Situatie in Baskenland met het
spannender
uur
'ijs
ig
Tsjechische communistische partij
verloor bijna eenderde van haar leden
Afscheid
secr. Sandstra
sf
f r-
ral
MSI
II
I)
k.
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopeji, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel»
M f
5gj
F
Eli i d
MS
1
I W
.’"éj
A-
E y
109e JAARGANG No. 100
VRIJDAG 18 DECEMBER 1970
Luns reist weer
st
Opstand in Polen
Tsjechische partij verliest 28 pet.
Arrestaties
EngelandAmerika
De Gaulle toch een plein
Wereldproducent van bismut
Recht?
Kennedy vervangen
Russische Venusviucht
Spoor
Weer aardgas aangeboord
EEG
Jordanië tegen Palestijnen
Triest
Plan Mansholt derde opmaak
mi-
225 milj. voor Cambodja
Australië
Tenslotte nog wat economisch nieuws
Het wereldnieuws dat de afgelopen dagen de meeste aandacht vroeg was wel de
ontwikkeling in Baskenland. De wurgende nood is daar zo groot dat het probleem
dinsdag zelfs in de Friese Staten aan de orde werd gesteld. Misschien is als u dit
leest het drama reeds tot een trieste ontknoping gekomen.
Het Vaticaan heeft aan de Spaanse regering gevraagd clementatie te betrachten
als er in Burgos doodvonnissen zouden vallen. Aldus de Osservatore Romano van
dinsdag. Maar of dit effect zal hebben? Het Vaticaan is bij het proces betrokken
omdat er in Burgos ook priesters terecht staan en het concordaat voorschrijft dat
het proces dan achter gesloten deuren gevoerd moet worden. Dat de zittingen daar
entegen in het openbaar worden gehouden verkreeg van het begin af de grote in
stemming van het Vaticoan. Het Vaticaan vertrouwt er op dat de Spaanse rege
ring gebruik zal maken van het recht van gratie. Het Vaticaan, aldus de Osser
vatore, onderhandelt eveneens over de vrijlating van de Duitse consul te San Se
bastian die ontvoerd is.
Advertentieprijs: 18 et. per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Ingaande het volgend jaar viert niet al
len gemeente-secretaris D. Sandstra z’n
zilveren ambtsjubileum, hij gaat ook
wegens het bereiken van de pensioen
gerechtigde leeftijd zijn post verlaten.
Zijn opvolger wordt de heer W. Ziengs.
De heer Sandstra zal afscheid nemen in
een speciaal daartoe belegde raadsver
gadering op 29 december a.s.
Abonnementsprijs f 4.95 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Een dag na de afkondiging van de be
perkte uitzonderingstoestand in Span
je, heeft de politie een twaalftal tegen
standers van het Franco-regime gear
resteerd. Volgens waarnemers in Ma
drid zijn de maatregelen die Franco
heeft genomen een teken dat niet van
de voorgenomen doodvonnissen in het
Baskenproces zal worden afgeweken.
Men verwacht dat zeker drie van deze
Basken tegen wie het doodvonnis is ge
ëist ook metterdaad zullen worden te
rechtgesteld.
De huidige crisis wordt als de voor
naamste krachtproef voor het Franco-
bewind gezien sinds de Spaanse bur
geroorlog.
Het Spaanse kabinet heeft verklaard
dat de beperkte uitzonderingstoestand
unaniem is goedgekeurd om op te kun
nen treden tegen „subversieve manoeu
vres van activistische minderheidsgroe
peringen”.
De politie heeft thans het recht om ar
restanten zonder nadere formaliteiten
voor onbepaalde tijd vast te houden. Een
andere consequentie van de uitzonde
ringstoestand is dat de universiteiten
van Barcelona en Madrid, 2 haarden van
onrust, tot 7 januari gesloten zijn.
Poolse troepen zijn met tanks de haven
stad Gdansk (het voormalige Danzig)
binnengetrokken om een eind te maken
aan onlusten en plunderingen, die de af
gelopen twee dagen al zes levens heb
ben geëist.
De onlusten, de ernstigste sinds de rel
len in Warschau in 1968, zijn de reactie
van havenarbeiders, studenten en huis
vrouwen op de nijpende voedselschaar
ste en de recente prijsverhogingen die de
regering heeft afgekondigd.
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
(Jitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Iel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
verzoek van president Nixon om 225
miljoen dollar uit te trekken voor hulp
aan Cambodja. Aap die goedkeuring
werden evenwel strikte beperkingen ver
bonden.
De hulp mag onder geen beding een
verplichting van de VS inhouden om
Cambodja te verdedigen. Er mogen geen
Amerikaanse adviseurs, instructeurs of
troepen naar Cambodja worden gezon
den. De president heeft bovendien de
verplichting van te voren elk eventueel
verzoek om aanvullende steun voor
Cambodja aan te kondigen.
commissie kwam met haar toezegging
na het tweede gesprek van de minis
ters met dr. Mansholt over de moge
lijkheden om uit de impasse in het Eu
ropese landbouwbeleid te geraken. Bei
de besprekingen maakten vooral duide
lijk dat er nog heel wat tegenstellingen
te overwinnen zijn.
uit het verre zuiden:
In het financiële jaar 19691970 be
reikte de produktie en de uitvoer van
Australische ijzererts en kolen een re
cordhoogte. De produktie van kolen,
voornamelijk in de staten Nieuw-Zuid-
Wales en Queensland steeg met 5 mil
joen ton tot 44 miljoen ton. Bijna 17
miljoen ton daarvan werd uitgevoerd
'n stijging van bijna 4 miljoen ton. Op
merkelijk was dat 900.000 ton kolen
naar Europa werd verscheept, terwijl
in het voorgaande jaar de uitvoer naar
dat werelddeel te verwaarlozen was. Ook
de export van ijzererts steeg beduidend.
In het eerste half jaar van 1970 werd
20 miljoen ton uitgevoerd, bijna net
zoveel als in het gehele voorgaande jaar.
In 1969-1970 bedroeg de totale uitvoer
waarde van staal 544 miljoen gulden,
een stijging van 104 miljoen guide nver-
ge;cken met 1968-1969.
In het uiterste noord-oosten van de Aus
tralische staat Zuid-kustralië is opnieuw
’n belangrijke hoeveelheid aardgas aan
geboord. Een woordvoerder van de Orion
Oil Group, die het veld ontdekte, ver
klaarde dat een test bij de nieuwe Mud-
rangie no. 1 bron een opbrengst van
ruim 453.000 kubieke meter per dag aan
gaf. Het nieuwe wingebied ligt op on
geveer 45 kilometer ten zuiden van het
Cidgealpa veld waar in 1964 aardgas
werd aangeboord. Volgens het Australi
sche ministerie voor nationale ontwik
keling is het gebruik van aardgas voor
commerciële doeleinden in het afge
lopen financiële jaar verveertienvoudigd.
B
:n
te
ii-
>n
ir.
nt
it-
n-
Naar verwacht wordt zal Australië in
1972-73 de belangrijkste plaats van het
vrije westen hebben ingenomen als pro
ducent van bismut. De verhoogde pro-
van een kopersmelter en ruwe bismut-
duktie is een direct gevolg van de bouw
fabriek nabij Tennant Creek, bijna 900
kilometer ten zuiden van Darwin in het
Noordelijk Territorium. De koper con
centraten uit deze mijnen bevatten tot
0,15 procent bismut per ton. Naar ver
wacht zal het nieuwe complex jaarlijks
1350 ton bismut produceren. De gelds
waarde hiervan is meer dan 64 miljoen
gulden. De huidige wereldproduktie van
bismut bedraagt 2650 ton. Australië be
kleedt momenteel de zesde plaats op de
wereldlijst van belangrijke bismutprodu-
centen achter Peru, Bolivia, Mexico,
Amerika en Canada. De produktie van
landen als China, Rusland en Joego
slavië is onbekend. Bismut wordt voor
namelijk gebruikt voor de produktie van
cosmetica, geneesmiddelen, katalysators
e.d.
Nog maar een paar maanden ligt de
burgeroorlog die Jordanië in september
teisterde, achter ons en opnieuw staat
de Palestijnse verzetsbeweging aan ern
stige bedreigingen bloot. De incidenten
tussen het leger van koning Hoessein
en de fedayin nemen toe. De spanning
is zo hoog gestegen dat de Tunesiër
Bahi Ladgham, voorzitter van de hoge
Arabische commissie die op de uitvoe
ring van het Jordaans-Palestijnse ak
koord moet toezien, hals over kop naar
Amman is gevlogen, waar hij pas mid-
öen-december werd verwacht.
Ook uit Amerika zelf bereikte ons dit
nieuws. David M. Kennedy, de Ame
rikaanse minister van Financiën treedt
op 1 februari af. Hij wordt opgevolgd
door de vroegere democratische gouver
neur van Texas, John Conally. Bij de
benoeming van Kennedy was overeenge
komen dat Kennedy na twee jaar zou
aftreden, zo heeft minister Kennedy op
een persconferentie meegedeeld. Conal
ly was in de regering-Kennedy minis
ter van Marine.
Hij zat bij president Kennedy in de
auto toen deze in 1963 in Dallas, Texas
werd vermoord. Conally is de eerste De
mocraat die een van de normale mi
nistersposten in de republikeinse rege
ring van Nixon krijgt.
Nixon legde er in zijn bekendmaking
de nadruk op dat de nationale proble
men samenwerking van de twee gro
te partijen in de regering noodzakelijk
maken.
De Britse regering heeft naar aanlei
ding van de besprekingen verklaard dat
zij zich blijft verzetten tegen de Fran
se eis dat Engeland vijf jaar na toe
treding tot de EEG zijn volledige bij
drage zal léveren.
De kosten van het lidmaatsrhap wor
den geschat op ruim f 3 miljard en de
Britse regering vindt het onrechtvaar
dig dat zij voor het betalen van dit be
drag niet dezelfde tijd krijgt als de an
dere leden, namelijk acht jaar.
De Euromarktcommissie heeft de
nisters van landbouw van de Zes EEG-
landen beloofd dat zij begin februari
zal komen met een derde versie van het
plan-Mansholt.
Daarin zullen zowel voorstellen tot aan
passing van de landbouwprijzen als tot
structuurhervorming worden gedaan. De
Voor de derde maal in de ruimtege-
schiedenis heeft een Russische satelliet,
de Venus-7, de planeet Venus bereikt
maar vlak voor de landing werd de sa
telliet door de hoge luchtdruk en tem
peratuur vernietigd.
De satelliet bereikte Venus na een reis
van drie maanden en zou met behulp
van een parachute een zachte landing
op het Venus-oppervlak maken. Gedu
rende 35 minuten zond de satelliet ge
gevens over Venus uit, maar daarna
werd het contact abrupt verbroken.
De satelliet had een totaalafstand van
320 miljoen kilometer afgelegd en werk
te het laatste gedeelte van de reis op
zonne-energie. Tijdens de reis naar Ve
nus had de Venus-7 onder meer gege
vens over zonnevlekken naar de aarde
gezonden. De voornaamste taak van de
satelliet was echter het verzamelen van
gegevens over het Venusoppervlak.
De Place de I’Etoile heet nu toch Pla
ce Charles de Gaulle. Zonder officiële
woorden en met een kleine plechtigheid
zijn de naamborden verwisseld.
Tot het laatst toe is er over geruzied.
Met een krappe meerderheid (44 voor,
41 tegen en 1 onthouding) besloot de
Parijse gemeenteraad zijn unanieme be
sluit van 13 november om het beroem
de plein naar de overleden generaal te
noemen te handhaven.
Onder grote druk, want zoon Philippe de
Gaulle en schoonzoon generaal De
Boissieu richtten een ultimatum aan de
voorzitter van de Parijse gemeenteraad,
president George Pompidou schreef een
boze brief en raadslid mevrouw Jea-
nine Alexandre Debray moeder van
Regis Debray sprak wijze woor
den. „Laten we niet meer discussiëren,”
zei ze, „alles is gezegd en al veel te
veel. Laten we stemmen over hetgeen we
13 november besloten”. Zo geschiedde.
En daarmee kwam er een einde aan
het gesol met naamsveranderingen en
met de nagedachtenis van de Gaulle.
later ogenschijnlijk op een betere en
modernere leest, n.l. op een podium, dat
binnen de kortst mogelijke tijd voor de
aanvang van de grandioze viering van
1955 in de grote vijver werd gebouwd,
zowaar met een aangebouwd restaurant.
Maar al spoedig bleek dit podium nog
uitsluitend voor incidentele gebeurtenis
sen in gebruik te zijn, voor muziekcon
coursen, zolang men die nog financieel
sluitend kon organiseren, of voor een
enkel kinderfeest. Voor 3 jaar terug, in
1967, kwam zelfs Swiebertje Bolswards
jeugd hier nog vermaken, maar sinds
dien is de grote stilte ingetreden. Het
bouwsel raakt (allicht) wat in verval
en ook het restaurantje (al veel eerder
buiten gebruik) is al lang geen sie
raad meer.
Wij weten natuurlijk wel, dat de re
creatieve mogelijkheden, ook voor vele
inwoners van onze stad en omgeving,
zich in de laatste jaren in versneld tem
po hebben verlegd. Met de eigen auto
b.v. kan men zich gemakkelijk naar el
ders verplaatsen waar men wat anders
dan het eigene hoopt te vinden.
Maar het wil er bij ons niet in, dat
louter om deze of wel zeker ook andere
redenen het park niet meer aan zijn
doel zou kunnen beantwoorden, name
lijk het bewonderen van een mooi stuk
je natuur en het bieden van rust en ont
spanning, hoogst noodzakelijke dingen
in deze tijd.
Wij willen, nu het park de winterslaap
ingaat, alvast enkele suggesties doen,
misschien zijn er wel meer en betere.
Meer toegangsmogelijkheden, akkoord;
maar ook de bezoekers wat vriendelij
ker ontvangen. Want er is direct al een
bordje met: verboden zich op het gras
te bevinden, art. 461 Wetboek van Straf
recht. Het zou ook zo kunnen: Wilt u
niet op het gras lopen? Dank u! En
waarom niet in overweging genomen, dit
op een bepaalde plaats, b.v. op het ga
zon voor het podium, wél toe te staan?
Het zou een pracht van een speelwei
de voor kinderen kunnen worden, com
pleet met zandbak. En misschien zou
de rijpere jeugd met wat faciliteiten
van het stadsbestuur zich op het po
dium ook wat meer kunnen laten zien
en horen, nee, niet met beatmuziek, daar
zijn wel andere gelegenheden voor, maar
met andere activiteiten die in deze om
geving niet uit de toon zouden vallen.
En dan de „oude” muziektent. Nog
steeds hangt daar een bordje: de toe
gang tot de muziektent is verboden. Er
zou eigenlijk op moeten staan: hartelijk
welkom na afspraak, als u begrijpt wat
wij bedoelen. Zou het niet mogelijk zijn
hier op gezette tijden in de zomer een
„muziekje” te installeren? En dan het
park op zich. Zou de fontein in de klei
ne vijver des avonds niet verlicht kun
nen worden? Ook verlichte „paddestoe
len” boven bepaalde bloemengroepen
zouden ’n leuk effect kunnen geven. De
inspanningen van onze stadstuinman
en zijn medewerkers mogen ook wel
eens een applausje hebben! En wie
weet kan met de mogelijke toeneming
het bezoek ook het restaurantje zijn
diensten weer gaan aanbieden.
Voor het verwezenlijken van het een
en/of het ander zou dunkt ons de plaat
selijke Vereniging voor Vreemdelingen
verkeer ook nog wel een taak hebben.
Onze „stadstuin” was echter ook zon
der het bovenstaande in de afgelopen
maanden reeds uw waardering meer dan
waard. Straks komt de winter met de
mogelijkheid er weer prachtige close-
ups te maken. De foto en boven
staande commentaar werden geleverd
door de heer J. B. Elzinga, Joh. Proost-,
straat, alhier. Voor reacties van lezers
houden wij ons aanbevolen.
De Tsjechoslowaakse communistische
partij heeft, sinds het einde van het
bewind-Dubcek, 473.731 leden verloren,
28 procent van het ledenbestand.
De partijleider, Gustav Husak, maakte
dit bekend. Deze achteruitgang is het
gevolg van zuiveringen, bedanken of em
gratie, aldus Husak.
Zes maanden, nadat hij aan de macht
is gekomen, vliegt premier Edward
Heath naar de Verenigde Staten in de
hoop de banden tussen Engeland en
Amerika wat nauwer aan te halen.
Het zal geen gemakkelijke taak wor
den, vooral omdat de relaties aldus
Heath in een interview „dank zij de
voorafgaande Labourregering op bedroe
vende wijze achteruit zijn gegaan.”
Hoewel deze opmerking in Amerikaan
se (en Britse) kringen niet helemaal
au sérieux genomen wordt, is het een
feit dat Engelands „speciale verhou
ding” met Amerika verleden tijd is. En
zelfs premier Heath zal er niet in
slagen deze nieuwe leven in te blazen.
Het is zelfs de vraag of een gewoon
gemakkelijk contact tussen Londen en
Washington ooit weer mogelijk zal wor
den. In de Britse hoofdstad wijst men
b.v. op de beperkende handelspraktij-
ken van de VS, die een gevaar vor
men voor Engelands economie.
Minister mr. J. M. A. H. Luns van
Buitenlandse Zaken zal oud en nieuw
in het Midden-Oosten doorbrengen. Het
ligt n.l. in zijn bedoeling van 29 de
cember tot 8 januari officiële bezoe
ken af te leggen aan Iran, Saoedi-Ara-
bië en Koeweit, alle drie rijke oliepro-
ducenten aan de Perzische Golf.
De reizende bewindsman zal met de re
geringen van deze landen, die door het
sluiten van het Suezkanaal direct of in
direct getroffen zijn, niet alleen spreken
over het Arabische conflict met Is
raël, maar ook over de wederzijdse eco
nomische betrekkingen.
Nederland voert uit het Perzische Golf-
gebied jaarlijks voor bijna een miljard
gulden aan olie in, terwijl onze uitvoer
naar die landen niet meer dan ca. f 220
miljoen bedraagt, voornamelijk aan
diensten.
8-
r
Be commissie van Buitenlandse Zaken
van de Amerikaanse Senaat heeft maan-
dat haar goedkeuring gehecht aan een
Bolswards Nieuwsblad
Spanning ook in Brazilië, waar even
eens een gijzelaar wordt vastgehouden.
De Braziliaanse politie is op het spoor
gekomen van de verblijfplaats van de
ontvoerde Zwitserse ambassadeur Gio
vanni Bucher. In het bergachtige ge
bied van Alto Da Boavista 10 km
ten noorden van Ria zijn grote po-
litieversterkingen samengetrokken om
de ontvoerders geen enkele kans te ge
ven, te ontsnappen.
De politie is in het gebied een huis-
aan-huis-onderzoek begonnen. De kid
nappers hebben gewaarschuwd de am
bassadeur te zullen doden als de poli
tie het huis aanvalt waarin de kidnap
pers zich bevinden.
bezoekers omdat er
viel”.
De wat oudere lezers van ons blad zul
len zich ongetwijfeld nog de welhaast
traditionele zomeruitvoeringen van voor
de oorlog herinneren, die de toen be
staande plaatselijke muziekkorpsen bij
toerbeurt in de muziektent bij de klei
ne vijver verzorgden. Kaarten a 10 cent
waren daarvoor bij boekhandel Falke-
na verkrijgbaar. De publieke belangstel
ling bij deze concerten was altijd be
vredigend. Maar er waren ook andere
verenigingen die zich in deze muziek
tent van tijd tot tijd presenteerden. Wij
noemen hier het Bolswards orkest on
der de enthousiaste leiding van wijlen
de heer L. J. de Haan. Ook waren er uit
voeringen van diverse zangverenigingen,
zelfs eens op een zondagavond (toen
nog een uitzondering), van het St. Fran-
ciscuskoor en jongenskoor. Natuur en
cultuur presenteerden zich aldus geza
menlijk in een goede harmonie. Na de
oorlog heeft men geprobeerd deze tra
ditie voort te zetten, eerst op de oude,
Enkele maanden geleden werd middels
deze rubriek, via een foto met een ver
rassend doorkijkje, uw aandacht geves
tigd op een zogenoemd stiefkind van
onze stad, namelijk het Julianapark.
Een mooi aangelegd en goed onderhou
den park, desondanks, naar werd ge
constateerd, (nog) maar weinig geregel
de en ongeregelde bezoekers blijkt te
trekken.
Een mogelijkheid om hierin verbetering
te brengen werd kort daarop in een in
gezonden stukje aangegeven, n.l. het
park wat gemakkelrjker toegankelijk te
maken door meer entrees, b.v. ter hoog
te van het verpleeghuis „Bloemkamp”
vooral ten gerieve van de bewoners van
deze instelling. Momentelijk kan men
slechts langs twee kanten het park in
en uit, waarbij enige twijfel kan rij
zen, of de meeste inwoners van Bols
ward van ’t bestaan van ’t tweede toe
gangshek afweten, dat zich bevindt aan
de Prof. Dr. Titus Brandsmalaan, ter
hoogte van de noodlokalen van de Chris
telijke Scholengemeenschap.
Hoe dan ook, deze foto laat u de hoofd
ingang aan de Sneekerstraat zien, een
vrij monumentaal toegangshek, door het
Algemeen Stadsarmenhuis van Bols
ward geschonken als bewijs van instem
ming met de stichting van het Juliana
park, zoals een gedenksteen ter rechter
zijde vermeldt. Het zou interessant zijn
te weten, hoeveel mensen sinds het be
staan van het park (vanaf 1913) dit toe
gangshek gepasseerd zijn. Men zou
dunkt ons toch nog op een respectabel
aantal uitkomen.
Want laat het park tegenwoordig wat
het bezoek betreft wat „stiefmoeder
lijk” bedeeld zijn, er waren tijden dat
dit anders was, ook al kwamen dan veel
„wat te beleven
Een bijzonder triest bericht bereikt ons
uit Engeland.
In 10.000 pamfletten werden ouders in
Engelands tweede stad, Birmingham, ge
waarschuwd tegen het groeiende gevaar
van kinder-prostitutie. De laatste we
ken is namelijk ontdekt, dat in vele de
len van Birmingham schoolmeisjes van
11 tot 14 jaar grote bedragen verdie
nen door te gaan „tippelen”.
Schoolvriendjes houden de wacht, ter
wijl zij een klant bezighouden.
De onthulling werd gedaan door een
raadslid, dat gevraagd heeft een specia
le politieafdeling te vormen, die de
jeugdprostitutie moet bestrijden.
MM
x x i
-
CM
TTTOm ai
W 8*4
EMW
Mum
'S-Jfes...' I
i
