Italië
het vaticaan
De
crisis m
en
de
Foto
Regeringsleiders op verkiezingspad
6ahe SKroar
life
''SB
V NB
van
WWW
Wr;
r
Él zr .1' .<5-4
Hoe kan de luchtvaart veiliger
ween
Uitslagen statenverkiezingen hebben
landelijke betekenis
l
'WVe-
r O
ÖPORTSLflG® E
V asten-akt ie en
Ontwikkel ingshulp
Hl--,
te
üs hjoed to sizzen
I
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
z
-
-
i iv?
A -
v
iwvr
- 1
;\v-.
A.
VRIJDAG 13 MAART 1970
109e JAARGANG No. 2(1
Verechijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeek
Veiligheid in de luchtvaart
Oostenrijkse verkiezingen
Hwat haf
Advertentieprijs: 17 et. per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprtjs op aanvraag
leverde hem de vijandschap op van een
aantal oude prominenten onder aanvoe
ring van fractievoorzitter Pittermann,
die hem zelfs in de laatste fase van de
verkiezingscampagne openlijk des
avoueerde.
De genoemde „barak” heeft een bewo
gen geschiedenis achter de rug. Eens was
hier het „Nut van het Algemeen” ge
vestigd ook wel het plaatselijk nut ge
noemd. Zelfs in de Rimen en Teltsjes
van de Bruorren Halbertsma wordt over
dit „Boalserter nut” geschreven. Later
is er menen we een wolkammerij in ge
weest, een touwpluizerij, was het een lo-
moment zou stemmen als het om de
Tweede Kamer gaat. De antwoorden zijn
vooral vooi de KVP verbijsterend. Een
KVP-verlies van zes zetels, een gelijk
blijvende PvdA (waarmee de PvdA vier
zetels meer zou hebben dan de KVP),
kleine winst voor de VVD, verlies voor
de ARP en een voor Nederlandse be
grippen formidabele winst van 11 ze
tels voor D’66. Wel iets voor de anderen
om je druk over te maken.
I
Praet my net fan maert,
Njoggen dagen sinneskyn,
Tweintich dagen Noardewyn
En it oare is ek fenyn.
Negentien hoofdzakelijk Europese lan
den hebben in Parijs overlegd welke
maatregelen er kunnen worden geno
men om de internationale luchtvaart te
beveiligen. Het overleg werd gevoerd
naar aanleiding van de recente explo
sies in twee vliegtuigen, die, naar wordt
aangenomen, zijn veroorzaakt door Ara
bische guerillastrijders. De ene explosie
deed een Zwitsers vliegtuig, dat op weg
was naar Tel Aviv, verongelukken, waar,
bij alle 47 inzittenden, onder wie vijf
tien Israëliërs, om het leven kwamen.
Diezelfde dag deed zich een ontploffing
voor in een Oostenrijks vliegtuig dat op
weg was naar Wenen, waar het aanslui
ting zou geven op een toestel naar Tel
Aviv. Deze explosie veroorzaakte geen
ramp; het vliegtuig kon veilig landen.
De Israëlische regering heeft naar aan
leiding van deze vermoedelijke aansla
gen de Arabische commando’s gewaar
schuwd, dat zij indien nodig het recht
in eigen handen zal nemen; daarnaast
heeft zij een beroep gedaan op de ge
hele wereld om het probleem van de
luchtpiraterij nu eindelijk eens groot
scheeps en doeltreffend aan te pakken.
In Parijs is een akkoord bereikt over
een aantal veiligheidsmaatregelen, die
men echter geheim heeft gehouden om
mogelijke terroristen niet bij voorbaat
te helpen. De desbetreffende landen heb
ben voorts toegezegd te zullen deelne
men aan een speciale wereldconferen
tie over de veiligheid in de lucht, die
door de Zwitserse en de Oostenrijkse
regering is voorgesteld. Intussen ziet de
Israëlische regering het en niet ten
onrechte als een veeg teken, dat tot
dusverre noch de Arabische noch de com
munistische landen enige belangstelling
hebben getoond voor een internationale
actie.
Dn wij maar afscheid nemen van de
winter, elke week opnieuw. Maar ja, wat
doe je als je 's morgens bij het wakker
worden de bomen weer wit ziet of de
straten met sneeuw bedekt. De heer J.
Boekema uit de Dr. Obe Postmastraat
17 wist wel wat hij deed- Hij trok er met
zijn camera op uit en maakte deze prach
tige prent. Het vroege ochtendlicht be
schijnt de oostkant van de aloude Mar
tinitoren. Roerloos staat de boom met
zijn wit beijzelde twijgen zich af te ste
ken tegen het diepblauw van de lucht.
Het opschrift verraadt waar de foto is
gemaakt, n.l. bij Exportslagerij E. Bol-
ta. Alleen, dit is niet nü gebeurd. Het
was al in de winter 1964’65, maar daar
is de foto niet minder om. Integendeel,
hoewel waarschijnlijk onbedoeld is met
een een historisch hoekje vastgelegd. We
bedoelen niet zozeer, dat thans met de
bruggenbouw over de Hartwerdervaart
het gehele Plantsoen „op de kop staat”,
maar het feit, dat door aanbouw van
een nieuw koelhuis het slagerij-complex
hier inmiddels een uitbouw heeft on
dergaan. Wat nog meer van dit stukje
Bolsward te vertellen Eens was het
(in de rug van de fotograaf) omzoomd
door het (hoog) Bolwerk, maar dit is
juist hier in verband met wat men des
tijds „verfraaiing van de stad” noemde
weggegraven. Met de voormalige „ba
rak” vormt de exportslagerij hier een
hoek. Het is in deze hoek, dat er in de
jaren ’50 wel is gedacht aan het stich
ten van een openluchttheater. Voordelen:
het lag voor ieder bereikbaar en be
schut, terwijl de toegangswegen (Hoog
Bolwerk, Bagijnestraat en brug-Werk-
mansbloei gemakkelijk konden worden
afgesloten. Zoals u weet is het er niet
van gekomen. Uiteindelijk is het podium
in het Julianapark gebouwd „om in
een bestaande behoefte te voorzien”.
Abonnementsprijs f4.00 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Bolswards Nieuwsblad
kalitedt voor het bezig houden van werk
lozen. Ook hebben er padvinders hier
honk gehad. Nu is het gebouw dat ve
le malen van eigenaar wisselde, ver.
kocht aan de firma Bplta. En nu maar
hopen dat deze foto een definitief af
scheid van de winter is.
Tot nu toe allemaal landelijke politiek
in de verkiezingsbijeenkomsten voor sta
ten en gemeenten. Verwonderlijk is dat
niet. Vooral de uitslagen van de staten
verkiezingen hebben «en landelijke bete
kenis, zoals de heer Geertsema ook re
gelmatig verkondigt. Het zijn de eerste
verkiezingen sinds drie jaren. In de af
gelopen drie jaren is bijzonder veel ge
beurd. Niet alleen in het samenspel tus
sen regering en parlement, maar ook in
de opbouw van de politieke partijen.
Dat het nodige in de verhoudingen zal
veranderen lijkt de uitslag aan te ge
ven van een recente NIPO-enquête naar
de landelijke politieke sterkte. Het NI
PO onderzocht hoe Nederland op dit
Op de lijst van de 10e katholieke Vas
tenactie in Nederland staan dit jaar
maar liefst 526 projecten voor ontwik
kelingshulp, variërende van de aankoop
van fietsjes voor polio-patiëntjes in het
voormalige Frans-Congo tot de bouw van
een sociaal centrum in Brazilië. De bin
nenkort huis-aan-huis te verspreiden
Vastenkrant vertelt u er meer van. Met
betrekkelijk kleine bedragen blijkt men
veel te kunnen doen. Maar om ieder
een te kunnen helpen is er 10 miljoen
gulden nodig. De parochie in Bolsward
heeft een van de projecten geadopteerd,
n.1. de aanschaf van 40 naaimachines
ten bedrage van f 10.000 voor het bis
dom Atambua op Timor in Indonesië.
Een gebied met een zeer zwakke geld-
ekonomie, met zeer lage lonen en hoge
kledingprijzen. De betreffende naaima
chines zullen onder bepaalde voorwaar
den aan afgestudeerde leerlingen van
huishoudscholen voor eigen gebruik ter
beschikking worden gesteld. Op deze ma
nier kan het genoten onderwijs aan de
verhoging van de levensstandaard van
vele gezinnen ten goede komen. Ui
terlijk 1 week na Pasen sluit de aktie
en hoopt men het toegezegde bedrag bij
een te hebben. Wie mee wil helpen kan
een enveloppe met inhoud deponeren
in de brievenbus van de RK-pastorie,
Grote Dijlakker 7 of een bedrag over
maken op postrekening 1607071 ten na
me van penningmeesteresse Parochie
raad Bolsward. Op enveloppe of giro
kaart s.v.p. vermelden „Vastenaktie”.
De oppositie vroeg premier De Jong om
in de Tweede Kamer te verschijnen.
Waar de minister-president haastig ver
telde, dat men zich niet zo moest opwin
den over een eenvoudige verspreking van
een eenvoudig premier. KVP-fractie-
voorzitter Schmelzer, een man, die ook
al kris kras het land doorreist, zei later
in Zevenaar, dat de oppositie erg ver
warrend is. Zijn kollega in het regerings-
team, ARP-voorman Biesheuvel, rea
geerde nog handiger door in Meppel te
vertellen, dat de Partij van de Arbeid
krampachtig optreedt in het parlement.
„De PvdA zoekt het voornamelijk in
kleine zaken, zoals versprekingen”.
Bij de leegloop, die Den Haag, anders
het politieke centrum van Nederland,
dezer dagen doormaakt, zijn enige vas
te lijnen te ontdekken. De dames en
heren van de KVP reizen vrijwel allen
zuidwaarts, ren enkeling richt de schre
den naar het oosten van het land. De
ARP en CHU stuurt de kopstukken
vooral naar het noorden. Het goed
koopst uit zijn nog de liberalen en D’66.
Zij zoeken het vooral in de grote ste
den in de Randstad, waar zij dan moe
ten oppassen om niet in botsing te ko
men met de vertegenwoordigers van de
kleinere partijen, zoals PPR, CPN en
PSP, die het ook vooral in het (westen
zoeken. De PvdA is vrijwel overal te
vinden. Zelfs in het zuiden, waar de so
cialisten al jaren een verkiezingsoorlog
voeren met de KVP, de party met tra
ditioneel zulke sterke bindingen in Bra
bant en Limburg.
De politici hebben m deze periode veel
weg van Sinterklazen. Zij springen au-
De regionale verkiezingen staan voor de deur. Wat duidelijk te merken is aan de
helgekleurde verkiezingspamfletten, die overal op ramen en op aanplakborden
tevoorschijn zijn gekomen. In deze periode vinden avond aan avond dlskussle-
bjjeenkomsten plaats. Vooral de landelijk bekende politieke figuren, de pronk
stukken van de partjjen, hebben het moeiljjk. Ministers, fraktievoorzitters en
partijleiders werken, volgens zorgvuldig opgestelde schema’s, heel Nederland af.
Voor premier de Jong, niet gewend aan dit soort campagnes, moest het allemaal
nog wat wennen. Hjj versprak zich in Roermond tijdens een plaatseHjke ver
kiezingsbijeenkomst, waardoor het leek alsof binnen de regeringspartijen onte
vredenheid en onenigheid waren ontstaan, met name over het woningbouwbeleid.
Italië beleeft op het ogenblik de ernstigste poHtleke krisls sedert de tweede
wereldoorlog. Sedert het aftreden van de christen-democratische minderheids
regering van premier Rumor hebben de politici onder leiding van kabinetsforma
teur Rumor getracht weer een regering van centrum-links te vormen - een
regering bestaande uit christen-democraten, socialisten, de zogenaamde unitaire
wdalisten (rechtse soclaal-democraten, die zich vorig Jaar van de socialistische
partij afscheidden) en republikeinen. Deze pogingen zjjn echter mislukt door in
terventie van het Vaticaan terzake van de echtscheldingswetgeving.
Vsrschynt
DINSDAGS en VRIJDAGS
ültg. A. J. OSINGA n.v„ Bolsward
Administratie- en Redactle-adreas
Marktstraat 18
fel 3044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
geren, belast met de vorming van een
regering waarvan ook de Volkspartij deel
zou moeten uitmaken. Dat zou dus een
hernieuwing betekenen van de „grote
alliantie” tussen de conservatieven en
de socialisten die Oostenryk van het
eind van de Tweede Wereldoorlog tot
1966 heeft geregeerd. In de nieuwe coa
litie zullen de rollen echter omgekeerd
zijn; de socialist Kreisky wordt rege
ringsleider, terwijl de Volkspartij, die
sedert 1945 alle kanseliers heeft gele
verd, nu de ondergeschikte party zal
zijn.
Beziet men de verkiezingsuitslagen dan
biykt, dat de onverwachte overwinning
van Kreisky’s partij voor een deel het
gevolg is van een socialistische door
braak by de bevolking op het platte
land, wier traditionele binding met de
rooms-katholieke kerk biykbaar snel los
ser wordt. En daarnaast blijkt Kreisky
een grote indrujr te hebben gemaakt
op de jonge intellectuelen. De socialis
tische overwinning is vooral een persoon
lijke zege voor Kreisky. Toen hy vier
jaren geleden van Pittermann de par
ty leiding overnam is hy ogenblikke
lijk gaan werken aan een hervorming
van de party, die nog met sterk ver
ouderde stellingen werkte. Hy zette
zich tevens in voor een aflossing van de
oude garde door de jonge generatie. Dat
Bij het begin van de onderhandelingen
tussen socialisten, republikeinen, unitai
re socialisten en christen-democraten
was de kwestie van de echtscheiding
door de drie eerstgenoemde groeperin
gen als geregeld beschouwd. In een eer
der stadium was namelijk al met de
christen-democraten overeengekomen,
dat de regering zich zou neerleggen bij
wat het parlement over die zaak zou
beslissen. En beide kamers van het Ita
liaanse parlement hebben intussen het
wetsvoorstel tot het mogelijk maken van
echtscheiding In overeenstemming met de
Italiaanse grondwet verklaard. Aanvan
kelijk hielden de christen-democraten
zich aan die afspraak, maar nu heeft
inmiddels het Vaticaan in een nota aan
de demissionaire regering laten weten,
dat het de ingediende wet in strijd acht
met de constitutie en met het Concor
daat van 1929, waarin verbreking van
het burgerlijk huwelijk verboden werd.
En daarop hebben de christen-democra
ten te kennen gegeven, dat zij dit pro
test van het Vaticaan niet naast zich
kunnen neerleggen. De socialisten heb
ben er bij Rumor op aangedrongen de
nota te beantwoorden met de medede
ling, dat de beslissing of een wetsvoor
stel strijdig is met de Italiaanse grond
wet uitsluitend bij het parlement ligt,
en niet bij de regering of de christen-
1 democratische partij, maar deze was
daartoe niet bereid. De christen-demo-
craten staan op het standpunt, dat zij
over deze belangrijke kwestie met het
Vaticaan moeten onderhandelen: de be
sprekingen over het herstel van de cen-
trum-linkse coalitie zijn op die houding
stukgelopen en Rumor heeft zich ge
noodzaakt gezien zijn opdracht aan
president Saragat terug te geven. Deze
heeft nu een formatie-opdracht ver
strekt aan Moto, minister van buiten
landse zaken in het demissionaire ka
binet, die nu moet nagaan of er een be
slissende breuk is ontstaan tussen de
christen-democraten en hun potentiële
coalitiepartners. Als ook zijn pogingen
mislukken zou dat, althans voorlopig,
het einde kunnen betekenen van de cen-
trum-linkse formule, die de afgelopen
zeven jaren de basis is geweest voor ie
dere Italiaanse regering. Moro heeft een
zeker voordeel op Rumor, aangezien de
gehele christen-democratische partij ach
ter hem staat, terwijl Rumor er reke
ning mre moest houden, dat van de elf
verschillende stromingen in de partij de
meer links georiënteerde hem niet goed
gezind zijn. Dat laatste geldt zeker
niet voor Moro, die de laatste tyd geldt
als de leider van de gematigd linkse ka
tholieken. Als zodanig geniet hy ook
enige sympathie bij de socialisten, maar
of dit alles hem een succesvoller infor
mateur zal doen zijn dan Rumor valt
te betwijfelen, aangezien ook hij met de
Vaticaanse nota wordt geconfronteerd.
Mocht ook hij falen dam zullen er waar
schijnlijk nieuwe algemene verkiezingen
gehouden moeten worden. Overigens
heeft Moro van de president een wat
ruimere opdracht ontvangen dan Rumor.
Deze laatste moest trachten een kabinet
van de vier partyen te vormen; Moro
moet nagaan of er binnen de groep van
centrum-links een regering kan worden
gevormd, en dat betekent, dat het hem
vrijstaat een kabinet van een, twee, drie
of vier partijen te formeren.
dertjes. De kado’s onder de arm. Ge
schenken, die bestaan uit plechtige be
loftes, dat de eigen partij alles zal doen
om het plaatselijk belang te verdedi
gen. De plaatseHjke kiezers mogen hun
ogen uitkijken op de goedheiligman die
de verre reis heeft ondernomen om hen
te bezoeken. En ze mogen zelfs ver
tellen, dat enige plaatselijke lieden bij
zonder stout of bijzonder lief zijn ge-
wrest. Waarna de hoge bezoeker zijn
grote boek pakt en voorleest wat hij
wel niet allemaal voor slechte zaken
bij andere partijen heeft ontdekt.
Het is een merkwaardige tijd. Anders
zo bedachtzame lieden gaan zich te
buiten in voor onze begrippen zeer for
se uitlatingen. Waarbij ook al weer een
vast patroon te ontdekken valt. De gro
tere partijen zoeken het vrijwel alleen
in de aanval op de konkurrentfe. Waar
bij vaak slechts zijdelings wordt aan
gestipt, dat de eigen groepering zo for
midabel is. De geachte kiezer wordt ge
acht die konklusie zelf te kunnen trek
ken. Het wordt hem trouwens regelma
tig vanaf de aanplakbiljetten toege
schreeuwd. Het is niet zo verwonder
lijk, dat de regeringspartijen afgeven
op vooral de PvdA, de PvdA vooral
op de KVP en de VVD en allen meer
of minder op D'66.
Drs. Schmelzer (KVP) werkte vorige
week in Zevenaar een aardig lijstje af.
Hij opende met een felle aanval op
D’66 de partij die wel eens heel wat
stemmen van de KVP kan afsnoepen
en vervolgde met stekelige opmer
kingen over de PvdA en de PPR („een
kruimelpartij”Zijn aanval op de De
in.
Ook Oostenrijk bevindt zich thans in
het stadium van de kabinetsformatie.
Daar zijn algemene verkiezingen gehou
den die een verrassende uitslag hebben
opgeleverd: de socialisten van Kreis
ky zijn er voor het eerst sinds de troon
afstand van de Habsburgers vijftig ja
ren geleden de grootste partij geworden.
Zij behaalden 81 van de 165 zetels in
de Nationale Vergadering, waar de re
gerende rooms-katholieke Volkspartij
van kanselier Klaus terugviel van 85
tot 79 zetels. De neo-nazistische libera
le Vryheidspartij zakte van zes op vijf
zetels. Deze partij zal hoogstwaarschijn
lijk weer de enige oppositiepartij gaan
vormen, want president Jonas heeft
Kreisky, wiens partij met enkele zetels
te kort komt om alleen te kunnen re- to in, auto uit op weg naar hun kin- mocratcn ging een beetje de mist
Hij had persverslagen gelezen over een
„werkgroep bevolkingspolitiek” van
D’66. Deze groep zou hebben voor ge
steld om over tien jaren tot gedwongen
sterilisatie over te gaan als wy door
blijven groeien in tal en last. „Hier
komt de beginselloze aap uit de prag
matische mouw”, riep de heer Schmel
zer vertwyfeld uit. „Dit is een ingreep
in de persoonUjke vrijheid en verant
woordelijkheid van de mens.” Hij had het
rapport zelf kennlijk niet gelezen; zo
ver gaan de voorstellen van de groep
niet.
In Amsterdam debatteerden de kopstuk
ken van de WD (fractievoorzitter Geert
sema) en D’66 (fractievoorzitter Van
Mierlo) nret elkaar. De heer Geertsema
verweet de Democraten onduidelijkheid
omdat D'66 nog niet heeft gezegd met
welke andere partijen men wil gaan sa
menwerken. Een samenwerking is in
ons verdeelde landje nu eenmaal on-
vermydeiyk. Na lang aandringen zei de
heer Van Mierlo tenslotte, dat hij als
hij met het pistool op de borst tot een
keus wordt gedwongen de PvdA zou
verkiezen boven de WD. Er is niet de
geringste kans, dat D’66 zal ingaan op
het Uberale aanbod om in 1971 ’n stem
busakkoord met de christelijke partijen
en de WD te vormen. „De confessio
nele partyen hebben hun tijd overleefd.
Ze zijn een vervalsende vergaarnoemer,”
aldus de heer Van Mierlo. Die overigens
snel vertelde, dat ï)’66 op dit moment
helemaal niet wil kiezen. Het pistool
staat nog niet op de borst. In Meppel ver
telde dc heer Biesheuvel van de ARP,
dat, wat hem betreft, het liberale voor
stel voor een koalitie met D’66 ook best
in de mist mag verdwynen. „Het is voor
ons onvoorstelbaar om samen te wer
ken met D’66, de partij die als drijven
de begeerte heeft ons zo snel moge
lijk te laten ontploffen,” aldus de heer
Biesheuvel.
