het Franse
Moskou i
m
de week
De foto
van
de politieke
Regeringsplannen
en
Nederland langs
toekomst
van
volstrekt gebruikelijke
wegen
Gabe Shroar
staatshoofd Pompidou
Veel eerbewijzen voor
I 1
Él
fe
Ow
Kwestie Berlijn ter sprake gebracht
FIr!
I 1
i
k.
llllll!lllll|l><lllllllllllllllllllllllllllllllll!ll
llllhiiiillllllllllllllllllllllllllllllllllllilllll
F'
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Ir VI
I J
‘fc
i
o-o
Raadsvergadering
c*
Baarderadeel
Nieuwe autospuit
voor Mantgum
I
I
VRIJDAG 23 OKTOBER 1970
109e JAARGANG No. 84
Wytnbritseradcel.
rr
I
Regering Brandt in gevaar
Belastingen
I
Kwestie Berlijn
14
i Hwat hal
Abonnementsprijs f 4.40 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Gl.-O 887926
Advertentieprijs; 17 et. per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
r'
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
De eerstvolgende openbare vergadering
van de raad is belegd op maandag 26
oktober 1970, ’s avonds 19.30 uur ten
gemeentehuize te Mantgum.
De agenda luidt als volgt:
10
12
12
13
15
16
6
7
8
9
1
2
deze foto heeft gemaakt. De fotograaf
heeft vergeten zijn naam en adres op de
achterkant te plaatsen, zo tasten wij in
het duister. Met de wetenschap dat bij
vele lezers en lezeressen dit plaatje nog
wel romantische gevoelens zal opwek
ken (het was (en is?) een bekend vrij-
ersommetje zo achter de ijsbaan langs,
besluiten we dit artikeltje. Ook met de
vraag: wil de fotograaf zich even mel
den?
Men bileannet in learaer min, as
men altyd sym learling bliuwt.
3
4
5
Bolswarris Nieuwsblad
be Franse president heeft de kwestie-
Berlijn overigens wel ter sprake ge
bracht tijdens zijn overleg met zijn Rus
sische gastheren, en daarbij is de indruk
van de laatste weken gevestigd dat de
Russen op dat punt nauwelijks tot con
cessie bereid zijn. Toen bondskanselier
Brandt eerder dit jaar uit Moskou ver
trok na de ondertekening van het Duits-
zaam toont om Zijn onderhandelings
positie te versterken. De Russen, zo
luidt de redenering, wensen niets liever
dan de ratificatie van het verdrag en
aanzienlijke uitbreiding van de handel
met het welvarende West-Duitsland,
maar hopen dit alles te bereiken met de
betaling van een zo gering mogelijke
prijs in Berlijn.
President Pompidou van Frankrijk Is tijdens z.jjn bezoek aan de Sowjetunie door
de Russische leiders met veel eerbewijzen ontvangen. Zo hebben hjj en zijn echt
genote mogen logeren in het Kremlin zelf, een voorrecht dat slechts aan zeer
weinig buitenlandse gasten is voorbehouden. Bovendien heeft hjj met zijn Russische
gastheren een bezoek gebracht aan het gewoonlijk voor buitenlanders hermetisch
afgesloten raketcentrum Baikonoer in West-Siberië.
De regering is zonder kleerscheuren door de Algemene Politieke Beschouwingen
in de Tweede Kamer gekomen. Wie had ook anders verwacht. Drie dagen lang -
de laatste maal tot half drie ’s nachts - is uitbundig gepraat over alle rege.rings-
plannen en de politieke toekomst van Nederland langs volstrekt gebruikelijke we
gen. De oppositie was overal tegen, de regeringspartijen stonden massaal achter
het kabinet. Moeilijke zaken, die de emoties wat ai te veel konden doen oplaaien -
zoals het loonbeleid van minister Roolvink - werden volgens de regels der kunst
omzeild door te verwijzen naar adviezen van de Sociaal Economische Raad of an
dere instanties.
i
vensduur van. de regering uiteen van
anderhalve maand tot oen jaar. Van
doorslaggevend belang zal waarschijn
lijk zijn hoe de liberalen te voorschijn
zullen komen uit de verkiezingen in Hes
sen (8 november). Beieren (22 novem
ber). Verwacht wordt dat wanneer de
liberalen in deze deelstaten uit het par
lement zullen verdwijnen in Bonn nog
meer liberale fractieleden naar de op
positie zullen overstappen. En dat zou
dan het einde van de soclalistisch-libe-
rale coalitie betekenen.
Opening
Vaststelling notulen vergadering 28
september 1970
Ingekomen stukken
Mededelingen
Benoeming plaatsvervangend lid al
gemeen bestuur bestuurschool Fries
land
Nieuwe autospuit Mantgum
B: andweerkleding
Straatnaamgeving Winsum
Aankoop strookje grond in sane
ringsplan Bozum
Ontslag huwende onderwijzeres
Aanvraag ex. artikel 72 der lager
onderwijswet 1920 btjz. lagere school
Oosterlittens
Subsidiëring Frysk Orkest
Vaststelling krediet in rekening-
courant met n.v. Bank voor Neder
landse Gemeenten voor 1971
Machtiging sluiting kasgeldlening
1971
Rondvraag
Sluiting
wil hij de onderhoudskosten van het
eigen huis niet meer voor aftrek in aan
merking laten komen. Buitengewone
lasten (kosten van ziekten, studie etc.)
mogen iet meer worden afgetrokken
als zij minder zijn dan tweeduizend gul
den per jaar. Tegen deze voorstellen is
nu ook binnen de regeringspartijen ver
zet gekomen. Met name de heer Schol
ten, belastingexpert van de CHU, kwam
het afgelopen weekeinde op de Unieraad
van de CHU tegen deze plannen in ver
zet. Hij vond het onredelijk ten opzichte
van de niet al te bemiddelde woningbe
zitters, die noodgedwongen oudere hul
zen moeten kopen. Zij hebben wat meer
onderhoudskosten dan de mensen met
zeer forse inkomens, die zich nieuwe
bungalows of villa’s kunnen veroorlo
ven. Wel wil de heer Scholten de tuin-
kosten als aftrekpost laten vallen. Bij
de regering voor de buitengewone lasten
wil hij meer aftrek mogelijk maken voor
blijvend invaliden of zieken, die konstant
met hoge uitgaven zitten.
Het wordt overigens steeds meer de
vraag of de Westduitse Bondsdag tezij-
nertijd nog wel in staat zal zijn het
Duits-Russische verdrag goed te keu
ren. De CDU/CSU-oppositie in de Bonds
dag handhaaft nog steeds krachtige be
zwaren tegen Brandts Ostpolitik, en
haar positie is onlangs aanzienlijk ver
sterkt doordat de meerderheid van de
regeringscoalitie van socialisten en li
beralen, die twaalf zetels bedroeg, is
gehalveerd door het overlopen van drie
liberalen naar de CDU.
De drie liberale overlopers, onder wie
ex-partijvoorzitter Mende, hebben de
partij verlaten uit protest tegen de link
se koers’ die zij is gaan varen onder lei
ding van de nieuwe leider, minister van
buitenlandse zaken Scheel. In Bonn
vraagt men zich nu zelfs al af hoelang
de huidige bondsregering zich nog zal
kunen handhaven. Brandt en Scheel wek
ken de indruk dat het kabinet de re
geringsperiode tot 1973 stellig zal kun
nen voltooien, maar in politieke kringen
lopen de schattingen over de verdere le-
Het aktuele probleem van de gezags-
handhaving werd keurig opgelost door
minister-president De Jong, die in een
zeldzame uitbarsting van politieke fijn
zinnigheid iedereen tevreden stelde. De
heer Den Uyl van de socialistische op
positie verklaarde het allemaal „niet
zonder instemming” te hebben aange
hoord. Zelfs de pacifist, de heer Wie-
benga, vertegenwoordiger van een par
tij, die zo veel demonstraties in haar
programma doet, zei dat hij vrijwel he
lemaal achter de woorden van de pre
mier stond. De verklaring van minister
president De Jong kwam erop neer dat
de regering vol begrip blijft voor men
sen, die er andere meningen op na hou
den. Aan de andere kant zal de regering
de tolerantie niet laten vervagen tot
slapheid. „Tegenover groepen die vol
strekt onverschillig zijn voor de begin
selen van de democratie, of die er doel
bewust op uit zijn de rechtsorde te ver
nietigen past geen verdraagzaamheid”,
aldus de premier. Hij werd nog even
aangevallen op het gebruik van het
woordje „groepen” - oppositie vond dat
hij beter over personen kon spreken -
maar dat was toch niet meer dan wat
gekijf achteraf. Den Uyl vond dat we
weer terug zijn bij „de premier van het
begrip voor krakers en kabouters” en
sprak over „de zwijgende minderheid
binnen het kabinet”. Bij de oppositie
leefde aanvankelijk sterk de angst voor
een groepering binnen de regering, die
wat krachtdadiger de hand wil houden
aan het „law and order”-begrip. Uit
spraken van de ministers Beernink en
Udink (beiden CHU) leken hierop te
wijzen, ook al het optreden van de re
gering tegen de VPRO, die een journa
listiek slechte (en nauwelijks beluister
de) radio-uitzending w’idde aan sabota
ge in het leger en daarvoor formeel een
berisping ontving.
De regeringspartijen onthielden zich, tot
geruststelling van velen, van enige aan
drang op de regering om fors op te
treden tegen ordeverstoorders. Waar-
üs hjoed to sizzen 1
Ook de belastingplannen van minister
Witteveen zullen ongewijzigd door de
Kamer komen. De bewindsman krijgt
zijn verlaging van de loon- en inkom
stenbelasting (vanwege de inflatie) én
zijn verhoging van diezelfde belasting
(vanwege de konjunkturele omstandig
heden). Ook gaat volgend jaar de BTW
omhoog. Moties van de oppositie om de
loon- en inkomstenbelasting niet te ver
lagen en het daardoor mogelijk te ma
ken om de BTW niet opnieuw te ver
hogen werden eensgezind door de rege
ringspartijen verworpen. Dit wil echter
nog niet zeggen dat alle belastingperi-
kelen voor(de regering voorbij zijn.
Staatssecretaris Grapperhaus (Belas
tingen) wil een vereenvoudiging door
voeren van de loon- en inkomstenbelas
ting "n daartoe een aantal regelingen
veranderen, die tot nu toe de aftrek van
een aantal kosten mogelijk maakten. Zo
Russische verdrag vertrouwde hij erop
dat dit verdrag de Russen ertoe zou
brengen betere bestaansvoorwaarden
voor West-Berlijn te scheppen. En om
de Russen tot meer haast te pressen liet
hij enkele malen duidelijk uitkomen
dat zijn regering ratificering van het
verdrag afhankelijk zou stellen van
voortgang bij het vier-mogendheden-
overleg over de toekomst van deze Wes
telijke enclave in communistisch gebied.
Tijdens de recente bijeenkomsten van de
ambassadeurs van Amerika, Engeland
en Frankrijk in West-Duitsland en de
Russische ambassadeur in Oost-Berlijn
is evenwel gebleken dat de Russen nog
steeds tot geen enkel compromis bereid
zijn. Daarom heeft de Westduitse rege
ring nu de Sowjetunie gewaarschuwd
dat zij het openen van handelsbespre-
kingen - waarop de Russen zeer gebrand
zijn - afhankelijk stelt van vooruitgang
bij het overleg over de voormalige Rijks-
hoofdstad. In Westelijke kringen acht
men het intussen nog niet uitgesloten
dat Rusland zich alleen maar onbuig-
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopcn, Wonseradeel, W or hum en
n
Reeds geruime tijd bevindt zich in onze
fotoverzameling bovenstaande afbeel
ding. Met de bomen die hun takken en
stammen laten zien, zou men een herfst
foto kunnen suggereren. De eerlijkheid
gebiedt ons te zeggen, dat de foto reeds
in het prille voorjaar is genomen. Mis
schien ziet u op de overkant rechts wel
de witte pukkeltjes in het krantenraster.
Het zijn de rijk bloeiende paardebloemen.
Vermoedelijk zullen de meeste Bolswar-
ders deze foto wel thuis kunnen bren
gen. Achter de bomen linies ziet u de af
rastering van de ijsbaan, voorheen ook
renbaan en plaats voor het concours hip-
pique en andere ruiter-activiteiten, een
tak van sport, die helaas door het mo
derne romatiekarme leven naar de ach
tergrond dreigt te geraken. De vaart is
de Hartwerder vaart, waarvan zich ver
derop de Kloostervaart afsplitst. Het is
heus niet zo dat u zoals het grapje dan
zegt met de nachtboot naar Hartwerd
kunt varen. Scheepvaart is er practisch
niet meer. De melkboot heeft het het
langst volgehouden en de laatste grote
Schuit die dit eeuwenoude water bevoer
was waarschijnlijk de woonark van fam.
Kuipers, maar die is halverwege gezon
ken (aan het eind van de bomenrij on
geveer) en ligt nog steeds waar het on
geluk jaren geleden geschiedde. Op de
achtergrond de schoorsteen van de
Hollandse melksuiker fabriek met daar
onder de tennisbanen. Rechts de Werk-
mansbloei. Is daar bij de nieuwe toe
gang tot Eekwerd een radicale veran
dering opgetreden, hier op de foto is
het nog steeds landelijk en rustig. Het
platte bruggetje zonder leuningen leidt
naar de boerderij Groot Eekwert, ver-
moedclljk de oudste nederzetting van
Bolsward aan een van de uitlopers van
de oude middelzee, waar historische
vondsten zijn gedaan van vér voor onze
jaartelling, terwijl de oudste geschiede
nis van Bolsward zelf wat de vondsten
van antiek aardewerk betreft dateren
van rond Christus geboorte.
Zo’n bruggetje zonder leuning kwam
vroeger in Friesland veel voor. Het mid
denstuk lag dan los en kon worden weg
gehaald als er een schip langs kwam.
Een brugwachter was er niet. Veelal
werd het aan de beleefdheid van de
schipper zelf overgelaten. Soms werd
zo’n brug ^etje „barte” genoemd, soms
ook „post” of „zet”, namen die topop-
grafisch voortleven in bv. De Bartsen
(gehucht bij Wanswerd), Buitenpost, en
b.v. Jaklezet. Ook de binnenstad van
Bolsward telt veel ven dergelijke „pos
ten”, voorheen een houten balk (denk
ook aan de benam’ng deurpost enz.)
waarover men een bredere plank of
barte, kon schuiven. Deze vaart zal wel
gegraven zijn door de monniken van
het klooster Bloemkamp. De vaart liep
behalve naar Hartwerd, zoals gezegd
ook naar het huidige Oegekleaster of
Ugoclooster, eens een uithof van het
Hartwerder Bloemkamp, dat tijdelijk
ook vrouwenklooster is geweest en toen
Mariënpoort heette. Barban Yntjes was
de huishoudster. Ze zal ook wel niet heb
ben gedroomd, dat eenmaal haar naam
nog eens zou worden vereeuwigd in een
vrijgezellenflat, netzomin als Jelmer,
Thomas, Henricus enz. voormalige ab
ten van Bloemkamp en Mariënpoort ooit
gedacht zullen hebben hun naambordje
nog eens in een straat te zien, in de
onmiddellijke nabijheid van deze vaart.
De foto is vooral aantrekkelijk door de
positie, die de fotograaf heeft ingeno
men, waardoor het felle zonlicht op het
brugg tje zich voordoet als een fel licht
lint en de bomen weerspiegelen in het
water onder de brug. Het bootje (bedoeld
voor spelevaren of het lichten van pa-
lingfuiken?) doet het bijzonder goed.
We kunnen helaas niet meedelen, wie
Waarom al die eerbewijzen voor het
Franse staatshoofd? Daarvoor zijn ver
scheidene redenen aan te voeren. Toen
vier jaar geleden president de Gaulle,
Pompidous grote voorganger, de Sowjet
I unie bezocht ontvingen Russische lei-
I ders een staatsman wiens streven om
de overheersende Amerikaanse Invloed
ta West-Europa terug te dringen hun
uiterst welkom was. Maar ook de Gaul
le zag toen speciale voordelen in die
reis. Frankrijk, dat in die tijd de andere
Westelijke landen voor was in het stre
ven naar ontspanning, verwachtte dat
het door middel van een dynamische
Oost-Europa-politiek een belangrijke ma
kelaarsrol zou kunnen spelen in de ver
zoening tussen West-Duitsland en de
Sowjetunie. En het nam aan dat een
I dergelijke rol Parijs aanzienlijke poli
tieke voordelen zou kunen opleveren.
Die vlieger leek aanvankelijk inderdaad
op te gaan, maar toen nu een jaar gele-
i den Brandt in Bonn bonskanselier werd,
I bleek de Franse hulp niet meer nodig.
Brandt wist met z’n Ostpolitik zelf recht
streeks de weg naar Moskou te vinden,
i en het Russisch-Duitse akkoord van
juli 1970 - een van de belagrijkste re-
•ultaten van die politiek - betekende
met één slag het einde van de Franse
makelaarsrol tussen Oost- en West-Eu-
I ropa. Frankrijk deed echter nog meer te-
leurstellende ervaringen op. De Gaulles
i bezoek aan Moskou had voor Parijs een
I „bevoorrechte positie” tegenover de
Sowjetunie opgeleverd, die onder meer
tot uiting moest komen in geregelde
consultaties over belangrijke politieke
kwesties. Maar in de praktijk bleek dat
Parijs in het geheel niet werd gecon-
I sulteerd, zoals ten aanzien van het Rus
sisch-Duitse verdrag en ten aanzien van
het Midden-Oosten. Al deze punten heb
ben niet nagelaten wrevel in Parijs te
veroorzaken al beziet Pompidou Frank
rijks rol in de wereld wel wat nuchter
der dan de Gaulle dat deed toch heeft
het gaullistische Frankrijk van Pompi
dou voor de Russen nog wel zo veel be
tekenis dat zij er belang aan hechten
om de Franse teleurstellingen wat te
verzachten.
Er waren voor Moskou echter nog twee
redenen om - extra vriéndelijk tegen Pa
rijs te doen. De Russische leiders dien
den rekening te houden met de gevoe
lens van hun partners in het Warschau
pact, waarvan enkele al achterdochtig
begonnen te worden tegenover de spe
ciale aandacht van Moskou voor West-
Duitsland. Door te tonen dat het even
goede betrekkingen nastreeft met én
Frankrijk én West-Duitsland zou het
Kremlin de Oosteuropese vrees voor de
tnogelijke consequenties van nauwe
Russisch-Westduitse banden kunnen ont
zenuwen. En tenslotte ging het de Rus
zen erom Frankrijk geheel te vinden
voor hun reeds zo lang nagestreefd.e
doel: een Europese veiligheidsconferen-
tie, die volledige erkenning zou moeten
opleveren van de bestaande ideologische
verdeling van het Europese continent,
Inclusief de verdeling van Duitsland.
In die laatste, zeer belangrijkste opzet
zijn de Russen in ieder geval enigszins
geslaagd. Pompidou heeft tenminste te
kennen gegeven dat zijn land niet langer
geheel afwijzend tegenover een derge
lijke conferentie staat. Hij liet dóórsche
meren dat Frankrijk met de bijeenroe-
ping van een veiligheidsconferentie ak
koord kan gaan mits die een welbe
kende eis van alle Westelijke partners)
ook zou worden bijeengewoond door de
Verenigde Staten en mits het doel ervan
zou zijn „de beëindiging, van alle span
ningen en de ontwikkeling van alle mo
gelijke contacten tussen West- en Oost-
Buropa”. Daarmee heeft Pompidou de
Franse steun voor het Russisch plan niet
langer uitdrukkelijk afhankelijk gesteld
van concrete Russische stappen inzake
Berlijn.
schijnlijk is men toch terug gekomen
van de gedachte dat op dit punt wel
wat stembuswinst valt te behalen. De
onverwacht talrijke reakties op de uit
latingen van minister Udink hadden wat
dit betreft een waarschuwing kunnen
zijn. Minister Udink - de nieuwe lijst
trekker van de CHU - heeft overigens
al laten weten dat hij het lang niet zo
krachtdadig heeft bedoeld als het mo-
gelijk is overgekomen. Heel wat poli
tieke kommentatoren hadden dat overi
gens kunnen weten. De Christelijk His
torische Unie is vanouds een partij, die
het gezag altijd bijzonder hoog houdt.
Dat is bij wijze van spreken, al gene
raties zo. Op elke CHU-bijeenkomst
wordt hoog opgegeven over- de handha
ving van het gezag, wat dat ook precies
mag zijn. Weliswaar lijkt dat plotseling
een heel andere bedoeling te krijgen wan
neer de gezagshandhaving zo in het mid
delpunt van de belangstelling staat, in
feite is het toch niet meer dan een tra
ditie.
v. .a.
w
De inspektie van het brandweerwezen
heeft reeds verschillende malen gewe
zen op de ouderdom van de in 1950 ge
bouwde autospuit waarbij het risico van
storingen steeds groter wordt.
Blijkens het rapport van de commandant
van de brandweer zullen bij reparaties
van enige omvang onderdelen uit Ameri
ka moeten komen, hetgeen veel tijd in
beslag zal nemen, zodat het gewenst is
tot vervanging over te gaan.
Een nieuwe autospuit zal aan de mo
derne eisen moeten voldoen. Er zijn in
principe twee mogelijkheden:
1 Een voertuig waarop eën hogedruk-
installatie en een lagedrukpomp zijn ge
monteerd, waarbij de tankinhoud van de
hogedrukpomp 1000-1500 1. water be
draagt.
2 Een kombinatie van een hogedruk
spuit op een 3-tons bestelwagen, met er
achter gekoppeld ’n tweewielig motor-
spuit lagedruk. De tankinhoud van de
hogedrukinstallatie is 700 liter en van
de lagedrukpomp 1500 1.
De tweede mogelijkheid heeft bij b. en
w. de voorkeur, omdat de hoge- en lage
druk pompen onafhankelijk van elkaar
kunnen worden opgesteld en bediend,
zodat onderbreking van de blussing niet
behoeft voor te komen, hetgeen bij een
kombinatie wel het geval is, namelijk
verplaatsing naar een nieuwe waterwin-
plaats.
Bovendien is de tweede mogelijkheid
aanmerkelijk goedkoper dan de eerste.
Offertes voor een nieuwe autospuit zijn
vorig jaar aangevraagd.
De voorkeur kan worden gegeven aan
de n.v. Berwi te Winschoten aangezien
het eindprodukt uitstekend genoemd
mag worden, de fabriek te Winschoten
tijdens de bouw, alsmede later voor on
derhoud gemakkelijk te bereiken is en de
rijksinspektie in Groningen het toezicht
heeft.
De totale kosten inclusief b.t.w. zullen
voor de Mercedes Benz brandweerwagen
ombouw, aanhangwagen met motorspuit
lage druk en enkele technische voorzie
ningen plm. f 62.090 bedragen. De af
schrijving kan op 15 jaar worden gesteld.
B. en w. stellen de raad voor over te
gaan tot de aankoop van een Mercedes
Benz brandweerwagen met aanhangwa
gen en het benodigde krediet ad. f 62.000
beschikbaar te stellen.
