Israël schort vredesoverleg op
De foto
de week
van
Regering bezorgd
de loon-
over
explosie
6ahe Skroar
J
Ontwapeningsconferentie in Geneve
uiteen
een
„Zachte regenten maken
stinkende dam"
31
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllll
Bolsward
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHHilllllllllülllllllllill!!
H
weer van start
26 sept.
Friesland nachtrit
'O
o
0
4)
15
II
11
11
0
o
5
0
0
5
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Zaterdag
Ta bisprek
5
de primeur
'is t
VRIJDAG 11 SEPTEMBER 1970
109e JAARGANG No. 72
Wymbritseradeel.
Chanese leger geeft het voorbeeld
Kin
Ontwapening
Amerika en Vietnam
Hwat hal
Cis hjoed to sizzen
Amsterdam
Ynspraek is sulver, mar swjjen is goud.
hie
Advertentieprijs: 17 ct. per
Ingez, mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Abonnementsprijs f 4.40 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
passe op het Parijse vredesoverleg
wordt doorbroken.
werkwillenden te beschermen. Ook al
naar aanleiding van geruchten, dat de
stakingsgroepen door ultra-linkse actie-
eenheden worden opgestookt. Vanzelf
sprekend zou veel afhangen van de ont
wikkelingen in de loop van deze week.
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Ultg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactle-adres:
Marktstraat 13
TeL 3044 - Na 18.30 uur I860 et 2333
(05157)
Bolswards Nieuwsblad
De regering maakt zich duidelijk zorgen over de ontwikkelingen aan het loonfront.
De els om een extra loonultkering van vierhonderd gulden wordt door een aantal
deskundigen gezien als een bedreiging van onze welvaart. Vorige week en begin
deze week heeft het kabinet gesproken met de werkgevers, middenstand en land
bouw. De vakbonden ontbraken bij dit gesprek, wat nog altijd het gevolg is van
hun woede over de nieuwe Loonwet, die minister Roolvink (Sociale Zaken) door het
parlement zag aangenomen. De grote vraag is of de regering van plan is om de
bevoegdheden uit die nieuwe Loonwet te gebruiken. Dat zou betekenen dat loon-
afspraken tussen werkgevers en werknemers ongedaan kunnen worden gemaakt
omdat de deskundigen in het kabinet vinden dat te forse loonsverhogingen de eco
nomie op hol jagen.
De regering zal alles doen om de rechts
orde te handhaven. Premier De Jong
beloofde dit vorige week in de Tweede
Kamer bij het debat over de rellen in
Amsterdam. Alle partijen veroordeelden
tijdens dit debat de relmakers rond de
Dam. De oppositie-parttjen en de com
munisten veroordeelden tevens het op
treden van de mariniers. De regerings
partijen waren het er niet bepaald mee
eens, maar hadden toch wel begrip voor
het optreden van de marinemannen uit
Doorn en Den Helder. De rechtse par
tijen hadden alleen maar lovende woor
den voor dit optreden. „Zachte regen
ten maken een stinkende dam”, aldus
de heer Jongeling van het GPV. Ver
schil van mening bestond over de vraag
hoe men het nationaal monument op
de Dam eigenlijk moet zien. De opposi
tie had helemaal geen probleem met
een soort ontmoetingsplaats voor jon
geren. De regeringspartijen zien er toch
een duidelijk gedenkteken voor oude
ren in. De radikaal Janssen hield hen
daarbij voor, dat ook veel nabestaan
den van diegenen, die met het monu
ment worden geëerd, het niet prettig
zullen vinden dat op de Dam weer met
koppels is geranseld. KVP-woordvoer-
der, de heer Kolfschoten, zei dat ge
zagsgetrouwe lieden zich niet tot in het
oneindige kunnen blijven beheersen.
De herv. vrouwenver. DEDEL (Dient el
kander door de liefde) te Bolsward
heeft woensdagmiddag 2 sept. 'n excur-
sietocht gemaakt naar de Rivella Fa
briek in Wolvega. Na de verbouwing van
de fabriek was dit het eerste gezelschap
dat er werd ontvangen. De ontvangst
was geweldig. Ook van de rondgang door
de fabriek hebben allen genoten. Na de
rondgang kreeg ieder een flesje fris
drank en een koffertje met inhoud. Ver
der ging de tocht naar Oranjewoud, waar
werd gewandeld. En in Tropenfauna een
koffietafel klaarstond. Van hieruit ging
het naar feestend Warga. Om tien uur
's avonds kwamen de dames wel vol
daan weer in Bolsward aan.
De voortdurende schendingen door Egypte van het bestand aan het Suezkanaal
hebben bQna gelrtd tot een kabinetscrisis in Israël. Binnen de Israëlische regering
stonden twee groepen tegenover elkaar: de ene, geleld door minister Eban van
buitenlandse zaken, wilde ondanks die schendingen de Arabisch-Israël indirecte
vredefdiespreklngen In New York onder auspiciën van bemiddelaar Jarring van de
Verenigde Naties laten doorgaan; de andere, aangevoerd door minister Dajan van
defensie, wilde van verder overleg in New York afzien, zolang niet eerst de schen
dingen ongedaan zouden z(Jn gemaakt, hetzij door Amerika, hetejj door Israël zelf.
De ontwapeningsconferentie in Genève,
die in opdracht van de Algemene Ver
gadering van de Verenigde Naties al ja
renlang besprekingen voert over aller
lei facetten van het ontwapeningsvraag-
stuk, is tot volgend jaar januari uiteen
gegaan na aanvaarding van een rapport
aan de Algemene Vergadering over de
besprekingen in 1970. Het voornaamste
resultaat van die besprekingen is een
vrijwel algemeen akkoord over een in
de afgelopen maanden herhaalde ma
len herzien ontwerp-verdrag van Ame
rika en Rusland, dat installering van
tische Nationale bevrijdingsfront (Viet-
cong) in Zuid-Vietnam alleen maar een
van de partners zou zijn van de door
de communisten geëiste „voorlopige coa
litieregering” in Zuid-Vietnam: met an
dere woorden, dat Noord-Vietnam zou
afzien van de els, dat het Bevrijdings
front in een dergelijke coalitieregering
een monopolitieposltie zou moeten in
nemen. Thuy distantieerde zich even
wel niet van de woordvoerder van het
Bevrijdingsfront toen deze zei, dat de
voorlopige coalitieregering op precies de
zelfde manier zou moeten worden ge
vormd als de „voorlopige revolutionaire
regering” die de Vietcong in 1969 heeft
geformeerd, hetgeen inhoudt dat voor
de Vietcong slechts die toekomstige po
litieke structuur in Zuid-Vietnam aan
vaardbaar is die de communisten de
feitelijke alleenheerschappij zal waar
borgen. Bovendien maakte Thuy duide
lijk dat er wat Noord-Vietnam betreft
geen sprake zal kunnen zijn van een
wapenstilstand totdat alle „fundamente
le kwesties” zouden zijn geregeld, te
weten Amerikaanse instemming met al
gehele en onvoorwaardelijke terugtrek
king van de Amerikaanse troepen en
beëindiging van de Amerikaanse steun
aan het bewind van de Zuidvietnamese
president Nguyen Van Thieu, dat ver
vangen zou moeten worden door een
voorlopig coalltiebewind. Thuy heeft
evenwel tevens laten weten, dat hij be
reid is de Amerikaan Bruce voor ge
heime besprekingen te ontmoeten. En
dat Is zeer belangrijk, want alleen een
dergelijk geheim overleg zal er waar
schijnlijk toe kunnen leiden dat de im-
In Chana is de voormalige opperrech
ter Edward Akufi-Addo als president ge
kozen door een kiescollege bestaande uit
de 140 landen van het parlement en
24 vertegenwoordigers van stammen.
Met deze presidentsverkiezing is de te
rugkeer voltooid naar een burgerbestuur
na de staatsgreep van leger en poli
tie van 1966, die een einde maakte aan
het bewind van Nkrumah. Sinds sep
tember vorig jaar was er al weer een
burgerregering, onder leiding van pre
mier Kofi Busia, maar tot dusverre werd
de functie van staatshoofd nog vervuld
door een driemanschap bestaande uit
twee hoge legerofficieren en het hoofd
van de politie. Bepaald was, dat dit
driemanschap drie jaren in functie zou
blijven, tenzij het parlement anders
zou beslissen. Velen zagen in deze pre
sidentiële commissie een instrument om
de burgerlijke regering te overheersen of
zelfs om in de toekomst weer een vol
ledig militair bewind te kunnen ves
tigen. Maar de militairen hebben zich
voorbeeldig gedragen, want toen 't par
lement vorige maand besloot de pre
sidentiële commissie te ontbinden en een
president te kiezen aanvaardden de diie
commissarissen niet alleen dit besluit
maar trokken zij zich tevens terug uit
respectievelijk het leger en de poli
tiek, daarmee duidelijk aantonend dat
het militaire bewind definitief ten ein
de was.
kernwapens en andere massavernieti
gingswapens op de zeebodem verbiedt.
Aangenomen wordt, dat de Algemene
Vergadering, die midden deze maand
in New York haar 25e zitting begint,
dit ontwerp-verdrag, na wellicht nog
enige wijzigingen te hebben aangebracht
zal goedkeuren. Er is dit jaar overi
gens weinig bereikt inzake de kwestie
van een verbod van bacteriologische en
chemische wapens. De twaalf niet-gebon-
den (noch aan het Oostblok, noch aan
het Westblok gebonden) leden-staten
van de conferentie hebben gepleit voor
een gezamenlijke behandeling van beide
soorten wapens en ook de communis
tische landen zijn daarvoor. Amerika
daarentegen steunt het Engelse stand
punt, volgens hetwelk eerst het vfaag-
stuk van de bacteriologische wapens zou
moeten worden opgelost, en pas daarna
de ingewikkelder kwestie van de che
mische wapens.
Bolsward heeft een stiefkind. Het is
nooit leuk een stiefkind te zijn. Eigen
lijk is de beeldspraak ook niet juist,
want het stiefkind dat zij bedoelen wordt
enerzijds zeer vertroeteld, maar geniet
anderzijds niet die belangstelling, die
het verdient. Wij bedoelen het fraaie
Juliana Park, een vorstelijke schenking
van St. Antony Gasthuis en Wees
huis. Het park wordt tot in de punt
jes onderhouden. Kosten noch moeite
wordt gespaard. Het kost jaarlijks dui
zenden guldens. Helaas geniet het bij
het publiek niet die waardering, die men
zou wensen. O, ja, er wandelt wel eens
een moeder met kind, de eendjes wor
den af en toe wel eens gevoerd en ou
den van dagen doen er wel eens de ron
de. Toch zouden we niet graag de kost
willen geven, die als Bolswarder het af
gelopen Jaar nog geen voet in het park
hebben gezet. Toch zijn er wel attrac
ties, de volière, de zwanen, de coni
feren, het rosarium, de tunnel, de vij
ver enz. Hoe het dan komt, dat er zo
weinig bezoek komt? Misschien omdat
het park wat afgesloten ligt, het feit,
dat men als het ware door een „trech
ter” moet. Hoe dan ook, het is jam
mer, dat niet méér Bolswarders van
dit stukje gemeenschapsbezit genie-
Weer of geen weer, de laatste zater
dagnacht van sepember zullen weer ruim
300 auto’s, motoren en brommers deel
nemen aan het nachtelijk gebeuren het
welk de MAC „Zuid-Friesland” organi
seert vanaf hotel „Tjaarda”'te Oranje
woud.
De Friesland Nachtrit is in de loop
van de jaren uitgegroeid tot het groot
ste nachtrit-evenement van het Noor
den en de organisatoren sparen kosten
noch moeite om het geheel rimpelloos
te laten verlopen en zullen de vele deel
nemers weer volop kunnen genieten van
een door een ieder te rijden tourtocht
door nachtelijk Friesland, met als be
loning aan de finish de fraaie nacht-
ritplaquette.
Het Nachtrit-boekje geeft alle gewens
te inlichtingen en is te verkrijgen aan
het secretariaat van de organisatie te
Heerenveen.
Dajan dreigde met aftreden en aange
zien zijn heengaan waarschijnlijk vele
collega’s in het kabinet zou meeslepen,
leek een crisis aanstaande. In een po
ging die crisis te vermijden, het eigen
vredesinitiatief te redden en voorts be
vreesd, dat Israël mogelijk zou beslui-
ten tot een serie luchtaanvallen binnen
de Suezkanaalzone, liet de Amerikaan
se regering weten dat ook zij nu over
afdoende bewezen beschikte, dat de
Egyptenaren sedert het ingaan van het
bestand een aantal luchtafweerraket-
ten, in strtjd met de bestandsbepalin-
gen, tot vlak bij het Suezkanaal had
den opgesteld; verdere schendingen, zo
maakte Washington Egypte en Rusland
duidelijk, dienden vermeden te worden.
Hoewel deze verklaring voor de Is
raëliërs onvoldoende was, bleek de drei
gende kabinetscrisis Inmiddels afge-
i wend met een besluit dat in wezen een
overwinning voor Dajan betekent: de
Israëlische VN-afgevaardigde Tekoah
keert terug naar het vredesoverleg in
New York, maar zal daar van zijn
kant uitsluitend de kwestie van de be-
standschendingen aansnijden. In VN-
I kringen bestaat de vrees dat de hou
ding van Israël, dat voortzetting van het
I overleg nu definitief afhankelijk stelt
van terugtrekking van de Egyptische ra
ketten, tot volledige Ineenstorting van
dat vredesoverleg zal leiden, en dat Ame
rika, om de huidige impasse te door
breken, zich gedwongen zal zien om het
militaire evenwicht In het Midden-Oos-
ten te herstellen, door de levering aan
Israël van de allernieuwste wapens,
waardoor de bewapende wedloop in de
ze regio verder zou worden versneld.
Wy krigen in resinsje-eksimplaer ta-
stjürd fan it krekt ütkommen boekje
Earrebarren yn Fryslan, fan de hear
G. Bosch.
De Fryske Akademy hat it boekje üt-
jown yn de mande mei it Boun fan
Fryske Fügelwachten.
Wy nimme oan, dat der foar dit boek
je fan de hear Bosch, dy't yn Fryslan
wolbikend is troch syn krante-jbublikaes-
jes oer it fügellibben, gans bilangstel-
ling wêze sil, nou't FryslAn fan ’t jier
mar ien earrebarre (Lükswald) hawn
hat en der neffens guon kAna is, dat
wy dizze fügel net wer yn FryslAn sjen
sille. Binammen £n de oarlochstiid
sa docht üt dit boekje bliken is it
tal earrebarren yn Fryslan slim efter-
ütgien: 1936 wiene neffens de hear
Bosch, dy’t yn 1931 mei syn registraes-
je bigoun is, de „topjierren” mei 56
nésten. Yn 1940 wiene der noch 50, yn
1941 roun it ynienen werom op 23 en
sünt is it tal jimmeroan tobekgien.
Hwat üs kontreijen oanbilangec
Boalsert syn eibertsnêst (by de nou öf-
brande pleats fan Wybrandi) oant
en mei 1937 Yn 1938 kamen der jon
ge fügels üt, yn 1939 noch icnkear, en
dat wie ek foar it lést. Yn Blauhüs bleau-
wen hja oant en mei 1940. mar hiene
yn 1934, '37 en '38 gjin jongen. Yn
Greonterp waerd bret yn 1939 en ’40
(by F. M. Huizinga, letter Brandsma).
It nést <-0 Hylpen foar it stedhüs hAId-
de it fol oant 1946, Warkum oant 1948.
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Worhum en
I
I
I
Het vraag- en aanbodbord in huis
Dat is het Streekblad bij u thuis
Want meest als het even kan
Dan adverteert een zakenman
En weet zijn waren aan te prijzen
Door u het voordeel aan te wijzen
I Een aantal liberale senatoren hebben
een vergeefse poging ondernomen pre
sident Nixon te dwingen de oorlog in
Vietnam voor eind 1971 te beëindigen.
Zij hadden een amendement op de ml-
litaire begroting Ingediend waarin ge-
I eist werd, dat de terugtrekking van de
Amerikaanse troepen uit Vietnam eind
volgend jaar voltooid zou zijn; om dat
doel te bereiken zou de Senaat na de
cember 1971 geen fondsen meer ter be
schikking moeten stellen voor het hand
haven van de Amerikaanse grondtroe
pen. Dit amendement is met 55 tegen
39 stemmen verworpen; president
Nixon werd aan een overwinning ge
holpen door een coalitie van Republi-
I keinen en zuidelijke Democraten, die
van mening waren dat het voorstel de
president te weinig vrijheid zou over
laten in de buitenlandse politiek. Men
zou het afwijzen van het amendement
kunnen zien als een duidelijke over
winning voor Nixon; anderzijds moet
I worden opgemerkt, dat nog nooit ruim
eenderde van de Senaat midden in een
I oorlog heeft gestemd voor het afsnij-
I den van de fondsen voor militaire aan
kopen.
I Dat de verwerping van het amendement
i geen verwerping door de Senaat bete-
I kent van de grondgedachte, dat niet lan
ger naar een militaire maar naar een
politieke oplossing van het Vietnamese
geschil dient te worden gestreefd, blijkt
uit het feit dat veertien senatoren, on
der wie ook een aantal die tegen het
amendement stemden, de president in
een brief hebben gesuggereerd om tlj-
dens de Parijse vredesbesprekingen een
I wapenstilstand onder internationaal toe
zicht aan de orde te stellen. Zij rede
neren dat een wapenstilstand noodza
kelijk is voordat een politieke oplos
sing kan worden bereikt, en dat zo’n
bestand bij de onderhandelingen ook eer
der bereikt kan worden dan een poli
tieke regeling. Intussen is dat vredes
beraad in Parijs weer op een hoger plan
gekomen nu Noord-Vietnam zijn voor-
naamste onderhandelaar, Xuan Thuy,
I na een maandenlange afwezigheid weer
I naar de Franse hoofdstad heeft ge-
I stuurd. Thuys terugkeer een reactie
op president Nixons besluit om Bruce,
eveneens een belangrijk diplomaat, aan
het hoofd te stellen van de Ameri
kaanse onderhandelingsdelegatie —had
I in Amerikaanse kringen enig optimis-
I me gewekt aangaande vooruitgang op
het vredesoverleg. Er ontstonden specu-
laties dat Noord-Vietnam wellicht er
mee zou instemmen, dat het communis
ten. Trouwens, het kén nog. Is het park
in het voorjaar mooi, als de bolgewas
sen zich aandienen, in de zomer als
alles staat in volle bloei, ook in de
herfst, als de bladeren gaan kleuren en
als het ware een groot wonderschilderij
vormen, is het echt de moeite waard.
Een stille herfstdag met een ietwat
weemoedig waas, schept stemming. Maar
ook als de stormwind raast door de bo
men en de bladeren her en derwaarts
worden gejaagd, heeft het park zijn be
koring. En het biedt leuke doorkijkjes,
zoals hier bij de oude muziektent, waar
u zelf een blik heeft op de aloude
Martinitoren. Een goede foto met diep
te (vooral geaccentueerd door de boom
rechts op de voorgrond) en leuke te
genstellingen (het zwart van de boom,
het wit van het hek). Dat de foto
graaf de toren juist plaatste boven de
„boog” in het hek is goed uitgemikt
en meer dan een bijkomstigheid. Wij
hopen dat u dit „ibben wünderskilde-
rlj” om met Gysbert Japiks te spre
ken, niet stiefmoederlijk behandelt,
endat we een volgend jaar volop
gebruik zullen maken van muziektent
en podium. Dit zal ook zeker de wens
zijn van de maker van deze fraaie foto,
ons aller vriend L. K. Mol.
van de regeringspartijen zouden maan
dag op de hoogte zijn gebracht van dit
plan.
Het standpunt van de regering is dat
de loonsverhoging met vierhonderd gul
den al een belangrijk stuk vooruit loopt
op de ruimte voor loonsverhogingen
in 1971. Verdere verhogingen zouden dan
yolgend jaar achterwege moeten blijven
om de economie weer tot rust te bren
gen. Voor het kabinet is het geen pret
tig vooruitzicht om dergelijke onpopu
laire maatregelen te moeten nemen.
Volgend jaar worden de verkiezingen ge
houden en er is geen plaats waar je
een kiezer harder kunt raken dan in zijn
portemonnaie. Wat dit betreft komt de
loononrust voor de regering wel op een
hoogst ongelegen moment.
Het kabinet heeft begin deze week ook
uren vergade.d over de onrust in de
Rotterdamse havens. In tegenstelling tot
de verwachtingen zijn de werknemers
in het havengebied begin deze week
niet aan het werk gegaan, ondanks het
beroep van de drie erkende bonden om
dat toch te doen. Een aantal ministers
zijn voorstanders van een „harde lijn”.
Zij vrezen konflikten in Rotterdam tus
sen militante stakers en werkwillenden.
Zij willen militairen inzetten om de
Dat de economie aardig in het gedrang
kan komen lijkt inderdaad voor de hand
te liggen. De ervaring heeft geleerd dat
een extra uitkering inderdaad als .een
extraatje wordt ervaren en niet in de
spaarpot wordt gestopt. Het bedrag
gaat op aan extra inkopende keu-
kenuitzet die moeder al zo lang had
willen hebben, de fiets voor de dochter
of dat sjieke pak voor pa. Gevolg van
al die bestellingen is wel, dat de Ne
derlandse bedrijven de bestellingen niet
meer bij kunnen benen en de handelaren
hun inkopen in het buitenland moeten
doen. Dat heeft een vervelend gevolg
voor onze betalingsbalans. Vooral ook
omdat wfl onze eigen produktie opeten
in plaats van haar uit te voeren. De
ministers Nelissen (Economische za
ken), Witteveen (Financiën) en Rool
vink (Lonen) liepen begin deze week
dan ook wat zenuwachtig rond. Hoe
wel werkgeversvoorzitter, de heer Bak
kenist, na afloop van het gesprek met
de regering verklaarde dat hij niet de
indruk had dat de regering een loon
stop overweegt, ging toch het hardnek
kige verhaal dat de regering wel de
gelijk van plan is de lonen te bevrie
zen. Dit zou echter pas in januari vol
gend jaar gebeuren. De fractievoor zitters
mm
