Groeiende invloed
van
Geheime diensten gereorganiseerd
Gate Shroap
Palestijnen
Ügfi
Spanning
Israël
Moet aantal medische studenten toch
beperkt
Maandagavond: DODENHERDENKING
in
Wilt heden
treden
„25 jaar later”
„VIJF EN TWINTIG JAAR LATER”
van de 25ste Dodenherdenking
u
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
PROGRAMMA
109e JAARGANG No. 34
VRIJDAG I MEI 1970
W ymbritseradeek
Verkiezingen in Zuid-Afrika
Pers
en
7.30 uur
8.00 uur
8.008.30 uur
Spanningen in Israël
SPREKER: Mr. Dr. K. de Vries over
Onderwijs
Indochina
Fusies
Samenzang: Wilhelmus (coupletten 1 en 6)
Hwat hat
Advertentieprijs: 17 ct. per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
7.45 uur
7.57 uur
Hwa’t leant, dat de minske wizen
wurde soe troch syn erfarlngen, hat
dy seis noch net.
De toegang tot deze herdenk ingssamen kom st is vrij. Bij de uitgang
wordt een collecte gehouden voor bestrijding van de onkosten.
De vlaggen worden gestoken (halfstok).
De stoet voor de stille tocht formeert zich in de Jon-
gemastraat (t.o. Stadhuis). Men stelle zich op achter
de Schutterijmuziek, die (met omfloerste trom) de
tocht zal begeleiden.
Vertrek van de stille tocht. Alle etalagellchten wor
den gedoofd. Wie niet aan de tocht kan deelnemen,
blijve bij voorkeur binnen en begeve zich niet op
straat. (De tocht is geen kijkspel voor derden).
Alle klokken luiden.
De klokken zwijgen. De stoet is inmiddels aangeko
men bij het verzetsmonumer.’. Er worden namens
provinciaal en gemeentebestuur kransen gelegd.
Hierna wordt 2 minuten stilte in acht genomen. Alle
verkeer staat stil.
De Schutterijmuziek speelt de melodie van ons volks
lied.
De stoet begeeft zich In dezelfde formatie naar het
Stadhuis. Vandaar gaat het langs de Kerkstraat naar
de Martinikerk, waar de tocht wordt ontbonden en de
deelnemers worden uitgenodigd de herdenkingsbijeen
komst bij te wonen. Deze zal ongeveer duren van
8.30 tot 9.30 uur.
Abonnementsprijs f 4.00 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
ver-
de
vijf jaar te laten gelden. Ze zal waar
schijnlijk dit jaar al van kracht worden.
Bidt, waket en maket, dat g’in bekoring
en ’t kwade met schade toch niet en valt.
Uw vroomheid brengt den vijand tot
verstoring,
al waar’ zijn rijk nog eens zo sterk
bewald!
Ter eren ons Heren wilt al uw dagen
dit wonder bijzonder gedenken toch.
Maakt U, o mens, voor God steeds wel
te dragen,
doet leder recht en wacht u voor bedrog!
Wilt heden nu treden voor God den Here
Hem boven al loven van harte zeer,
en maken groot zijns lieven namens ere,
die daar nu onze vijand slaat temeer!
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Ultg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
TeL 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Bij de 25e viering van de bevrijding mag niet worden vergeten, wat gedaan
werd om deze bevrijding voor te bereiden en tot stand te brengen. Daarom
is het zinvol naast het vieren het bevrijdingsfeest ook te herdenken. Niet
het minst te herdenken hen, die vielen in het verzet, met de bevrijding in
zich of tijdens de acties in Indonesië.
Daarom wordt dit jaar (wellicht voor het laatst) maandagavond een stille
tocht gehouden naar het verzetsmonumentje, gevölgd door een herder»-
kingssamenkomst in de Martinikerk. Alle koren en het Chr. Muziekcorps
Oranje werken aan deze bijeenkomst mee. Wij hopen dat een ieder, die
daartoe in de gelegenheid is, deze bijeenkomst zal bezoeken. Maar ook, dat
ieder die daartoe in staat is, jong zowel als oud, ditmaal bij de 25e her
denking, mee zal doen aan de stille tocht. De gang van zaken is als volgt:
pogingen contacten te leggen met zwar
te staten op het continent. Om deze kri
tiek te pareren had Vorster tijdens de
verkiezingscampagne enkele nogal ex
treme acties ondernomen die duidelijk
moesten maken, dat hij de apartheids-
idealen geenszins wilde verkwanselen.
Het zijn waarschijnlijk deze acties ge
weest, samen met het optreden van de
Verkramptes, die vele Engels spreken
de nationalisten ertoe hebben gebracht
weer terug te keren naar de Verenigde
partij.
Bolswards Nieuwsblad
Amsterdamse journalisten hebben re.
gering en parlement telegrammen ge
stuurd, waarin zij hun verontrusting uit
spreken over de ontwikkelingen bij de
Nederlandse dagbladen. Aanleiding hier
toe waren de reorganisaties bij het
Vrije Volk (dat uit Amsterdam ver.
dwijnt) en de fusie tussen Algemeen
Handelsblad en NRC. Ook het Han-
delsblad zal uit Amsterdam verdwijnen.
De journalisten maken zich zorgen over
de verdergaade verschraling van de in
formatie aan het pbuliek en vragen de
regering om maatregelen, die de fatale
ontwikkelingen in het dagbladbedrijf
kunnen stuiten.
6.00 uur
7.157.30 uur
De Tweede Kamer heeft ondanks veel
kritiek de voorstellen van minister Ve-
ringa (Onderwijs) aanvaard om het
aantal tweedejaars studenten aan de me
dische faculteiten te, beperken. Bij de
ze tijdelijke regeling valt een aantal stu
denten aan het eind van het eerste jaar
af, om gedurende een jaar op een wacht
lijst te staan. De selektie geschiedt op
basis van de cijfers bij het propedeu
tisch examen. Een speciale commissie
zal uitmaken, hoeveel studenten naar het
tweede jaar kunnen gaan. Minister Ve-
ringa heeft voorgesteld, deze regeling
ós hjoed to sizzen jy
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
In Jeruzalem heeft Sisco de Israëlische
leiders met klem aangeraden om, als
poging impasse in het Israëlisch-Ara-
bische conflict te doorbreken, zich in be
ginsel bereid te verklaren om in ruil
voor vrede zich uit de bezette Arabi
sche gebieden terug te trekken een
stap, die ook wordt aangeraden door on
ze pas uit het Midden-Oosten terugge
keerde minister Luns, en door intellec
tuele en linkse kringen in Israël zelf.
Dit punt heeft inmiddesls al tot span
ningen binnen het Israëlische kabinet ge.
leid. Ministers als Abba Eban van bui
tenlandse zaken zijn voorstander van een
dergelijke verklaring, maar de uiterst
rechtse Gahal-partij, die zes van de 24
ministersretels in het kabinet bezet en
openlijk pleit voor behoud van de be
zette gebieden, heeft gedreigd de rege-
ring-Meir te zullen verlaten indien er
„bepaalde beslissingen zouden worden
genomen”. En aangezien premier Golda
Meir ten koste van alles haar regering
van nationale eenheid bijeen wil hou
den ziet het er niet naar uit, dat Is
raël in de naaste toekomst een soepe
ler houding zal aannemen.
Enkele maanden geleden beloofde pre
sident Nixon het Amerikaanse volk de
terugtrekking van verdere troepen uit
Vietnam. In zijn jongste radio, en t.v.-
rede over het Vietnamese vraagstuk
Vooral de oppositie heeft in de Twee
de Kamer een felle aanval geopend
op de positie varr drs. De Pous, voor
zitter van de Sociaal Economische Raad
(SER). De Pous was én commissaris
Joseph Sisco, de Amerikaanse assistent-minister van buitenlandse zaken, heeft
weinig reden om met voldoening terug te zien op z'jn recente reis naar het Midden
-Oosten. Als gevolg van felle anti-Amerikaanse betogingen van Palestijnen in
Amman heeft hy zijn voorgenomen bezoek aan Jordanië moeten afgelasten, en
het waren eveneens Palestijnse betogers in Beiroet die hem noopten zijn bezoek
aan de Libanon drastisch in te korten. De enige bezoeken die hy normaal kon
afwerken waren die aan Kaïro en Jeruzalem.
heeft de president, geconfronteerd met
een dilemma, die belofte op handige wij
ze waargemaakt. Nixon staat thans ener
zijds onder druk van zijn ministerie van
defensie, dat de troepentcrugtrekkingen
tijdelijk geheel wil stopzetten, vooral ge
zien de onzekerheden, die het gevolg zijn
van de toenemende strijd in Laos en
Cambodja. Anderzijds is de president
met het oog op de dit najaar op het
programma staande verkiezingen voor
het Congres gedwongen de vermindering
van de troepen te continueren. In zijn
rede heeft Nixon nu een handig com
promis uitgewerkt. Algemeen was ver
wacht, dat hij weer het vertrek van on
geveer 50.000 man in vier maanden zou
aankondigen; hij gaf zich evenwel wat
meer speelruimte door te spreken van
150.000 man in een jaar. Deze armslag
maakt het hem mogelijk om, mocht de
situatie in geheel Indochina zo dreigend
blijven als zij thans is, de troepenterug
trekkingen inderdaad een tijdland ge
heel stop te zetten. Bovendien heeft hij
zich nu de gelegenheid geschapen om
vlak voor de verkiezingen een aanzien
lijke troepenmacht terug te trekken.
Nixon heeft in zijn rede ook positief ge
reageerd op de recente verklaring van
de Russische ambassadeur bij de Vere
nigde Naties, Malik, die, inhakend op
een begin april door Frankrijk geop
perd voorstel, zei. dat er e’en nieuwe
Geneefse conferentie nodig was om het
gehele Indochina vraagstuk op te los
sen. Maliks opmerking is overigens aan
leiding geworden tot omvangrijke spe
culaties, temeer daar hij haar korte tijd
later, waarschijnlijk onder druk van
Noord-Vietnam, af zwakte door te zeg
gen dat d’a tijd voor een dergelijke con
ferentie nu niet rijp was.
Het gaat nu vooral om de BID. Keuri
ge heren overigens, die het niet moeten
hebben van spierkracht, maar van sub
tiel denkwerk. Hun taak is het inlich
tingen te verzamelen over politieke ont
wikkelingen in het buitenland. Tot nu
toe kregen de heren hun salaris en op
drachten van minister Luns (Buitenland
se zaken). De regering voelt er echter
weinig voor, deze dienst min of meer
zelfstandig te laten voortbestaan. In de
Tweede Kamer presenteerde premier De
Jong onlangs een reorganisatieplan dat
voorztet in het onderbrengen van de
BID bij de kollega’s van het ministe
rie van Defensie. De Kamer bleek hier
overigens niet zo veei voor te voelen,
maar de minister-president maakte dui
delijk dat wat de Kamer ook beslist,
de reorganisatie in de praktijk al lang
is voorbereid en niet meer terugge
draaid kan wordsn. Je vraagt je dan
wel af, wat de Kamer eigenlijk nog te
zeggen heeft.
Binnen de ministerraad zal een com
missie worden gevormd bestaande
uit de premier en de ministers van
Buitenlandse zaken, Binnenlandse za
ken en Defensie die zich zal bezig
houden met de diverse taken van de
diverse diensten en de verwerking van
de binnengekomen gegevens. De premier
krijgt een algemene toezichthoudende
functie. De Kamer drong er op aan, dat
de minister-president ook de algemene
politieke verantwoordelijkheid voor het
werk van de diensten op zich neemt.
Premier De Jong weigerde dit echter.
Hij zei, de handen zo veel mogvlijk
vrij te willen houden voor het aangeven
van de algemene politieke lijnen. Voor
wat rechtstreekse verantwoordelijkheid
betreft moet volgens hem de minister
van Defensie maar opdraven.
St. Fransiscuskoor:
Requiem teternam
Ecce Quomodo Moritur
Chr. Muziekvereniging Oranje:
O. Nederland let op Uw saeck
Martini Cantory:
Beredictus (A. Bruckner)
Motet uif de Cantate „Ach Herr, mich arme Sunder”
(G. F. Hdndel)
De al of niet stoere en handige Nederlandse spionnen krygen een andere organi
satie. De regering is niet zo tevreden met de huidige organisatie van de Neder
landse geheime diensten. Jawel, die hebben we zowaar. De Nederlandse spionnen
zyn verzameld in de Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD), de militaire inlichtin
gendiensten (leger, luchtmacht en marine hebben elk hun eigen James Bonds)
de Buitenlandse Inlichtingen Dienst (BID). Boven allen uit staat Mister X,
waarvan iedereen weet dat het vice-admiraal buiten dienst II. Bos is. Hij treedt
op als coördinator van de inlichtingen, en veiligheidsdiensten en als kontaktman
tussen de spionnen en de regering.
Over dit onderwerp spreekt mr. dr. K.
de Vries op de herdenkingsavond te
Bolsward (maandagavond half negen in
de Martinikerk). Mr. dr. K. de Vries
is te Bolsward geen onbekende. Hij is
er geboren. Hij heeft nog steeds aan
Bolsward zijn hart verpand. Toen het
comité hem vroeg de herdenkingsrede
te houden zei hij: „Ik heb bijna 10
keer geweigerd deze avond te spreken,
maar te Bolsward doe ik het graag. Ik
kom.” Het is niet de eerste keer, dat
deze oud-Bolswarder (hij is direkteur
van de Fryske Akademy te Leeuwar
den) te Bolsward het woord voert. Hij
deed dit o.a. bij het jubileum van het
St. Anthony Gasthuis en bij de Gys-
bert Japicxherdenking, waarvan hierbo
ven een archieffoto.
op maandagavond 4 mei, 's avonds 8.30 uur in de Martinikerk te Bolsward.
Inleidend orgelspel.
Samenzang: Wilt heden nu treden
Oratorium vereniging Bolsward
Was mein Gott wil (J. S. Bach)
Befiehl du dieane Wege (J. S. Bach)
Chr. Muziekvereniging Oranje:
Jesu, meine Freude (koraal)
Was Gott thut, das ist wohl gethan (koraal)
Chr. Gemengd koor:
Veilig in Jezus armen
Ambrosiaans Lobgesang
van Philips én van de Nederlandse Ka
bel Fabrieken en speelde als zodanig
een grote rol bij de overname van NKF
door Philips. Over deze fusie zijn de
nodige moeilijkheden ontstaan, omdat
zij tot stand kwam zander raadple.
ging van het personeel. De socialist Ne-
derhorst diende een motie in, waarin
de regering wordt gevraagd er bij de heer
De Pous op aan te dringen, een keuze
te maken tussen het voorzitterschap van
de SER en zijn commissariaten in het
bedrijfsleven. De socialisten achten de
ze funkties onverenigbaar. Vooral nu
alom de nodige ongerustheid bestaat
over de procedures die bij fusies gevolgd
worden en de SER zelf hiervoor een
aantal richtlijnen heeft opgesteld, die
door Philips en NKF niet zijn nageko
men. De socialisten twijfelden overi
gens niet aan de persoonlijke integriteit
van de heer De Pous. De communisten
wel. Hun woordvoerder, de heer Bak
ker, noemde bedragen van vele tien
duizenden guldens, die de heer De Pous
bij Philips en NKF zou hebben
diend. Hij eiste het aftreden van
SER-voorzitter.
De moties zouden overigens niet worden
aangenomen. De regeringspartijen waren
het met de kritiek op de heer De Pous
niet eens. Minister Nelissen (Economi
sche Zaken) zei, dat de heer De Pous
bij deze fusie volkomen correct heeft
gehandeld.
Dat bezoek aan Kaïro is achteraf
waarschijnlijk het meest succesvol ge
weest. Het heeft ten volle aan zijn doel
beantwoord: heropening op hoog niveau
van de dialoog. Sedert de zesdaagse oor
log van 1967 zijn de diplomatieke be
trekkingen tussen Kaïro en Washing
ton verbroken, en al zal Sisco’s bezoek
hoogstwaarschijnlijk niet leiden tot een
snel herstel van de diplomatieke ban
den, toch was het feit dat president
Nasser bereid was langdurig en open
hartig met hem van gedachten te wis
selen al grote winst. Dit temeer als men
bedenkt dat Sisco in Kaïro aankwam
48 uren nadat Israël met door de Ver
enigde Staten geleverde bommenwerpers
een aanval had uitgevoerd op wat het
zelf een militair complex in de Nijl-
delta noemde, maar dat volgens Egyp
te een school was. Bij deze aanval kwa
men 46 kinderen om het leven, hetgeen
de anti-Israëlische een anti-Amerikaan
se stemming in Egypte sterk deed toe
nemen.
Een van de lessen die Sisco, president
Nixons voornaamste adviseur inzake 't
Midden-Oosten, Uit zijn reis heeft ge
trokken is, dat de Palestijnse beweging
een niet m'eer weg te cijferen machts
factor in deze regio geworden is. Hun
invloed kwam tijdens zijn reis duidelijk
tot uiting in Jordanië, waar demon
stranten de Amerikaanse ambassade aan.
vielen en het Amerikaanse culturele cen
trum in brand staken. Koning Hoessein,
zich ervan bewust, dat bijna tweeder
den van de Jordaanse bevolking en on
geveer de helft van zijn officierskorps
uit Palestijnen bestaat, en nog nauwe
lijks bekomen van de krachtproef van
februari met de verzetsbewegingen,
dorst zich niet aam een nieuwe kracht
proef te wagen. Toen Washington uit
de situatie de consequenties trok en Sis
co opdroeg Amman te mijden, reageer
de Hoessein in feite de meest pro-
Westerse van alle Arabische leiders
met twee stappen die de Palestij
nen zeer welgevallig waren: hij ver
zocht Washington de Amerikaanse am
bassadeur terug te roepen, en ging ak
koord met een kabinetsreorganisatie die
een vijftal nieuwe ministers in de re
gering bracht, die volledig het vertrou
wen van de Palestijnen genieten.
Naar verluidt zou Sisco tot de conclu
sie zijn gekomen, dat de Palestijnen
thans zo machtig zijn, dat zij koning
Hoessein het Jordaanse beleid tegen
over Israël min of meer kunnen dicte
ren, dat zij ook de Libanese leiders in
beslissende mate onder druk kunnen zet
ten, en dat zij zelfs president Nasser
ten dele in hun macht hebben. Want
al zijn er dan geen Palestijnse machts
concentraties binnen de Egyptische gren
zen, de Palestijnen hebben thans zo'n
sterke greep op de Arabische publieke
opinie, dat ook Nasser meer en meer
met hun standpunten rekening moet hou
den.
De ongeveer twee en een kwart miljoen
blanke kiezers van Zuid-Afrika de
13,7 miljoen Afrikanen hebben geen
stczirecht hebben premier Vorster
een onaangename verrassing bezorgd.
Zijn Nationale partij heeft voor het
eerst sedert zij 22 jaar geleden aan de
macht kwam zetels verloren aan de op
positionele Verenigde partij, die een
humanere vorm van apartheid voor
staat. Deze door sir de Villiers-Graaff
geleide partij, die bij traditie het poli
tieke tehuis is voor de Engels spreken
de blanken in Zuid-Afrika, won in to
taal tien zetels. De Nationale partij
ging zelf twee zetels achteruit, de vorig
jaar van deze partij afgescheiden uiterst
rechtse Herstigte nationale partij van
Hertzog, verloor haar vier zetels, en
de Progressieve partij van Helen Suz
man, die al jaren in haar eentje een
kruistocht voert voor de rechten van de
Afrikaanse meerderheid, behield haar
ene zetel. Vijf parlementszetels waren
vacant. De totale ondergang van Hert-
zogs partij, ook wel de „verkramptes”
genoemd, is het enige succes waarop
Vorster bij deze verkiezingen kan bo
gen. Hertzog had de Nationale partij
verweten dat zij de principes van de
apartheid liet verwateren, en maakte
met name ook bezwaar tegen Vorsters
-
r
-»x« -4 ft <-4 1
