Verdeeldheid in Russische leiding?
De nestor fan it AJO-personiel haldt der
mei
op
i 6abe Skroar
0
7<|
i
ShWf|
Nieuwe rage: Ontvoering en ver
moorden van diplomaten
Sandstra plakt foar it lest de banisjes
AKTIE „GRACIAS HOLANDA” EEN
GROOT SUCCES
„Yske”
11
Ito
ij
111
fsilM
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Zondag a.s. weer
Kantate in Bolswards
Martinikerk
I
1
A'WS
F: -j' Ml
1W
■I
VRIJDAG 10 A PR IL 1970
]09e JAARGANG No. 28
Cambodjaans regime
fi
Ontvoeringen en kapingen
Foto L. K. Mol
1910. moams healwei
dat net al-
ar-
i Hwat hat
Opnieuw is in de Westelijke pers aandacht geschonken aan mogelyke moeilijk
heden in de Russische partij- en regeringsleiding. Aanleiding hiervoor was het
feit dat opgevallen was, dat de topfiguren Podgomi (president), Kosigln (pre
mier), Sjelepin (vakbondsvoorzitter), en Soeslow (ideologisch partijsecretaris)
allen tegelijk verschillende soorten ziekten onder de leden bleken te hebben ge
kregen. Hoewel nog niets met bewijzen te staven valt, hebben sommige waar
nemers de conclusie getrokken dat de secretaris-generaal van de Russische partjj,
Brezjnjew, bezig is zijn positie te versterken ten koste van de genoemde heren.
Verwezen kan dan worden naar berichte van ongeveer een maand geleden, waar
in werd gesproken van een actie van een groep leden van het partijbureau, Soes
low, Sjelepin en vice-premier Mazoerow, tegen partijleider Brezjnjew en premier
Kosigin, aan wie tekortkomingen op het gebied van de landbouw en de industrie
werden verweten. Later zijn deze berichten ontkend.
Advertentieprijs: 17 et. per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Abonnementsprijs f 4.00 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactle-adres:
Marktstraat 13
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
geboorte van Lenin (22 april) behoeft
men geen personele wijzigingen te ver
wachten; die zouden een dergelijk feest
te zeer verstoren.
Bijkomende complicatie is ook nog ge
weest de brief, die drie Russische ge
leerden hebben gestuurd aan de partij
leiding: zij verlangen democratisering
op grote schaal, overigens zonder het
leerstuk van de leidende rol van de
partij in twijfel te trekken.
Rsn. mlende hy hjirfoar bitankje to
moatten.
Dat is nou allegearre forline tiid, mar
de oantins bliuwt en jowt noch altyd
in Ijochtsjend spoar.
Bolswards Nieuwsblad
Wymbritseradeel.
aangeboden aan zieke en gehandicapte
kinderen. In vele inrichtingen en zie
kenhuizen werden de oranje vruchten
gedistribueerd aan meer dan 40.000 kin
deren in ons gehele land. In vele geval
len geschiedde dit door kinderen van
Spaanse gastarbeiders in klederdracht,
zoals dit Spaans (Zaanse) meisje An
tonia uit Krommenie.
zijde, waar men van mening is, dat aan
de eisen van ontvoerders moet worden
voldaan als men daarmee een mensen
leven kan redden.
Kort daarvoor waren in de Dominicaan
se republiek en in Argentinië een Ame
rikaanse militaire attaché en een Para-
guayse consul ontvoerd. In het eerste
geval bereikte men een uitwisseling, in
het tweede geval mislukte zulks doordat
de desbetreffende politieke gevangene er
de voorkeur aan had gegeven niet te
worden uitgewisseld. In het Braziliaan
se Sao Paulo is deze week de ontvoering
van de Amerikaanse consul mislukt.
Vooral Guatemala heeft vele ontvoerin
gen gekend: dit jaar zijn daar, naast de
vermoorde ambassadeur, een Ameri
kaanse diplomaat, een bankier en de
minister van buitenlandse zaken ont
voerd. In 1968 werd de Amerikaanse
ambassadeur in dit land vermoord. De
golf van ontvoeringen in de laatste
maanden in Latijns-Amerika is begon
nen in september vorig jaar in Brazilië,
toe.* de Amerikaanse ambassadeur daar,
Elbrick, geschaakt werd. Andere kid
nappings betroffen de zoon en een amb
tenaar van de Zwitserse consul in Cali
(Columbia) en de Japanse consul in Sao
Paulo.
Voor de in ruil voor hen vrijgelaten po
litieke gevangenen zijn Mexico en Ha
vanna de opvangcentra geworden.
Overigens is het moeilijk te zien welk ef
fect deze stedelijke revolutionairen ho
pen te beriken. Grote veranderingen zul
len er niet door ontstaan, de massa
steunt hen niet, de onderdrukking in de
landen wordt steeds harder en alleen de
Zondag a.s. om 2.45 uur precies zal bin
nen de indrukwekkende ruimte van
Bolswards Grote- of St. Maartenskerk
weer een uitvoering van kerkelijke mu
ziek aanvangen. Het feestelijke pro
gramma zal worden uitgevoerd door de
Martini Cantory onder leiding van de
cantor drs. Ad. Houtman en het Fries
Kamerorkest, ditmaal versterkt met le
den van het Frysk Orkest, dirigent de
heer A. Feenstra.
Begonnen wordt met de Prélude uit een
van de Te Deums van Marc-Antoine
Charpentier, een interessante 17e eeuw-
se Parijse muzikant. Dit preludium
verwierf békendheid sedert het als eu-
rovisie-tune wordt gebezigd.
Hierna volgt G. F. Handel’s Concert
opus 4, IV voor orgel en orkest, ge
componeerd in 1938. Dit bestaat uit de
delen Allegro, Andante, Adagio en Al
legro (fuga). Orkest, en solopartijen
wisselen elkaar op boeiende wijze af, ter
wijl ook prachtig samenspel valt te be
luisteren. Solist is de heer Houtman, di
rigent de heer Feenstra.
Na het capella te zingen Benedictus
van Bruckner wordt besloten met een
kerk-cantate van de Lübeckse meester
Dietrich Buxtehude. Deze 14-delige can
tate, gebaseerd op Berth. Gesius’ op-
standlngslied „H^ut triumphieret Got-
tes Sohn der von dem Tod erstanden
schon, alleluja”, werd geschreven voor
vijf solo-stemmen, vijf-stemmig koor,
orkest (violen, hout, koper en pauken)
en orgel, begint met een Symphonie
(strijkers en orgel) en een Fanfare (ko
per en orgel). De vijf strophen van het
lied kregen de vorm van Aria’s, Ter-
zett, Duet, en Quintet en worden afge
wisseld door de machtige Victoria-koren,
Uitvoerenden zijn de Martini Cantory,
het Fries Kamerorkest en J. W. Boeijen-
ga, orgel. Leiding: cantor Houtman.
De toegang tot deze uitvoeringen, die
van heinde en verre de aandacht trek
ken is, met inbegrip van programma,
gratis.
üs hjoed to sizzen Jjr
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
Doordat het Kremlin uiterst schaars
is met de berichtgeving over hetgeen
zich binnen zijn muren afspeelt is het
uiterst moeilijk een analyse te geven
van de werkelijke betekenis van al deze
berichten.
De geruchten over wijzigingen binnen ’t
Kremlin dateren al van 15 december
ji., toen tijdens een vergadering van
het centrale comité de vertraagde, eco
nomische groei van het land ter sprake
kwam. Brezjnjew heeft toen harde taal
gesproken. Sedertdien is er in de lei
ding een discussie aan de gang over de
vraag hoe men de economie weer op
gang kan brengen: door verdergaande
liberaliseringen of door het nog wat
aantrekken van straffe planningsmetho
den. Enige jaren geleden zijn door Ko-
sigin liberaliseringen ingevoerd, maar
het ziet er niet naar uit, dat de huidige
leiding deze lijn wil dóórtrekken. Men
schijnt het veeleer te zoeken in het
streven naar meer efficiëntie en minder
verspillingen en werkverzuim.
Er zijn nog andere blijken van onrust in
Moskou: begin april zijn uit het ideolo
gische departement van het centrale co
mité vier functionarissen ontslagen, die
vooral te maken hadden met de agitatie
rn propaganda en het film-, pers- en
radlobeleid. Voor him ontslag zijn geen
overtuigende verklaringen gegeven,
naar het vermoeden is natuurlijk gere-
jen, dat zij tot de directe „achterban”
behoorden van figuren in de hoogste top,
£e nu naar de achtergrond gemanoeu-
vreerd dreigen te worden, bijv. Soes-
ow of Sjelepin.
Sremlinologie is een vak van het aan
oikaar passen van stukjes en gegevens,
die ogenschijnlijk geen verband met el
kaar lijken te hebben. Met de nu beken
de feiten is men zelfs hieraan nog niet
oe: alles is nog mogelijk. Evenwel, vóór
ie viering van het eeuwfeest van de
sé oanskaft foar de krante; der wie yn-
tusken in twadde setmasjine oantügd;
nije masjines waerden kocht foar de
printertf en in greate setmasjine kaem
der foar it setten fan de adfortinsjes.
Noch letter waerd in neistlizzend pand
oankoft en forboud ta rotaezjehal en
ekspedysjelokael. In nije rotaesje-par-
se foltóge it gehiel. Dizze en allicht noch
mear oanskaffingen en forbouwingen
waerden meimakke yn de niisneamde pe-
rioade fan 1919 óf. De 65-jierrige leef-
tyd kaem yn it sicht en der waerd -tocht
oan ophélden. Mar sa’t men üt dit for-
haej opmeitsje kin, is it der net fan
kommen. Nei it Onderling bisprek wa’erd
bisletten dat it in ófskied wurde soe, mar
dat de skiedende jubilaris fan hjoed
trocharbeidzje soe, sij it dan foar heale
dagen. Dat is op hjoed de dei al wer
mear as 10 jier lyn. Yntusken is de hear
Sandstra 75 jier wurden en hat er 60
jier oan deselde saek forboun west. Hy
miende dat, sjoen de situaesje thüs,
it nou tiid waerd om op to balden, hoe-
wol’t dat foar him in swier stik is, mei-
dat hy praktysk gjin hobby’s hat en,
op in inkeldenien nei, foar alle bistjürs-
funksje bitanke hat.
En sa is dan de eln kommen fan in
lange perioade fan arbeidzjen, hwerfan
men mei in Aid wiis wurd sizze kin:
„Hij heeft zijn brood niet in ledigheid
gegeten.”
Tankber sjocht de skiedende jubilaris
werom op it lange en dochs sa koart
lykjende tiidrek.
Hwat it partikuliere libben fan de skie
dende jubilaris oangiet, notearje wy it
folgjende: Hy is berne op 10 desimber
1894 to Nijlan, dêr't hy hjoed de del
noch wennet. It forfeningslibben fan Nij-
lan hat altyd syn folie bilangstelling
hawn. As jongeman bisocht hy bilang-
stellend foar it keatsen to kweken. Yn it
earstoan like dat moai goed to gean.
Mei Onder syn lieding waerden in pear
jier nei de bisetting saneamde 7-doar-
pen keatswedstriden organisearre, dy't
it yn ’e rin fan de tiid óflizze moasten
tsjin it opkommende fuotbal.
Letter waerd yn Nijlan in Sportforte-
ning oprjochte hwerfan Sandstra mel-
oprjochter en bistjürslid waerd. Nei syn
bitankjen as bistjürslid krige hy it eare-
lidmaetskip oanbean.
Ek is hy mei-oprjochter (en nou noch
bistjürslid) fan de nou fjirtich-jierrige
bigraffenisforiening „De Laatste Eer”
to Nijlén.
Fierder wie hy rom tweintich jier for-
lyn mei-oprjochter fan de biljertklub
„Op it Griene Lekken” to Nijlan, hwer
fan hy jierrenlang foarsitter west hat en
nou eare-foarsitter is.
In mislearring wie it eare-Iidmaetskip
fan it „Boun fan Fryske Fügelbisker- 1
mingswachten”. Nei in kwestje mei de
foarsitter fan dit boon, de hear Si. Snan I
Even heeft het er naar uitgezien, dat
het nieuwe Cambodjaanse regime in
moeilijkheden zou word*, n gebracht door
demonstra; s ten gunste, van de afge
zant prins Sihanoek en door acties van
de in het land aan vezige communisti
sche Vietnamezen. Na korte tijd is hier
van niets meer vei-nomen. deels wegens
het militair optreden van de Cambod
jaanse regering, deels doordat de pro-
Sihanoekacties niet de verwachte alge
mene st m kregen, deels ook doordat
Noord-Viitnam en de Vietcong schijnen
in te zien, dat gevechten op grote schaal
in Cambodja Amerika er alleen maar
toe kunnen brengen het tempo van de
terugtrekking uit Vietnam te vertragen.
Het regime is nu bezig met de consoli
datie in het binnenland.
Wat betreft de internationale repercus
sies van de staatsgreep moet nog wor
den gemeld, dat Frankr ijk heeft voorge-
steld intemtionaal overleg te voeren tus
sen alle betrokken partijen in Indochina,
teneinde te voorkomen, dat de oorlog
daar algemeen wordt. Over het alge
meen is hierop nogal lauw gereageerd,
vooral in de VS; men vindt de situatie
ter plaatse nog te duidelijk en geeft
voorlopig de voorkeur aan diplomatiek
overleg in de hoofdsteden.
De Amerikaanse regering heeft inmid
dels bevestigd, dat zij niet van plan is
in de gebeurtenissen in Laos en Cam
bodja in te grijpen. President Nixon wei
gert zich in een „tweede Vietnam” te
laten slepen en voor dit standpunt is in
de VS veel steun.
conservatieve politieke rechterzijde kan
er garen bij spinnen. Het geweld van
links roept geweld van rechts op. Een
averechts effect.
De afgelopen week heeft ’n triest hoog
tepunt te zien gegeven van wat op het
gebied van vliegtuigkapen en het scha
ken van mensen mogelijk is. Op het
vliegveld van de Zuidkoreaanse hoofd
stad Seoel heeft 3 dagen lang een Ja
panse Boeing met 100 passagiers aan
boord aan de grond gestaan, omdat 9
Japanse, uiterst-linkse studenten, die er
mee naar het Noordikoreaanse Pjong
jang wilden vliegen, weigerden het toes
tel te laten opstijgen, zonder' vooral af
doende garanties voor een veilige vlucht
te hebben gekregen. Ze waren bang, dat,
als ze de passagiers zouden laten uit
stappen, de autoriteiten een gewapende
actie tegen hen zouden ontketenen. Pas
toen een Japanse onderminister bereid
bleek als gijzelaar op te treden in ruil
voor de door de spanning dodelijk ver
moeide passagiers, waren zij tot een
compromis bereid..
In Latijns-Amerika kende men een golf
van ontvoeringen, waarbij die van de
Westduitse ambassadeur in Guatemala
diens dood tot gevolg had. De Guatema-
teekse regering had geweigerd in te
gaan op de eisen van de linkse rebellen
(betalen van een som gelds en vrijlating
van 25 politieke gevangenen). Dit stand
punt heeft geleid tot felle protesten van
Westduitse, maar ook van Amerikaanse
It wie 13 april
sawnen. In jonge fan sa’n fyftjin jier
roun de pündyk léns fan Nijlan nei BoaL
sert en seach sa nou en dan it lan oer,
dêr't de Ijippen oer de wjok draai
den en de skriezen, tjirken, stranljippen
ensfh. harren foarjierswüle ütgeiden.
Mar hy roun troch as hie hy hjirfoar
hielendal gjin bilangstelling. En dochs
hoe gysg it- him oan. It wie oan syn
wêzen to sjen, dat hy it greatste diel
fan ’e dei yn it lan trochbrocht. Syn
eachopslach en hüdskleur sprieken op
dat punt in düdlike tael.
Mar op dit momint hie de jonge in oar
doel foar eagen, soe men wol sizze.
Dat die wol bliken, doe’t hy yn Boal-
sert de stap ynhaldde foar de boekhan
del fan de hear P. de Jong op ’e Merk-
strjitte, de ütjower „De Jong’s Nieuws
blad”. Linkendewei kamen der mear per.
soanen opdaegj’en, dy’t de „nijeling” nijs-
gjirrich opnamen en fregen „of hij de
nije was, die op ’e drukkerij komme
su”.
Op it bifêstlgend andert, waerd der hiel
net porht op ’e kwaliteiten fan it „prin-
tersfak”. „It was een rotfak, men for-
diende feuls to mln; bovendien was 't
in hiel ongezond vak en de meeste lui,
die in dat vak werkten, stierven aan
t.b.c.”
In net sa fleurich foarütsjoch foar dy-
jinge, dy’t him hjiroan weage, mar ja
de kar wie nou ienkear makke en de
jonge stoep mei de oaren troch de ef-
kes foar sawnen iepene winkeldoar en
bilanne efter yn in lokaeltsje, dat de
„drukkerij” neamd waerd en doe nei
boppen, dêr’t de ófdieling „setterij” hüs-
moanne. It wie net in greate romte, mar
dorhs foun elk dêr syn plak en de „nije
ling” waerd earne delplakt by in pear
saneamde „kasten”, om it lizzen fan de
ünderskate letters yn de bakjes to lea-
ren.
Nou moat nimmen tinke, dat sa’n lear-
ling him de hiele lange dei formeitsje
moast mei it learen fan dy kast mei
letters. Né, allerhanne boadskipkes en
baentsjes waerden bitocht om de nije
ling beuzich to hélden, eat hwat syn
goede side hie, hwant d’e' wurktild roun
fan moarns sawn oant jouns sawn, mei
dei s in pear üren skoft.
En it wie ek al gau sa,
linne de setterij, mar ek de printerij
fan syn tsjinsten gebrük makke. Faeks
foar allerhanne kerweikes, dy’t mei it
fak as sadanich n'eat to meitsjen hie-
n«. Lokkich wiene der noch in stik of
trije, fjouwer jonges yn likernóch desel
de leeftyd, dat sadwaende sloegen hja
hja der troch, sa goed en sa kwea as
dat koe en learden it lettersettersfak en
ek de earste bigjinsels fan it printers-
fak.
As jönges koene hja tige mei elkoar
opsjitte en hiene hiel hwat oan me
kaar. Yn ’t foarjier gyngen hja mei el-
h ons land werken twaalfduizend
Spaanse gastarbeiders. Zij vinden er een
>estaan en genieten dezelfde soc. voor-
rieningen als hun Nederlandse collega’s,
lm hun dankbaarheid hiervoor te to-
len werd Ln de afgelopen maanden de
iktie Gracias Holanda georganiseerd,
-luim 15 ton sinaasappels, beschikbaar
gesteld door de Veren gde Sinaasappel-
«xporteurs, weiden door de gastarbeiders
koar middeis yn it skoft to sleatsje-
springen op it plak, dêr’t nou de ein fan
it park is. Simmers keatsten hja op it
sportterrein oan it Oardtsje en winters
as it sterk iis wie, koe men har sté-
fêst yn it skoft op ’e Warkumerfeart
fine om en op ’e baen fas „De Frie-
sche Jeugd” en jouns fan üngefear sawn
oant njoggen üre op de Greate Merk.
Forljochte iisbanen wiene der doe
noch net.
Fierders wie it saek jins fak sa goed
mooglik to learen, hwant de tiid hald-
de gjin skoft. It wie yn dy tiden al hwat
oars as nou. It setten wie alhiel noch
hanwurk en de masjines dy’t it print-
wurk forsoargen wiene frijhwat ienfél-
diger as dy fan dizze tiid. Linkendewei
kaem it jier 1914, it jier fan de ear
ste wréldkriich, it jier, dat ós lan bü-
ten de oarloch bteau, mar ek it jier fan
it bigjin fan in fjouwer jierren lang
duorjende mobilisaesje. Yn it earstoan
gyng it nochal mar letter waerd de ju
bilaris fan nou ek mobilisearre en dat
duorre oant bigjin 1919.
Undertusken wie der, hwat de printe
rij fan de hear De Jong oangiet, hiel
hwat foroare. De saek as sadanich wte
oernommen troch de hear A. J. Osinga
fan Snits, mar lokkich koe dy in mant-
sje brüke en sadwaende kaem it jonkje
fan 1910 nei syn tsjinsttiid yn tsjinst
fan deselde saek as foarhinne.
It wie in hiele ommekear. It moast wen-
ne en mannich kear is de gedachte ho
pe kommen om fuort to gean, om to
swalkjen de wide wrald yn.
It is lykwols safier net kommen en doe’t
de hear A. J. Osinga yn 1920 in set
masjine kocht en üs maet, Ysbrand
Sandstra dêr efter kaem to sitten, wie
de saek biklonken; hy hie nou in, hwat
je neame, fêste baen en haldde dy ek
yn minne tiden, lyk as de biruchte tri-
tiger jierren. Seis de bisetting fan Ne-
derlén yn 1940, wie net by steat him
fan syn plak to fordriuwen. It tinken
oan fuortgean wie, mei troch dy faeks
minne tiden, alhiel fan ’e baen; it wurk
as sadanich wie öfwikseljend, dat hwat
woe men dan mear, tomear omt de for-
hélding tusken him en syn patroan (let
ter de direkteuren fan de NV) en tusken
him en it persoaniel ek neat to wins-
ken oerliet. Acht en tritich jier lang hat
Sandstra efter de masjine sitten: doe
kaem de óflossing fan ’e wacht. In jon
geman, dy’t hy oplaet hie as masjine-
setter, naem syn plak oer en hy kear-
de hwerom ta de aide wize fan
beidzjen, it hansetten. Yn dy 38 jier
binne der hiel hwat Fryske boeken set
en printe. Alle greate foroaringen en
forbetteringen h^t hy yn de perioade fan
1919 oant hjoed de dei meimakke. Dat
bigoun al moai gau mei de bou fan in
nije setterij, in great, heech en Ijocht
gebou.é Letter waerd der in rotaezjepar.
.-TT?!
-
«BK?
i
