V ertrouwenscrisis tussen Israël Amerika en De foto de week van Spekulaties over nieuwe regering Gabe Skroar SALT-besprekingen nog geen tast bare resultaten Rijn: open riool voor Europa Op hol geslagen dieven op Rijksweg 43 gegrepen Friese cursussen '"'"""""""Hiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiit Hwat hat llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Ie JAARGANG No. 68 VRIJDAG 28 AUGUSTUS 1970 ontstaan naar Tweede ronde Salt-overleg geëindigd en Schone Rijn üs hjoed to sizzen Benzine Advertentieprijs: 17 ct. per mm Ingez mededelingen dubbel tarief Contractprijs op aanvraag Abonnementsprijs f 4.40 p. kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Ultg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward Administratie- en Redactie-adres: Marktstraat 13 Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335 (05157) In Wenen is een einde gekomen aan de tweede ronde van de Amerikaans-Rus- sische besprekingen over een wederzijd se beperking van strategische wapens (SALT). Op 2 november zullen beide delegaties elkaar weer ontmoeten in Hel sinki voor de derde ronde, en aange nomen wordt dat de vierde ronde be gin 1971 weer in Wenen gehouden zal worden. De benzineprijs is eind vorige week on verwacht met anderhalve cent per li ter verhoogd. Een aantal Kamerleden is het daarmee niet eens. Zij hebben mi nister Nelissen (Economische Zaken) schriftelijke vragen over deze verhoging gesteld. Niet ten onrechte. Fijntjes vra gen z(j of deze verhoging ook bijvoor beeld in Duitsland is Ingevoerd. Voor zover wij weten is dat niet het geval, maar in Duitsland ondervinden de gro te maatschappijen veel last van de ver kopers van zgn. witte benzine, die wat goedkoper is dan de officiële. Van daar dat zij daar uiterst voorzichtig zijn met prijsverhogingen. De maatschappij en motiveren de verhoging in Nederland met „gewijzigde marktomstanddighe- den”, onder meer de sterk gestegen kos ten van het vervoer. Maar die vervoers kosten waren ook vorig jaar en dit jaar al aanleiding tot prijsverhogingen. dat deze besprekingen gehouden wor den en worden voortgezet van groot be lang is. Het is een teken dat de gesta dige vooruitgang van de laatste jaren in de richting van een ontspanning tussen Oost en West voortduurt. Het SALT- overleg staat weliswaar niet recht streeks in verband met de Europese velligheldsconferentie die de Russen na streven met de gesprekken die West- Duitsland voert of wil gaan voeren met Oosteuropese landen, maar als de SALT- besprekingen zouden mislukken zou dit zeker zijn weerslag hebben op de an dere onderhandelingen. Neat is sa nuodlik as modern wêze to wollen. It kin dan samar barre, dat men aiderwets is. Bolswards Nieuwsblad Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel. Zolang het parlement met vakantie is, of zich, zoals volgende week, verzamelt om buitenlandse gasten (Soeharto) te ontvangen spelen de politieke diskussies zich elders af. In deze periode met name in de partybladen, waar ze hem dan ook, om het oneerbiedig te zeggen, goed raken. Als we de nieuwste partybladen mogen geloven dan lykt de toekomst toeh wel vast te liggen: in 1971 krygen we op nieuw een regering, die steunt op het lustig samengaan van de drie grote chris- teiyke partijen (KVP? ARP en CHU) met de liberalen. Tussen Israël en de Verenigde Staten is een vertrouwenscrisis aanleiding van Israëlische beschuldigingen dat Egypte de bestandsovereenkomst heeft geschonden. Volgens die bestandsovereenkomst verbinden partyen zich niet alleen de wapens te laten rusten maar ook elke versterking van de militaire >osities binnen een strook van v-yftig kilometer van het Suezkanaal achterwege te aten. Nu heeft Israël de Egyptenaren ervan beschuldigd al enkele uren na het .ngaan van het bestand enkele mobiele lanceerbases voor Russische luchtafweer- akketten tot twintig a dertig kilometer van het Suezkanaal te hebben gebracht. De SALT-besprekingen begonnen vorig jaar november in Helsinki, na een pe riode van groeiende internationale be zorgdheid over de uitbreiding in Ame rika en Rusland van het aantal inter continentale raketten. Men begon zich te realiseren, dat de opbouw van ver dedigingssystemen tegen dergeiyke ra ketten onvoorstelbaar kostbaar zou zijn, dat een dergelijke defensie hoogstwaar schijnlijk nimmer doeltreffend zou kun- Dat we nu deze foto als Foto van de week plaatsen vindt wel niet zijn re den in de artistieke opname, hoewel het een zeer goede foto is. We hebben er slechtere gezien. Bij zo'n hoog ge bouw is het gevaar groot de camera maar wat hellend te houden en dan krjjgt u meteen wijkende vertikale lij nen. De fotograaf de heer Aukema uit de L. J. Timmerstraat, is dit technisch probleempje de baas geworden. Hij heeft ook een moment genomen, waar bij de bomen op de voorgrond kaal wa ren en voldoende doorkijkgelegenheld ga ven. Het is een ietwat voornaam gebouw deze school, die beslist nu niet meer zo gebouwd zou worden, maar gelukkig in middels in de voormalige RK landbouw school een moderne dependance gekre gen heeft, te bereiken via de nu tram- loze Snekerstraat of het romantische Suvelleantsje achterom. Maar ook dit hoofdgebouw is in de loop der jaren ve le malen veranderd en uitgebouwd. Links zien wij de woning destijds ge bouwd voor de concierge Hartgerink, vergroeid met de school als geen an der, en rechts nog net even de direc teurswoning. De school staat net tegen over de toegang tot het Julianapark. Reden dat we deze foto, reeds lang In onze fotocollectie aanwezig is het feit, dat net dezer dagen de studie weer is begonnen. Toch mist Bolsward een be kend straatbeeld, dat andere keren steeds in laatst augustus terugkeerde, n.l. de vreemduitgedoste en kaalgeschoren „klooien”. Ontgroend in de ouderwetse zin van het woord wordt er niet meer. Een democratisering heeft zich ook hier zy het geruisloos voltrokken: wel moe ten de nieuwelingen nog karweitjes op knappen, en was er een dropping ge pland, maar het is toch alles wel veel menselijker geworden. Ondertussen zal het zien van deze foto's bij Bolswarders en vooral ook bij veel oud-Bolswarders herinneringen oproepen. Voor meisjes was het vooral in vroeger jaren wel haast een ongeschreven wet niet hele maal voor vol te worden aangezien als men niet eens een keertje met een „su- vel” was uitgeweest. Veelal bleef het by een keertje niet. Talrijk zijn de Bols- wardse families die ergens in den lan de een schoonzoon hebben wonen, die eens te Bolsward de Zuivelschool be zocht. Niet allemaal kwamen in de zui vel terecht. Zo behoorde de grondleg ger van het AJO-bedrijf te Bolsward, wijlen de heer A. J. Osinga destijds als boerenzoon van Ypecolsga tot een der eerste leerlingen van de school. En om nog even bij de romantiek te biyven: Eens werd de sfeer onder de toenma lige „suvels” beschreven in een licht voetige Friese roman: „It bigoun op Bolletongersdei”, onlangs heruitgegeven in aantrekkeiyke paperbackvorm en als zodanig nog in beperkte oplaag verkrijg baar. Twee ontvluchten uit het observatie- huis Aaberg te Groningen, te weten de 16-jarige H.v. d. W. uit Kampen en de even oude W. W. uit Rheden hebben zon dagavond vanaf kwart na zeven tussen Sneek en Witmarsum zoiets als een wild-west scène opgevoerd. Met een ge stolen auto reden zij vanuit Sneek rich ting Bolsward. Even daarvoor had de eigenaar van de DAF-personenauto, de heer J. Verf uit Marssum aangifte ge daan by de Sneker gemeentepolitie. De wagen stond geparkeerd op het parkeer terrein langs de Oppenhuizerweg, ter hoogte van de voormalige Zomerrak. Daar hebben de twee knapen een eerder in Groningen gestolen Kreidler brom fiets geruild voor de kennelijk niet af gesloten DAF. Niet lang nadat de heer Verf aangifte van de diefstal had ge daan zag hij zijn eigen auto voorbij rij den. Met een auto van een kennis heeft hij toen een achtervolging ingezet. Op ongeveer drie kilometer achter Bolsward zijn v. d. W. en W. gestopt, vermoe delijk omdat zij de klopjacht op hen in de gaten kregen. Een van hen sprong op het parkeerterrein uit de auto en wil de er vandoor gaan. De heer Verf ech ter bleek iets rapper te zijn. Hy heeft deze ontvluchte dief naar de Rykspoli- tie te Bolsward gebracht. De andere ech ter reed met de gestolen wagen verder, maar erg ver kwam hij niet, want bij de kruising rijksweg-weg richting Lon- gerhouw vloog de DAF over de kop. De laatste ingezetene daarvan evenwel man keerde vrijwel niets, zodat hij ook het hazenpad koos. Maar bij een onbekend gebleven voorby ganger kwam het één en ander nogal verdacht voor, waarna hij een achtervolging inzette. Na hem gegrepen te hebben werd de laatste „held” aan de politie te Witmarsum overgeleverd. Inmiddels zitten de twee ontvluchte dieven ingesloten in het po litiebureau te Sneek. Eerstdaags zullen zij voor de O. v. J. moeten verschij nen, aldus het Sneeker Nieuwsblad. bouw tot 140 duizend woningen per jaar, verhoging van de ontwikkelingshulp tot twee procent van het nationaal inko men, strenge overheidsmaatregelen te gen water- en luchtverontreiniging, ver hoging van de BTW pas na verhoging van een aantal andere belastingen, die vooral de hogere inkomens en het be drijfsleven treffen en verhoging van de overheidsuitgaven. Een heel pakket waarmee een KVP van nu het nog heel moeilijk zal hebben. De heer Geertsema van de liberalen vindt dan ook, dat de KVP nu de knoop maar door moet hakken en defi nitief moet kiezen voor de VVD. Hy vertelt de KVP dat in het ontwerppro gramma van de KVP (samengesteld door prof. Steenkamp) vrijwel niets staat waar de liberalen boos over zouden kun nen worden. Hij vindt dat de KVP nu maar moet kiezen omdat anders het ge vaar dreigt dat we weer terugvallen op de oude kabinetsformaties, die de poli tiek zo’n slechte naam hebben bezorgd. De op dit moment nog uiterst smerige Ryn, het riool van West-Europa, waar uit de Nederlanders voor een groot deel moeten drinken, wordt toch schoner. In de komende jaren zal in Duitsland een groot aantal zuiveringsinstallaties worden gebouwd. Staatssecretaris Krui- singa (Volksgezondheid) heeft dit vo rige week medegedeeld na besprekingen met zijn Westduitse collega Hartkopf. Volgende maand zal het Duitse kabi net bovendien een beslissing nemen over de vraag of het lozen van bestrijdings middelen in de Rijn verboden moet wor den. De Nederlanders en Duitsers hopen ook. dat een eind komt aan de zout- vervuiling, die het gevolg is van de af val van de Kalimijnen in Frankrijk, die veel op de Rijn lozen. Deze mijnen lij ken binnen enkele jaren onrendabel te worden omdat kali goedkoper in Cana da is te krygen. In „Vrijheid en Democratie”, het of ficiële blad van de VVD, doet mr. Mol ly Geertsema, politiek leider van de li beralen, een dringend beroep op de con fessionelen om hem opnieuw te vertrou wen en met de VVD in zee te gaan. In „Socialisme en Democratie”, het of ficiële blad van de socialisten, schryft daarentegen de heer Den Uyl, politiek leider van de PvdA, dat hy van de KVP echt helemaal niets wil weten. Met andere woorden: de KVP krijgt als bruid van de ene kant een aanzoek en wordt door de ander grijnzend afgewezen als zynde te lelijk. Het lijkt dan on waarschijnlijk, dat alsnog een huwelijk tussen KVP en PvdA tot stand kan komen. Zoiets slik je als bruid niet. Toch doet de KVP nog vriendelijk tegen die boze socialisten. Om het uiteriyk wat aantrekkelijker te maken is wat rode make up aangebracht in de persoon van prof. Steenkamp, vermaard voorstander van een rooms-rode coalitie, die tot taak kreeg een nieuw kernprogramma voor de KVP op te stellen. Prof. Steenkamp vindt inderdaad dat de KVP weer toenade ring tot de PvdA moet zoeken, al moet bij de socialisten wel iets worden ge daan aan de Nieuw Linksers, die hem wat al te rood en radikaal zijn. Maar hoe zoek je toenadering bij iemand, die niets van je wil weten? De heer Den Uyl schrijft nog eens ten overvloede dat de PvdA moet blijven volharden in haar streven naar een progressieve con centratie en dat daar de KVP niet be hoort. Althans niet, zoals het er nu uit ziet. Hij zegt dat hij volkomen staat achter de motie, die het PvdA-congres in 1969 aanvaardde en waarin werd vastgesteld, dat de socialisten in 1971 niet samen met de KVP in een rege ring mogen gaan zitten. Onder welke voorwaarden dat eventueel wel kan ge beuren, vertelt de heer Den Uyl ook al vast. Hy noemt een aantal punten, die volgens hem in elk geval in een pro gressieve concentratie moeten worden op genomen. Het zijn o.m. grondwetsher zieningen, waardoor de kabinetsforma teur regelrecht wordt gekozen en 't land in twaalf kiesdistricten wordt verdeeld (wat het de kleinere partijen moeilij- ker maakt in het parlement te komen). Verder wil hij opvoering van de woning- Deze rakketten zouden niet alleen Is- lëlische luchtaanvallen op stellingen 1 ngs de Egyptische zyde van het ka- .aal onmogelijk kunnen maken, zij zou den ook een deel van het luchtruim boven het door Israël bezette gebied hunnen bestryken. Israël heeft zich ver volgens tot de Verenigde Staten gewend met het dringende verzoek om de schen dingen - er zouden er inmiddels nog meer zijn geconstateerd te bevesti gen en vervolgens van Kairo en Mos kou te eisen, dat de vooruitgeschoven raketten worden teruggetrokken. De Israëliërs hebben er daarbij uitdruk- keiyk op gewezen, dat zij pas met het I Amerikaanse vredesinitiatief een be stand, gevolgd door indirecte vredesbe sprekingen tussen Israël, Egypte en Jor- danië onder auspiciën van de bemidde laar Jarring van de Verenigde Naties hadden ingestemd na van Washington garanties te hebben ontvangen, dat de Arabische tegenpartij het bestand niet zou gebruiken om, niet gehinderd door I de Israëlische luchtmacht, de militaire posities te versterken. En om de Ver enigde Staten onder druk te zetten, be- sloeten zij de benoeming van een onder handelaar voor het vredesoverleg uit te stellen tot inzake de kwestie van de I aketverplaatsingen genoegdoening zou zijn verkregen. Deze Israëlische houding, en met name I het feit, dat Israël de kwestie in het openbaar wilde regelen, heeft Washing ton in een moeilijke positie gebracht. I De Amerikanen willen vóór alles het vredesinitiatief redden. Als Israël ach ter de schermen had geprotesteerd zou- I den zy wellicht stappen hebben kunnen ondernemen; een openlijke benadering van Kairo en Moskou met het doel van I Egyptenaren en Russen boetedoening te eisen zou echter het vredesinitiatief tor pederen. Vandaar, dat de Amerikanen I eerst hun antwoord op de Israëlische klacht lange tijd hebben uitgesteld en I vervolgens hebben laten weten, dat de beschuldigingen wellicht niet geheel on- I juist zijn, maar niet door Amerikaanse waarschuwingen konden worden beves- I tigd. Men is in Washington niet zo ver I gegaan te concluderen hetgeen Kairo I wel heeft gedaan dat het Israëli- sche optreden bedoeld was om het aan staande vredesoverleg onmogelijk te ma- I ken. Wel houdt men het voor mogelijk, dat Israël met opzet een openlijke cri- I s heeft geschapen omdat deze de Ame- I r.kanen, wilden zij het vredesinitiatief adden, zou nopen een zekere schuld I tegenover Israël te erkennen, die Jeru- I zalem dan later zou kunnen gebruiken. Inmiddels heeft nu ook Israël zyn ver- tegenwoordiger voor het indirecte vre desoverleg aangewezen. De keuze is ge- I vallen op Eban, de Israëlische minis ter van buitenlandse zaken Tekoah, de ’sraëlische permanente afgevaardigde I bij de Verenigde Naties is aangewezen I ris zijn plaatsvervanger. Eerder reeds hadden Egypte en Jordanië hun am- I bassadeurs bij de VN voor het overleg eschikbaar gesteld. Dit overleg zal in New York plaatshebben, hetgeen bete kent dat de Arabische landen althans I voorlopig hun zin hebben gekregen. Is- I raël wilde namelijk meteen op het ni- I veau van de ministers van buitenland se zaken onderhandelen, en dan niet in New York (waar het bevreesd is voor I te veel pressie van de grote mogendhe den), maar op Cyprus, waar Jarring zijn hoofdkwartier heeft en waar het I gesprek, in tegenstelling met de ano- I nimiteit van het drukke New York, toch I meer de indruk van rechtstreeks over- I leg zou wekken. Het is evenwel niet uit- esloten, dat binnenkort ten dele aan de sraëlische wensen zal (vorden voldaan. I 'arring zelf is eveneens voorstander I van overleg op ministerieel niveau, en I het is waarschijnlijk dat hij erop zal I aandringen, dat na een aantal inleiden de gesprekken met de ambassadeurs de respectieve ministers van buitenlandse zaken, die dan toch in New York zul len zijn voor het bijwonen van de Al- I gemene Vergadering van de VN, eigen- I lijke onderhandelingen zullen voeren. nen werken, maar dat zij niettemin noodzakeiyk zou zyn, tenzij de raket tenwedloop beëindigd zou worden. Deels om economische redenen, deels om stra tegische zijn Rusland en Amerika over eengekomen het SALT-overleg te begin nen. Eerste doel is een akkoord te be reiken over het staken van de wedloop om een gigantisch anti-raketsysteem op te bouwen. Is dat doel bereikt dan zou aan trapsgewijze ontwapening gedacht kunnen worden. Intussen is in de Amerikaanse Senaat tot tweemaal toe een poging verijdeld om een voorstel van de regering ten aan zien van het Amerikaanse anti-raket systeem te torpederen. Dit raketbestrij- dingssysteem bestaat tot dusverre uit twee lanceerbases, waarvan de bouw dit voorjaar werd goedgekeurd. De regering wil het defensienet nu uitbreiden met weer twee lanceerbases. Deze plannen stuitten op kritiek van een aantal se natoren die van mening zijn, dat elke uitbreiding van het defensieve nucleaire systeem zou kunnen leiden tot een es calatie van de kernwapenrace. De re gering heeft daar tegenovergesteld, dat zy de voortzetting van het anti-raket- programma ziet als een belangrijk on- derhandelingsobject bij het SALT-over- leg. In Washington wordt aangenomen, dat de regering-Nixon bereid is van het anti-raketsysteem af te zien als de Rus sen de bouw van bepaalde soorten in tercontinentale raketten zouden stop zetten. Date de SALT-besprekingen tot dusver re nog geen tastbare resultaten hebben opgeleverd heeft in sommige kringen enige teleurstelling gewekt. Men dient echter te bedendken dat alleen al ’t feit In alle schoolatlassen staat het: In Bolsward vindt men een Zuivelschool. Dit is natuurlijk al lang verleden tijd. Niet de school, als gebouw, maar de naam en doelstelling ervan. Dit is nu, zoals de kleinste kleuter van Bolsward u hoort te kunnen vertellen, nu de Rijks Hogere Landbouw Technologische School. Als u het toch moeilijk vindt die wel wat onmogelijk lange naam te onthouden en u weet dat OZB (Ons Zuivelbelang) inmiddels reeds lang is omgedoapt in ReHoLiTaS (Reholitas, let u op de zelfde medeklinkervolgor- de) heeft u meteen een aardig ezelbrug- getje. De school dateert wel niet vanaf het begin van onze jaartelling, maar wel vanaf de laatste eeuwwisseling, en heeft bijna de leeftijd der sterken bereikt ondanks dat heeft de school de laatste jaren een verjongingskuur on dergaan en het aantal nieuwe leerlin gen is verblijdend groot, zó groot zelfs, dat de eerste burger van Bolsward een speciale oproep moest plaatsen om kost huizen te verstrekken, een oproep, waar aan onmiddellijk gehoor is gegeven. De meeste culturele verenigingen buurthuizen hebben hun winterpro- gramma al byna gereed of zyn er nog mee bezig. Vooral in plaatsen met veel nieuwe in woners van buiten Friesland zou het voor het culturele leven van groot belang zijn, als er wat gedaan werd om de aanpassing voor die mensen aan het plaatselijk levenspatroon gemakkelijker te maken. Dan is het organiseren van een cursus Fries voor niet-Friezen wel het eerste dat kan worden gedaan. Het is vooral van belang dat er één is die het initiatief neemt om voldoende cursisten by elkaar te krygen. Ook voor Friestaligen, 'die hun eigen taal beter willen leren, kunnen vanzelf sprekend cursussen worden georgani seerd. B.v. een cursus voor beginners Friestaligen en niet-Friestaligen die al een cursus voor niet-Friestaligen ge volgd hebben), die kan worden afgeslo ten met het Friesland-diploma A. Zij die dat diploma al hebben, kunnen een voort gezette cursus volgen voor het Fries land-diploma B. Voor kleuterleidsters, die in hun opleiding geen Friese les heb ben gehad, is een cursus voor het di ploma Fries voor kleuterleidsters mo gelijk. Het cursusgeld van al deze cursussen is f 30,Naast de taalcursussen kun nen, b.v. in verenigingsverband ook an dere korte curssussen worden gegeven, o.a. over Friese geschiedenis, litera tuur en streekkunde. Voor zulke cursus sen kan het bestuur van de AFUK een lager cursusgeld vaststellen, als dat van tevoren wordt aangevraagd. Als zich zes of meer deelnemers mel den voor een cursus, zorgt het AFUK wel voor een lesge ver (ster). Inlichtingen en opgave bij het Bureau voor Taalbevordering. Doelestraaat 8, Leeuwarden, tel. 05100-35202.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1970 | | pagina 1