de week
Foto
van
Socialistische minderheids-
Oostenrijk
regering
Probleem militaire oefenterreinen
oplossing
naar een
i 6ahe SKroar
in
mu
Nieuw vliegveld bij Steenbergen
f
n
Illi
rtï
De knobel zwaan
III
Bevrijdt de onvrijen
oor
■Dg,
on
er
ngt
ied.
aar
itia
ds-
La-
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
ese
:ht
:ht
ije
m
ag
B.-
koffer
.0.-
broedt weer
T09e JAARGANG No. 36
Wymbritseradeel.
de golf van vliegtuig-kapingen
en
üs hjoed to sizzen
l.S.
Ek de stilte sprekt syn tael.
Ierland
Vliegveld
S. de Haas
i Hwat hat
Advertentieprijs: 17 et. per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Ultg. A. J. OSINGA n.vM Bolsward
Administratie- en Redactle-adres:
Marktstraat 13
TeL 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2336
(05157)
Noord'erse verkiezingen zeer veel
didaten in het veld brengen.
Politieke onrust in I^atyns-
Amerika
Abonnementsprijs f4.00 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
ech-
nieu-
Bolswards Nieuwsblad
waren dat er 74
handen van de liberale Vrijheidspartij).
gezamenlijke betaling bezwaar zou ma
ken, omdat op deze manier de feitelij
ke detensie-uitgaven worden verdoezeld,
doordat voor dit militaire projekt pos
ten op andere begrotingen dan die van
Defensie zullen verschijnen.
De regering zoekt nog steeds naar mo
gelijkheden in Nederland voor de aan
leg van een tweede grote luchthaven
voor het burgervltegverkeer. Luchtvaart,
deskundigen verwachten dat de nationa
le luchthaven Schiphol, bij Amster
dam, over ruim tien jaar het internatio-
nomisch beleid dat te weinigen een goed
inkomen garandeert, maar ook tegen
die negers die de blanke buitenlanders
en de niet-zwarte inwoners dit mogelijk
maken. Een groeiende tegenstelling dus
tussen zwart en blank, maar ook tus
sen zwart onderling. De militante
Black Power wil nationalisatie en
„zwart eigendom” van buitenlandse on-
derntemingen en afschaffing van de na de
onafhankelijkheid gehandhaafde serni-
koloniale strukturen, dus van de bin
ding aan vooral Engelse en Amerikaan
se industriële belangen.
Sommigte Caribische politici, waaron
der ook premier Williams van Trini
dad die de situatie nog net in be
dwang kon krijgen trekken daarom
de consequenties uit de groeiende in
vloed van de extremisten. Het beleid
van hen zal zich meer en meer richten
op economische onafhankelijkheid, eco
nomische deversificatie en meer staats
invloed in de industrie.
In Colombia is een binnenlandse crisis
ternauwei-nood bedwongen, nadat de of
ficiële kandidaat van de twee groostte
partijen (Liberalen en Conservatieven,
verenigd in het Nationale Front),
Pastrana Borrero, op het nippertje oud-
dictator Rojas Pinilla bij de presidents
verkiezingen van april had verslagen.
Aanvankelijk accepteerden de Pinillis-
tas de uitslag niet, zij vreesden fraude
en gingen de straat op. De regering moest
leger en politie hard laten ingrijpen en
door arrestaties een militair pro-Rojas-
coup verhinderen.
Rojas Pinilla is van 1953 tot 1957 dic
tator geweest, in welke periode een he
vige burgeroorlog woedde in het land.
Pas toen de toenmalige tegenstanders,
de Liberalen en de Conservatieven, el
kaar wisten te vinden, kon de hard
handige Rojas tot aftreden worden ge
dwongen. Na een periode van 12 jaar
waarin hij van zijn politieke rechten was
beroofd, was de 70 jaar oude dictator
Spoedig na de bevrjjding kreeg menig
stad en menig dorp zijn verzetsmonu-
ment. Bolsward is er niet zo heel ge
lukkig mee geweest. Het monumentje bij
de Mamezijl bestaat slechts uit wat kei
stenen met een houten kruis. Sober en
eenvoudig, dat wel. Maar ook wat goed-1 I
koop. Zo is het eigenlijk ook met het
ooriogsgedenkteken, dat in de hal van
het stadhuis, l.c. de gemeentesekretarie
staat. Door zijn weinig opvallende plaats
en vrij geringe afmetingen is dit ove
rigens zeer waardige en treffende mo
numentje wellicht bij vele inwoners
niet bekend of is de herinnering aan
het bestaan ervan vervaagd.
Het gedenkteken bestaat uit ’n voetstuk
van groen-zwart diabaas, hoog, 1.60 me
ter, waarop een beeldengroep in geel uit
Franse kalksteen, hoog plm. 0.60 me
ter. Het is een werkstuk van Jent je Pop
ma, beeldhouwer te Leeuwarden en be
vat als opschrift de woorden:
Staat stil en denkt aan allen, die in
hun grote nood voor ons toen zijn ge
vallen 1940—1945.
Dit gedenkteken is door de raad van de
gemeente Bolsward als schenking aan
vaard op 2 mei 1953.
Het opschrift is momenteel in repara
tie, zodat dit niet in de opname tot uit
drukking kon komen.
Oorspronkelijk heeft het monumentje
een plaats gehad in de Vierschaar. Hier
voor was het ook ontworpen. Het licht
viel van links. De treurende vrouw op
de achtergrond is dan ook minder uitge
werkt. Zij stond in de schaduw. Het
groepje personen stelt enkele treurenden
voor, staande bij een graf of herden
kingsplechtigheid. De figuur links (man
met ontbloot bovenlijf) is 'een vertegen
woordiger van de arbeiders. De man in
het midden (met boord en hoed) is meer
de intellectueel. Het groepje vormt een
hechte eenheid. Dte afmetingen zijn ech
ter al te bescheiden. Ze waren dat in
de grote ruimte van de Vierschaar in
dubbele mate. Wellicht is dit een van de
redenen gteweest het na de restauratie
in 1955 hier niet weer te plaatsen. Het
staat nu wat vergeten „om de hoek” in
de hal. Veel mensen lopen het voorbij,
zonder het te zien. In de herdenkingen
speelt het monumentje geen rol. Ook in
dat opzicht is het wat vergeten. Naar
men fluistert is het destijds niet groter
en niet van duurzamer materiaal ge
maakt, omdat er geen voldoende geld
hiertoe was.
Jentje Popma, ook bekend als schilder
(hij is een zoon van de bekende toneel
regisseur Lammert Popma) heeft in
Bolsward meer sporen van zijn kunnen
achtergelaten. Hij is een veelzijdig kun
stenaar. Zo versierde hij de chr. huis
houdschool Nijenhove met een reliëfplas-
tiek en een gezandstraald glas, het
weeshuis met een tweetal glas in lood
ramen en een zandsteenreliëf. De foto
is gemaakt door de heer Joh. Elzinga,
Joh. Prooststraat 8. Wij vonden het
zeer attent van hem jvist nu met deze
opname te komen.
In de afgelopen weken verspreidde de
Stichting ruim 5000 suggestiekranten.
Zolang de voorraad strekt worden meer
dere exemplaren van deze krant verkocht
tegen betaling in postzegels van f 0,35
per stuk. Bibliotheken bestelden exem
plaren om te deponeren in leeszalen;
scholen vroegen kranten ter bespreking
tijdens de lesuren. Dit soort verzoeken
bereikt ons vrij regelmatig. Wij probe
ren alle vragen te voldoen.
De meest opvallende suggestie in de
krant is om tijdens de bevrijdingsfees
ten zakjes met 120 gram rijst te gaan
verkopen. Dit hangermenu van velen in
1970 kan ons herinneren aan de honger
winter 19441915. Men zou één dag
(bijv. 8 mei) tot „Honger(winter)dag”
kunnen uitroepen en dan genoegen ne
men met het hongermenu van de arme
wereld, één handvol rijst per persoon.
Het uitgespaarde geld per persoon per
maaltijd inleveren als kollektegift, ver
pakt in de lege rijstzakjes. op bijv.
10 mei, de dag waarop de Duitsers ons
land binnen vielen.
Velen worden nu dagelijks overvallen
door het geweld van honger en armoe
de. Deze onvrijen moeten bevrijd wor
den.
De rijstzakjtes kunnen besteld worden in
pakken, inhoudende 200 zakjes, bij:
dhr. A. Jansen, Meeuwenlaan 36, Sneek
(05150—4928)
De aktie ging reeds van start in Har
lingen, Kollumerland, Drachten, Sneek,
Bolsward, Heerenveen, Zwolle, Borger,
Hoogeveen, Groningen, Wolvega, Span
num en Leeuwarden.
Blijf niet achter. Doe iets in vredes
naam, ook voor de vrijheid van een an
der.
ders in Nederland wenselijk zijn.
Minister Bakker (Verkeer) heeft
ter als voorwaarde gesteld, dat de
we luchthaven dicht bij de Randstad Hol.
land moet komen te liggen. Dat is niet
zo verwonderlijk, omdat het grootste
deel van het verkeer voor de Randstad
is bestemd. Bij de aanleg elders in Ne
derland zou dit weer andere verkeers
problemen oproepen.
duizend man.
Het belangrijkste probleem, dat realise
ring nog in de weg staat, is, zoals ge
bruikelijk, de financiering. Geschat
wordt dat de totale kosten bij uitvoering
zo'n half miljard gulden zullen bedra
gen. Het ministerie van Defensie wil
niet alleen voor dit bedrag opkomen,
maar steun hebben van andere departe
menten. Economische zaken zou mee
moeten betalen, omdat het projekt deel
uitmaakt van het economisch beleid
van de regering, terwijl de ministeries
van Cultuur, Recreatie en Maatschappe
lijk Werk en van Sociale Zaken Ook
bij moeten dragen, omdat op den duur
bijstandskosten en sociale uitkeringen
in dit gebi-ed dankzij de injekties van
Het probleem van de militaire oefenterreinen lijkt dichter bij een oplossing te
komen. De regering voelt veel voor het plan van het CHU-kamerlid, de heer
Kikkert, om een groot militair kompleks op te richten in de oosthoek van
Groningen, in de omgeving van Ter Apel. De regering schijnt wat bereidwilliger
tegenover dit projekt te staan nu een groot deel van de Tweede Kamer forse
bezwaren heeft tegen het aanvankelijk voorstel van minister Schut (Volkshuis
vesting en ruimtelijke ordening) om drie grote militaire oefenterreinen aan te
leggen in het Kuinderbos (Noordoostpolder) bij de Harskamp en bij Oirschot.
Het nieuwe terrein bij Ter Apel zou samen met een oefengebied in de Lauwerszee
en terreinen in Frankrijk (La Courtine) voldoende mogelijkheden bieden voor de
Nederlandse landmacht.
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
Kreisky heeft dus een vrij zwakke ba
sis om zijn hervormingsprogramma, dat
zonder twijfel een beslissend aandeel
aan zijn spectaculaire overwinning op
1 maart heeft gehad, uit te voeren. Hem
zweeft daarbij als voorbeeld Zweden
voor ogen, de socialistische welvaarts
staat. Zijn „grote socialistische alter
natief” bevat voorstellen tot hervormin
gen in de economie, het onderwijs, het
rechtswezen en de sociale gezondheids
politiek. Prioriteiten zijn o.m. funda
mentele belastinghervorming, herzie,
ning van de pensioenen, afschaffing van
de corruptie in het staatsapparaat.
Deze nieuwe dynamiek is er debet aan
geweest dat de socialisten bij de ver
kiezingen winst hebben geboekt in
vroeger traditioneel-katholieke distric
ten, dus op het platteland; verder heeft
het ook de liberale intellektuelen en de
mensen mat de hoge inkomens naar zich
toegezogen.
Behalve in de landspolitiek, staat Kreis
ky ook in de eigen partij een zware
taak te wachten: een drastische verjon
ging is nodig om alle partijleiders van
de oude stempel, zoals oud-vice-kanse-
lier Pittermann, uit te rangeren; een
heroriëntatie is nodig, om de marxis
tische doctrinaire ballast definitef over
boord te kunnen zetten. De partij zal
dan de richting opgaan van de West-
duitse SPD, nu ook in de regering, die
een tiental jaren geleden een dergelijke
zwenking naar het midden maakte. Ais
de socialisten in de moderne Industriële
maatschappij toonaangevend willen blij
ven, is het kennelijk noodzakelijk, aan
trekkelijk te zijn voor het maatschap
pelijk midden, en niet alleen voor de
lager-betaalden.
Het ziet er overigens niet naar uit, dat
de conservatieve katholieke oppositie 't
Kreisky voorlopig moeilijk zal maken.
De partijleiding beseft, dat ze nog niet
rijp is voor een nieuwe regeerperiode,
dat de partij eten tijd van bezinning
en consolidatie zal moeten doormaken.
Voorts zal een incidentele parlemen
taire nederlaag Kreisky misschien he
lemaal niet onwelkom zijn, omdat hij
dan het volk nog duidelijker kan ma
ken, dat hij meer steun behoeft om
zijn gehele programma uit te voeren.
stad, moeiiijk gene heeft. Om dezelf
de “eden zou een grote luchthaven el-
bijna een politieke come-back bescho
ren. Hij profiteerde daarbij vooral van
de ontevredenheid van de kleine man
met net immobiele Nationale-Frontsy-
steem, dat in 1974 zal verdwijnen.
Op Cuba en Haïti hebben dte tegenstan
ders van de linkse regering-Castro en
de rechtse regering-Duvalier weer van
zich doen spreken.- In een periode van
twee weken werden op beide staten
aanvallen gedaan. Castro’s leger kon een
legertje ballingen pas na enige dagen
van gevechten uitschakelen. Op Haïti
werd het presidentiële paleis vanuit zee
beschoten. Directe politieke consequen
ties hebben beide incidenten nog niet ge
had.
Een ander voorbeeld van de politieke
instabiliteit in het Caribische gebied is
de Dominicaanse republiek, dat met
Haiti het eiland Hispaniola deelt. Hier
hebben de naderende presidentsverkie
zingen van a.s. 16 mei de spanning hoog
opgevoerd. Na een periode die sterk deed
denken aan die voorafgaande aan de
burgeroorlog van 1965, toen de Ame
rikanen meenden te moeten ingrijpen,
zijn de oppositiepartijen, van uiterst
links tot uiterst rechts, erin geslaagd,
president Balaguer, die herkozen wil
worden, uit zijn functie verlof te doen
nemen, omdat hij anders een oneerlijk
voordeel zou kunnen hebben door zijn
greep op het staatsapparaat. Behalve
misbruik van het staatsapparaat ver
wijt d:e oppositie Balaguer ook door naar
herverkiezing te streven een langdurig
persoonlijk regime te willen vestigen,
naar het voorbeeld van zijn vroegere
beschermheer, de in 1961 vermoorde dic
tator Trujillo, die toen meer dan 30 ja
ren geregeterd had.
Wettig is Balaguers streven naar her
verkiezing overigens wel. Want met veel
moeite is dienaangaande vorig jaar een
grondwetswijziging aangenomen ten kos
ten van een scheuring in zijn eigen par-
tij: zijn vice-president, Lora, is nu zijn
tegenkandidaat.
De populaire linkse oud-president Juan
Bosch, is inmiddels naar de Dom-repu-
bliek teruggekeerd. Hij was de man
voor wie de linkse militairen in 1965, ge
steund door het merendeel van de be
volking, een opstand begonnen, die pas
neergeslagen kon worden na Ameri
kaanse interventie. Bosch’ hernieuwde
aanwezigheid in Santo Domingo is daar
om geen rustbrengende factor, alhoewel
hij geen presidentskandiaat is.
Ondanks de voorspellingen van na de algemene verkiezingen in Oostenrijk van
1 maart, dat de op de katholieke Volkspartij steunende re.gering-Klaus zou
worden afgelost door een rooms-rode coalitie onder leiding van de socialist
Kreisky, hebben de twee grote partijen van dit land toch geen overeenstemming
kunnen bereiken. Kreisky leidt nu een socialistische minderheidsregering (bij de
verkiezingen behaalde zijn partij 81 van de 165 zetels in het parlement - in 1966
de Volkspartij viel terug van 85 naar 78; 5 zetels zijn in
Het plan voor Groningen heeft het ex
tra voordeel dat het eten economische
stimulans betekent voor dit in econo
misch opzicht moeizame gebied. Dit is
trouwens ook de bedoeling van de heer
Kikkert, die zijn plan indiende nadat
het in het betrokken gebied tot socia
le onrust kwam. Niet alleen de regering
ook de Tweede Kamer schijnt veel te
voelen voor het plan-Kikkert. Een defi
nitief oordeel zal worden gegeven, als
een planologische commissie een oor
deel geeft. Ook binnen deze commissie
staat men positief ten opzichte van het
projekt. Het plan voorziet in oefenter
reinen en een militair kamp, dat een
vaste bezetting moet krijgen van twee- nale verkeer, dat snel toeneemt, niet
meer kan verwerken. Grote uitbreidin
gen zijn bij Schiphol zzelf niet moeilijk
te realiserenm De regering heeft een spe.
ciale commissie ingesteld, die nieuwe
plaatsen in Nederland moet zien te vin
den. Tot nu toe heeft men' de moge
lijkheden van een nieuwe luchthaven in
de Flevopolder ten in de Hoekse Waard
bekeken. Nu is hier een derde moge
lijkheid aan toegevoegd: het gebied bij
Steenbergen in de buurt van het Vol-
kerak. De voordelen van dit gebied zijn
dat het dunbevolkt is waardoor geen
last van geluidshinder wordt ond'ervon-
den en dat het goede verbindingen
krijgt met de rest van Nederland en
België. Een grote luchthaven kan ook
een belangrijke stimulans betekenen
voor de economische ontwikkeling van
west-Brabant. Een streek die het, on
danks een gunstige ligging bij de Rand-
i. - -j I
1- Bolsward
De zon breekt net door als we vrocj
in de morgen het park betreden. Oiw
schoenen maken een zuigend geluid a'
de nog doorweekte paden.
Hier en daar komt het jonge groev
schuchter te voor schijn. Klapwieken zei
len talrijke houtduiven sierlijk van boom
tot boom; een koolmees paartje inspec
teert een nestkast je dichtbij de voliëre:
zou het toch lente worden?
Bij de vijver aangekomen zijn we getui
ge van een iedter jaar weer terugke
rende vertoning.
Luid sissend van woede; zich uit het
water opheffend met zijn enormte vleu
gels, stormt hij op de kinderen toe, die
verschrikt achteruit springen. Het is het
mannetje knobbelzwaan, die zijn bezit
verdedigd tegen alle mogelijke indrin
gers. Met zijn sterke vlerken kan hij
gevoelige meppen uitdelen en zelfs een
arm of been kapotslaan.
Het eilandje in de vijver is hun gelief
koosd plekje waar ze ook nu weer hun
toevlucht hebben gezocht.
Met stengels, bladeren en ander plant
aardig materiaal wordt het nest opge
bouwd. Het wijfje rangschikt het ma
teriaal dat door de man zwaan wordt
aangevoerd.
Het nest is ruim een meter breed, de
hoogte ongeveer een halve meter.
Het legsel bestaat doorgaans uit vier tot
negen eiteren. De eieren zijn grfjsachtig
groen, maar worden gauw vlekkerig door
vuil en inwerking van zuren uit rotten
de plantdelen. Na een week of vijf, zes
worden de jongen geboren, die al vrij
spoedig het water ingaan. Ongeveer vijf
maanden duurt het eer ze kunnen vlie
gen. Hun „vuile” kleur behouden ze nog
wel twee jaar: dan pas krijgen ze het
sneeuwwitte kleed waarmee de oude vo
gels pronken.
Over de ouderdom die een knobbelzwaan
kan bereiken 'open de nreningen nogal
uiteen; men spreekt van zeventig jaar
en nog ouder; zwanekenners lachen om
dergeltike verhalen. Zij stellen de maxi
mum leeftijd op dertig tot vijfendertig
jaar.
Steeds weer trekt deze vogel onze aan
dacht door zijn gracieuze houding een
ware kunstgreep van de natuur.
Het politieke klimaat van Noord-ler-
I land (Ulster) heeft weer een nieuwe
polarisatie ondergaan door de verkie
zing van ds. Paisley en een medestan
der van hem, medio april, in het Noord-
ierse parlement. Dit betekent een ver
sterking van de anti-katholieke stro
ming, van de beweging die van enige
emancipatie van de katholieke minder-
I heid niets wil weten. De meerderheid
I van beide extreem-protestanten was ver-
i rassend groot.
I Het is een bewijs temeer, dat het onder
i druk van dte regering in Landen inge
zette hervormingsprogramma na de
i grote troebelen van vorig jaar de
protestantse kiezers op het platteland,
de traditionele ruggegraat van de re-
I gerende Unionistische partij, nog veel
I te hard gaat. De regering-Chichester
Clark zit nu tussen hamer en aan
beeld: enerzijds zal de druk van de
I rechtse Unionistische vleugel op haar
I voorzichtige liberale beleid weer groter
worden, maar anderzijds houdt Londen
onverminderd vast aan htet programma
voor feitelijke gelijkberechtiging van
de katholieken.
Mocht de invloed van de rechtse vleu
gel op de regering te groot worden, dan
heeft zich voor de liberale Unionisten
al een alternatief aangediend: vprige
maand is een nieuwe partij in Ulster
opgericht, de Alliance Party, die on-
I der de noemer van gematigdheid en
I behoud van de banden met Groot-Brit-
tannië zowel de protestanten als de ka
tholieken wil verenigen, eten streven dat
de Unionistische partij steeds slechter
afgaat. De nieuwe partij steunt het her-
vormingsprogramma-Chicester Clark,
maar heeft weinig hoop dat dit werke
lijk geëffectueerd zal worden.
Vooraanstaande Iteiders en fondsen heeft het militaire kamp heel wat geringer
de partij nog niet, wel ambitie, want zullen zijn. Over deze financiering is
men wil bij de eerstkomende algemene binnen het kabinet nog geen overeen-
kan- stemming bereikt. Het is niet onwaar-
I schijnlijk, dat ook de Kamer tegen zo’n
Na
ontvoeringen van diplomaten van
maart-april in Latijns-Amerika, culmi
nerend in de moord op de Westduit-
se ambassadeur Von Spreti in Guate
mala, is de rust op dit contingent niet
teruggekeerd.
Trinidad/Tobago, de Dominicaanse re
publiek, Colombia, Haïti en Cuba heb
ben alle met problemen te kampen ge
had.
Op het eilandenstaatje Trinidad/Toba
go heeft men eind april een uitbarsting
van Black-Powertroebelen kunnen zien.
Na een periode van wekenlange demon
straties werd de chaos compfeet, toen
ook een deel van het leger begon te
muiten. De hoofdstad, Port of Spain,
werd getroffen door plunderingen en
brandstichtingen, zoals Willemstad op
Curacao een jaar geleden. Daarmee
wordt al duidelijk, dat wat Trinidad
getroffen heeft, in feite elk Caribisch
eiland kan treffen: de sociale achter
gronden waarvan de geweldprediken-
de Black-Power (zwart aan de macht)
profiteert zijn dezelfde. Er is in het
gehele gebied grote werkloosheid (15
tot 25 pet) en de Invloed van de bui
tenlandse, blanke industriëlen en inves
teerders is groot. De revilterende ne
gers komen dus in verzet tegen een eco-
VRIJDAG 8 MEI 1970
