Frankrijk beëindigde
boycot
de week
Foto
van
Oppositiepartijen konden het niet
geheel bolwerken
Batte Shroar
■tMl
Crisis in Midden-Oosten verscherpt
Met de woningbouw gaat het nog
niet naar wens
Installatie
in Makkum
4 brandweerkorpsen
bestreden felle brand
s
nieuwe C.d.K.
IIIII
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIlilllllllllllll
109e JAARGANG No. 46
VRIJDAG 12 JUNI 1970
Wymbritseradeel.
Wallace weer op de voorgrond
Oplossing in Jemen
Al
Westeuropese unie
Algemene receptie
voor
Woningbouw
Westduits-Russisclie verd rag
De oandiclh&lder wint.
i Hwat haf
Advertentieprijs: 17 ct. per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Abonnementsprijs f 4.00 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
flict, dat zich al acht jaren voortsleept,
vrijwel geregeld, namelijk de burger
oorlog in Jemen tussen republikeinen
Terwijl voor het grote conflict In het
Midden-Oosten nog steeds geen oplos
sing in zicht is lijkt een plaatselijk con-
het bouwprogramma voor 1970 op
nieuw slecht wordt waar het op be
gint te lijken ziet het er voor minis
ter Schut niet zo best uit. Het woning
bouwbeleid zal dan ongetwijfeld door de
oppositie die met meer overheidsgeld
meer woningwetwoningen wil bouwen
in de verkiezingsstrijd worden gebracht.
De regeringspartijen moeten dan een
zondebok vinden. In 1969 was dat het
slechte weer. Wie het tegen de tijd van
cfe Kamerverkiezingen wordt mag u nu
zelf raden.
Er staat de nieuwe Commissaris der Ko
ningin in Friesland, mr. H. Rijpstra,
de komende weken een druk program
ma van kennismalcingen en ontvangsten
te wachten. Dinsdagmorgen om elf uur
vindt de officiële installatie van mr.
Rijpstra in zijn nieuwe ambt plaats tij
dens een vergadering van de Provinciale
Staten van Friesland in het provincie
huis te Leeuwarden. In deze vergade
ring, die ongeveer een uur zal duren,
zal mr. Rijpstra worden toegesproken
door de oudste gedeputeerde in dienst
jaren (tevens waarnemend Commissa
ris der Koningin) mr. P. E. van Kre
velen en door het oudste Statenlid in
dienstjaren, mr. B. P. van der V’aen.
Mr. Rijpstra spreekt daarna zijn instal-
latierede uit. Tengevolge van de be
perkte accommodatie op de publieke tri
bune van een aantal genodigden uit Al
melo, zullen er bezwaarlijk belangstel-
Verschflnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Vitg A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Bolswarils Nieuwsblad
Om ongeveer kwart voor twaalf dins
dagavond werd groot alarm gegeven
voor 'n uitslaande brand in 't pand num
mer 31 aan de Turfmarkt in Makkum,
bewoond door de familie P. J. Tiche
laar. Op het moment dat de brand uit
brak lagen drie kinderen in bed te sla
pen, op de bovenste verdieping van het
woonhuis waar brand heerste. De moe
der stond buiten te praten met de heer
D. Visser (brandweer commandant) in
hun gezelschap bevond zich ook mej.
A. Schuurmans, die een kamer huurt
bij de familie Tichelaar. Niemand be
merkte iets van de ontstane brand, niet
eerder dan toen mej. Schuurmans naar
haar kamer ging, en tot haar grote
schrik de kamer in lichterlaaie zag
staan, er viel toen al niets meer te red
den, haar hulpgeroep werd gehoord en
onmiddellijk werden de kinderen in vei
ligheid gebracht. Enkele ogenblikken la
ter laaiden meters hoge vlammen uit
het pand op, dfe tot ver in de omtrek
zichtbaar waren. Boven viel niets meer
te redden, uit de benedenwoning werden
belangrijke papieren en boeken weg
gehaald. De brand is naar alle waar
schijnlijkheid ontstaan door een omge
vallen brandend® kaars op de kamer van
mej. Schuurmans, alle persoonlijke be
zittingen van mej. Sschuurmans, die
kleuterleidster is, gingen in de vlammen
verloren, wel kon de politie later enig
verkoold geld, enkele ringen, en haar nog
ongeschonden actes uit de smeulerrie
resten terugvinden. De heer Tichelaar die
om even na twaalven uit Leeuwarden
terugkeerde, deed de onaangename ont
dekking dat het zijn huis was, hetwelk
in vlammen dreigde op te gaan.
De brand gre®p bijzonder snel om zich
heen, gelukkig stond er praktisch geen
wind, maar wel stonden alle ramen en
deuren open, als gevolg van het warme
weer, zodat de vuurhaard voldoende
zuurstof kreeg om zich een weg te moe
ken. De brand werd massaal bestreden
door de brandweren uit Makkum, Wlt-
marsum, Parrega, en Bolsward, laatst
De verkiezingen voor de diverse gemeenteraden hebben vorige week geen al te
schokkende dingen aan het licht gebracht. De regeringspartijen (KVP, ARP, CHU
en VVD) boekten, vergeleken met de Statenverkiezingen, een geringe winst. De
belangrijkste oppositiepartijen (D ’66, PvdA, PSP en PPR) gingen licht achteruit.
Opvallend waren in veel plaatsen de winst voor de communisten en, met name in
Amsterdam, de opkomst van de kabouters. Men is snel geneigd te denken aan een
zekere tendens naar radikaüsering, vooral aan de linkerzijde. Aan de rechterkant
kwam een groepering als Binding Rechts er niet aan te pas, terwijl de Boeren
partij vrijwel overal volledig ten onderging. Die radikalisering is al eerder onder
kend. En uitgelegd als een gevolg van de politieke chaos, waarin ons land al
jaren zit.
Bonn heeft besloten over te gaan tot
definitieve onderhandelingen. De West-
duitse minister van buitenlandse zaken,
Scheel, zal daartoe in de komende we
ken naar Moskou reizen. Over de uit
eindelijke inhoud van dat verdrag is nog
weinig bekend gemtakt, maar aangeno
men wordt, dat beide landen daarin zul
len afzien van het gebruik van en het
dreigen met geweld bij het nastreven van
hun politieke doeleinden. Voorts zou
West-Duitsland de bestaande Europese
grenzen respecteren, inclusief de Pool-
se westelijke grens langs de Oder-Neisse
en de grens tussen Oost, en West-Duits
land. Bovendien wordt aangenomen, dat
Rusland de tot dusverre verdedigde stel
ling zal opgeven dat het op grond van
het handvest van de Verenigde Naties
het recht heeft om indien nodig in West-
Duitsland (als „vjjandelijke staat” uit
da Tweede Wereldoorlog) te intervenië
ren. Bondskanselier Brandt heeft intus
sen verklaard, dat ondanks de eventue
le afsluiting van het non-agressiepact
het recht op hereniging van de twee
Duitse staten door zelfbeschikking niet
zal worden prijsgegeven. Bovendien
heeft hij aangekondigd, dat zijn rege
ring van plan is de ratificatie van het
verdrag tussen Bonn en Moskou uit te
stellen tot de huidige besprekingen tus
sen de voor Berlijn verantwoordelijke
Grote Vier Rusland, Amerika, Frank
rijk en Engeland over de vroegere
Duitss hoofdstad resultaten hebben op
geleverd. Bij deze besprekingen, die tot
doel hebben de spanning in de verdeel
de stad te verminderen, zijn tot nu toe
weinig vorderingen gemaakt.
Intussen wordt nu op korte termijn
een nteuw Amerikaans antwoord ver
wacht op de herhaalde Israëlische ver
zoeken om de levering van extra ge
vechtsvliegtuigen. Aangenomen wordt,
dat de Amerikaanse regering, nu zij van
Moskou geen duidelijk antwoord heeft
gekregen op haar vraag wat hst doel
is van de verhoogde Russische militai
re activiteit in Egypte, althans een ge
deelte van de gevraagde 125 straaljagers
zal leveren.
De polsingen, die de Westduitse staats
secretaris Bahr in Moskou heeft onder
nomen betreffende d'e mogelijkheid om
te komen tot een Westduits-Russisch-
verdrag over het af zien van geweld zijn
zo succesvol verlopen, dat de regering in
De voor rassenscheiding ijverende Geor
ge Wallace, gouverneur van de Ameri
kaanse zuidelijke staat Alabama tot ’66
en de gevaarlijke derde kandidaat bij de
presidentsverkiezingen van 1968, is er
in de tweede verkiezingsronde in ge
slaagd de meercterhed van de Democrati.
sche kiezers achter zich te krijgen in
de voorverkiezingen voor het gouver
neurschap v. Alabama. Dat gouverneur
schap kan hem bij de verkiezingen in
november niet meer ontgaan omdat de
Republikeinen geen kandidaat zullen
stellen. Er was een tweede voorronde
nodig geweest, omdat Wallace’s tegen
kandidaat, de huidige gouverneur Bre
selijke verkiezingen hadden gekeuveld,
zelfs goede woorden over voor de Ka
bouters, die alleen al in Amsterdam
38 duizend stemmen en daarmee 5 ze
tels veroverden. Hij noemde de Kabou
ters „een vleugje parfum in de dage
lijkse spruitjeslucht”. Al voegde hfl er
ogenblikkelijk het voor de hand liggen
de vervolg aan toe: „Wie veel dorst heeft
kan van parfum niet leven; de bedwel
mende geur kan zelfs dodelijk zijn”. De
minister-president zag bij de kabouters
nu niet bepaald de instelling, „die no
dig is voor serieus werk en de oplos
sing van de problemen in onze samen
leving.” Hij betreurde het daarom, dat
de acties van de kabouters zoveel suc
ces hebben geboekt bij de kiezers. Over
de slechte opkomst van de kiezers maak
te premier De Jong zich nog geen zor
gen. „Het is pas de tweede verkiezing
na de afschaffing van de opkomst-
plicht”. Hij vond wel, dat de partijen
iets aan de opkomst moeten doen, al
zei hij niet hoe.
veel te lang wacht in ons mapje
met foto’s een aantal foto’s van de ama
teur D. Dekker. We schamen ons er een
beetje om. Op de achterkant van de foto
staat als zijn adres Sneekerpoort. De
heer D. Dekker is inmiddels reeds
lang getrouwd en woont Klein Hengste-
pad, misschien ook Jongemastraat, of
wellicht beide. Zijn woonplaats is n.l. be
ter bekend als „boven Kooistra”, maar
hij heeft de sleutel al in zijn zak voor
een riante woning in Parkplan II. Deze
personalia zouden we niet vermelden,
als er niet een beitje in zou dóórsche
meren, dat de heer Dekker in de goe
de zin des woords gewend is de dingen
„uit de hoogte” te bekijken. Zijn collec
tie foto’s geeft daar merkwaardige voor
beelden van. Hier is er een van. Als we
ons ntet vergissen is de foto genomen
vanaf de torentrans van het stadhuis.
De windvaan dient als blikvanger. Maar
hoe fraai is de compositie. Eigenlijk
feilloos. De vaan zou niet midden in het
vlak kunnen staan. Dit zou alle span
ning verbreken. De lijnen van de daken
bieden een prachtig spel en contraspel.
Dan is er hetspelen met licht. De ko
peren vaan in een donkere partij. Mis
genoemde bracht ook de Magyrus-lad-
der mee, welke zeer zeker zijn diensten
bewezen heeft, eveneens kwam nog een
derde (gewone) ladderwagen mee uit
Bolsward. Omstreeks kwart over één
kon het sein brand meester worden ge
geven. De bovenverdieping was toen gro
tendeels uitg’ebrand, terwijl beneden gro
te waterschade was ontstaan. Ook de
aan weerszijden belendende percelen van
wed. Brandsma en haar gezin, en dat
van de arts B. J. Monroy liepen wa
terschade op. Hoewel de brand zich eerst
ernstig liet aanzien, een snel en doel
treffend optreden van de gezamenlijke
brandweren, heeft tot resultaat gehad,
dat het pand gedeeltelijk behouden kon
blijven, evenals de naast gelegen wonin
gen. De brandweer van Makkum heeft
de rest van de nacht post gevat bij het
huis. Mede door het zoele weer, was er
een groot aantal publiek op de been,
die tot bij tweeën de verrichtingen van
de brandweer volgde.
"‘v
schien kunt u in het raster nog het
grachtje ontdekken met aan de overzij
de het hekwerk langs de Rijksstraat. De
vaan zelf bevat dubbele adelaar, waar
op Bolsward zo trots is. Niet onmoge
lijk is het een zeer antiek stukje huis
vlijt, of beter gezegd vakmanschap uit
lang vervlogen dagen. Of wat ook
mogelijk is nagemaakt naar een eer
der mod’el. De reden van deze veronder
stelling is, dat het kroontje ontbreekt.
De oudste afbeeldingen van de adelaar
hebben geen kroon, b.v. in het gesneden
wapen boven de deur van de raadszaal
(1614-’17), de lampen (van later da
tum) hebben dfe wel, evenals ook het
nieuwe stadswapen. Toen Bolsward nog
zeevarend was, was deze windvaan voor
zeer groot praktisch nut. Nu is dat
niet meer zozeer het geval. Het is een
ornament, meer niet. Niemand kijkt
er meer naar. Maar de heer Dekker deed
het wel en via ons blad doen nu dui
zenden en duizenden het. Hier te lande
en overzee, in Oost en West, van in Ame
rika tot in Nieuw Zeeland. Een stukje
Bolswards trots en Bolsward puur. En
daarbij vaktechnisch een teuk experi
ment.
fenden bij de installatie kunnen worden
toegelaten.
Na de installatievergadering zullen de
Friese Statenleden kennis kunnen ma
ken met de heer en mevrouw Rijpstra.
De Friese Staten houden dinsdagmid
dag hun eerste werkvergadering onder
voorzitterschap van de nieuwe commis
saris der Koningin.
Woensdag zal de heer Rijpstra kennis
maken met het griffiepersoneel en de
diensthoofden.
In de daarop volgende weken zijn er
ontmoetingen gearrangeerd ntet diverse
autoriteiten van justitie, politie en rjjks-
diensten in Friesland.
Donderdagmiddag 18 juni is er een re
ceptie van de heer en mevrouw Rijpstra
in de Statenzaal voor de Friese bur
gemeesters en hun echtgenotes.
Drie jaren na de zesdaagse oorlog is de vrede tussen Israël en de Arabische buur
staten nog geen stap naderbij gekomen. Integendeel, de crisis is de laatste weken
verder verscherpt. Als gevolg van het feit, dat Russische vliegers en rakettechnici
het Egyptische achterland verdedigen heeft het Egyptische leger de handen wat
I meer vrjj gekregen voor de strijd aan het Suezkanaal, en het resultaat is dat het
dodencijfer aan Israëlische zijde al belangrijk omhoog is gegaan. Ook aan Jor-
daanse zijde zijn de gevechtsonderhandelingen toegenomen. Zij worden hoofd-
lakeljjk uitgevöerd door Palestijnse commando’s, die het centrum van hun actl-
j viteiten blijkbaar van de Libanon naar Jordanië hebben verlegd nu het Israëlische
leger, als antwoord op een reeks beschietingen door de commando’s vanuit de
Libanon, heeft besloten zelf in Zuid-Libanon te gaan patrouilleren.
Vrijdagmiddag 19 juni is er van half
vier tot half zes een algemene,
ieder toegankelijke receptie in het pro
vinciehuis. In de week daarop staan
er bezoeken van de nteuwe Commissa
ris der Koningin op het programma aan
de provinciale diensten (Waterstaat,
PEB, PPD, Keuringsdienst) en aan de
vliegbasis, de Fryske Akademy, de Frys-
ke Kultuerried, het Provinciaal Op-
bouworgaan en het ETIF.
Op vrijdag 26 juni verleent mr. Rijp
stra voor de eerste maal zijn wekelijk
se audiëntie van tien tot twaalf uur.
üs hjoed to sizzen jSf
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
.•;v a
wer, weliswaar een voorsprong had ver
overd, maar niet de vereiste meerder
heid. Wallace heeft de gematigder Bre
wer uiteindelijk kunnen verslaan door
de rassenkwestie weer tot inzet van dB
verkiezing te maken. De verkiezing van
Wallace wordt gezien als een nederlaag
van de „Zuidelijke strategie” van presi
dent Nixon, die een vertraging van de
rassenintegratie nastreeft om racisten
als Wallace de grond onder de voeten
weg te graven en de conservatieve zui
delijke stemmers in het Republikeinse
kamp te halen. Verwacht wordt, dat
Nixon dit befeid nu nog krachtiger zal
voortzetten om Wallace buiten de presi
dentsverkiezingen van 1972 te houden.
Erg ver kan hij echter niet gaan, aan
gezien hij dan nog sterker dan tot nu
toe stemmen in het liberale noorden
zou verliezen. Het ziet 'er bovendien naar
uit dat, wat Nixon ook mocht doen,
Wallace In ieder geval aan de presi
dentsverkiezingen zal deelnemen. Als on
afhankelijke kandidaat kreeg hij in
1968 vijf zuidelijk® staten achter zich.
Volgens sommige berekeningen zou hij,
nu hij besloten schijnt te hebben zijn
krachten niet meer aan zijn aanhangers
in het noorden te wjjden, maar zich ge
heel op het zuiden te concentreren,
in 1972 zelfs acht staten kumren ver
overen. Dat zou hem zoveel vertegen
woordigers in het college van kiesman
nen, dat de president kiest, kunnen op
leveren, dat geen enkele kandidaat de
meerderheid der kiesmannen zou krij
gen, zodat het Huis van Afgevaardig
den de president zou moeten aanwijzen.
In het Republikeinse kamp put men
intussen enige hoop uit het feit, dat
Wallace ditmaal heel wat minder stem
men op zich heeft weten te verenigen
dan in 1962, toen htf voor de eerste keer
als gouverneur van Alabama werd ge
kozen.
Frankrijk heeft zijn boycot van vijftien
maanden van de Raad van de West
europese Unie (WEU) beëindigd en daar,
mee een gunstige atmosfeer geschapen
voor de aanstaande onderhandelingen
I over de Britse toetreding tot de Euro
pese Gemeenschappen. Frankrijk trok
zich in februari 1969 terug uit de werk
zaamheden van de Raad van de WEU
(een organisatie waarin de zes leden
staten van de Europese Gemeenschappen
en Engeland samenwerken) toen Enge
land er ondanks Franse bezwaren op
aandrong dat de Ministerraad be
staande uit de ministers van buitenland
se zaken of de in Londen zetelen
de Permanente Raad bestaande uit
de ambassadeurs en hoge ambtenaren
de toestand in het Midden-Oosten zou
bespreken. De twist had overigens een
dtepere betekenis. Frankrijk vreesde na
melijk. dat Engeland, dat tweemaal door
een veto van president De Gaulle de toe
gang tot de Europese Gemeenschappen
was ontzegd, de Raad wilde gebruiken
om nauwere banden met het Europa van
i de Zes te ontwikkelen. De terugkeer van
Frankrijk in de WEU is mogelijk ge
worden dankzij aanvaarding van ’n Bel
gisch compromis-voorstel dat inhoudt,
dat de WEU geen technische of econo
mische problemen betreffende een uit
breiding van de Europese Gemeenschap
pen zal aansnijden en ook geen poli
tieke vraagstukken in behandeling zal
nemen die hiermee rechtstreeks verband
houden. Tevens is de Britse visie aan
vaard volgens welke de WEU-raad wel
belangrijke internationale vraagstukken,
waaronder de Oost-West-betrekkingen,
zal kunnen bespreken.
Het gaat nog steeds slecht met de bouw
van huizen in Nederland. Deze week is
medegedeeld, dat het aantal geprodu
ceerde woningequivalenten in het eer
ste kwartaal van dit jaar is achterge
bleven bij het aantal van de eerste drie
maanden van 1969. Onder equivalen
ten verstaat men alle onderdelen van
alle in verschillende fasen van aanbauw
zijnde woningen. Zij worden omgerekend
in komplete huizen. In het afgelopen
kwartaal zjjn 26.200 equivalenten ge
bouwd, tegen 28.400 in dezelfde periode
van 1969. Hierbij komt nog dat de weers
omstandigheden vorig jaar h’eel wat
slechter waren. Het ziet er opnieuw niet
naar uit dat bouwminister Schut zijn
programma zal halen. Hij moet dit jaar
125.000 woningen (laten) bouwen. Een
aantal dat vorig jaar op geen stukken na
werd gehaald. Wanneer de uitkomst van
I en koningsgezinden. Deze oorlog ont
stond toen in 1962 legerofficieren de
imam verdreven en de republiek uitrie
pen. Sedertdien hebben republikeinen en
royalisten elkaar met wisselend succes
I bestreden, tot eind 1967 gesteund door
respectievelijk Egypte en Saoedi-Arabië.
In dat jaar leek een regeling in zicht
toen president Nasser, na de nederlaag
I in de zesdaagse oorlog met Israël, zich
gedwongen zag het Egyptisch® expedi-
tieleger uit Jemen terug te trekken. Hij
I kwam daarbij tot een afspraak met Sa-
oedi-Arabië, dat zich op zijn beurt van
verdere steun aan de royalisten zou
onthouden. Sedertdien is die Saoedi-
Arabische steun weliswaar aanzienlijk
beperkt, maar althans tot voor kort niet
geheel gestaakt aangezien koning Feisal
het repulikeinse regime als een recht
streekse bedreiging van zijn eigen regi
me bleef zien. Feisal schijnt nu tot de
conclusie te zijn gekomen, dat die vrees,
gezien d'e gematigde politiek van niet-
gebondenheid die de republikeinen na
streven, ongegrond is. De regeling die
thans tussen de Jemenitische fracties
is getroffen komt erop neer, dat een
aantal royalisten zal worden opgenomen
in hoge staatsfuncties, terwijl de imam
en zijn familie in ballingschap zullen
blijven.
u-.>, z* 7'^;
r'.
De verhoudingen tussen de grote poli
tieke partijen zijn verstard. Grote poli
tici, die een beleid kunnen uitstippelen
én verkopen omdat zij bij de kiezers
populair zijn, ontbreken volledig. De po
litieke malaise heeft twee reacties op
geroepen: liefst één derde van de kie
zers bleef gewoon weg; een groot aan
tal anderen verkoos uit protest groepe
ringen, die van het protest hun voor
naamste politieke strijdmiddels hebben
gemaakt.
De voorzichtige pogingen om door mid
del van samenwerking een uitweg te
vinden zijn bij deze verkiezingen mis
lukt. Het Progressief Akkoord (PAK)
van PvdA, PSP, PPR en soms D’66
behaalde slechts 10,8 procent van de
stemmen, een achteruitgang vergeleken
bij de 11,5 procent van de jongste Sta
tenverkiezingen. Dit resultaat gaf drs.
Aarden, een van d’e voormannen van de
PPR, vorige week aanleiding voor een
oproep aan „leidende figuren uit alle
vooruitstrevende kringen” om opnieuw
een poging te doen de progressieve
krachten te bundelen. Drs. Aarden be
nadrukte dat de figuren, die hij op
het oog heeft, niet al te sterk aan him
partijen gebonden dienen te zijn. De
tragedie van het PAK is dat van een
echte samenwerking en een werkelijke
hergroepering van progressieve politici
nog nooit sprake is geweest. Om met de
VMF te spreken „er zijn nog allerlei
prinsdommetjes, hertogdommetjes en ko
ninkrijkjes, die hun eigen, min of meer
zelfstandig, bestaandje leiden”. Wat dit
betreft is er tussen zaken- en politieke
wereld geen verschil. Het PAK heeft bo
vendien hetzelfde nadeel als de drie gro
te confessoonele partijen; men is er niet
in geslaagd een populaire leider naar
vorer te schuiven.
Premier De Jong was over de gemeen
teraadsverkiezingen helemaal niet onte
vreden. Hij had vrijdag, na afloop van
de wekelijkse kabinetsvergadering waar
op ditmaal de ministers over de plaat-
