Havenstaking klap voor Britse economie De foto de week van Eerst verbannen Nu weer mode! 8 H w WW hl MBS it® President Nasser onder Russische druk IK «■7 im 11 si Mg I® i.v< r ;<;s STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND .- (4 f 109e JAARGANG No. 58 VRIJDAG 24 JULI 1970 .25 waren. Home in Parijs Russisch Partijcongres uitgesteld Britse havenstaking ✓r Noord-Ierland bleef rustig BESTUUR: deur, een geborduurd schellekoord doet van Advertentieprijs: 17 et. per mm Ingez. mededelingen dubbel tarief Contractprijs op aanvraag Abonnementsprijs f 4.40 p. kwartaal (bij vooruitbetaling) Gi.'O 887926 .00 .00 .00 .00 .50 .85 .00 .00 De Opperste Sowjet, het parlement van de Sowjetunie, heeft op voorstel van par tijleider Brezjnjew Kosigin» als premier herkozen. Voorts werd Podgorni als pre sident herkozen. Het driemanschap Brezjnjew, Kosigin en Podgorni zal dus voorlopig aan de macht blijven, en daar mee zijn dan de geruchten ontzenuwd als zou de positie van Kosigin de laat ste tijd ernstig in gevaar zijn. Intussen is bekendgemaakt, dat het con gres van de communistische partij van de Sowjetunie niet vóór maart volgend jaar zal worden gehouden. Dit besluit is als een verrassing gekomen omdat partijleider Brezjnjew nog kortgeleden tweemaal in het openbaar had gezegd, dat het congres nog dit jaar zou plaats hebben. Een van de taken van het con gres zal zijn het nieuwe vijf-jarenplan goed te keuren. Aangenomen wordt, dat het uitstel een gevolg is van moeilijk heden bij de voorbereiding van dit vijf jarenplan, dat als zeer belangrijk wordt gezien in verband met de overgang van het tijdperk waarin de nadruk viel op de zware industrie naar het computer tijdperk. is er niet één van picturale element Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward Administratie- en Redactle-adres: Marktstraat 13 Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335 (05157) .50 .50 .50 .50 .50 Bolswards Nieuwsblad Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum De Britse minister van buitenlandse za ken, Douglas-Home, heeft een bezoek ge bracht aan zijn Franse ambtgenoot, Schumann, dat in hoofdzaak was be doeld om de sfeer van vertrouwen tus sen beide landen te herstellen. Tijdens het overleg is onder meer de mogelijk heid van bilaterale nucleaire samenwer king ter sprake gekomen. Sinds de Brit se Conservatieven vorige maand aan de macht kwamen hebben zij enkele toe spelingen in die richting gemaakt. Frankrijk is stellig geïnteresseerd in gemeenschappelijke produktie met En geland van kernwapens. Het probleem hierbij is echter hoe de resultaten van zuiver Brits onderzoek te scheiden van die van Brits-Amerikaans onderzoek: het is namelijk zeer onwaarschijnlijk, dat de Amerikanen erin zouden toe stemmen dat hun geheimen zouden wor den doorgespeeld aan de Fransen zolang dezen buiten de NAVO blijven. En an derzijds voelt Frankrijk er niets voor die samenwerking binnen het kader van de NAVO tot stand te brengen. Home en Schumahn zijn dan ook tot de voor lopige conclusie gekomen dat een nu cleaire samenwerking tussen de twee landen hooguit een mogelijkheid op lan ge termijn is. Twintig dagen lang heeft president Nasser met een belangrijke Egyptische dele gatie in Moskou vertoefd en In die periode heeft hij langdurig geconfereerd met de Russische leiders. Aangenomen wordt, dat de gesprekspartners een groot deel van die tijd hebben besteed aan de Jongste Amerikaanse vredesinitiatieven betref fende het Midden-Oosten en een gezamenlijk antwoord op deze voorstellen hebben opgesteld. Hoe dat antwoord luidt bljjkt niet uit het na afloop van het beraad ver strekte communiqué. Dat herhaalt slechts het oude standpunt van Egyptenaren en Russen dat zonder terugtrekking van de Israëliërs uit alle bezette gebieden geen vreedzame oplossing van het Arabisch-Israëlische conflict mogeljjk is. Uit het feit dat gesproken wordt van „alle bezette gebieden” valt af te leiden, dat ge ruchten volgons welke de Russen Nasser ertoe zouden hebben gebracht niet lan ger ontruiming van Oost-Jeruzalem en de strook van Gaza te eisen onjuist GEDENKSTEEN DER RK WONING STICHTING ST. JOZEPH OPGERICHT 3 FEBR. 1920 de Ierse republiek in 1921, nu nog in Noord-Ierland voortduurt. Ieder jaar in juli viert daar de protestantse meerder heid nog die overwinning aan de Boyne met tal van parades die uitgaan van de Oranje Orde. Die parades zijn als pri mitieve demonstraties van traditioneel protestants overwicht en van protestant se superioriteit voor de katholieke min derheid telkens weer een bron van ir ritatie en vernedering, en de kans leek dit jaar groot dat de marsen, nu de span ning in Noord-Ierland de laatste we ken weer is gestegen, tot ernstige inci denten zouden leiden. Deze zijn even wel uitgebleven, hetgeen ongetwijfeld te danken is aan de zeer uitgebreide voor zorgsmaatregelen van leger en politie, aan het verbod van enkele marsen daar waar de kans op incidenten het grootst werd geacht, en aan enkele verstandige routewijzigingen om katholieke gevoelig heden te ontzien. De Britse regering heeft dan ook een deel van de troepen versterkingen die kortgeleden naar Noord-Ierland waren gestuurd, alweer kunnen terugtrekken. Mr. B. Berger, Burgemeester Bolsward, erevoorzitter. Pater E. Stu- lemeijer, O.F.M. Geestelijk adviseur van de R.K. Werkliedenvereniging. J. Houtsma, voorz. W. Yedema, secr. Y. Kamsma, vice-voorz. J. Palstra, Penn. G. Visser, 2e secr. S. J. Visser, 2e penn. J. Boersma, G. Bootsma R. Hooghiemstra De architect M. Andriessen, Hilver sum jes, dat de romantiek en het heim wee naar opoe’s tijd nog niet geheel is verdwenen. Eens verbannen naar de keuken om plaats te ihaken voor pluche en schuim-1 het ook nog altijd goed. Kleine bewijs- rubber, wordt de stoel met biezen zit ting weer in ere hersteld. En al heeft men dan een elektrische bel aan de In juli 1690 versloegen aan de Boyne de Engelse troepen van koning-stadhou- der Willem III van Oranje de katholie ke legioenen van Jacobus II. en ves tigden daarmee Engelands hegemonie ever het Ierse eiland, die. na de afschei ding van het zuiden en de vorming van en Wymbritseradeel. Deze foto schoonheid. Het romantische ontbreekt al evenzeer. Er is ook niets grappigs aan, evenmin iets ontroerends. De fotograaf kreeg geen historisch mo ment voor de lens, streefde evenmin naar een exclusieve compositie. Toch kiezen we deze week deze foto; er is een jubileum aan verbqpden. Dat ont dekt u als u de gevelsteen ontcijfert, die u vindt tussen de benedenramen on der het uitstekende puntdak. Deze is erg verweerd en met het blote oog van de straatkant welhaast onleesbaar. Toch is het een merkwaardige steen, een van de weinige, waarop de naam van een Bolswardse burgervader in steen is uit gehouwen. De letters zijn echter bijna vergaan en slechts hier en daar vindt u nog een klein bewijsje dat er eens verf op zat. Toen deze huizen werden ge schilderd (hoe lang reeds geleden?) was/ de verf blijkbaar op, toen het aan de ze steen toe was. Toch staat deze me- moriesteen centraal. Dit huizenblok vormt de noardelljke korte zijde van een rechthoek gelijk soortige woningen. Deze rechthoek ligt respectievelijk aan de straten Pieter Coopmansstraat (waarvan foto) en dan met de zon meegedraaid Pater Brug- manstraat, Hld Herostraat en Van Mun- nickhuizenstraat. Het is niet omdat schrijver dezes min of meer aan deze straat woont, maar toch is hij van mening, dat wanneer de memoriesteen vandaag zou zijn aange bracht, dit wellicht gebeurd zou zijn aan de Hid Herostraat waar de twee lingzuster van deze zesvormige gevel heerljjk op de zon ligt (zodat er in de tuint ës tenminste bloemen willen bloei en) en niet aan deze ietwat triestere noordzijde (ondertussen met heerlijke zon in de achterkamer, die de wonin gen aan de Hid. Herostraat daar weer moeten ontberen). Dat de steen toch hier is geplaatst, wijst al op een stuk je historie. Deze huizen zijn nu 50 jaar oud en toen ze gebouwd werden was het bewoonde gedeelte van het plan Zuid aan de kant van de Snekerstraat met wat daar achter lag: De Gasthuis singel (toén Cnossenlaan genoemd), de Claes Baerdtstraat (toen Gysbert Ja- picxstraat). Parkstraat en Pieter Coop mansstraat (toen eveneens Cnossenlaan van hier lopende via de Secr. Haitsma- laan toen ook Cnossenlaan - naar de boerderij Cnossen aan de1 Sneker- vaart). Er is ons geen stadsdeel bekend, waar zo geschipperd is met straatnamen als juist hier! Het „front” van het woningrechthoek stond dus naar het toen bebouwde noorden gericht, vandaar dus dat de steen logischerwijze hier werd ingemetseld. Het zal wel een hele plech tigheid zijn geweest! Een van de bewoners, de heer Tuil, was zo vriendelijk ons een keukentrapje te lenen, zodat we het opschrift voor u kunnen ontcijferen. Het luidt als volgt: rechts, struikje links, bloemetje grasperkje zo. We vergeten hierbij nog te wjjzen op de eigenaardige schoorstenen. De ar chitect zal ze wel modern en functio neel gevonden hebben destijds. Mooi is anders, maai’ laten we niet minachtend over hem spreken. Tenslotte heeft zijn schepping het 50 jaar uitgehouden en doen deze woningen het nog redelijk wel. Zóu dat over een halve eeuw ook gezegd kunnen worden over wat wij nu bouwen? Daar komt nog bij: niet al leen de kwaliteit van de woningen be paalt de leefbaarheid, niet minder doet dit die van de bewoners. Wat dat be treft is dit huizenblok tussen Van Mun- nickhuizen- en Pater Brugmanstraat, een zeer nette buurt met nijvere en hardwerkende mensen. In de eerste woning (met de midi-gor- Het is wellicht goed de architectennaam te memoreren. De woningen hebben een bijzondere bouwstijl, maar vraagt men de bewoners, wie hun huizeen heeft ont worpen. dan moeten zij veelal het ant woord schuldig blijven (tussen twee haakjes, weet u wie uw huis heeft ont worpen Voor die tijd (1920, direct na de le we reldoorlog) moeten het zeer riante, wel haast villa-achtige woningen zijn ge weest. Thans zijn ze voor de moderne begrippen niet meer om over naar huis te schrijven. Het aparte van deze bouw stijl vormen wel de drie rijen rechtop staande dakpannen boven de goot. Dit schept op de zoldering wel ruimte, maar wat een ellende men er in de loop der jaren mee heeft gehad! De bouwmeester bracht in zo’n eind- blok zes woningen onder één kap. De voordeuren van de eindwoningen sprin gen even naar achteren (op de foto niet te zien). Het geheel is erg syme- trisch opgezet. Het puntdak in het mid den. Ter weerszijden hiervan een dak kapel (wellicht later aangebracht?) en dan een opgaande gevel met twee slaap kamers (voor elk van de woningen één). Ondanks deze strakke regelmaat, geeft het hele geval voor onze begrip pen toch een ietwat rommelige indruk, het is echt wat te veel van het goe de. Dit aspect wordt nog versterkt door het feit dat de bewoners blijkbaar geen onderling overleg hebben gepleegd over de manier waarop ze hun tuintjes het best konden aanleggen of de wijze, waar op men de gordijnen ging hangen. Na tuurlijk. vrijheid, blijheid! En we leven nu éénmaal in een tijd, waarin maxi, mini en midi gezusterlijk naast elkaar voortbestaan, maar als men dit ook op het gebied van de vitrage gaat doen in één gevel die symmetrisch wil zijn, krijgt men een wonderlijk mozaiek en een een zelfde effect als wanneer b.v. de leden van de schutterijmuziek wel het uni form zouden aantrekken, maar als hoofddeksel respectievelijk een kepie, een hoed, een pet, een muts, een hoge zijen en een alpino gingen dragen, Bij éénzelfde tuintje en éénderlei soort vi trage zou een dergeiyk huizenblik een veel grotere rust gaan ademen. Nu is het hekje hier, haagje daar, plankje rechts, struikje links, bloemetje zus en Naar verluidt zouden de Russen hun Egyptische gast wel een andere con cessie hebben afgedwpngen, namelijk af zien van de eis dat volledige Israëlische i terugtrekking vooraf dient te gaan aan Arabische stappen om tot een toestand van vrede in het Midden-Oosten te ko men. Voorts zouden zij hem ertoe heb ben kunnen overhalen het Amerikaanse vredesplan niet geheel en al te verwer pen. Op grond van dit plan zouden de Arabische staten en Israël een staakt- het-vuren van drie maanden in acht moeten nemen, om in die periode de be middelaar van de Verenigde Naties, Gun nar Jarring, in staat te stellen zijn mis sie in het Midden-Oosten te hervatten. Intussen is gebleken, dat Israël zijn starre houding ten aanzien van een po litieke regeling van het conflict wat heeft versoepeld. De Israëlische minis ter van buitenlandse zaken, Eban, heeft te kennen gegeven dat zijn regering i daarmee tegemoetkomend aan Amerl- I kaanse .wensen bereid is althans in een beginstadium van orerleg met de Arabische landen genoegen te nemen met indirecte besprekingen. Tot dusverre had Israël steeds rechtstreeks overleg met de Arabische staten geëist, het geen voor deze landen onaanvaardbaar was. De nieuwe Britse premier, Heath, wordt al meteen aan het begin van zijn be wind geconfronteerd met twee belangrij ke problemen: een omvangrijke staking en een groeiend tekort op de handels- balans. Even heeft het ernaar uitge zien, dat de dreiging van een nationale havenstaking alsnog kon worden afge wend, maar na vier dagen en nachten onderhandelen tussen de betrokken vak bonden en de werkgevers bleek een compromis voor de havenarbeiders, die een aanzienlijke verhoging van de basis ionen eisen, onaanvaardbaar. Engeland beleeft nu zijn eerste officiële haven staking sinds 1926, en aangezien het een zeer langdurig confict dreigt te worden zullen de gevolgen voor de Britse in- en uitvoer negentig procent van het han delsverkeer loopt over de zeehavens zeer ingrijpend zijn. De Britse regering heeft onmiddellijk gereageerd met het afkondigen van de noodtoestand, waar door zij in staat wordt gesteld om troe- I pen te gebruiken voor het lossen van aan bederf onderhevig voedsel. Voorts heeft zij nu de bevoegdheid om maxi mum voedselprijzen af te kondigen, het bestuur van de havens over te nemen en aanwijzingen te geven voor de voed sel- en brandstofvoorziening. Voorlopig lijkt de regering niet van plan de troe pen ook te gebruiken voor het laden en lossen van normale vrachten, temeer daar de vakbonden al hebben gedreigd dat in dat geval de staking zou wor den uitgebreid tot de loodsen en ander havenpersoneel. Deze staking, die de gehele economie dreigt te ontwrichten, komt op een ogen blik waarop het tekort op de handels- balans, dat in mei al 32 miljoen pond bedroeg, is opgelopen tot 51 miljoen pond. De Conservatieven, die vorige maand aan de macht kwamen mede dank zij hun waarschuwingen tijdens de ver kiezingscampagne, dat voortzetting van het Labourbewind tot economische moei lijkheden zou leiden, staan nu voor het probleem hoe aan deze ongunstige si tuatie het hoofd te bieden. dijnen en open slaapkamervensters) woont het jonge gezin van Gosse Scho tanus, vrachtautochauffeur bij Post te Sneek. Er naast (wijd open maxi gor dijnen) woont het gezin van A. Nie- markt. De heer Niemarkt is ijzervlech- ter en vader van 6 kinderen. Daarnaast (aan deze zijde van de gevelsteen, mi- ni-gordjjnen) woont de heer M. Homma agrarisch medewerker (boerenarbeider zegt hij zelf heel bescheiden) bij D. Hielkema op Saard onder Wolsum. Van de 5 kinderen zijn er twee getrouwd. Een van de schoonzoons is de heer Theo Aukema, L. J. Timmerstraat 5, de ama- teurfotograaf, die hier het huis waar hij zijn bruid vandaan haalde, op de gevoe lige plaat vastlegde. Aan de andere zij, de van de gevelsteen maxi-vitrage woont de heer J. Tuil, welhaast weer geheel hersteld van een ernstige han dicap en zware ziekte. De heer Tuil, hoewel hij officieel „rentenier” is, heeft een groot deel van zijn vrije tijd gege ven voor „zijn” schutterij. Rest ons dan verder nog de woningen van de fa, milie F. Bosma, werkzaam in de can- tine van de HMS en (op de hoek) van familie L. Lammertsma (deur onzicht baar). Tenslotte nog dit: niet alleen de naam van oud-burgemeester Berger siert de gevel. Ook het straatnaambordje houdt de herinnering in leven aan één van Bolswards eerste burgers: burge meester Pieter Coopmans. Het is hier n.l. een van de twee Bolswardse bur- gemeestersstraten. De andere is de Bur, gemeester Praamsmalaan. Leeft laatst- vernoemde magistraat bij de oudere ge, neratie nog wel in de herinnering voort, de naam van burgemeester Pieter Coop mans is er een van een legendarische vermaardheid. Op Stania State in Oen- kerk, het uithof van het Fries Museum, worden nog de fraai met houtsnijwerk versierde schaatsen bewaard, waarop Pieter Coopmans namens de vroed schap van Bolsward op één dag een brief bracht naar Marijkemeu in Den Haag, dwars over de hardgevroren Zui, derzee. De vier straten, waardoor het huizen blok van St. Jozeph wordt begrensd vormen in de naamgeving allerminst een eenheid. Was Pieter Coopmans een bur gemeester, Pater Brugman was een be kend volksredenaar („praten als Brug man”) en dichtér (waarvan zelfs een tweetal gezangen is opgenomen in de bundel van de Hervormde kerk, o.a. Ik wil mij gaan vertroosten) en mede sa mensteller van het Bolswardse stads recht (1455), Hid Hero was de stichte res van het Weeshuis („die gaf haer landt ende goed aan de twaalf schame le wezen van Bolsward) en Van Mun- nickhuizen tenslotte een vermaard gra veur, evenals Pieter Tanjé en Schelte en Bote A Bolswert. Merkwaardig dat van ieder van deze vier het stadhuis een herinnering bewaart. Er is een glas in loodraam van Pater Brugman (ge maakt door de glazenier Cor Reisma), een geschilderd portret van burgemees ter Pieter Coopmans, geschonken uit familiebezit, een gravure van Van Mun- nickhuizen en in de vitrine van de raad zaal worden de 2 kroesjes en drie be kertjes bewaard, die gemaakt zijn van de zilveren schoentjes van Hid Hero, Jelbeths dochter, Nanne Reijns wedu we. Zo ziet u maar weer, dat zelfs een eenvoudig blokje woningen rijkelijk stof tot overpeinzing geeft. En dat zal ook wel wat de bedoeling van de fotograaf zijn geweest. i

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1970 | | pagina 1