
vreedzame oplossing van ’t Arabisch-
Israëiische conflict toch nog niet geheel
wilde sluiten. In dat kader leek men ook
de plannen te moeten zien, die de Egyp
tische president in Rabat ontvouwde.
Nasser wenste, dat de veertien leden
staten van de Arabische Liga zouden
instemmen met een algeheel mobilisatie-
plan voor de gehele Arabische wereld en
tot dat doel geld en andere steun zou
den toezeggen. Met dat plan zou men
Israël onder druk moeten zetten en in
het uiterste geval zou het dienst moe
ten doen als basis voor een nieuwe oor-
logsroiide ter bèvrijding van de door Is
raël bezette gebieden. Verscheidene Ara
bische landen weigerden evenwel toezeg
gingen te doen; andere kwamen met on
voldoende of uiterst vage beloften. Dit
alles had tot gevolg, dat de deelne
mers aan de conferentie het zelfs niet
eens konden worden over een slotcom
muniqué.
pleitten voor meer tijd om Nassers oor
logsplan te bestuderen en die voorts het
standpunt verdedigden, dat het zwaarte
punt van de confrontatie met Israël
diende te liggen bij de Palestijnse ver
zetsbeweging. Boumediennes gedrag in
Rabat kan men ten dele verklaren als
een weigering om bij te dragen tot de
door Nasser nagestreefde hegemonie in
de Arabische wereld. Daarnaast kan men
het waarsclüjnlijk zien als een uiting
van ontevredenheid over de houding van
Libië. Dit rijke olieland, dat sedert de
staatsgreep van vorig jaar, die een eind
maakte aan de monarchie, zich steeds
meer in linkse richting heeft bewogen,
gedroeg zich op de topconferentie als een
krachtig bondgenoot van Nasser. Voor
Boumedienne, die Libië ziet als een land
van Maghreb (Arabisch Noord-Afrika),
is elk nauwer samengaan tussen Libië
en Egypte uiteraard onwelkom.
De grote vraag na de mislukking van
het topoverleg in Rabat is wat Nasser
nu zal gaan doen. Volgens sommigen zul
len de landen, die het meest bereid zijn
Egypte te steunen, samen met Nasse.
trachten hun beleid tegenover Israël zo
veel mogelijk te coördineren, los van de
overige leden-staten van de Arabische
Liga. In die richting wijst het verloop
van de na „Rabat” gehouden kleine Ara
bische topconferentie tussen Egypte, Li
bië en Soedan, waarop deze landen zijn
overeengekomen elke vier maanden bij
eenkomsten te houden om hun acties te-
Fierst to lyts is hjoed de wréld,
Rounom sjocht man lange slieren
Gounzjend oer de banen swieren,
’t Giet mei feart en lange skekken
Oer de marren en de brekken.
’t Giet oer pullen en oer petten,
Ure en tiid binn’ glêd forgetten,
Oant it tsjuster ropt ta héld.
Jükelburd regeart de wrald.
krantenafdruk heel vaag (door de
sneeuwval) ziet u rechts het brugwach-
tershuisje bij de Blauwpoort en tussen
de slagerij (toen nog van L. Sytsma of
Algera) en dit huisje het Arbeidsbu
reau.
Deze sfeerfoto werd gemaakt door de
heer J. J. Wijma, die de score in 1970
dus opent.
üs hjoed to sizzen 1
oude ideaal één groot Arabisch rijk
onder Egyptische leiding na te stre
ven. Dat de conservatieve rijke landen
Saoedi-Arabië en Koeweit zich niet lie
ten verleiden tot omvangrijke financiële
toezeggingen voor de tegen Israël ge
richte oorlogsinspanning valt voorts voor
een groot deel te verklaren uit angst voor
aanvallen van de oppermachtige Israëli
sche luchtmacht op hun olie-installaties
de bronnen van hun welvaart. Op
merkelijk was in Rabat de houding van
het doorgaans zo felle Algerije. De Al
gerijnse leider, Boumedienne, schaarde
zich achter behoudende landen als Ma
rokko, Tunesië en Saoedi-Arabië, die
vragen, waarop 1970 een antwoord moet
geven, omdat volgend jaar al de verkie
zingen voor de Tweede Kamer worden
gehouden. Het lijkt bijzonder onwaar
schijnlijk, dat de partijen zich kunnen
veroorloven om bij deze verkiezingen
op de oude, vertrouwde voet te opere
ren. De kiezer lijkt het niet meer te slik
ken.
De eerste maanden van dit jaar zijn nog
geen grote beslissingen te verwachten,
maar misschien dat de provinciale en
gemeenteraadsverkiezingen ’n oplossing
kunnen brengen. Het merendeel van de
politieke groeperingen zal wel willen
wachten op de cijfers, die dit voorjaar
uit de bus komen om op basis daarvan
hun positie te bepalen.
Inmiddels zal het kabinet rustig blijven
toekijken hoe de politieke partijen elkaar
te lijf gaan. Eigenlijk houdt niemand er
rekening mee, dat de bewindslieden nu
Inderdaad de door minister Beernink
(binnenlandse zaken) aangekondigde
„harde lijn” gaan kiezen. Daar is deze
groep veel te voorzichtig voor. Het ka
binet moet hoe dan ook de volgende ver
kiezingen halen. Dit houdt in. dat zo
wel parlement als regering elkaar tege
moet zullen willen komen om dit kost
bare jaar 1970 te overbruggen. De mi
nisters moeten zich dan wat rustig op
stellen, omdat je bij de te verwachten ze
nuwachtige stemming geen enkel risi-
ko kan lopen. Voor je het weet lopen
de gemoederen te hoog op en doet
zich een herhaling voor van de beroem
de „nacht van Schmelzer”. De gebeur
tenissen in deze nacht waarbij ver
moeidheid een grote rol speelde heb
ben in elk geval de les geleerd, dat je
debatten nooit te lang moet volhouden,
omdat anders een op zich onschuldige
zaak tot allerlei emotionele beslissingen
aanleiding kan geven. Het is in dit ver
band opmerkelijk, hoe weinig de Twee
de Kamer in 1969 tot 's avonds laat ver-
gaderde.
Sociale onrust is in 1970 beslist wel te
verwachten. Vraag is, in hoeverre deze
ontwikkelingen gevolgen zullen hebben
op de politieke verhoudingen. Dit jaar
gaan de premies voor sociale voorzienin
gen flink omhoog. Sommige percentages
stijgen (zoals bijzondere ziektekosten en
arbeidsongeschiktheid), bij andere rege
lingen wordt de premiegrens, waarover
premie moet worden betaald, opgetrok
ken. Tezamen met te verwachten prijs-
stijgingen geeft dit een forse druk op
i de loonontwikkeling. De werknemers zul
len in toenemende mate een werkelijke
loonstijging eisen. Dat deze gesprekken
bikkelhard worden >s wel te verwach
ten na de felle botsing tussen minister
Roolvink (sociale zaken) en de vakbon
den, eind vorig jaar over de nieuwe Loon
wet. Wat dit betreft gaan we dus een
spannend jaar tegemoet. Wat de poli
tieke ontwikkeling aangaat lijkt het er
meer op, dat in 1970 de partijen hun
mouwen alvast zullen opstropen om uit
eindelijk in 1971 de klappen uit te delen.
de grote christelijke partijen en de VVD.
Over de hoofden van dit kabinet heen
vechten de partijen een bittere strijd
over de in de toekomst te voeren poli
tiek. Moeten de christelijke partijen ver
der blijven gaan met de wat behouden
de VVD, of moeten ze toenadering zoe
ken tot eerst D’66 en later PvdA 7 Wil
de PvdA nu wel of niet gaan praten met
de KVP? En wil D'66 eigenlijk wel
samenwerken met wie dan ook Het zijn
Hoe kwetsbaar in 1967 nog de Israëli
sche marine was, bleek, toen vier maan
den na de juni-oorlog een Israëlische
duikbootjager door een met ultra-moder-
ne Russische raketten uitgeruste Egypti
sche oorlogsbodem tot zinken werd ge
bracht. Ook het feit, dat Israël sedert
de bezetting in 1967 van de Sinaï-woes-
tijn een veel Langere kustlijn moet ver
dedigen, heeft uitbreiding en verster
king van de Israëlische marine dringend
noodzakelijk gemaakt. Het valt te ver
wachten. dat de vijf aan het Franse wa
penembargo ontsnapte nog niet bewa
pende boten spoedig van raketbewape-
ning zullen worden voorzien en aan de
Israëlische oorlogsvloot zullen worden
toegevoegd. De Israëlische verklaringen,
dat de boten een taak is toegedacht bij
de olie-exploratie hebben kennelijk tot
doel Frankrijk in staat te stellen zijn
gezicht te redden en een verdere ver
slechtering van de Frans-lsraëlische ver
houdingen te voorkomen. En in die op
zet lijken de Israëliërs redelijk geslaagd
te z|jn. De Franse regering heeft zich
in haar reactie op de botenaffaire be
perkt tot het laten terugroepen van het
hoofd van de Israëlische missie voor wa-
penaainkopen in Parijs, admiraal Li
mon. Voorts zijn, op het interne vlak,
twee Franse generaals geschorst, die ech
ter door de Franse pers vrijwel una
niem als „zondebokken” worden aange
duid. Er bestaan namelijk in Frankrijk
sterke vermoedens, dat de vlucht van de
vjjf boten niet louter een gevolg is van
Israëlische vindingrijkheid; men is er in
tegendeel in brede kring van overtuigd,
dat de Israëliërs tot op hoog, wellicht
zelfs ministerieel niveau zijn gehol
pen.
Wat het weer betreft, had de foto de
zer dagen gemaakt kunnen zijn. De fo
to bevond zich al meer dan een jaar in
ons archief, maar we moesten een ge
schikt moment afwachten hem te plaat
sen. Dat moment is dan nu gekomen.
Het b hoeft weinig betoog, dat dit een
reeds door de snel wisselende feiten ach
terhaalde foto is. Het is verbazend hoe
veel er verandert in luttele jaren tijds,
al bleef de straatwant grotendeels in
tact. U zult het inmiddels hebben her
kend: De Dijkstraat, gezien vanaf de
Bargefenne-hoek Skilwyk. Bolswards
meest brede (dubbel-)straat ligt er maar
wat verlaten bij. Heel erg jammer, dat
op de reproduktie in de krant niet te
zien valt hoe de sneeuwvlokken dwarre
len.
Reeds eerder vertelden we waarom de
ze straat een dubbele naam heeft: Dijk-
straat-Bargefenne. Voorheen liep er n.l.
een gracht tussen, die zich voortzette
langs het Skilwijk en in verbinding stoei
met die langs de Marktstraat. Dubbel
namen voor straten die door een gracht
zijn gescheiden zijn in Bolsward gemeen
goed. Soms is het ook dezelfde naan
met de aanduiding Groot en Klein, zo
als b.v. Grootzand-Klemzand, Grote Dijl
akker-Kleine Dijlakker, Grote Kampen-
Kleine Kampen. Soms zijn het twee ge
heel verschillende namen zoals Kapel-
straat-BroerestraatBagijnestraat-St.
Janstraat, Rijkstraat-Wipstraat en hier
Dijkstraat-Bargefenne. De naam Dijk
straat lijkt ons nogal doorzichtig. Heet
te de Snekerpoort ook voorheen niet
De Dijk? Vermoedelijk zijn deze namen
de oudste van heel Bolsward. Ze her
inneren aan de tijd toen Bolsward nog
lag aan de uitloper van de oude Mid
delzee en er tegen deze zeearm - die dus
eb en vloed kende! een dijk werd
opgeworepn. Aan deze dijk (vanaf
Blauwpoort tot Snekerpoort, al zijn de
ze poorten van veel later datum) ont
stond een huizenrij, ter weerzijden van
de terp, die zijn grootste hoogte vond,
waar nu de kruising Witheerenstraat-
Hoogstraat is. Bolsward kende op kor
te afstand nog een terp: Oldehove, waar
later de Martinikerk werd gebouwd. Met
’n watertje (Dijlakker) en straat (Kerk
straat) ontstond er een verbinding tus
sen twee, die langzamerhand de grond
slag legde voor de totstandkoming van
de huidige binnenstad, die pas gestalte
kreeg, toen de grachten rond de stad
werden uitgediept en de bolwerken op
geworpen.
Terug naar de Dijkstraat. De straat-
wand zal in het begin van deze eeuw
reeds deze vorm hebben gekregen. Al
leen de voormalige brandweergarage de
twee schoorstenen rechts) is betrekke
lijk nieuw. Op de totp woonde smid
Van der Zee nog op de Dijkstraat en
stonden de Coöperatie en de Spar t de
Wagt) nog broederlijk naast elkaar. Den
Hof van Holland was nog echt „De So
ciëteit” en P. Heeringa had er nog zijn
tabakzaak (voorheen koperslager J. Fa
ber). Zelfs in deze enorme sneeuwbui
heeft deze straat nog zijn allure. Als
men van Amsterdam langs de E-10 naar
Bolsward rijdt (en plaatsen als Mon
nikendam, Edam, enz dus laat liggen)
doet deze hoogoprijzende straat na een
120 km rijden ineens echt stedelijk aan.
Al kunt u het onder de sneeuw niet
zien, op deze foto heeft Bolsward nog zijn
tramrails. Behalve die eenzaam en wat
triest wachtende figuren is de straat
verlaten. Als foto doet de melkbakfiets
het op de voorgrond bijzonder goed. De
ze geeft de nodige diepte. Maar ook op
dit gebied is er veel veranderd. Hier nog
de melkbus met emmertje en nog niet
het miniatuur winkeltje, dat thans in
Bolswards straten zo’n bekende ver
schijning vormt. Vermoedelijk op de
Bolswards Nieuwsblad
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en WymbritseradeeL
kV
I
«s
