Jordanië zorgen
voor sensatie
Bewogen partijconvent van de ARP
Commando’s in
Nixon wijzigt zijn kabinet
PPR ziet weinig toekomstmogelijkheid
Foto van de week
weer
Bolsward
in
van
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Volgende week
Burgers
Bolsward
Bevloeiings-
installatie geeft
water naar behoefte
„Heamiel”
109e JAARGANG No. 48
VRIJDAG 19 JUNI 1970
Wymbritseradeel.
Commando’s in Jordanië in verzet
Complicaties in Indochina
PPR
i
eind
mag
Openbaar
Vit de moeilijke dagen na de bekendmaking van de inval in Cambodja (de herop
leving van het studenten- en Intellectuelenprotest; de weerstanden bij ministers,
ambtenaren, vanwege het niet geraadpleegd worden en de onbereikbaarheid van
de president, die zich pleegt te omringen met een hermetisch sluitende staf in het
Witte Huis), heeft president Nixon enige conclusies getrokken. Het resultaat zjjn
enige personele wijzigingen. Minister Finch is op het departement van sociale za
ken, onderwijs en volksgezondheid vervangen (door de dynamische Richardson,
tot dan onderminister van buitenlandse zaken) en naar het Witte Huis gehaald.
Ook de minister van arbeid, Shultz, werd vervangen en naar de Witte Huisstaf
overgeheveld. Deze twee wijzigingen tonen een duidelijk patroon. Zowel Finch als
Shultz zijn in de Republikeinse partij liberalen, als zodanig opponenten van minis
ter van justitie Mitchell en vice-president Agnew. Aangezien de staf van het
Witte Huis in het Amerikaanse bestuurssysteem het belangrijkste beleidsbepalen
de lichaam is, Ls deze injectie met liberale figuren duidelijk van belang, omdat de
ze staf het afgelopen anderhalf gedomineerd is door conservatieven zoals de assis-
ten Haldeman en Ehrlichman.
Advertentieprijs: 17 ct. per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Argentijnse president afgezet
en vervangen
De operaties in Cambodja van Ameri
kanen en Zuidvietnamezen hebben een
voorlopig, helaas, nog maar weinig van
terecht zal komen. Het rapport mag dan
veel technische adviezen geven, het
kan geen verbetering brengen in de men
taliteit van vtael ambtenaren, die vinden,
dat alles wat zij doen alleen hun bazen
aangaat en niet het volk. De heer Bies
heuvel fractievoorzitter van de ARP
liet dat vorige week ook blijken bij
de overhandiging van zijn rapport. Hij
zei al te vrez«n, dat bijvoorbeeld de di-
recteuren-generaal van de diverse minis
teries het met het rapport wel moeilijk
zullen hebben. Deze directeuren zijn,
naast de ministers, de machtige figu
ren. Terwijl ministers In het openbaar
het parlement verantwoording
moeten afleggen en ook regelmatig ver
dwijnen blijven zij in alle stilte zitten.
Z(j zouden nu ook tot plicht hebben
hun rapporten enz. aan de openbaar
heid prijs te geven. Het lijkt een vrij
wel onmogelijke zaak om alle ambtelij
ke bastions in Nederland te breken door
volledige openbaarheid te eisen. Pre
mier De Jong heeft dan ook al laten
blijken, dat zijn kabinet het in elk ge
val niet zal proberen en het rapport over
de voorlichting rustig zal laten liggen.
Misschien dat het volgende kabinet er
iets aan kan doen.
warder „Skotsploech” en muziek van het
stadsdraaiorgel „Omke Romke”. Des
avonds treedt het Friese cabaretgezel
schap van Leo Dijkstra op met „It giet
op en óf.”
Met dit alles is het nog niet afgelopen:
vrijdags is er onder meer paalklimmen
voor het stadhuis. Zaterdagmorgen komt
de fanfare van Sittard met majorettes
en zullen alle hooikoninginnen uit voor
bije jaren rondrijden in old-timers, na
tuurlijk met muziek, 's Middags is er nog
meer fanfare en voetbal. Maar 't „hooi-
maal” eten kan alleen op donderdag!
Abonnementsprijs f 4.00 p. kwartaal
(by vooruitbetaling)
Giro 887926
De Politieke Partij Radikalen (PPR),
voortgekomen uit een groep afgeschei
den KVP-ers, weet nog niet of zij zich
zelf op moet heffen of gewoon moet door
gaan. Op het congres van de PPR werd
afgelopen weekeinde gejuicht toen werd
voorgesteld om de partij op te heffen.
Daar tegenover zei drs. Aarden, een van
de oprichters en leiders, het sterk te
betreuren als de PPR nu zou verdwe
nen. De onzekerheid binnen de PPR is
groot nu de jongste verkiezingen niet
het succes hebben gebracht waarop werd
gehoopt. Tijdens het congres* is beslo
ten om de komende maanden rog even
aan te zien om daarna, het zal dan ok
tober z(jn, te beslissen over de vraag
of men de PPR zal opheffen of dat
men als afzonderlijke radikale groepe
ring blijft doorgaan.
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Ultg. A. 3. OSINGA n.r., Bolsward
Administratie- en Redact!e-adrea:
Marktstraat 13
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 at 2335
(05157)
Bolswartls Nieuwsblad
in Argentinië beheersen, zal ook de nieu
we machthebbers nopen de peronisten
niet van zich te vervreemden.
Directe aanleiding tot de staatsgreep
was de ontvoering van oud-president
Aramburu, een van de generaals die
meehielp aan de val van Peron. Beho
rend tot dezelfde factie als bijv. Lanusse
was dit voor de legerleiding de drup
pel die de emmer deed overlopen. Aram
buru is inmiddels door een peronistisch
commando vermoord, „wegens diens
misdaden tijdens zijn bewind (1955
1958) begaan tegen de peronisten.”
De Anti-Revolutionaire Party heeft weer eens een bewogen partijconvent achter
de rug. Een klein deel van de party - de fervente radikalen - nam op het con
vent in Utrecht demonstratief afscheid, een grotere breuk kon nog maar net wor
den voorkomen door een besluit over het defensiebeleid uit te stellen. Het afscheid
van de radikalen - het ging om een twintigtal Ant-Revolutionalren - kon de ge
moederen nauwelijks in beweging brengen. Men had het eigenlijk al geruime tijd
zien aankomen. Een veel grotere dreiging ging uit van de tegenstelling over het
defensiebeleid. De ARP telt een fors aantal leden, dat by het praten over atoom
bewapening koude rillingen over de rug voelt lopen.
leen die van binnenlandse orde en rust.
De Cambodjaanse operatie is Washing
ton uit de hand gelopen: de Amerikaan
se troepen zullen dan wel eind van de
ze maand teruggetrokken zijn, de Zuid-
vieitnamezen en de Tahilandse „vrijwil
ligers” zijn niet van plan te vertrek
ken. Saigon ziet «en kans een stuk van
de oorlog buiten het eigen terrein uit
te vechten en kan zich bij Washington
laten gelden als de veidediger der „de
mocratie” in zowel Vietnam als Cam
bodja. Thieu kan met Nixon uit een ster
ke positie praten. Een einde aan alle
oorlogshandeli is dus voorlopig niet
in zicht ’en dit weerspiegelt zich in de
Parijse besprekingen, waar nu, op laag
niveau, al maandenlang geen voortgang
meer wordt geboekt.
Eenmaal gaf gelukkig in een niet al
te grote oplage de plaatselijke VVV
een folder uit, waarvoor men zich ach
teraf toch wel wat schaamde. Het re
clamepapier eindigde n.l. met een ge-
tenend plaatje waarop een toekomst
beeld van Bolsward stond getekend. Geen
stadssilhouet met héél véél rokende
schoorstenen. Bolsward, zoals wij het
graag wensen. Bolsward industriestad!
Of in ieder geval iets van deze strek
king. Goed bedoeld, maar zoiets moet
men nu natuurlijk net niet op e’en WV-
folder plaatsen. Nee, willen wij de aan
trekkelijkheden en charmes van Bols
ward ten toon spreiden, dan moet men
niet aankomen met rokende schoorste
nen. Dan moeten het geveltjes zijn of
grachtjes, al of niet met Koffijplaets,
dan is dat de Skotsploech en de Schut
terij, stadhuis en kerk, poort en kansel,
bolwerk en bolhoed (van koster De
Way). Goed, geen schoorstenen dus in
de reclame naar deze kant. Toch zijn ze
er wel, al zijn het geen tientallen. Het
zou een interessant spelletje zijn zo op
het duimpje de schoorstenen te Bols
ward op te noemen. Die van Hollandia
NV en HMS springen er uit. Dan de
PIM, de Florence. Dan wordt het al
moeilijker. De KNM misschien. Maar
staat die er nog wel Hoe dan ook, tien
tegen een, dat u deze schoorsteen in de
rij niet thuis kunt brengen. Het is ook
geen extra lange, al lijkt het heel wat
door de weerspiegeling, die fotograaf
Siemonsma handig gebruikte om er een
leuk plaatsje van te maken. Fabriek-
schoorstenen zijn taboe in de recreatie
sector. Maar laat déze schoorsteen nu
de recreatie te Bolsward dienen! Het
mé.g dus. On. het geheim geheel te ont
sluieren: dit is de schoorsteen die hoort
bij de plantenkassen in het Julianapark.
U kunt hét plaatje ook op de kop gaan
zien, dan is het nog aardiger.
Alles wat de overheid zegt of doet moet
openbaar zijn, tenzij het landsbelang
zich daartegen verzet. Dit, globaal ge
nomen, is de konklusie dat de commis
sie Biesheuvel, die een studie heeft ge
maakt over de voorlichting door en over
de regering ien andere overheidsinstan
ties). Het is een dik rapport geworden,
met tal van praktische adviezen. Waar
De oude Hanze stad Bolsward eet
juni weer het traditionele „heamlel”,
letterlijk vertaald „hooimaal” en ieder
een kan voor een rijksdaalder aanzitten;
25 juni om ongeveer half twaalf op de
Appelmarkt. Het „heamiel” of „hooi
maal” dient niet te worden verward
met „een maal hooi”, aangezien het be
staat uit rijst met rozijnen, met zo het
een en ander „erom-en-eraan”. Het is de
aloude maaltijd die boeren in de Greid-
hoek, het Friese weidegebied, hun per
soneel plachtten aan te bieden, wanneer
de hooi-oogst achter de rug was. Die
traditie is in Bolsward al jaren geleden
in ere hersteld en men heeft er het een
en ander omheen georganiseerd, zodat
er zelfs sprake is van „heamieldagen".
Die beginnen dit jaar met de opening
van een mechanische speeltuin op de
avond van de 24e juni. Donderdag 25
juni is eigenlijk de grote dag. Dan
komt om ongeveer half elf de „hooi-
koningin” per schip aan bij het Kruiswa
ter. Zij maakt in een Friese sjees en
voorafgegaan door de schutterijmuziek
en twee andere muziekkorpsen een rond
gang door de stad, die eindigt bij het
stadhuis, waar zy door de burgemees
ter wordt verwelkomd. In dat stadhuis
opent zij een tentoonstelling van werk
van creatieve Bolswarders en oud-Bols-
warders in het nieuwe gedeelte van het
stadhuis en daarna volgt op de Appel
markt het ..hooimaal”, dat wordt ver
sierd door een optreden van de Bols-1
Hoewel mogelijk ten overvloede,
ik u attent maken op de collecte voor
het Anjerfonds, die dit jaar zal wor
den gehouden in de periode van 22 juni
t.m. 4 juli.
De opbrengst komt voor een groot deel
ten goede aan onze plaatselijke culture
le verenigingen.
De besturen van deze verenigingen col
lecteren zelf, om aan de nodige geld
middelen te komen voor hun aktivitei-
ten.
Bolsward, als culturele kern van Fries
land, zal hen niet teleurstellen, daar
ben ik van overtuigd. Vooral nu het gaat
om onze eigen jeugd en onze eigen ver
enigingen, mag ik u opwekken royaal
uit de hoek te komen. Boalsert boppe!
De burgemeester van Bolsward
Libanon en Jordanië hebben te lijden
van de dreiging van een Palestijnse
(commando-) staat binnen de staat.
Periodiek heeft dit du afgelopen jaren
geleid tot botsingen tussen de comman
do’s en het leger, waarbij oorzaak en
gevolg moeilijk te scheiden lijken. In de
Jordaanse hoofdstad, Amman, zijn de
afgelopen week ongeveer duizend men
sen gedood en gewond. Omdat ook bui
tenlanders in de gevechten betrokken
werden neergeschoten of gegijzeldzijn
vooral Amerikanen en Westduitsers over
gegaan tot evacuatie.
In feite bestaat er een permanent an
tagonisme tussen de verzetsgroepen en
de Arabische monarchieën, in Jorda
nië, Saoedi-Arabië en Koeweit. Maar
koning Hoessein heeft zich tot nu toe
altijd kunnen handhaven als hoofd van
de staat, temeer omdat een machtsover
name doOr de Palestijnen alleen maar
nadelig kan werken: Israël zou niet na
laten dan met groot machtsvertoon te
interveniëren, efficiënt bestuur zou door
de verdeeldheid der Palestijnen ónmo
gelijk zijn en de financiële hulp van
Saoedi-Arabië en Koeweit zou beëin
digd worden. Br zijn nu enige akkoor
den gesloten die het leven in Jordanië
weer moeten normaliseren en ieders rech
ten moeten garanderen, maar de prin
cipiële tegenstellingen zullen er niet
door verdwijnen.
Ver schijnt in: Bolsward, Baardtradeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, W or hum en
Finch, een oude politieke vriend van
Nixon, is op zijn departement vaak ver
geefs opgekomen voor de belangen van
de armen, de negers en de jongeren. De
strijd tegen de conservatieven én het in
bedwang houden van zijn mammoetde-
Ipartement is teveel voor hem gewor-
kten. Op het Witte Huis echter moet hij
Ivoor Nixon het contact dat met juist
Ideze groepen verloren is gegaan herstel
den.
Schultz’ benoeming wijst op een po
ging van Nixon het beeld van zijn re
gering in sociale zin te verbeteren. Op
Izijn departement van arbeid heeft
|Schultz grote bewondering geoogst bij
het oplossen van arbeidsvraagstukken
len Nixon heeft hem nu in de beleids-
ontwikkelende tak van de regering ge
haald. Hij krijgt als hoofd van het bu
reau voor Management en begroting in
feite toezicht op alle aspecten van de
binnenlandse politiek.
[Geconcludeerd kan ook worden, dat
[Nixon door de overwinning van Wal
lace by de voorverkiezingen om het gou
verneurschap van Alabama, is gaan twij
felen aan de waarde van zijn zuidelij
ke strategie. Natuurlijk zal hij door
gaan te pogen stemmen in het zuiden
te winnen, maar de meer liberaal ge
richte republikeinen elders krijgen nu
op sociaal gebied meer genoegdoening,
[te meer omdat ook de president heel
goed beseft, dat de huidige recessie en
inflatie hém veel stemmen kunnen gaan
kosten bij de komende tussentijdse ver
kiezingen.
De opperbevelhebbers van de drie le
geronderdelen van Argentinië hebben de
man die zij in 1966 aan de macht hiel
pen laten vallen.
Generaal Ongania is vervangen door ge
neraal Levingston als staatshoofd. Een
politieke koerswijziging van de strijd
krachten ly’kt zich evenwel niet aan te
dienen. Integendeel. Het leger ziet haar
revolutionaire taak als een tijdelijkw:
het opruimen van de „rommel” die de
politici hebben gemaakt en dan het be
stuur weer overdragen. Ongania's eco
nomische beleid is dan ook geprezen
door de junta die voor de benoeming van
Levingston de zaken heeft waargeno
men. Maar het was juist Ongania’s wei
gering een plan voor het herinvoeren van
de democratie op te stellen die hem
met zijn opperbevelhebbers in botsing
bracht. De militairen, onder aanvoering
van de man die onder Levingston wel de
eigenlijke „sterke man” zal blijven, land-
machtopperbevelhebber Lanusse. waren
ook verbitterd over het gebrek aan „in
spraak”. Ongania poogde, lange tijd met
succes, h’en van de staatszaken verre
te houden. Democratisering, d.w.z. het
houden van verkiezingen, het heroprich
ten van politieke partijen, overgang naar
burgerlijk bestuur, wordt door de leger
leiding ook hierom noodzakelijk geacht,
[omdat het politieke verzet de laatste
paren snel was gegroeid. De guerilla-
sotiviteiten namen toe; arbeiders en stu
denten protesteerden steeds meer tegen
het gebrek aan vrijheid en zij eisten,
gesteund door steeds meer leden van de
katholieke clerus, ingrijpende hervor
mingen.
Het is mogelijk, dat Ongania’s lonken
naar dé peronisten de aanhangers
van de nu in Sp>anje levende in 1955
afgezette dictator de huidige mili
taire leiders te ver ging. Nog onlangs
werd een peronist tot provinciaal gou
verneur benoemd en Ongania probeerde
duidelijk zijn machtsbasis buiten het le
ger te verbreden met de door peronis
ten beheerste vakbonden. Maar het har
de politieke feit, dat de peronisten on
geveer 30 tot 35 pct. van de stemmen
I
I
O
Eigenlijk had het partijconvent vorig
weekeinde een nieuwe defensfeparagraaf
moeten samenstellen voor het politieke
programma van de ARP. Het bleek ech
ter al vrij snel, dat over deze paragraaf
nooit overeenstemming zou kunnen wor
den bereikt. De (atoom)pacifisten bin
nen de ARP zouden nooit akkoord kun
nen gaan met een vastleggen van het
beleid zoals dat nu wordt uitgevoerd. Zij
eisen een rechtstreekse afkeuring van
elke vorm van atoombewapening en kun
nen geen schriftelijke goedkeuring ge
ven aan de hedendaagse praktijk van
stilzwijgende instemming met de nucleai
re bewapening van de westerse dus
ook de Nederlandse strijdkrachten.
Fractievoorzitter mr Biesheuvel probeer
de de gemoederen te sussen en een kon-
flikt te vermijden door zich te beroe
pen op het huidige partijprogramma dat
eenzijdige ontwapening afwijst. Daarna
pleitte hij zelfs voor een verhoging van
dé defensie-uitgaven. Een verhoging die
er kennelijk wel zal komen al durft nog
niemand te zeggen waar het geld gevon
den moet worden.
De ingreep van mr. Biesheuvel mocht
niet baten. De pacifisten bleven op hun
standpunt staan. Er werd een typisch
Nederlandse oplossing gevonden. Partij
voorzitter Veerman stelde voor om dan
maar een commissie samen te stellen,
die tot taak krijgt een nieuwe defensie-
paragraaf te formuleren. In de commis
sie is ook prof. dr. J. Verkuyl opge
nomen, de voornaamste woordvoerder
van de ARP-pacifisten. Daarmee was
'n botsing vermeden, maar lykt de strijd
nog niet gestreden. „Als mijn lidmaat
schap van de commissie een doekje voor
het bloeden is vertrek ik,” dreigde de
hooggeleerde voorman.
De tegenstelling tussen links en rechts
binnen de ARP lijkt op elke bijeen
komst van deze party groter te wor
den. Nu ook waren er talrijke gelui
den tegen de kennelijk onvermijdelijke
samenwerking met de VVD Het was
ook de reden waarom de radikalen het
politieke oplossing voor de problemen
van Indochina nog gecompliceerder ge
maakt. Tegenover het kortgeleden ge
vormde Verenigde front van Indochina,
bestaande uit Noord-Vietnam, de Viet-
cong, de Pathet Lao en de aanhangers
van prins Sihanoek, met actieve steun
van China, is nu een samenwerking tot
stand gekomen tussen Zuid-Vietnam,
Cambodja en Thailand, met de actie
ve steun van de VS.
Minister Rogers van buitenlandse za
ken heeft onlangs in Washington ver
klaard, dat de VS niet bereid zijn Ame
rikaanse levens in te zetten voor het in
stand houden van het regime-Lon Nol
in Pnom Penh, daarmee de verantwoor
delijkheid voor het voorkomen van een
communistische coup in Cambodja af
schuivend naar Zuid-Vietnam en Thai
land.
Met dit in de Nixondoctrine passende
besluit (Aziatische problemen laten op
lossen door Aziaten, Amerikanen moe
ten de troepen geleidelijk aan kunnen
terugtrekken) is Cambodja opgescheept
met inmenging van twee erfvijanden.
Beide landen hebben territoriale aan
spraken op stukken van Cambodja, wil
len het gebruik door de communisten
van Cambodja als uitvalsbasis tegen
gaan en willen een communistische coup
in Pnom Penh voorkomen. Thailand wil
voorts een buffer houden tussen zichzelf
en het oorlogsgebied Vietnam, de Viet-
namezen zijn tevens oude vijanden van
de Thais. Deze tegenstellingen wekken
niet de indruk van soliditeit. Al met al
neigt men weer meer naar een mili
taire oplossing: dit alleen kan de mili
taire regimes in de drié landen staande
houden, omdat de problemen die zij be
strijden in feite sociaal zijn: zoeken naar
een politieke oplossing betekent toege
ven dat er meer problemen zijn dan al-
Twee Australische kwekers hebben een
zeer opmerkeiyke bevloeiingsapparatuur
ontwikkeld, die reageert op de vocht-
behoefte van bomen en planten en in
overeenstemming met die „dorst” de
juiste hoeveelheid water doseert.
De installatie werd vorig jaar met suc
ces gedemonstreerd ty'dens de Austra
lische Nationale Akkerbouwdagen in
Orange. Het principe van de apparatuur
berust op de werking van elektroni
sche „voelers”, die dicht bij de wortels
van de aanplant in de grond zijn aan
gebracht. Zodra de vochtigheid van de
bodem beneden een vastgesteld mini
mum daalt, krijgt een sproeiinstalla-
tie het commando om water toe te voe
ren zodat de ideale vochtigheid wordt
hersteld.
Vanzelfsprekend kunnen aan het water
kunstmeststoffen worden toegevoegd;
op die manier wordt dan een optimale
dosering van deze chemicaliën bewerk-
J. M. A. Mulder stelligd.
ARP-huis verlieten. Zy zien in de blij
vende samenwerking met KVP en CHU
tegelijk een onverbrekelijke band met
de WD. Waar zij in de praktijk best
wel eens gelijk in kunnen hebben. Ook
al zei de heer Biesheuvel, dat de ARP
zeker niet automatisch voor de VVD zal
kiezen. Ook partyvoorzitter Veerman
vertelde „net verschrikkelijk te vin
den dat de ARP ervan zou uitgaan au
tomatisch bij de WD terecht te ko
men”. Dat zal best zo zijn, maar wat
zijn er anders voor mogelijkheden, vraag
je dan. Het enige alternatief voor een
andere, stevige regeringskombinatie met
de christelijke partijen is de PvdA, of,
als de samenwerking lukt, het PAK
(Progressief Akkoord). De PvdA mag
dan enig vertrouwen hebben in de voor
uitstrevende inzichten van heel wat
Antl-Revolutionairen, zij heeft een wel
haast pathologische afkoer van alles wat
naar de KVP riekt. Gevolg van de
nacht van Schmelzer. KVP en ARP blij
ven onafscheidelijk, ?o is op dit partij
convent nog eens verzekerd. Het lijkt
dan erg moeilijk om vol te houden dat
men niet aan de VVD gebakken zit.
Toch lyken enkele ARP-leden nog al-
tyd op verandering te hopen. Een aan
tal niet uitgetreden radikalen verklaar
den na het convent in een open brief
dat zij merken, dat het streven naar
vernieuwing binnen de ARP weerklank
vindt en dat (daarom) de PvdA niet
meer in wrok moet omzien (naar „de
nacht”). Of de socialisten zullen luis
teren is maar de vraag.
4
