Museumdorp Piaam uit de lucht bekeken
fiabe Shroar
HM
stift
Nu reeds dorp met
woningen
„Tweede'
k
jtLen winterse nacnt
Plattelandsvrouwen
beluisterden Wolve-
van een
Fan de Marlinyloer
Integratie
aantal OTOS-
maatschappijen
gaster mannenkoor
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
V
-
t
WW
JK--;
I
DINSDAG 10 NOVEMBER 1970
'D9e JAARGANG No. 89
J.S.
Foto
KLM Aerocarto n.v.
Hwat hal
Jew In bacrch as er gnoarret en In bern
as it seurt en jo sille in pürbêste baerch
en in bidoarn bern krije.
om.
men
NEI FKYSLAN NOU EK BRABAN
Tj. de J.
r
I
Abonnementsprijs f 4.40 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Gi.'O 887928
de kinderen wijsheid bijbracht. Aan de
andere kant van de weg (net onder het
huisje van weduwe Visser) zien wij de
langgerekte loods van fa. Draisma, met
haaks daarop in de voormalige boerde
rij het timmerfabriek, de enige indus
trie in Piaam al is het bloeiende be
drijf van de Draisma’s alszodanig enke
le jaren geleden overgebracht naar Mak-
kum, waarmee toen het dorp een gevoe
lige knak kreeg. Die knak was zo groot,
dat de Gereformeerde kerk (juist in de
bocht, met daarnaast de kosterswoning)
niet meer als zodanig dienst doet. Een
historisch monument is de kerk niet,
tenminste niet architectonisch Toch sym
boliseert het een stuk kerkgeschiedenis
en wordt uit hoofde van dien als ge
bouw gehandhaafd. Vastomlijnde plan
nen zijn er wat betreft dit gebouw nog
niet. Misschien kan het worden inge
past in het museumdorp door het een
recreatieve bestemming te geven. Het is
nu al zo, dat de vreemdelingen die soms
van heinde en verre komen tevergeefs
in Piaam een plaatsje zoeken, waar
men een kopje koffie kan drinken. De
Het was maar één nacht
Dat de winter ging komen
Plots, voor velen nog niet
Een vervulling der dromen.
Om zwierend te gaan
Over sloten en gracht
Maar helaas, ’t was maar ijs
Maar ijs van één nacht.
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. O8INGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactle-adres:
Marktstraat 13
T»L 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2333
(05157)
N
Advertentleprijs: 17 ct. per mm
Inge». mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
BrabAn folie mear docht oan bargen en
hinnen. Yn dizze iene provinsje wurde
tritich persint fan de bargen en mest-
piken halden. Har ófset nei België en
Frankryk is derby sahwat neist de
doar. En troch dizze folie mear alsidige
produksje is ek de arbeidsfordieling
gunstiger en wurdt foar licht wurk de
frou net mijd.
Wy ha üs hjir yn Fryslan al jierren
pleage mei de fraech, hwerom de féfoer-
koöperaesje fan de NCB to Veghel it
foer twa oant trije goune de 100 kilo
goedkeaper leverje koe as hjirre. Foar
in diel sit dat yn it feit, dat de fa-
briken dêrre it hiele jier troch draeije
kinne fanwege de hinnen en de bar
gen. Ik soe noch wize kinne op de ster
ke opgong fan de championkwekerijen
en de beamkwekerijen, hwerfan de om-
set yn de léste jierren fan 40 miljoen
groeide oant mear as 100 miljoen goune.
Neist it westen is it binammen Bra-
ban, dat in sterke opgong makke hat
nei de oarloch, hwertroch it dér goun-
zet fan bidriuwichheit. De oergong foar
de jonge, meast lytse boeren nei oare
bidriuwen wie der folie makeliker as
hjir. En de fraech nei forlitten buor-
kerijtsjes yn it boskige Brabanse lAn
wie en is tige, tige great. Braban is
in moai lan mei in myld klimaet en
in maklike bifolking. De rekreaesje
rint der tige soepel en men kin rounom
torjochte, net allinne yn de fennen by
Oisterwyk of de Efteling en de Dru-
nense dunen, mar it hiele gebiet lokket
eigen en frjemd ta wenjen en rekrear-
jen.
Us konklüz'e is, dat it tige nuttich is,
dat elke provinsje op eigen' wize syn si-
tuaesje bleat leit, en dat it in bytsje
ünnuazel is om FryslAn en Braban tsjin
mekoar üt to «pyljen. Dy dat docht spi-
let yn 'e kaert fan dy lju, dy’t it leafst
de eagen ticht knipe wolle foar de strak
ke logika fan it Fryske struktuerplan
en de needsaek om der in earnstich ant-
wurc. op to juen.
De besturen van een aantal ledenmaat
schappijen van de OTOS, alsmede de
OTOS-Varia hebben in beginsel beslo
ten tot een verdergaande samenwerking.
Het betreft de volgende maatschappij
en: Achlum van 1811, Franeker; OBA3
van 1815, Leeuwarden; Oost- en West-
dongeradeel en Dokkum, Dokkum; Acht-
karspelen en Kollumerland c.a., Buiten
post; Elkanders Belang, Bergum/Drach-
ten; De Zuidwesthoek, Sneek; OTOS-Va
ria, Leeuwarden.
Het ligt in de bedoeling, dat deze maat
schappijen op betrekkelijk korte termijn
een fusie aangaan, waardoor zij opgaan
in één nieuwe organisatie.
Aanleiding tot deze stap is o.a. de ont
wikkeling van het overheidstoezicht op
de schadeverzekeringsmaatschappijen,
zowel In nationaal als in EEG-verband.
Met name de positie van de middelgro
te schade verzekeraars is door dit toe
zicht moeilijker geworden, zoals de voor
zitter van de Ned. Unie van Schade
verzekeraars in juni 1970 reeds zeer dui
delijk heeft gesignaleerd.
Donderdagavond, 5 november 's avond»
8 uur, was er voor de leden, behoren
de tot de verschillende afdelingen van de
Nederlandse Bond van Plattelandsvrou
wen van Kring I, een samenkomst in
de Martinikerk te Bolsward.
De presidente van Kring I, mevr. Boer-
sma, heette allen welkom. Een bijzon
der woord richtte mevr. Boersma tot de
provinciale presidente, mevr. Van Veen,
en tot de dirigent van het koor, mijn
heer Cor Nijdam en de heren koorleden.
Mevr. Boersma gaf een overzicht aan
gaande het koor en hun optreden. D»
organist bespeelde eerst het grote kerk
orgel. De dirigent gaf vooral een korte
uiteenzetting van de te zingen liederen.
Erg jammer was het voor de aanwezi
gen dat de woorden van mijnheer Njjdam
niet te best verstaanbaar waren. Eerst
werden vier ernstige liederen gezongen.
Na de pauze werden er onder meer een
paar volksliederen gezongen. Het Fries®
lied „Simmermoam” sprak de aanwe
zigen erg aan, als ook het lied „Land
of hope and glory” begeleid door de or
ganist op het grote kerkorgel.
Namens de aanwezigen bedankte mevr.
Boersma tot slot de koorleden en hun
enminente dirigent voor het gebodene.
de echte zee Is ook voor Piaam verle
den tijd. Hoe boeiend kon oud kerkvoogd
en kerkeraadslid Johannes Visser des
tijds vertellen van de tijden van weleer,
wanneer de dijk soms overspoelde en
de bewoners vluchtten in de kerk om
er een schuilplaats te vinden. Hij woon
de in het witte huisje vlak aan de dijk,
net over het bruggetje dat naar het dorp
leidt om daar dood te lopen. Thans
woont er nog zijn weduwe. Volgen we
de slingerweg naar de dorpskern, dan
zien we er boven een woning, zeker niet
de meest bouwvallige van het dorp, die
thans ook al als tweede (zomer) wo
ning wordt gebruikt, n.l. door de heer
Van Strien, het schoolhoofd van Wou-
terswoude, dat de vlakke groene grei-
den nog niet kan vergeten, die hij zich
o.a. herinnert uit zijn Spannumer pe
riode, waar hij in en vjak na de oorlog
Het was een stille zomerse augustus
middag toen er een fotovliegtuigje bo
ven Piaam cirkelde. Sommigen keken
even op van hun werk, anderen schon-
j ken er nauwelijks aandacht aan. Piaam
is wel wat nieuwsgierigheid gewend.
Als het weer een keer op de t.v. of
op de telex is geweest, stromen nu reeds,
de kijkers toe. Maar nieuwsgierigheid uit
de lucht is toch wel wat nieuws voor Pi
aam. Toch vloog het vliegtuigje er om
deze overzichtsfoto vanuit de lucht te
maken. Elke Piamer of oud-dorpsge-
noot zal er zijn eigen huidige of voor-
I malige woonstede wel op terug kunnen
vinden. Toch lijkt het ons wel nuttig
even over dit plaatje te mijmeren. Elk
huisje heeft zijn kruisje, elk bouwsel
zijn geschiedenis.
Geheel links boven zien we nog net de
zeedijk. Of eigenlijk IJsselmeerdijk, want
üs hjoed to sizzen 1 *QhL>
kosterswoning zelf wordt bewoond
door bakker Van der Velde. Geen war
me bakker in de zin, dat hij zelf bakt,
maar zijn brood is nog warm van vers
heid als hij in zijn bestelwagen de klan
ten afreist. Sedert kort brengt de heer
Van der Velde niet alleen stoffelijk
voesel, maar ook ontspanning voor de
geest. Hij werd n.l. onlangs aangesteld
als korrespondent voor de KFFB en
zorgt in Piaam en Skuzum voor Friese
lektuur. In zijn gastvrije woning heeft
schrijver dezes onlangs kunnen genie
ten van de kookkunst van de vrouw
des huizes en liet hij zich de met smaak
bereide nassi en macaroni goed smaken.
Verschillende boerderijtypen kent het
dorp ook. Rechts boven zien we de for
se stelphuizinge van R. en A. Steringa,
een vrij nieuw gebouw en goed onder
houden. Centraal in het dorp staat het
hervormde gerestaureerde kerkje, de
eerste aanzet van het museumplan. Het
is een juweeltje van middeleeuwse
bouwkunst met o.a. Noormannenpoort
je en een typische uitbouw in het koor.
Het is voor deze kerkrestauratie dat des
tijds de heer Joh. Visser zozeer heeft
geijverd. Ten noorden van de kerk (in
de richting van het achtererf van Ste-
ringa's boerderij) rijgen zich enkele huis
jes als een miniatuurstraat aaneen.
Naast de kerk woont allereerst de op
perman J. Bijlsma. Naast hem heeft
nu Nynke Postma haar home gevon
den, nadat zij de straks nader te noe
men museumboerderij wegens bouwval
I It struktuerplan, dat de Fryske lanbou-
c ganisaesjes ütbrocht hawwe, is as in
I E-ien yn de al to rêstige fiver fan it
linbouskip fallen. De lju bin der
fin skrokken en woene it mar leafst
I om kant lizze. Sa koe men net mei
I de klompen yn it spul komme. Mar it
die al gau bliken, dat men op dizze wize
I <’e hurde feiten en de strakke argumen-
I taasje fan it plan net kwyt wie. Nou
1 in kommisje de saek fierder neigean.
1 adertusken is der in nij struktuerplan
I o tafel komd. Ek Braban hat syn mie-
ng publyk makke. De titel fan it rea-
i <e boekje is: 4xS.197O. Die fjouwer eas
ier! binne: skaelforgreating, spesiali-
I fadsje, sanearing en gearwurking”.
i)e léste: S. üntbrekt, hwant oer sub-
I sydzje foar de plannen wurdt net praet.
,.Boer en tuinder” wit al to tortellen,
dat men yn it süden it Fryske plan
it „subsydzjeplan" neamt. En dat wolle
dy Brabantse boereminsken fansels al-
hiel net(!) It is needsaeklik fuort in-
ke’de kanttekens to meitsjen by dizze
legindefoarming.
Yn it foarste plak is dizze stüdzje fan
in hiel oare opset as it Fryske struk
tuerplan. It giet dér net üt fan de boere-
organisaesjes, mar fan de ried foar bi-
driuwsüntwikkeling De sekretaris is ir.
A. H. Crijns, dy’t as haedyngenieur-di-
rekteur foar de bidriuwsüntwikkeling in
amtner is fan it ministery fan Lan-
bou. In great diel fan it boekje is dêr-
om ek wijd oan it biskriuwen fan hwat
yn de léste 2025 jier yn Braban ta
stan brocht is en mar in lyts diel giet
yn op de takomst. Mei sin, seit de re-
dakteur, ha wy gjin einkonklüzjes lutsen,
hwant wy wolle dit boekje earst yn de
organisaesje bisprutsen hawwe. It is
dus in hiel oare opset en ülwurking en
wy binne tige binijd as de organisaes-
jes nei de bihanneling ek ta konklüz-
jes komme sille. Hwant dér giet it dochs
Soene hja dan ek it wurd subsyd-
zje mije 7
Yn it twadde plak kin men BrabAn
net mei Fryslan forgelykje. It oantal
forskillen yn de situaesje is tige great.
Hast to folie om se mei inkelde wur-
den oan to jaen. De lizzing yn ekono-
rnysk opsicht is folie gunstiger, hja liz
ze tsjin België oan, ticht by DütsklAn,
folie tichter by it Westen. De yndus-
trialisaesje is dér de léste jierren folie
hurder en algemiener glen as hjirre.
De ütwreiding fan stêdden en doarpen
is fantastysk. Foar üs hast ünbikende
plakken groeije as koal: Veghel, Uden,
Oosterhout, Oisterwyk, Oss, Wychen,
ja, neam mar op, fordübelje yn koarte
jierren har ynwennertal. Hiel hwat lyt-
sere en greatere boerkes binné dêrtroch
in moai stik jild better wurden. De lés
te jierren wie hjir yn FryslAn 1500
ha. fan boeren oernomd, mar yn Bra
ban wie dat mear as fjouwer kear sa
folie. Derby komt, dat de measte boe
ren der eigen boeren of boerkes binne,
sadat hja yn de öfroune jierren oan de
meast lytsare gebouwen seis it noadi-
ge dwaen koene. Yn FryslAn binne 70
persint fan de boeren hierdeboer, hwat
de gebouwenkwestje folie lêstiger mak-
ket.
In tige great forskil* is ek, dat men yn
moest verlaten, xeiio-uc-e uuai vwex
naast het gezin van der Sluis met 3
kinderen, geen Piamers van komaf, en
daarachter nog met veel ruimte om zich
heen de zomerwoning van Jelle Coupe
rus uit Makkum. Tegenover de kerk
woont koster S. Louwsma. Al jaren. Hij
is niet koster terwille van de brood
winning, want dan zou Van der Velde
een slechte klant aan hem hebben. Hij
is meer koster uit liefde en roeping. De
Louwsma’s houden de kerk en het kerk
hof schoon en luiden op gezette tijden
de klok. Niet om er een dikke boter-
hem aan te verdienen, maar louter om
dat het toch moet gebeuren. Zuidelijk
van het middeleeuwse kerkje vinden wij
(met het brede dak) de forse boerderij
van B. de Witte, een kop-hals-romp-
type, ook qua interieur wel de moeite
waard; echt een boerderij, die het mu
seum cachet geeft. Achter op het erf
staat een hok en een autobox. Dwars
op de boerderij staat schouder aan
schouder een drietal woningen, voor
heen zeer zeker arbeiderswoningen,
maar nu ook al dienst doende als zo
merwoning, o.a. hebben er wel Duitse
toeristen in gewoond. De woning aan de
kant van de boerderij is van fam. Blank-
sma te Makkum, de twee andere zijn
momenteel tijdelijk bewoond, resp.
door de families Kievit en Wildschut.
Er naast, juist voorbij de kromming
van de weg staat het keurige huisje van
David Visser van Makkum, ook al een
zomerwoning. Fietsen we het weggetje
verder af dan komen we bij de rus
tend veehouder Miedema (links onder
op de foto) die, aldus de Piamers, nooit
rust heeft, maar altijd wat om handen
heeft. Bij deze opsomming noemden we
nog niet de meest besproken boerderij,
n.l. de door de heer Schakel aangekoch
te en te restaureren boerderij van Nyn
ke Postma, waarvan we hierbij nog eens
een foto plaatsen, omdat op de lucht
foto deze boerderij wel erg verscholen
lig"t achter het geboomte. Gemakshalve
hebben we Piaam maar telkens mu
seumdorp genoemd. Het openluchtmu
seum bestaat echter nog alleen maar
op papier. Wel zijn de plannen serieus.
Maar het wordt geen dood museum met
opgezette koeien. Het blijft een levend
dorp in vol bedrijf. De koster blijft de
klok luiden. Af en toe spreekt de do
minee zijn gemeente ofwel vermanend,
ofwel opbeurend toe, bakker Van der
Velde gaat gewoon door met het bezor
gen van brood en boeken. Het leven blijft
zijn gang gaan. Kinderen blijven spe
len, ’s zomers zal een paartje wande
len langs de dijk of door de bebloem
de velden, huwelijken zullen worden in
gezegend, kinderen geboren. Soms zal
een rouwstoet trekken rond het kerkje,
lief en leed zullen elkaar afwisse
len, zoals eeuwen aaneen. En Piaam
zal Piaam blijven, museumdorp of niet.
Bolswards Nieuwsblad
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeél, Hennaarderadecl, Hindeloopen, Wonseradeél, Workum en W ymbritseradeel.
»v
'..it
'v ''••38»
Sr
