Vreemde stilte rond olieproduktie
Egypte
m
Bond Heemschut bestaat 60 jaar
GaMiw
Geheime commandotroepen in
Amerika
Zilveren filmpjes
Foto van de week
Hwat hat
ós hjoed to sizzen
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
110e JAARGANG No. 10
VRIJDAG 5 FEBRUARI 1971
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeek
Primeur
Geheim onthuld
Perzië
Daar heb Je hot.al
Terug naar .Jarring
Geen gesprek met Russen
Laos
SNICMCXXXNiCVNNVXNXXXXNVkXXX-'-
Speldeprik
Egypte en olie
Abonnementsprijs f 4.95 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 18 ct. per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Ruilen: Een petroleumkachel tegen 2
Duitse lakens. H. Kuipers, Parrega 147.
Is een staking een „vreedzame strijd, el
ders in de wereld slaat men wel harder
toe. Soms massaal in een bloedige strijd
soms bij wijze van een speldeprik.
Vier dagen voordat het bestand in het
Nabije Oosten afloopt hebben Israëlische
troepen b.v. een strafexpeditie onderno
men naar twee Libanese grensdorpen.
Met helikopters werden zij zes kilome
ter diep Libanon binnengebracht waar
zij een aanval ondernamen tegen Pales-
Op Initiatief van de c.h. en a.r. raads-
fraktie is te Bolsward een comité opge
richt om te komen tot oprichting van
een Chr. HBS.
Ruilen: Trapspinnewiel tegen mariches-
teren broek. P. Gorter, Burgwerd.
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Ultg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
le week febr. 1946
Bloedige onlusten in Weet-
Bengalen
Eigenlijk gek, dat wij bij onze foto
grafische speurtochten naar interessan
te hoekjes van Bolsward tot nu toe
het centrum wat stiefmoederlijk bedeel
den. Daarom vandaag dit plaatje van de
Appelmarkt met ’t Stadhuis op de ach
tergrond. De foto komt uit de rijke col
lectie van de heer Eizema, Broereplein.
De foto is gemaakt op een rustige mid
dag, waarbij het erg stil is op straat.
De Koffijplaets staat er nog niet. Dit
geeft meteen even gelegenheid het ge
heugen op te frissen. Er is zelfs in
Bolsward een generatie groeiende, die de
gracht zo zonder Koffijplaets en zon
der podium niet hebben gekend. U zult
met ons eens zijn dat dit stadsbeeld
zo een prachtige ruimtewerking heeft,
al zou de schoonheid er bij winnen, wan
neer de gracht ook Inderdaad schoon
zou zijn. Overigens is dit wel een foto
die voor zichzelf spreekt. Of is er een
oudere of oud-Bolswarder die eens com
mentaar gaat geven wat hier zoal in een
halve eeuw is veranderd?
Ruilen: Turf tegen kleren. Tjerkwerd
14.
Us wysheit birêst op üs erfaring en üs
erfaring birêst op üs dwaesheden.
Leeuwarden is 1 hof
Dokkum ligt ter zijden of,
Franeker de schove houdt,
Makkum dat is heel koud.
Sneek ligt in ’t land,
Workum aan het strand.
Bolsward voert het vee,
Harlingen rust ter zee.
Staveren is oud,
Molkwerum is kwalijk gebouwd.
Dokkum is een oude stad,
Een oude stad boven maten
Daar verkoopt men anders niet
Als taai en ook granaten.
Bolswards Nieuwsblad
Onrust ook eiders. Bij ongeregeldhe
den in het onrustige West-Bengalen zijn
zondag zes mensen om het leven geko
men, onder wie twee politiemannen.
Sinds augustus zijn er in deze Indiase
deelstaat ruim 400 mensen bij politie
ke rellen en straatgevechten omgeko
men. Nadat de centrale regering in
Nieuw Delhi in maart van het vorig
jaar het bewind in West-Bengalen had
overgenomen, zijn er ongeveer 50 po
litiemannen in deze deelstaat ver
moord, het merendeel door Maoïsten die
zich naxalieten noemen.
Zondag kwam een politieman om bij een
bomaanslag. Een andere politieman werd
doodgestoken in Kirsjnager, een stad
op 100 km ten noorden van Calcutta.
Het Japanse persburau Kiodo meldde
dat „enige duizenden Zuidvietnamese
militairen de grens met Laos hebben
overschreden”. Er zou hevig worden ge
vochten in Zuid-Laos. Ook van de zij
de van Pathet Lao, de linkse Laoti-
aanse organisatie, is bevestigd dat de
al dagen dreigende Zuidvietnamees-Ame
rikaanse invasie in Laos een feit is.
Hiervoor kreeg de Amerikaanse sena
tor George Aiken, volgens zijn eigen
woorden, de verzekering van het minis-
Nu we het toch over olie hebben:
De onderhandelingen tussen de grote
oliemaatschappijen en de produktielan-
den rond de Perzische Golf zijn mislukt..
Het op 19 januari begonnen gesprek
werd gister afgebroken zonder dat men
het eens was geworden over de prijs
verhoging en een aantal andere voor
waarden.
Met spanning wordt nu gewacht op de
reactie van de zes betrokken landen.
Wanneer deze mochten besluiten om de
oliekraan dicht te draaien, zou dat voor
al grote problemen voor West-Europa
en Japan met zich meebrengen, die rond
85 pct. van hun olie uit dit gebied be
trekken.
de schoonheid waren er aan het begin
van deze eeuw wel. De beschrijving van
historische monumenten in Noord-Hol-
land en Amsterdam van de hand van
de architekt A. W. Weissman kreeg gro
te bekendheid. In 1906 werd de Vereni
ging tot Behoud van Natuurmonumen
ten opgericht.
De heer Weissman meende echter dat
de strijdbaarheid nog niet voldoende tot
haar recht kwam en riep daarom de
vertegenwoordigers van alle organisa
ties waarvan hij steun in zijn streven
naar een samenbindende organisatie kon
verwachten, op 27 april 1909 in het
Muntgebouw te Amsterdam bijeen. On
der hen waren vertegenwoordigers van
kunstenaarsverenigingen, architekten-
bonden, toeristenorganisaties en studie
clubs van oudheidminnenden in Ne
derland. Deze bespreking mondde op 2
februari 1911 uit in de oprichting van de
Bdnd Heemschut.
Was het eerst een bundeling van orga
nisaties, spoedig al stond de Bond ook
open voor partikuliere leden.
De Bond Heemschut besloot zelf geen
historische monumenten in eigendom te
verwerven, maar zich geheel te koncen-
treren op de strijdbaarheid. Wel werkte
de Bond krachtig mee aan de oprichting
van plaatselijke organisaties en van in
stellingen die zich ten doel stelden his
torische monumenten aan te kopen en
te restaureren.
De eerste Heemschut-akties hadden
groot succes, het waren veldtochten te
gen de lintbebouwing en tegen de ont
sierende reklames langs de openbare
weg. De Bond Heemschut ontwierp de
le schoonheids- en welstandsverorde-
ningen, die allerwege door de provincies
en gemeenten werden overgenomen.
Om zijn nationale taak goed tA kun
nen behartigen, begon de Bond in 1923
1 met de uitgifte van de tweemaandeljjk-
De keatskening Teade Zyistra to Wyt-
marsum forstoarn. Yn 1917 woun hy
as jonge fan 16 jier al de gouden hor-
loazjes op de Freulepartij. Meiinoar
woun hy 107 earetekens en medailles,
hweründer 5 goudene, fierders noch 30
leppels en foarken, 11 bekers en 3 ke-
ningswikselprizen. Yn 1923 woun hy de
bounspartij. Ek waerd hy keatskening
op de ynternasjonale to Snits.
Egypte was het eerste Arabische land
dat zijn olie-industrie nationaliseerde,
maar tegelijkerttjd zocht de Egyptian
General Petroleum Corporation samen
werking met buitenll. maatschappij
en die werden uitgenodigd als partners.
Het is deze vorm van samenwerking
met Amerikaanse maatschappijen als
Philips Petroleum en American Oil Com
pany die de basis vormt van lonende
exploitatie in de Golf van Suez en in
de Westelijke Woestijn bij El Alamein.
Ook de Russen hebben zich niet on
betuigd gelaten en volop technische hulp
verleend. Maar in tegenstelling tot de
Amerikaanse maatschappijen, hebben de
Russen geen directe investeringen ge
pleegd en schijnen ze niet geïnteres
seerd te zijn in toekomstige exploitatie
mogelijkheden.
Egypte zelf heeft kennelijk veel ver
trouwen in de „olietoekomst”. Voor de
periode 19701971 is een bedrag van
52 miljoen dollar voor de Egyptische
regering uitgetrokken voor het opspo
ren van nieuwe olievelden en proefbo
ringen.
lens, tegen het nodeloos dempen van
grachten, het nodeloos bepleisteren van
fraaie bakstenen gevels en het ver
kwanselen van kunstwerken. Bezinning
en studie als uiting van groeiende ver
ontwaardiging tegen de aantasting van
1970 is in het Midden-Oosten toch al
geen rustig jaar geweest. Nasser begon
het jaar met zijn „war of attrition”
(uitputtingsoorlog). Israël en Egypte
beschoten elkaar over het Suezkanaal
alsof er van een wapenstilstand nooit
sprake was geweest. In augustus 1970
lukte het beide partijen ertoe te bren
gen hun gevechten te staken. Dit o.m.
op voorwaarde dat de militaire posities
bevroren zouden worden. Een voorwaar
de waar Egypte zich in de praktijk niet
aan hield.
Een onderdeel van het z.g. gewijzigde
plan-Rogers de basis van dit be
stand was dat beide partijen zich ge
reed zouden houden om onder leiding
van de VN-bemiddelaar Jarring te gaan
onderhandelen. Egypte en Jordanië wil
den praten, maar nu weigerde Israël dat
eigenlijk al sinds 1948 om onderhande
lingen had gevraagd. Israël baseerde zijn
weigering op de schendingen van het be
stand door Egypte versterking van de
militaire posities aan het Suezkanaal
en bovendien bestond er binnen de
Israëlische regering verschil van mening
over het nut en de gevaren van onder
handelingen. Toch veranderde de situa
tie in principe niet: Israël bleef zich
realiseren dat alleen onderhandelingen
op de lange duur een oplossing zouden
kunnen brengen. Vandaar dat het uit
eindelijk toch „terug naar Jarring” is
geworden. Een ontwikkeling die vooral
door Dayan in Israël zelf is „verkocht"
door Hoessein werd toegejuicht en zelfs
door Sadat voor de Egyptenaren aan
vaardbaar werd gemaakt. De onderhan
delingen zullen moeizaam verlopen, lang
duren en misschien vaak worden onder
broken, maar voor het eerst sinds 1949
22 jaar geleden wordt er onder
handeld.
De Bond Heemschut is in wezen voort
gekomen uit een protest. Een protest
tegen de aantasting van de historische
schoonheid van ons land, tegen afbraak
en vernieling van waardevolle monumen
ten, stadspoorten, torens, kastelen, mo-
De Amerikaanse luchtmacht heeft een
eenheid van geheime commando-troe-
pen, die actief zijn geweest in 28 lan
den gedurende de afgelopen 10 jaar. Dit
meldt het Amerikaanse tijdschrift „Pa-
nade” in zijn editie van het afgelopen
weekeind.
De eenheid luchtcommando’s, de „Spe
cial Operations Force” (SOF), werd in
april 1961 opgericht in opdracht van
president John F. Kennedy en omvat
op het ogenblik 15.000 man, die speci
aal zijn opgeleid om een grote verschei
denheid van vliegtuigen te bemannen en
een fantastische collectie wapens te be
dienen in geheime krachtmetingen met
uitgelezen tegenstanders.
De SOF heeft deelgenomen aan een
reeks van verschillende geheime acties,
onder meer in Laos, Cambodja, Thai
land, Peru, Guatemala, Spanje, Noord-
Korea, Vietnam, Tibet en Saoedi-Ara-
bië, aldus het blad.
terie van Buitenlandse Zaken dat geen
Amerikaanse soldaten bij gevechten in
Laos zouden worden ingezet. Een woord
voerder van de Pathet Lao in Parijs
maakte echter bekend dat Amerikaan
se commando-eenheden wel degelijk in
Laos opereren. Volgens de Pathet Lao
hebben Amerikaanse bommenwerpers
de afgelopen dagen drieduizend ton bom
men per dag boven Laotiaans grond
gebied afgeworpen.
Ook het Russische persbureau Tass
kwam met het bericht dat de invasie
in Laos is begonnen. Kosygin, de Rus
sische premier, veroordeelde de opvoe
ring van de oorlog in Indo-Chdna in
scherpe bewoordingen.
De Bond Heemschut bestaat dit jaar 60 jaar. De Bond werd op 2
februari 1911 in Amsterdam opgericht met als doei: het waken voor
de schoonheid van ons land.
Ter gelegenheid van dit jubileum zullen dit jaar diverse evenementen
plaatsvinden en aktiviteiten worden ontplooid, welke het bestuur
thans voorbereidt. Zo zal op 25 februari a.s. een bijzondere bestuurs
vergadering wonden gehouden waar in aanwezigheid van de minis
ters van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk en van Volks
huisvesting en Ruimtelijke Ordening, de voorzitter, dr. R. Hoegen,
een rede zal houden, waarin hy een toekomstvisie van de Bond zal
geven.
Veelal wordt er in buitenlandse over
zichten enkel gelet op conferenties, ver
dragen, politieke acties, enz. en wordt
de economie maar vergeten. Niet geheel
terecht echter. Immers in wezen gaat
het in de politiek vaak om economische
belangen. Om deze reden zullen we af
en toe in deze overzichten ook ons licht
laten schijnen op kwesties en ontwik
kelingen van economische aard Daar is
b.v. het buurland (van Israël) Egypte
als olieproducent.
Merkwaardig genoeg hangt er 'n vreem
de stilte rond de olieproduktie in Egyp
te. Wijlen president Nasser heeft nooit
verzuimd de al dan niet fictieve presta
ties van zijn land en volk over de he
le wereld uit te bazuinen. Maar over de
groei van de olieproduktie in de laat
ste jaren verrassend sterk gestegen
heeft hij bescheiden gezwegen. In het
november-no. van New Middel East
geeft Jean-Jacques Berreby commentaar
op deze ontwikkeling.
Nasser heeft al vroeg in zijn politie
ke carrière het belang van de olie voor
Egypte ingezien. Hij realiseerde zich
ook dat olie een twee-snijdend-zwaard
kan zijn, dat men heel voorzichtig moet
hanteren. Hij begreep dat de waarde
van olie niet zozeer ligt in T bodem-
bezit als wel in de winning en export
naar degenen die olie nodig hebben. Een
simpele waarheid, maar voor sommige
Arabische landen moeilijk te begrijpen.
se periodiek genaamd „Heemschut”,
riep hij in 1933 een commissie in het
leven, die zich speciaal bezig ging hou
den met de weg in het landschap en
richtte hij in 1939 provinciale commis
sies op, die het hoofdbestuur advise
ren en die waarschuwen als in de pro
vincies aantastingen dreigen.
In 1967 kwam een commissie cultuur
leven 18151940 tot stand om de aan
dacht te vestigen op het cultuurgoed
uit deze wat veronachtzaamde periode,
om deze te bestuderen, gegevens vast
te leggen en de vernietiging van waar
den uit dit tijdvak te helpen voorko
men.
In 19111913 en 1920 werden meer
daagse kongressen georganiseerd en
toen werden van 1927-’4O monumenten
dagen gehouden in samenwerking met al
le organisaties op het gebied van de
monumentenzorg. In de jaren 1919
1934 en 1943 werden tentoonstellingen
georganiseerd. De ter gelegenheid van 't
gouden jubileum georganiseerde tentoon
stelling „Levend Erfdeel” trok in het
gehele land grote belangstelling. De
Bond gaf van 19401954 een Heem-
schutserie, bestaande uit 74 delen, uit
en sinds 1968 een nieuwe reeks Fibu-
la-Heemschutboekjes in populaire, hand
zame vorm, die de verschillende facet
ten van het heemschutwerk en de mo
numentenzorg belichten, stedeboekjes,
boekjes over ambachten, volkskunst en
onderwerpen die karakteristiek voor
land of gewest geacht kunnen worden
De betrokkenheid bij het wereldgebeu
ren ligt dicht bij de deur. Heeft u een
penvriend in Engeland of een familie
relatie in Parijs? De briefwisseling
kunt u wel stopzetten.
De Britse PTT-staking ging al zijn der
de week in en het einde is nog steeds
niet in zicht. Tom Jackson, de leider
van de vakbond der PTT-ers, verklaar
de zelfs, dat de stakers een hardere lijn
gaan volgen en o.a. zullen ophouden
met het uitbetalen van pensioenen aan
ouden van dagen.
Van haar kant wees de regering er op,
dat 299 postkantoren in Engeland hun
deuren openden, terwijl 540 gesloten
bleven. Volgens de regering betekent dit,
dat de bond zijn greep op de stakers
verliest.
De Franse PTT-ers gingen intussen
woensdag het voorbeeld van hun Britse
collega’s volgen en in staking gaan. Tot
en met zaterdag zal er praktisch geen
post bezorgd worden en het telefoon-
en telegraafverkeer zal ernstige hinder
ondervinden van de staking.
De vakbonden, die achter de staking
staan, hebben bekend gemaakt dat het
werk pas zaterdag om middernacht vol
ledig zal worden hervat.
De staking is uitgeroepen als protest
tegen een reorganisatie die volgens de
vakbonden zou kunnen leiden tot een be-
langrijkere rol voor particuliere onder
nemers binnen het systeem van de
PTT.
Volgens een verklaring van de vakbon
den is de staking „niet alleen bedoeld
om de belangen van de PTT-ers te ver
dedigen, maar ook om op grotere schaal
de service voor alle Fransen te kun
nen blijven verzekeren en uitbreiden.”
Nadat de conversatie over het succes van Ard en de nederlaag van
Atje in het weekend wat was geluwd werden af en toe in de wacht
kamers en op de visites de astronauten nog eens ten tonele gevoerd.
Er waren in het begin nog al wat moeilijkheden, maar terwjjl we
dit schryven gaat het in gestrekte vlucht, terwijl de bemanning af
en toe slaapt rechtuit rechtaan op de maan toe. Als er niets tussen
belde komt, zal vandaag de landing plaats vinden. Toegegeven, zo
wel Ard, Atje en Shephard hebben iets met nationale trots te ma
ken, maar we liggen er niet meer wakker van.
Het vraagt trouwens ook steeds veel sterkere impulsen om een
schockeffect teweeg te brengen. Ook in de internationale politiek
is dit zo. We schrikken al niet meer van bombardementen, Intriges,
mislukte conferenties. We leren er mee te leven. Als ze ons maar
niet raken, zeggen we wel niet, maar denken we wel vaak, als we
het maar eerlijk willen toegeven. En toch? Als we even dieper na
denken, raAkt het ons terdege. Niet enkel omdat nu eenmaal alle
mensen broeders rijn, althans behoren te zijn, maar ook omdat heel
het wereldgebeuren een raderwerk is, dat eenmaal in beweging ook
ons levensrad mee doet draaien of we willen of niet.
tijnse guerrillabases. Volgens Israëli
sche mededelingen hebben de militairen
drie huizen opgeblazen.
Er ztjn trouwens meer gesprekken die
mislukten.
De westerse drie hebben een ontmoe
ting met Russische functionarissen ter
voorbereiding van de ambassadeurs-
conferentie volgende week af gezegd.
Men ziet in deze stap een daad van
ongenoegen over de Oostduitse tactiek
van vertraging inzake het verkeer van
en naar West-Berlijn.
De vergadering van de ambassadeurs
van de Grote Vier over de toestand in/en
rond Berlijn blijft echter gehandhaafd
op begin volgende week.
V
