Bolsward, Biafra
de emoties
en
Gebouw Kerkstraat 30 verbouwd
tot muziekschool
6aüe Shroar
Spoedeisende raadszitting
was
primeur
2 -
I
Fan de Mart in vloer
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Ir -Sï»
CM
gr
DINSDAG 20 JANUARI 1970
109e JAARGANG No. 5
(foto L. K. Mol)
De raadszitting
Hwat hat
DE SAWNTIGER HEKKEN
tech-
Tj. de J.
Advertentieprijs: 17 ct. per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Abonnementsprijs f 4.00 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887928
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactle-adres:
Marktstraat 13
TH. 2044 - Na 18.30 uur 2880 of 2335
(05157)
Mear as ien is pessimist wurden,
doe’t er syn jild stiek yn in op
timist.
Groter omzjt, drukker zaken
Krijgt men door reclame maken
Wilt ge dat uw zaak rendeert
Zorg dan dat ge adverteert
De zeventiger jaren zijn nog maar 13
dagen oud en Bolsward heeft na de af
schaffing van de nieuwjaarsreceptie en
het gebeuren van zondagavond een derde
primeur. Als eerste raad in den lande
komt zij bijeen inzake Biafra. Als je
de 66 man publiek op de tribune ziet
word je heen en weer geslingerd tussen
gevoelens van optimisme en pessimis
me. r
üs hjoed to sizzen
huiskamers en scholen en wellicht in
de burelen. Pleegde het BN zelfs cen
suur? En voor de politie: 66-68 HU
(Naam en adres bij de redaktie bekend)
Noot van de redaktie. Hier draaft de
schrijver dunkt ons even door. Natuur
lijk had het besluit in de raad niet po
litiek te maken, zoals alle besluiten daar
genomen. De opmerking gemaakt over
„politieke munt” is bij schrijver blijk
baar verkeerd overgekomen. Bedoeld is
(vrij vertaald): Elke raadsfractie zou
over dit voorstel wel het woord kun
nen voeren. Ieder is er vóór. Het zou
een herhaling worden in de een zou wel
licht proberen de ander te overtreffen
om zo de indruk te geven, dat zjjn of
haar partij toch zo vóór hulp aan Bia
fra is en daardoor een indruk wekken
dat zijn of haar partij toch zo'n goede
partij is. Politieke munt betekende in
dit verband dus partij-politiek voordeel.
Dit hebben de raadsfracties willen voor
komen. Zelfs de schijn daartoe wilden
vermijden. Bovendien: er was geen tijd
te verliezen. Daarom geen ellenlange
betogen maar namens alle een korte ver
klaring. Zo werd de eensgezindheid in
de raad geaccentueerd. Als één man
stond de raad achter het voorstel. Dat
is óók politiek. Van de goede soort dach
ten we zo.
Zondagavond zie je op de t.v. de ineen
storting van Biafra. Je ziet dan weer
scherp voor je hetgeen „onze jongens”
in Indonesië en de yankees in Song
My en My Lai presteerden. Machteloze
woede bekruipt je. Gelukkig belt er ie
mand op, die ook iets doen wil. Over
een half uur bij de Wijnberg. Iedereen
zal iedereen opbellen. Een honderdtal
vogels van diverse pluimage stromen sa
men. De wildste plannen worden gelan
ceerd, variërend van een Shellpomp in
brand steken tot maar weer naar huis
gaan om te kniesoren. Een der groep
belt de pastoor en de burgemeester om
de klokken te laten luiden ten teken dat
er nood is. Het grootste deel vertrekt
als een lawaaimakende menigte om van
haar machteloze woede kond te doen aan
de burgerij en uit te schreeuwen, dat er
doodsnood heerst dichtbij ons. Klokken
en trommels, verschillende vormen van
hetzelfde symbool. De eerste, de tradi
tionele geïnstitutionaliseerde, de tweede,
de trommels, ratels en wekkers, de meer
revolutionaire en afkeurenswaardige.
Snel uit de grond gestampte demonstra
ties lopen gewoonlijk uit de hand. Ze
zullen Hollands meest heilige koe, de
doorstroming van 't verkeer, wel belem
meren. Er zullen wel lolbroeken tussen
de demonstranten lopen, die het ave
rechtse effect op het publiek hebben. In
derdaad, in woede ontstoken burgers ko
men uit hun huizen tevoorschijn om te
zeggen, dat hun kinderen wakker en de
Kleine Zielen gehinderd worden. De Bia-
fraanse kinderen genieten waarschijnlijk
het voorrecht niet meer wakker te kun
nen worden en hun kleine zielen va
ren reeds ten hemel. Om 9 uur luidt
de r.k.-kerkklok. Via ellenlange tele
fonades poogt een van ons dit door te
geven aan de omroepen en persbureaus.
Je ontdekt dan dat de burocratie een
perfect afweermechanisme opgebouwd
heeft om te verhinderen, dat je door
dringt tot de hoogste leiding. Van de por
tier, via de telefoniste, de hoofdtelefo
niste, de subehef en iets hoger geplaat
ste beland je by een nog steeds te mach
teloze figuur om ja of nee te zeggen.
Uiteindelijk wordt je met de grote
kluit in het grote riet gestuurd. Het
idee om de t.v.-programma's te onder
breken om ons land op te wekken tot
klokgelui acht men toe te juichen, maar
men heeft de angst niet te weten wat
men loe zal slaan. De radionieuwsdienst
meldt echter om half elf, dat in Bols
ward de klokken luiden en vele inwoners
in een stille stoet dooi- de stad trek
ken ten teken van protest. Ook in Hil
versum kan men het blijkbaar niet na
laten de wereld schoner voor te spiege
len dan zij is, overigens volkomen pas
send bij de folkloristische image, die
Friesland in den lande heeft. Hetzelf
de bericht lees je dan, godbetere het, de
volgende dag in de dagbladen. De vier
werkers achter de schermen stellen de
tekst voor een telegram aan Luns op,
dat luidt: „Wij, inwoners van Bolsward,
zijn nu meer dan ooit verontrust, dat
in Biafra volkerenmoord plaatsvindt".
Een koerier heeft een half uur later de
handtekeningen van de burgemeester,
pastoor, enkele kapelaans en burgers.
Op hokfoar gebiet men de deskundigen
ek blharket, of dit nou gt astlik of ma
terieel, polityk of ekvuomysk,
nysk of organisato.ysk is, alle lüden
stemme yn ien ding meimekoar oerien,
de sawntlger jierren sille greate foroa-
ringen sjen litte. Hoe't it allgear kom-
me sil mei dan noch net fêststean, dat
se oan in rédde en bilangrike üntjo-
wing ünderwurpen warde, stiet net yn
’e kilf. Jo kinne jo mar klear meitsje
op it feit, dat m' -ke en m’ komt
Ook organiseren zij een collecte, die
maandag plaats gevonden zou hebben
tussen 4 en 5 uur met behulp van scho
lieren. De volgende dag neemt gemeen
te dit initiatief over en biedt aan de
kollekte zelf te organiseren. Een ander
plan wordt later op de avond bij ie
mand thuis gesmeed. De schooljeugd van
Bolsward zal maandagmorgen voor het
stadhuis samenkomen. Een leerling zal
trachten zijn collega’s er toe over te ha
len, dat de jeugd een kind voor zijn re
kening zal nemen. De gemeente zal ver
zocht worden dit bedrag te verdubbelen.
Het vermoeden bestond, dat de gemeen
te allerlei begrotingstechnische bezwaren
zou weten te vinden om zoiets niet te
doen (overigens achteraf ten onrechte).
Als de jeugd het voorbeeld gegeven zou
hebben, zo dacht men, dan zouden de
officials er niet omheen kunnen lopen.
Dit schone plan strandde echter op de
tegenstand van het bevoegd gezag van
enkele scholen, die al gruwelen bij het
woord „demonstratie” en natuurlijk ook
ten alle tijde de plicht hebben onder
alle omstandigheden gewoon los te ge
ven. De jeugd moet zoiets maar na vie
ren doen, ze beschouwt het toch maar
als een uurtje vrij. Als een reddende
engel kwam trouwens het bericht dat
de gemeente een inzameling zou hou
den, weshalve de demonstratie overbo
dig werd. De helft van de leerlingen van
het Jan Brugmancollege, zie je de vol
gende dag toch in een stille tocht door
de stad trekken. Rebellie tegen het ge
zag? Beverwijkse toestanden? Commu
nicatiestoornis Enfin, het antwoord
hierop is voer voor psychologen en so
ciologen.
Een aantal demonstranten besluit een
advertentie te plaatsen in het B.N. om
op te wekken tot girering op giro 400.
Andere „demonstranten” organiseren
maandag en dinsdag de collecte in Won-
seradeel met de volle medewerking van
Vinea Domini: resultaat f25.000. Via
via hoor je dan nog weer dat de de
monstranten de kroeg indoken om zich te
bezatten en het spandoek (Biafra wordt
nu vermoord) om te proberen boven de
kerststal plaatsen voor de r.k. kerk. Je
ervaart dan voor de zoveelste maal, dat
men maar al te graag categorisch denkt:
„De” demonstranten schoppen slechts
rotzooi, de nobelen hebben het monopo
lie van de schonere gedachten van de
collecte en kerkdiensten. Zelfs komt je
ter ore, dat de politie de namen der
demonstranten noteert om een zwarte
lijst aan te leggen, hetgeen uiteindelijk
wel uit zal monden in Maagdenhuis
processen, waarmee het gezag zich zelf
ondergraaft.
Bolsward heeft z’n muziekschool weer i
op de oude plaats terug, n.l. aan de
Kerkstraat no. 30.
Officieel gebeurde dat vrijdagmiddag
half vier ten stadhuize tijdens een sfeer-
volle bijeenkomst in de raadzaal, toen
de adjunctinspecteur voor het muziek- i
onderwijs, de heer M. A. Dankmeijer
de sleutel van het schellekoord afknip
te. De laatste jaren was de school ge
vestigd in het pand Wipstraat 3 en de
voormalige openbare lagere school aan
de Witherenstraat.
Onder de talrijke genodigden waren o.m.
aanwezig het bestuur van de interge
meentelijke muziekschool, direktie en le
raren afgevaardigden van zustergemeen-
ten en de adjunctinspecteur ooor het mu
ziekonderwijs de heer M. A. Dankmeijer.
Ze werden welkom geheten door de bur
gemeester van Bolsward, de heer J. M.
A. Mulder.
„De intergemeentelijke muziekschool is
een goed georganiseerd bedrijf geworden,
dat in de gemeente niet meer weg te
denken is en ter bevordering van het
leefklimaat in een grote behoefte voor
ziet,” constateerde voorzitter W. la Roi
uit Bolsward in zijn openingswoord en
hij toonde dit met het nodige cijferma
teriaal aan.
Toen de gemeenten Bolsward, Hennaar-
deradeel en Wonseradeel ruim twee jaar
geleden de muziekschool van een parti
culiere stichting overnamen, had men
niet kunnen voorzien dat de animo niet
alleen voor individueel, maar ook voor
groepsonderwijs de laatste jaren zo toe
zou nemen, o.a. door het aantrekken
van vakbekwame leerkrachten. Op dit
ogenblik zijn ongeveer 20 docenten aan
de school verbonden, waarvan enkele met
een volledige dagtaak. Waren er in 1958
(het jaar van oprichting) 157 leerlin
gen en begin maart vorig jaar reeds
500, bij het ingaan van het cursusjaar
19691970 was dit bijna het zes-vou-
dige van het opricht'ngsjaar, n.l. 850
leerlingen: 374 uit Bolsward, 312 uit
Wonseradeel en 164 uit Hennaardera-
deel. Behalve in de stad zelf, wordt ook
les gegeven op 12 verschillende plaat
sen in Wonseradeel en op 6 in Hen-
naarderadeel. Men komt dus praktisch
bij de leerlingen thuis.
Naast in-majeur viel er ook in-mineur i
die middag iets te besluisteren. Zo
maakte de heer La Roi zich zorgen over
een gedeelte van het instrumentarium.
Hij hoopte in de toekomst niet tever
geefs een beroep te mogen doen op par
ticuliere steun ter vervanging van een
gedeelte van het lesmateriaal.
De adjunct-inspecteur voor het muziek
onderwijs. de heer M. A. Dankmeyer,
schilderde vervolgens het grote ruimte-
tekort waar het muziekonderwijs alom
in den lande tegenwoordig mee te kam
pen heeft en hij sprak de wens uit dat
vele gemeenten het Initiatief van de in
tergemeentelijke muziekschool zouden
volgen. „Men wordt nog te vaak onder
gebracht in toevallig beschikbare ruim
te”, aldus de heer Dankmeyer. „Men on
derschat veelal het belang van muzikaal
kunstzinnige volksontwikkeling in de
jierren üntstutsen en oanjage is en gjin
minske en gjin ding üntkomt oan de
gefolgen van dizze rekonstruksje.
Om my hjoed ris by ien bilangryk fa-
set to bipalen, soe ik wize wolle op hwat
op steapel stiet om in ein to meitsjen
oan it drigende gefaer fan de aloan
smoarger wurdende fearten en marren,
hjir yn Fryslan. Dêr is al lang oer pra
ten, mar nou’t de wetlike maetrigels bi-
kend blnne, wurdt it foar de hiele pro-
vinsje tinken. En derby wurdt sterk
tocht oan in massale en sintrale oan-
pak foar de hiele provinsje.
Oant nou ta hat it wurk west fan de
gemeenten. Sa hawwe Hcarrenfean en
in stik of tsien doarpen yn de Walden
al in suverlngsynstallaesje oprjuchte.
Yn Ljouwert, Burgum en Drachten bin-
ne hja dermei dwaende en ek op oare
plakken is men mei de taried’ng bi-
goun. Lykwols lit it him oansjen, dat
meikoarten de fraech biantwurde wurde
moat, oft men dizze saek net. better en
effisiënter troch de provinsje dwaen lit-
té kin, hwerby it bisteande dan ynboud
wurdt.
Foar dizze oplossing binne wol swier-
weagende argunünten. Ommers it is de
provinsje, dy't troch har boezembihear,
anneks de gemalen in bilangrike taek
yn de wetterhüshélding hat. It is de pro
vinsje, dy't de wetterskippen ünder har
bihear en taforsjoch hat, it is de pro
vinsje, dy’t it wetterpeil regelt, sawol
I foar de skipfeart as foar de lanbou.
I It plan foar de konsihtrSesje fan de
boezem vette’ -k ppen giét yn de kom-
to lizzen yn it fjür, dat yn de léste j men.de jienen nei de ein. Al ol net mei ha
in fjirde part klear. De kapasiteit fan
de suvering sil 1.100.000 ienheden bi
drage moatte. In ienheit is de gemid
delde óffal per ynwenner.
Dat bitsjut dus foar de 550.000 mins-
ken 550.000 i.e. Foar de suvelfabriken
rekkent men 180.000 i.e. Foar de oare
yndustry 200.000 i.e. en foar de ta-
name yn dizze jierren 250.000 i.e. Fan
dy 1.100.000 i.e. kin men óflüke de bi
steande ynstallaesjes, dy't 280.000 i.e.
forwurkje.
Ek rekkent men op 200.000 i.e. hwer-
foar gjin ynstallaesje noadich is, omt de
aerd fan de smoargens en de natuerlike
suvering soks op it heden net noadich
makket. De nije planning bislacht der-
om 650.000 i.e. en sil dan de hiele pro
vinsje bislaen. Ta de gebieten, dy't tige
urgint binne, heart ü.o. Boalsert, War-
kum en Snits-Drylts. Hjir sille dan ek
sünder mis mei gauwens maetrigels
nomd wurde moatte. Derby is it fan
great bllang, dat de wetterskippen, de
gemeenten en de yndustryen har ynfloed
op de gong fan saken meitelle litte kin
ne. Hja sille dan ek in fêst plak krije
moatte yn de planning en it bihear fan
dizze wettersuvering. Wy hawwe de yn-
druk, dat it kommende jier al hiel hwat
fan de opset yn de publisiteit konime
sil en hoopje, dat it slagje mei to kom
men ta in ienriedige en efficiënte or-
gan'saesje, dy't Fryslan forlost fan dizze
moderne kwael. It wurdt echt hege tiid!
x- «Mfe Z8W» m3 WW -UWf Ui,
te, dat nood leert bidden en slecht emo
ties de burger weten te verleiden zijn
kijkkast in de steek te laten om aan
wezig te zijn op de plaats waar het hart
der plaatselijke democratie klopt, de
raadszaal. Optimistisch ben je tegelijker,
ttjd, als je ervaart, dat de burgemees
ter in sobere welgekozen woorden zan
der in gemeenplaatsen te vervallen de ge
voelens weet te vertolken die je zelf
bezielen. Bang en blij ben je tegelijker
tijd, als je merkt, dat slechts de nestor
der raad, E. S. de Jong, het woord
wenst te voeren ten teken van algemene
eensgezindheid. Woedend word je, als je
hoort, dat het eigenlijk heerlijk wordt
gevonden, dat de raadsleden geen poli
tieke munt wensen te slaan uit het voor
stel om f 5000 te voteren. Geen politie
ke munt slaan suggereert dat politiek
eigenlijk vies zou zijn. En dat hoor je
dan beweren in een bij uitstek politiek
lichaam als de raad. Je hoopt maar dat
de tijd rijp is voor de leuze „Wir ha-
ben es nicht gewuszt, maar ik heb een
dode Biafraan in mijn tank”. Even la
ter ervaar je, dat een armoedzaaier f 75
in de collectebus stort. Je ziet dan maar
al te scherp, dat zijn armoede te dan-
,ken is aan dezelfde militair-lndustriële
machten, die de ellende in Biafra produ
ceren. Je zou willen zeggen: Hou je geld.
Tegelijkertijd besef je, dat geld het eni
ge is dat kan baten. Biafra, politiek
gangsterdom van de bovenste plank. De
ze raadszitting duurde welgeteld slechts
12 minuten. Ceremonieel heeft de func
tie de emoties te kanaliseren. Ons Victo
riaans puritanisme eist dit. Raadszit
tingen en kerkdiensten presteren dit al
tijden lang. Demonstraties hebben dit
effect op zwijgende meerderheid schijn
baar nog steeds niet. De zachte of de
harde lijn? Sarcasme, ironie en laatdun
kendheid of zachtmoedigheid, conventie
en traditie, ik weet het niet, geachte
Heer J. Hilgers. Ik besef terdege zowel
het een als het ander, doch kies voor het
eerste, omdat onze wereld sneller veran
dert dan we veronderstellen. Idealisme
en de hedendaagse jeugd houden je op
de been.
Als je dan een dag later P. de Jong
voor de t.v. ziet stuntelen, wordt je weer
droevig. Droevig, omdat je ziet, dat de
ze man, die macht bezit blijkbaar niet
ziet, dat het soeveroinlteitsbeginsel en
het zelfbeschikkingsrecht niet met el
kaar te combineren zijn. In het geval
Israël kiezen we voor het tweede, om
dat we een gewetenskater hebben. In
Biafra kiezen we slechts met de mond
en giften soortgelijk, doch wettisch en
economisch verklaren we Biafra tot een
zogenaamde binnenlandse aangelegen
heid. Pressie van onderaf kan wellicht
deze cirkel doorbreken. Glimlachen moet
je weer als je in het BN de mop van
de week leest over verontrusten, die
dachten dat het klokgelui betekende dat
de paus dood was of het celibaat opge
heven was, synoniemen voor hetzelfde
begrip.
Tussen de lege enveloppen ligt er een,
waar f 33,10 inzat, het bedrag waar
mee klas 4B van de chr. mavo aanvan
kelijk St. Nicolaas wilde vieren. Een ou
de dame bracht een briefje van hon
derd. Geld, geld en nog eens geld, dat
nu muurvast blijkt te zitten. Ruim twee,
wellicht drie gulden per inwoner in een
stadje, dat achter ligt bij het Friese ge
middelde inkomen.
Pessimistisch word je bij de gedach- I Emotionele discussies kabbelen voort in
strubbelingen, it giet troch. De ruilfor-
kavelingen folgje, yn hokfoar foarm en
yn hokfoar tempo, dat is ófwachtsjen,
mar keare dogge wy dat net. En nou
léit it foar de han, dat dizze nije taek
oan alle kanten gearfalt mei dy bistean
de aktivitciten. In hechte gearwurking
tusken de bilangenbihertiging fan de
lênbou, de skipfeart, de rekreaesje en de
folkssounens sil dochs, hoe dan ek pleats
fine moatte. Dizze algemiene folksbilan-
gen, dy’t yn de hiele provinsje spylje
en hwerfan in bilangryk diel al troch
de provinsiale wettersteat bihertige
wurdt, pleitsje neffens my tige foar it
ünderbringen fan de wettersuvering by
datselde orgaan. Technysk, organisato-
rysk en financieel hat dat greate foar-
dielen. Technysk omt by dizze tsjinst
de kennis, it materieel en de minsken
al foar in great diel binne; organisa-
torysk omt op dizze wize de Onderlinge
forskillen yn tempo en methoade, dy’t
by in gemeentelike oanpak foar de hén
lizze, net bisteane; financieel omt hjir-
troch de lésten sa gelyk mooglik for-
dield en sa maklik mooglik ynfandele
wurde kinne. Ien prpvinsiael orgaen kin
foar dizze matery boppedat ek it sterkst
pleitsje foar Ln bydrage fan de sintra
le oerheit, har stim hat dan it gewicht
fan de hiele provinsje.
Dat derfoar reden is. mei bllke üt de
globale bigreat’ng fan de kosten, dy t
skatte wurde op 100 miljoen goune en
dizze moatte yn de sawntiger jierren bi-
skikber komme. hwant yn dizze tsien
jier wol en moat men dizze saek roun
e. Op dit momint is der saliwat
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST< EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel,
Een overzicht van de schitterende bal
ie tzaal in de muziekschool en het mo
ment, waarop de adjunct-inspectenr
voor het muziekonderwijs de heer M.
A. Dankmeijer de opening van de mu
ziekschool verricht.
ruimste zin van het woord.”
Er zijn momenteel 100 muziekscholen
onder rijkstoezicht n ons land (met ve
le dependences, ook op het platteland)
Ongeveer 200.000 leerlingen en 3000 le
raren zijn hieraan verbonden. Meer dan
de helft van deze scholen werd de laat
ste 10 jaar opgericht.
Burgemeester R. Alta van Hennaarde
radeel sprak namens de drie samenwer
kende gemeenten. Verder werd o.m. nog
het woord gevoerd door een afgevaar
digde van het dagelijks bestuur van de
Federatie Fryske Muziekscholen de heer
W. Walther Boer. Namens het perso
neel van de kntergemeentelijke muziek
school bood de heer Blanksma de school
een bloemstuk aan. Ook architekt F.
Kroes Uit Lemmer deed zijn waardering
met een stoffelijke blijk vergezeld gaan.
Een trio bestaande uit de heren Leon
Bendin (fluit), Roelof de Jong (fagot)
en Jan Harshagen (hobo), allen leden
van het Frysk Orkest, zorgden voor een
gepaste muzikale omlijsting en speelden
o.m. sonates van Tehleman en Rönt
gen.
Voor de bezichtiging van de school be
stond veel belangstelling. Het jeugd-
korps van Kdmswerd (20 leden) speel
de hierbij onder leiding van de heer H,
v. d. Meer van IJlst Het is een van
de beste jeugdkorpsen uit ons land. De
leden werden opgeleid door de Fryske
Kultuerried. De school heeft onder lei
ding van architekt Kroes een algehele
metamorphose ondergaan. De ingang is
nu aan de westzijde geplaatst. Er is
een ruim leslokaal voor ensembles. Door
de balletzaal (zie foto) een meter te
laten zakken kwam er de mogelijkheid
op de verdieping een aantal luister-
boxen en een ruime directiekamer aan
te brengen. Er is geluidwerend mate
riaal aangebracht, zodat de school in
akoestisch opzicht gced voldoet. Naast
het AMV lokaal is er eventueel nog
gelegenheid tot uitbouw, mocht dit in de
toekomst mogelijk zijn.
