GaöeSkroap
EVANGEELJE
De foto
de week
van
s
L a.
A. viC
F
z/
mi
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
sa’t Lukas it biskreaun hat
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
III
III
III
llll
Fan de Martinytoer
IUU
N
IM>
>0
>0
»0
>0
Jubilerende Benedic
tijn exposeert
iYn dy dagen kaem der in bislüt óf fan keizer Augustus
om in telling to halden fan ’e hiele biwenne wrald. Dizze
telling waerd halden ónder lanfad Quirinius fan Syrië.
Allegearre gongen se op reis om har ynskriuwe to litten,
elk nei syn eigen stêd. Ek Jozef gong op reis, fan Galiléa,
ut ’e stêd Nazaret, nei Judéa, nei de stêd fan David, dy’t
Betlehem hjit, hwant hy wie üt it hüs en skaei fan David,
om him biskriuwe to litten mei Maria, syn breid, dy’t yn
forwachting wie.
Wylst se dêr wienen, wie it sa fier mei har. Se krige doe
har earstlingssoan, biwuolle Him yn doeken en lei Him yn
in krêbbe, hwant der wie foar harren gjin plak yn ’e her-
berge.
Nou wienen der yn deselde kontrei hoeders, dy’t de nachts
buten bleauwen om by har keppel yn it fjild wacht to
halden. Ynienen stie der in ingei foar harren en himelske
gloarje Ijochte om har hinne. Se waerden tige kjel. Mar de
ingei sei: „Wês net bang, hwant ik haw goed nijs foar jim-
me; greate blydskip stiet it hiele folk to wachtsjen. Hjoed
is jimme Forlosser beme, Kristus de Hear, yn ’e stêd fan
David. En hjir hawwe jim in oanwizing: Jimme sille yn in
krêbbe in lyts bemtsje fine, yn doeken biwuolle.
En ynienen wie der by de ingel in great himelsk leger,
dat Gods lof song mei de wurden:
Eare oan God yn ’e heechste himel, en frede op ierde,
nou’t God yn minsken wolbihagen hat.
Doe’t de ingels by harren wei gien wienen, nei de himel
ta, seinen de hoeders tsjinelkoar: Kom, lit üs dan nei Bet
lehem ta gean en ris sjen, hwat it is, dat de Hear üs witte
litten hat. Se makken oan om dêr to kommen en founen
Maria en Jozef en it bemtsje, dat yn in krêbbe lei. Doe’t
se it sjoen hienen, brachten se oer, hwat harren fan dat
jonkje sein wie.
En dy’t it hearden forwünderen har allegearre oer hwat
de hoeders har fortelden. Maria biwarre dat allegear yn
har hert en liet it faek yn har omgean. De hoeders gongen
werom en forhearliken en prizen God om alles hwat se
heard en sjoen hienen. It wie krekt sa as harren sein wie.
In wike letter, de deis fan ’e bisnijenis, krige Er de namme
Jezus, de namme dy’t de ingel neamd hie, foardat Maria
him üntfange mocht.
mm i
109e JAARGANG No. 101
WOENSDAG 23 DECEMBER 1970
Hwat haf
üs hjoed to sizzen
•en
ERf
Tj. de J.
in
I
Advertentieprijs: 18 ct. per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Mooglik fine jo feilichheitsrimen ün-
gemaklik, mar ha jo alris in brancard
probearre
Abonnementsprijs f 4.95 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Hwa’t to biroerd is om it dak hiel te
halden, moat op it lést in nij hüs set-
te en hwa’t it to folie is om it hyn
der foar de wein to spannen, sil dy op
it lést seis lüke moatte.
sil dit
swiere
En ik
lannen
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uttg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactle-adrest
Marktstraat 13
(Tel. 3044 Na 18.30 uur 2660 of 233S
(05157).
M5,
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
yersehijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hermaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel,
kennis maken kunnen wij wijzen op twee
tentoonstellingen, die slechts op be
scheiden wijze laten zien welke kunste
naar jubileert: één in St. Omer in
Noord Frankrijk (vanaf 19de cember)
en één in de abdij van Oosterhout (Bra
bant), alwaar het gouden kloosterfeest
op 27 december a.s. gevierd zal wor
den en in de kloostergangen een expo
sitie ingericht zal zjjn.
De kunstschilder Francois Mes O.S.B.
werd in 1892 te Haarlem geboren. Van
moederskant kreeg hij het onverzette
lijke karakter van de Harderwijkse vis
sers mee en van zijn vader, typograaf,
zijn kunstzinnige inslag. Na de Rijks-
academie te Amsterdam doorlopen te
hebben, werkte hij in Bergen (NH) en
werd daar Ijd van de Bergense Groep,
waar o.a. Matthieu Wiegman deel van
uitmaakte. Hier legde hij de grondslag
voor zijn eigen stijl. Ook hier maakte
hij als'streng protestant een ernstige
geloofscrisis door en ging hij in 1919
tot hetk atholieke geloof over. In 1920
trad hij in bij de Benedictijnen van Oos
terhout, waar de Abt hem ruimschoots
de gelegenheid gaf zich tot een gerijpt
kunstenaar te ontwikkelen. Het is daar
om niet te verwonderen dat zijn werk
voor het grootste deel gekenmerkt wordt
door religieuze voorstellingen. Naast
zijn schilderijen hebben vooral ook zijn
aquarellen, droognaalden, gravuren,
houtsneden en lino’s in binnen- en bui
tenland de aandacht getrokken. Boven
dien zijn in Frankrijk en Nederland heel
wat fresco’s door hem aangebracht.
Door de bescheidenheid en zwijgzaam
heid van de Benedictijnen trad Frère
Francois Mes nooit sterk in de schijn
werpers van de publiciteit, doch nu hij
27 december a.s. het feit herdenkt dat
hij 50 jaar geleden intrad in de orde
van Benedictus is enige aandacht aan
deze kunstenaar op zijn plaats. Voor
hen, die gaarne met zijn werk willen
HOE STIET TT WA ERG LES?
It sil dit jier ai wer de léste kear wur-
de, dat wy bisykje de finger oan de pols
to hélden fan de Fryske mienskip, bi-
nammen fan de agraryske bifolking.
Dat is net sa maklik, hwant tagelyk
binne der dingen, dy’t üs binearje en oa-
ren, dy’t mear moed jowe. De minske
striidt op it heden op folie fronten ta
gelyk en rest skynt der net mear to
wêzen. Lykwols hy moat fierder, hwant
it libben giet troch en it is de greate
kunst om yn dy tizebosk fan feiten en
mieningen de haedsaken goed yn it each
to hélden en net as in wyld yn de to
ken fan it Itwea om to slaen.
Twa bllangrike feiten bliuwe yn de kom-
mende fcid tear ft» J?i gioat bitsjuttlng
wel eens opgevallen, dat Doopsgezinde
kerkjes veelal erg proper zijn? Deze
maakt daarop geen uitzondering. Ook
staan de menniste kerkjes (de menniste
zijn navolgelingen van Menno Simons
uit Witmarsum, de enige wereldkerk,
die in Friesland ontstond) meestal niet
in de rooilijn, maar iets achteruit ge
bouwd. Toen het kerkje werd gebouwd
was er vermoedelijk vein een straat nog
geen sprake. Het stond n.l. aan het Skil-
wyk en Skil betekent Schelpengruis.
Maar niet alleen daarom stond het wat
achteraf, ook letterlijk, iets wat deze
kerkjes vaak gemeen hebben en dat zijn
grond vindt in de historie. Rechts zien
we nog net het St. Anthony gasthuis,
n.l. het uiterste stuk van de westelij
ke vleugel van het hoofdgebouw. Links
is dan de kosters- en het verenigings
gebouw behorende bij de Doopsgezinde
kerk. De Cööp. Boerenleenbank van
Burgwerd, nu Coöp. Raiffeisenbank
hield hier in het verleden wel zitting.
Kom daar nu eens om! Och, zo valt
er veel van deze foto te genieten en te
vertellen. Wat zou er b.v. nog veel te
verhalen zijn van dr. Joost Halbertsma,
die hier eens predikant was, of van de
geschiedenis van het krkje zelf. Klim
gerust maar eens in de pen.
De traditie wil nu eenmaal een kerst
kaart met sneeuw. Als we dit artikeltje
schrijven is er weinig dat er op wijst.
Efen vale mist versluiert alle contou
ren. De natuur is stil, maar triest.
„Moardnerswaer” zegt de Fries. Dat
heeft al heel weinig met de kerst te
maken. Maar wie weet, er is ook nog
het spreekwoord: mist - vorst in de
kist. Hoe dan ook, we hadden reeds
sinds lang deze foto voor de kerst be
waard, hetzij er dén sneeuw ligt, hetzij
we dan madelieven kunnen plukken, al
is er voorshands meer kans op het laat
ste dan op het eerste. Zijn het meest
al de heren der schepping, die hun lens
op mooi Bolsward richten, ditmaal is
het een fotografe. Ze is er niet ver
voor van huis geweest. Het is mej. Post-
ma, die op de Nieuwmarkt woont en
praktisch van voor haar woning deze
plaat maakte: sneeuw op de Nieuw-
markt. Er ligt nogal wat, vooral in het
midden. De sneeuwschuiver is blijkbaar
langs geweest, of men heeft met ver
eende krachten zelf als bewoners ruim
te gemaakt. Het heeft intussen reeds
weer gesneeuwd. Spoedig zult u ont
dekken, dat het hier geen recente foto
is. De forse boom aan het einde van
de Nieuwmarkt (Koemarkt in de volks
mond) is niet meer. Door de gaslekka
ges hebben alle bomen, die eens de
Nieuwmarkt sierden het loodje gelegd.
Dit was dan nog het oude lichtgas, dat
de gemeente zelf uit kolen won, in de
tijd dat de gasfabriek nog .een echte fa
briek was. De foto kent geen jaartal,
maar moet toch al wat jaren geleden
gemaakt zijn, in ieder geval vóór de nu
reeds legendarisch geworden Kneppel-
freed, want op de zaterdag daaraan
volgende werd het huidige Doopsgezind
Rusthuis geopend. Nu ziet u wel het
Doopsgezind kerkje, maar nog niet het
rusthuis. Inplaats daarvan een fraai
halsgeveltje, dat Inmiddels is afgebro
ken, iets wat we nu waarschijnlijk niet
meer zouden mogen doen. Het is een
gevel met zeer rustige verdeling, al
al komt het benedenraam ons wat groot
voor. Zouden het er vroeger twee ge
weest zijn? Het Doopsgezinde kerkje
zelf is in de loop der jaren weinig ver
anderd. Wanneer we mogen aannemen,
dat er vroeger een klokje in het toren
tje hing (iets waarom het torentje ge
woon vréégt), dan is deze foto van
na de oorlog. De Doopsgezinde, ook wel
Menniste kerk of Vermaning genoemd,
heeft op zichzelf weinig spectaculairs,
maar is toch wel heel typisch. Is het u
Dêr is allerearst de fraech: hoe wol
men yn it EEG gebiet komme ta in lyk-
wicht tusken produksje en leanende óf-
set? Hwat kin der barre om de produ-
sinten in reedlik bistêan hélde to litten
en tagelyk in produksje to krijen, dy’t
tear reedlike prizen to pleatsen is? Dat
is it earste greate probleem. En jam
mer genóch hawwe de autoriteiten dêr-
foar de kaei noch net foun, slimmer
noch, hja steane meast dwers foar-
mekoar oer. Dr. Mansholt hammert al-
mar op struktuerforbetteringen en om
allerhanne redenen is dat in goed strib-
jen, mar it lost dit probleem net op.
Dy greatere en bettere bidriuwen pro-
duseare net minder as dy’t der nou bin
ne, hja jowe allinnich de boer in bet
tere bisteanskans.
De greate oerproduksje, de büfcer- en
sükerbergen binne dit jier op ünderskate
manearen weiwurke, mei hege kosten
foar üs allegear. Mar as it waer gjin
roet yn it iten smyt, forskine hja wer,
hwant it produksje-apparaet is net lyt-
ser wurden. Der geane wol tüzenen fan
boeren fuort, mar har lan bliuwt like-
goed yn de produksje, dat wurdt troch
oaren oernomd.
Sa lang de seis lannen net ré binne om
lan üt de lanbou to nimmen,
probleem bliuwe en dêrmei in
druk lizze op reedlike prizen.
sjoch ek fuort net yn, dat dy
dérta oergean sille.
Hwant ünderskate fan harren soene har
dan bliuwend op de ynfier üt oare lan
nen ynstelle moatte en dizze ófhinkli-
kens lokt har neat oan, net yn fredes-
tiid en grif net yn oarlochstiid. It sil
noch in hiele toer wurde om harren sa-
telle bitrouWen yn de solidariteit fan
de oaren to jaen, dat se dit weagje wol-
le.
It twadde bllangrike probleem is de üt-
wreiding fan de EEG mei Ingelan, ler-
lan, Denemarken en Noarwein. Men
forwachtet dêrfan in bettere situaesje
foar de lanbou omt dizze lannen mear
nedich hawwe as dat hja produseare.
Mar har prizen lizze telle leger. En hjir
sit nou wer in raer obstakel. Hwant sil
le dizze lannen yn de ploech, dan moat
te hja tiid hawwe om har prizenstelsel
lyk to breidzjen mei dat fan de EEG.
Ingelan tinkt oan sawn jier om geleide
lik de konsument to wennen oan mear
jild foar de iteraesje. Dit sil leanster-
hegingen meibringe en dus ynfloed haw
we op de Ingelske ekonomy. Hja soene
graeoh wolle, dat it forskil tusken har
prizen en dy fan üs fan beide kanten
oanpakt waerd, mei oare wurden dat wy
hwat sakje woene en hja wat stige. Yn
elts gefal wolle hja net ha, dat üs prizen
nochris omheech geane, hwant dan
wurdt har taek wer swierder. En dus
bringt dizze saek oan üs in bliuwende
druk op de lanbouprizen, jierren lang.
De greate fraech is nou hoe men deryn
slagje sil de EEG-boeren hwat libbens-
romte to jaen. Dat kin op twa maneare
De ienfaldichste wei is: in reedlike priis-
forheging lyk as arbeiders en ambtners
ek krije. Dat bipleitet it Lanbouskip ek
en praktysk de hiele boerestan stiet der
efter. Dat it billik is, hoecht men net
loan to toanen, dat kin in lyts bern
bigripe. As alles djürder wurdt, kin en
mei de boer net de dupe wurde. Ik leau
ek fêst, dat de seis lannen dit net klea-
re kinne, sil net de hiele boel yn ünt-
stjür reitsje. Mar men kin der grif fan
op oan, dat de toplju fan de EEG hjir
swier yn it gat hingje sille omdat he-
gere prizen de hiele saek fan de EEG yn
gefaer bringt en de opname fan de nije
kandidaten oan Sint Juttemis forskout.
De twadde mooglikheit is de boeren to
helpen by de modemisearing en for-
greating fan har bidriuwen. It Fryske
struktuerplan hat düdlik sjen litten
dat hjirfoar de büse fan it Ryk wild
iepen moat, sil dit ütfierd wurde kin
ne. Bou-subsydzjes, rintesubsydzjes, sub-
sydzjes foar kultuertechnysk wurk, sil
le hünderten miljoenen fergje. Mar dan
stiet men der ek better tear. In modern
ynrjochte, fiks bidriuw kin de molke
aerdich goedkeaper produseare as op de
measte pleatsen nou mooglik is. En bin
nen de EEG stiet de Nederlénske boer
der dan ek better foar.
Hwat sil 1971 üs bringe? Wy wachtsje
mei greate spanning en net minder grea
te soarch op it antwurd
i' r
L'W
!.t «I-
-MS
éMmm 1
A:-
-
