Midden-Oosten
Het gaat slecht met de woningbouw
BabeSKroap
Nieuw Russisch plan voor
I
Nieuw geweld in Ulster
Kamer had druk vergaderseizoen
Wij
Foto van de week
Zilveren filmpjes
r
t
I
109e JAARGANG No. 54
VRIJDAG 10 JULI 1970
Wymbritseradeel.
Russisch plan voor Midden-Oosten
(aug. 1945)
***4«*«*««***4*«4«4*4M«*«
Hwat haf
l
Werk
Advertentieprijs: 17 ct. per mm
Ingez, mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Abonnementsprijs f 4.40 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Jo Vincent zong in de Martinikerk met
orgelbegeleiding van Gezinus Schrik.
Het landgoed „Nienoord” werd in 1950
aangekocht door de gemeente Leek. Het
is een vrij toegankelijk wandelpark
met eeuwenoude bomen, vijvers, een vo-
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactle-adres:
Marktstraat 13
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Opening onderhandelingen
Engeland met EEG
het Nationaal Rijtuig Museum geves
tigd. Dit museum heeft ieder jaar een
nieuwe opgezette expositie, dit jaar on
der het motto „Mevrouw rijdt uit”.
Einde Cambodjaanse aktie;
nieuwe Amerikaanse onderhande
laar in Parijs
De Tweede Kamer is vorige week op va
kantie gegaan, tot 25 augustus. En als
men Kamervoorzitter Van Thiel mag ge
loven, niet geheel onverdiend. De parle
mentariërs hebben hard gewerkt. Vrjj-
Wist u dat in ons confectiefabriek 30
machines op flinke naaisters wachten?
Aanbiedingen Witherenstraat.
vastgehouden aan het idee dat eerst na
volledige terugtrekking van Israël uit
de bezette gebieden de Arabische landen
kunnen overgaan tot de erkenning van
Israël.
Wie ruilt mij een orgel tegen een da
mesfiets
Vooral los gezien van de omgeving waar
in het staat, is het „thuis brengen” van
dit standbeeld, genomen in close-up, voor
vele inwoners van onze stad wellicht ’n
nogal moeilijke opgave. Trouwe en op
merkzame bezoekers van het Juliana-
park zullen het echter direct wel weten:
het staat bij de ingang van het rosarium.
Niet zo bekend is misschien, dat het een
voorstelling is van Aurora, de godin
van de dageraad.
Het is ook een gedenkteken, want op de
sokkel staat het volgende opschrifther
innering aan de jubileumsfeesten sep
tember 1923. Toen had wijlen koningin
Wilhelmina 25 jaar het land geregeerd.
Het (Juliana(park zelf was er toen al
een jaar of tien, want dit werd ter ge
legenheid van de onafhankelijkheidsfees-
ten 1813-1913 aan de gemeente Bols
ward geschonken door het Sint Antho
ny Gasthuis en het Weeshuis te Bols
ward, zoals een gedenksteen links opzij
van de Ingang vermeldt. Wie de park
architect geweest is? Een Oostenrijker,
naar we ons hebben laten vertellen, die
al spoedig na de aanleg, bij het uitbre
ken van de eerste wereldoorlog, voor de
militaire dienst werd opgeroepen en he
laas niet meer is teruggekomen.
Zijn schepping in Bolsward is in de loop
der jaren echter uitgegroeid tot een
schoon geheel. De (altijd groene) conife-
rengroep waarin dit standbeeld is ge
plaatst, zou qua stijl ook typisch Oos
tenrijks zijn. U moet zelf maar eens gaan
kijken.
De foto is gemaakt door J. B. Elzinga,
Joh. Prooststraat 8 te Bolsward.
Toevallig ontvingen we van dit beeld
meer foto’s maar deze was foto-tech-
nisch en artistiek gezien toch de mooi
ste. Wij wijzen in dit verband graag op
de functie van de rechterhand op deze
foto. Deze (eerst dageraadsgewijs naar
links bovengaand buigt langzaam om
en blijft (met toorts) nog net binnen het
vlak en geeft hier de nodige spanning
aan. De lichtval is goed gekozen. De top
van de bomen vormt een diagonaal in
de onderste helft van de foto en speelt
in het geheel mooi mee. Bovendien doet
het witte beeld het hier beneden goed
tegen de donkere ondergrond. Bolsward
is niet veel beelden rijk. Dit is er een
van. De enige vrouw, voorzovc- ,ve kun
nen nagaan, n.l. naast 3 x Gysbert, 2 x
St. Franciscus, 2 x Sint Maarten, pater
Titus Brandsma en Dr. Niemeijer (re-
liefbeeld in Martinikerk). Hoe dan ook
zij staat er trots en fier. En dan jaar in
jaar uit in weer en wind. Doe het haar
maar eens na.
voedselimporteur maar met moeite kun
nen aanpassen aan de hoge landbouw
prijzen in de EEG - gevaar voor prijs
stijgingen! - onderstreept de Deen het
belang dat de Deense agrarische sektor
heeft bij een spoedige toepassing van
de Gemeenschappelijke landbouwveror-
dening. Ook Ierland zag weinig moeilijk
heden.
Volgens zijn beloften heeft president
Nixon inderdaad de Amerikaanse troe
pen eind juni uit Cambodja teruggehaald
Deze belofte was hem afgedwongen door
de enorme binnenlandse oppositie tegen
de inval in Cambodja die eind april be
gon. De terugtrekking sluit overigens
Amerikaanse militaire en financiële hulp
aan de Zuidvietnamese operaties in Cam
bodja, die gewoon doorgaan, niet uit.
Behalve de president zelf lijkt iedereen
te twijfelen aan de reële waarde van de
operatie. Er is natuurlijk wel enige tijd
„gekocht” voor een veilige Amerikaanse
terugtrekking uit Vietnam, maar een
werkelijke garantie voor het voortbe
staan van een niet-communistisch Zuid-
Vietnam na dat vertrek, heeft het niet
opgeleverd. De Noordvietnamezen en de
Vietcong hebben nog steeds een sterke
positie in Cambodja, het regime Lon
Nol in Pnom Penh is nog steeds wankel,
het verzet op het platteland tegen Lon
Nol is, onder de druk van de oorlogs
handelingen - na jaren van vrede onder
Sihanoek - gegroeid en de Zuidvietna-
mezen moeten nu op twee fronten vech
ten. Misschien omdat Washington denkt
dat Hanoi na een dergelijke „strafexpe
ditie” meer tot onderhandelingen bereid
zal zijn, heeft men een nieuwe toponder
handelaar gestuurd naar het vredes
overleg in Parijs, waar Hanoi, de Viet-
Het gaat slecht met de woningbouw in Nederland. Daar was vorige week de
Tweede Kamer het roerend over eens. Zelfs minister Schut (woningbouw) deed
zorgelijk. Maar deze roerende overeenstemming betekent niet, dat nu ogen
blikkelijk maatregelen worden genomen. De oppositie zocht de schuld natuurlijk
bij het bouwbeleid van minister Schut, maar deze beriep zich op allerlei faktoren,
die hij ook niet in de hand kan houden of kon hebben voorzien. De regerings
partijen wezen alle verwijten, die de oppositie maakte, van de hand.
De laatste dagen van Juni en de eerste week van Juli hebben in Noord-Ierland
(l'lster), waar een katholieke minderheid wordt gedomineerd door een protes
tantse meerderheid, een herleving te zien gegeven van de gewelddaden van vorig
jaar. De aanleiding was het gevangen zetten van het Noordierse katholieke lager
huislid Bernadette Devlin, die was gevonnist wegens haar aandeel in de rellen
van vorig jaar augustus.
It eineksamen is pas it bigjin.
Tijdens de diplomatieke gesprekken in
New York heeft ook Rusland zijn ideeën
naar voren gebracht over de wijze waar
op het konflikt in het Midden-Oosten kan
worden beëindigd. Het dringt aan op
„een staat van vrede” tussen de Ara
bische landen en Israël, die zal ingaan
na het eerste stadium van een totale
Israëlische terugtrekking uit de bezette
Arabische gebieden. Dit houdt een con
cessie aan Israël in, omdat niet wordt
Te ruil damesrijwiel zonder banden te
gen oude kwaliteit buitenband.
worpen van de socialist Van den Doel
om volgend jaar uit de premiesector
vijfduizend woningen over te hevelen
wel alle rekords zijn het afgelopen sei
zoen gebroken. Mr. Van Thiel verzuchtte
dan ook: „Dit was het drukste seizoen
dat ik ooit heb meegemaakt”. De Twee
de Kamer is het afgelopen jaar 91 maal
in volledige vergadering bijeen geweest.
Er is zoveel gepraat, dat bijna vierdui
zend bladzijden van’ de Handelingen no
dig waren om alles keurig op papier te
krijgen. De Kamerleden moesten ook nog
voor zo’n 570 commissievergaderingen
naar het Binnenhof komen. Een bezig
heid, die zich aan ieders ogen onttrekt
omdat liefst 550 vergaderingen geheim
waren, althans besloten. De Tweede
Kamer hield ook nog zo’n dertig hoor
zittingen, waarin betrokkenen hun me
ning konden geven over bepaalde wets
voorstellen. Wat de wetten betreft: in
totaal behandelde de Tweede Kamer
218 wetsvoorstellen van de regering.
Nog groter was het aantal brieven, no
ta’s en regeringsverklaringen: 221. Ka
merleden zelf dienden zeven wetsvoor
stellen in, die zijn afgehandeld. De Ka
mer heeft ook nog zeventien maal be
windslieden naar het Binnenhof geroe
pen voor een interpellatie. Voor wat de
schriftelijke vragen betreft ook al een
rekord: zo’n 1250, wat bijna driehonderd
meer is dan in 1969. Met dit aardige sta-
tistiekje in de hand kan men niet meer
volhouden, dat Kamerleden weinig doen
voor hun centjes.
Het ruilen van sterke drank aan Ca
nadezen in ruil voor sigaretten wordt
sterk afgekeurd. Zelfs verkopen onver
antwoordelijke elementen spiritus aan
Canadezen.
Aan beide zijden bevinden zich extre
misten die als aanstekers gelden, die ille
gaal wapenvoorraden aanleggen en hun
volgelingen opzwepen. Aan protestantse
zijde is ds. Paisley, ook al in het lager
huis gekozen, zo iemand. De katholieken
krijgen hulp van hun geloofsgenoten in
de republiek Ierland, Eire, waar de IRA
het verboden Ierse republikeinse leger,
wapensmokkel naar het noorden bedrijft.
De regering van premier Lynch van Eire
heeft kortgeleden enige ministers ont
slagen of verloren, voor een deel wegens
hun aandeel in wapensmokkel. Omdat de
katholieke zaak in Ulster in het zuiden
natuurlijk veel aandacht trekt en de be
trokken ex-ministers in de Fianna-Fail-
partij van Lynch grote figuren waren,
soms ook met een grote reputatie uit
de Ierse vrijheidsstrijd, is de politieke
positie van het kabinet-Lynch verzwakt.
De jongste rellen in Ulster, waarbij en
kele tientallen gewonden en ook onge
veer 15 doden vielen, hebben aangetoond
dat de sinds enige tijd begonnen hervor-
mingsmaatregelen (uitgevoerd door het
kabinet van Chichester-Clark, met het
doel de katholieken een gelijkwaardig
bestaan te geven, zowel op ekonomisch-
sociaal gebied als op het gebied van de
burgerrechten) vooralsnog hebben ge
faald het gebied meer stabiliteit en tole
rantie te verschaffen. De tegenstellingen
zijn nog verscherpt.
Toch zal de regering in Londen, nu Con
servatief. het Labourbeleid ten aanzien
van Ulster voortzetten. Dat wil zeggen
een contingent Britse troepen zal aan
wezig zijn om te helpen de orde te hand
haven, desnoods met krachtiger middelen
dan tot nu toe (er zal sneller geschoten
worden, als sluipschutters gaan optre
den) en het hervormingsprogramma zal
onverkort moeten worden uitgevoerd.
Het geheel is een eerste krachtproef
voor de nieuwe regering-Heath, en voor
al voor de minister van binnenlandse
zaken, Maudling, die al een bezoek aan
het gebied heeft gebracht.
EEG de kwestie van de landbouw het
meest op de voorgrond zal treden. Im
mers, integrale handhaving van het hui
dige systeem van landbouwfinanciering
door de Zes zal met zich meebrengen,
dat Groot-Brittannië een onevenredig
groot deel van de kosten van het ge
meenschappelijke landbouwbeleid zal
moeten dragen. En de absolute handha
ving van dit eind vorig jaar overeenge
komen stelsel van landbouwfinanciering
is een eis die Frankrijk onverminderd
stelt. Frankrijk, dat gezegd heeft eerst
de gemeenschappen te willen afbouwen
- met name met de landbouwfinancie-
ringsregelingen - heeft zo misschien een
onoverkoombare hindernis voor Enge-
lands toetreden opgeworpen.
De Engelsen staan er echter op, dat de
prijs voor hun toetreden niet te hoog
zal komen te liggen. En het is dan ook
zeer belangrijk geweest, dat de voor
zitter van de Europese Raad van Minis
ters, de Belg Harmel, in zijn openings
woord tot de kandidaten heeft gezegd
dat het mogelijk zal zijn, de regels van
de Gemeenschappen inzake de finan
ciering van de landbouw aan de behoef
ten van de nieuwe leden aan te passen.
Dank zij deze woorden is een onderhan-
delingsmarge geschapen, al mogen ook
van Harmel de basisprincipes van de
landbouwregeling niet worden aangetast,
dat wil zeggen de preferentie voor de
eigen produkten op de eigen markt en
een gemeenschappelijke financiering van
de kosten die uit deze preferentie voort
vloeien.
Uit deze woorden van Harmel blijkt
voorts ook, dat het de Raad van Mi
nisters en niet de Europese Commissie
zal zijn die de werkelijke onderhande
lingen, zij het veelal via de permanente
vertegenwoordigers, zal voeren. De Com
missie krijgt hierbij slechts een dienen
de funktie: de Commissie kan van de
Raad opdrachten krijgen met de kandi
daten praktische problemen te onder
zoeken en er oplossingen voor te vinden.
Na verslag aan de Raad kan de Com
missie dan van de Raad nieuwe richt
lijnen krijgen om de opdracht tot een
einde te brengen.
Het supernationale element is dus duide
lijk vervangen door het intergouverne
mentele. De Commissie mag niet namens
de Gemeenschappen vrij optreden.
Tijdens het eerste gesprek in Luxem
burg werd nog een discrepantie merk
baar tussen Engeland en andere kandi
daten. Waar de Engelse onderhandelaar,
Barber, aandrong op ’n lange overgangs
periode - zijn land immers zal zich als
Bols wards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
üs hjoed to sizzen
Twee jongetjes, resp. 8 en 9 jaar, die
aan de IJsselmeerkust aan het speleva
ren waren, dreven af en verdronken.
Een derde kon zich zwemmende naar
de wal redden.
bouwen. Ook het voorstel van de radi-
kaal Jansen om zonder meer vijfduizend
extra woningwetwoningen neer te zet
ten werd van de tafel geveegd. De reden
was vrij eenvoudig; er is geen geld om
die extra woningbouw te betalen.
Het was een merkwaardig debat. De
gehele Kamer steunde geestdriftig een
motie van de socialist Van den Doel
waarin deze eiste, dat in 1971 de woning
bouw een hogere prioriteit krijgt dan nu
De socialist voegde hieraan nog toe, dat
hij met deze motie in feite het huidige
beleid afkeurde. Maar dat mocht de
pret niet verminderen. De regeringspar
tijen stemden voor omdat zij het met de
inhoud wel maar met de uitleg van de
heer Van den Doel niet eens waren. De
motie is vanzelfsprekend ook vaag. Er
wordt niet over aantallen en geld ge
sproken. Immers, zodra de zaak kon-
kreet aan de orde kwam - het voorstel
om vijfduizend woningen méér te bou
wen - kropen de regeringspartijen te
rug. Hoe zij de motie uitleggen zal pas
over een maand of twee blijken als iets
meer bekend wordt over de nieuwe be
grotingen. Tijdens het debat kwam de
ARP-woordvoerder de heer Aantjes met
het idee om de bouwvakkers 's zomers
niet met vakantie te laten gaan. Ze zou
den in' de wintermaanden moeten gaan
omdat dan toch niet - door de weers
omstandigheden - kan warden gewerkt.
Het voorstel heeft heel wat reakties in
de bouwwereld losgeslagen. Het lijkt ’n
volstrekt onhaalbare kaart. Hoe worden
de bouwvakkers verondersteld in de win
ter op vakantie te gaan als hun kinde
ren gewoon naar srhool moeten?
Op 30 juni is in Luxemburg de zitting
gehouden, waar de zes van de EEG een
eerste onderhoud hebben gehad met alle
kandidaat-leden, Engeland, Ierland, De
nemarken en Noorwegen. Medio deze
maand zal het gesprek met Engeland
worden voortgezet, de anderen komen in
september aan de beurt.
Uit de eerste redevoeringen is al duide
lijk geworden, dat voor Engeland en de
hoog niveau - eind vorig jaar nam Cabot j
Lodge zijn ontslag - is dit gebaar goed
opgenomen door de „tegenpartij”. En
omdat men een onderhandelaar nu een
maal niet met lege handen kan sturen,
zal het wel geen toeval zijn dat er ge
ruchten gaan dat Washington opnieuw
met Saigon onderhandelt over ’n „recht
vaardige politieke oplossing die de be
staande krachtsverhoudingen in Vietnam
weerspiegelt”. Dit zou kunnen inhouden
dat Washington toch weer denkt aan een
coalitieregering in Zuid-Vietnam voordat
daar verkiezingen worden gehouden.
Omdat Bruce in augustus naar Parijs
zal gaan, heeft Hanoi de tijd hierop te
studeren.
Nixon heeft tijdens een persconferentie
te verstaan gegeven, dat tegen eind vol
gend jaar alle Amerikaanse grondtroe
pen uit Vietnam verdwenen kunnen zijn
en dat dan alleen technici, adviseurs,
lucht- en zeestrijdkrachten zullen over
blijven. Ook die zullen echter verdwijnen.
Overigens moet gekonkludeerd worden,
dat de aktie-Cambodja de Amerikaan
se doeleinden wel op korte termijn heeft
gediend - terugtrekking uit Vietnam -,
maar dat op de lange termijn een situa
tie is geschapen die instabieler is dan
ooit. Van een Vietnamese oorlog is het
nu een Indochinese oorlog geworden,
waar ook Thailand mee te maken krijgt.
Dit laatste land is een oude bondgenoot
van de VS: wat zal er gebeuren, als de
„indochinesering” van de oorlog zich
ook tot dit land zal uitstrekken? Een
nieuwe escalatie door de VS is dan wel
haast onvermijdelijk.
Ook voorstellen om de bouw van wonin- naar de zwaarder gesubsidieerde wo
gen alsnog te stimuleren konden geen ningwetsector en bovendien nog eens
genade vinden in de ogen van de rege- vijfduizend extra woningwetwoningen te
ringscoalitie. Zo werd een motie ver-
lière en een hertenkamp. De „borg”,
in haar bestaan twee keer afgebrand,
werd eind vorige eeuw herbouwd. In dit
door grachten omgeven gebouw is thans
1
cong, Saigon en de VS aan een tafel
zitten. Het is de 72-jarige oud-ambassa-
deur in Parijs, Londen en Bonn, David
K. Bruce. Na de afwezigheid gedurende
I
-
